-Վիոլ, որոշե՞լ ես՝ ինչ ես դառնալու,- հարցրեց ընկերուհիս:

-Լավ հարց էր, բայց դեռ ոչ:

-Ինչո՞ւ:

-Դե, եսիմ, չեմ կարողանում կողմնորոշվել:

-Բալես, ե՞րբ ես մասնագիտություն ընտրելու,- հիմա էլ մայրս է հարցնում:

-Մամ, դե ամեն օր բոլորը նույն հարցն են տալիս: Մի բան կընտրեմ էլի, դեռ ժամանակ կա:

-Մնաց մեկ տարի: Ո՞նց ես հասցնելու պարապել

-Ուֆ, մամ, չգիտեմ: Դժվար բան ա մեծանալը:

Երբ հասնում է չափահասության սահմանը, պետք է կարևոր որոշումներ կայացնել: Դրանցից մեկը մասնագիտության ընտրությունն է, որը շատ որոշիչ է ամբողջ կյանքի համար::

Նախ, մասնագիտությունը պետք է դուր գա, որպեսզի հետագայում սիրով աշխատես, ոչ թե անիմաստ և ձանձրալի թվա: Ես բարդ մարդ եմ, քանի որ ամեն ինչ հետաքրքրում է ինձ, դրա համար չեմ կարողանում կողմնորոշվել: Փոքր տարիքում շատ էի սիրում խոհարարության և դիզայնի հետ կապված ամեն ինչ: Ընտանիքս, նկատելով նկարչական ունակություններս, տարան գեղարվեստի դպրոց: Բայց ինձ այդ ոլորտում չգտնելու պատճառով չսիրեցի և չշարունակեցի: Այժմ նկարչությունը իմ հոբիներից մեկն եմ համարում: Շատ-շատ սիրում եմ հայոց լեզուն, կուզենայի բանասեր դառնալ, բայց ցավոք, ընդհանրապես չեմ սիրում գրականությունը և կարդալը: Ինչպես վերջերս եմ պարզել. ինֆորմատիկան, կայքի ծրագրավորումն ու դիզայնը իմն են: Այս մասնագիտությունը ինձ դուր է գալիս, բայց դե իհարկե, մաթեմատիկա իմանալ է անհրաժեշտ:

Ի՞նչ կասեք, որոնք են այժմ ավելի արդիական, պահանջված, հետաքրքիր և հաճելի մասնագիտությունները:

Հայացքս թափառում է տան մեջ: Երկար նայելուց հետո եմ միայն տեսնում, որ մատիտները նորից թափված են սեղանին: Փոքր եղբայրս է թափել՝ նկարները գունավորելու համար, և, հավանաբար մոռանալով այդ ամենը, վազել դուրս՝ ֆուտբոլ խաղալու: Մոտենում եմ, որ հավաքեմ: Միանգամից աչքի է զարնում դեղինը: Ժպտում եմ, մտաբերում, որ ընկերներիցս մեկը սիրում է ինձ համեմատել արևի հետ, ասում է՝ «դեղին աղջիկ»:

Ամեն անգամ տխրելիս հիշում եմ, որ «դեղին աղջիկ» եմ, պետք է ժպտամ ու փայլեմ, ինչպես արևը: Այս անգամ էլ է ժպիտս վերադարձնում «դեղին աղջիկ»-ը:

Չեմ դադարում ժպտալ: Ժպտում եմ այնպես, ինչպես ամեն անգամ, երբ լսում եմ այդ խոսքերը: Լսում եմ… Չնայած նրան, որ ինձ ու ընկերոջս կիլոմետրեր են բաժանում, լսում եմ, որովհետև պատկերացնում եմ նրա ձայնի տոնայնությունը, հայացքից թափվող ջերմությունն ու բարությունը: Ու իրոք լսում եմ…

Այդ «տիտղոսը» ստանալուց հետո ես էլ սկսեցի զուգահեռներ անց կացնել շրջապատիս մարդկանց ու գույների միջև: Գիտե՞ք՝ ստացվեց: Այժմ շատերն ունեն իրենց գույնն ու անգամ երանգը ինձ համար:

Իսկ այժմ խոսքս ուղղում եմ հենց քեզ, այո՛, քեզ, որ կարդում ես այս տողերը և հավանաբար փորձում մտաբերել՝ համեմատե՞լ են քեզ երբևէ որևէ գույնի հետ, թե՞ ՝ ոչ: Եվ կամ քեզ, որ առաջին անգամ ես սկսում մտածել այս զուգահեռների մասին: Եվ քեզ, որ կարդալու ընթացքում գտար քո գույնը կամ ընկերներիդ ու շրջապատիդ մարդկանց գույները: Նաև քեզ՝ ընկերս, որ առաջինը ինձ համեմատեցիր դեղինի հետ (վստահ եմ՝ կարդում ես)…

Այո՛, հենց քեզ, եղի՛ր հնարավորինս լավատես ու լուսավոր, փորձի՛ր լույս ճառագել ու դրանով ջերմացնել շրջապատին… Փորձի՛ր լինել վառ ու պայծառ գույն…

Շատերի համար ես էդպիսինն եմ, շատերի համար՝ ոչ… Չգիտեմ, բայց գիտեմ հաստատ, որ միշտ պետք է ժպտալ. չէ՞ որ ժպիտն է առողջ հոգու գրավականը:

Միշտ երազել եմ ունենալ իմ սեփական դպրոցը կամ մանկապարտեզը, որտեղ կլինեն շատ երեխաներ: Երբ մանկապարտեզ էի գնում, ուզում էի, որ ինձ էլ դիմեն «ընկեր Գոհարիկ»: Դա իմ ամենամեծ երազանքն էր այդ տարիքում: Մանկապարտեզն իմ ընկերն էր, ով ձեռքս բռնած տանում էր դեպի նոր աշխարհներ: Հիշում եմ, երբ մանկապարտեզ էի գնում, չէի սիրում քնելու ժամերը, նույնիսկ մի անգամ թաքնվել եմ մահճակալի տակ, որ չքնեմ: Երբ մանկապարտեզ ունենամ, չեմ ստիպի, որ երեխաները քնեն, եթե նրանք չեն ուզում:

Հիմա արդեն մեծ եմ բայց երազանքներս ու ցանկություններս կարծես նույնն են մնացել: Երազում եմ սեփական մանկապարտեզ ունենալու մասին: Երեխաներին սիրում եմ անչափ, կարծում եմ նրանք էլ ինձ:

Մանկապարտեզը, որը ես հաճախել եմ, գտնվում է Վերին Արտաշատ գյուղում: Այն տարիներին այնքան էլ լավ վիճակում չէր, ինչ այսօր: Կատարվել են վերանորոգման աշխատանքներ: Ես իմ մանկապարտեզը դարձնելու եմ ավելի լավը, նմանը չունեցող: Հաճախ այցելում եմ այն մանկապարտեզ, որտեղ անցել է իմ մանկությունը: Շփվում եմ կրտսեր ընկերներիս հետ, խաղում, կատակում, լիաթոք ուրախանում…
Երբ ունենամ իմ երազանքների մանկապարտեզը, կուզեմ, որ այն լինի գունավոր:
Կլինեն բարի դաստիարակներ, ովքեր չեն քնեցնում երեխաներին իրենց կամքին հակառակ:
Կուզեմ, որ մանկապարտեզս մեծ այգի ունենա, լի տարբեր խաղերով, որտեղ երեխաները կկարողանան խաղալ որքան ցանկանան:
Իմ երազանքների մանկապարտեզը անվճար է լինելու բոլոր 3-5 տարեկան փոքրիկների համար:
Երանի…

Հիմա եմ հասկանում, թե ինչու էի այդքան կապված մանկապարտեզիս: Իմ մահճակալը, աթոռը սեղանը, որի շուրջը նստում էի հաց ուտելիս… Ամենը նույնն է մնացել, միայն մեծացել եմ ես…
Եթե մի բան սրտանց ցանկանում ես անպայման կատարվում է: Ով գիտե, միգուցե օրերից մի օր ես ունենամ իմ երազանքների մանկապարտեզը:

Երբեք այս թեմայով, նյութ չեմ գրել միայն այն պատճառով, որ չեմ խորհել, թե ինչն է ինձ հուզում: Նախ սկսենք նրանից, որ ես իմ կյանքը չեմ պատկերացնում առանց ընթերցանության, գրքերի և ֆիլմարտադրության: Ճիշտ է, ես դեռ կայացած ռեժիսոր չեմ և ոչ էլ այնքան ֆիլմեր եմ նկարահանել, որ ինձ կարելի է Օսկար տալ:

Ես ստանդարտներից դուրս մարդ եմ: Չեմ մտածում ինչպես իմ հասակակիցներից շատերը: Իմ պատկերացումները, աշխարհայացքը, նույնիսկ երաժշտությունը տարբեր են: Ինձ հաճախ են ասում, որ դու ընտրել ես քեզ բնորոշ մասնագիտություն:

Կինոն իմ մեջ արթնացրեց երևակայական, հոգեբանական, փիլիսոփայական մեծ զգացում:

Իսկ ինչ կարող եմ ասել, գրքերի մասին: Դրանք իմ երկրորդ աշխարհն են, որտեղ ես եմ և իմ գրքի հերոսները: Ուրիշ ոչ ոք:

Ինձ նաև հետաքրքրում է սցենարական արվեստը: Ունեմ բազում աշխատանքներ՝ թե կարճամետրաժ, թե լիամետրաժ ֆիլմերի սցենարներ, թե՛ պիեսներ և փոքրիկ բեմադրություններ:

Ի դեպ, նշեմ նաև, որ ունեմ նկարահանած առաջին կարճամետրաժ ֆիլմը, որի ռեժիսորը և սցենարիստը ինքս եմ: Ֆիլմը կոչվում է «Օտար լույսը»: Ներկայացրել եմ Ավրորա միջազգային կարճամետրաժ ֆիլմերի մրցույթին:

Մեծ երազանքս է՝ ֆիլմեր նկարահանել՝ Տիգրան Մեծի մասին, «Սամվել» պատմավեպի և հայկական վիպաշխարհի հիման վրա:

Մի խոսքով, ինձ հուզում է կինոն:

1941թվական, Հայրենական մեծ պատերազմ: Ինչպես գիտեք, մեծ թվով հայեր են մասնակցել պատերազմին: Միշա Գաբրիելյանը նրանցից մեկն է եղել: Միշա պապը պապիս եղբայրն է: 1942թ-ին մեկնել է ռազմադաշտ և չի  վերադարձել: Որոշ ժամանակ առաջ փորձեցի տեղեկություն փնտրել նրա մասին: Շատ փնտրտուքներից հետո գտա նրա ուղարկած նամակներից: Շատ մեծ դժվարությամբ ընթերցեցի նամակները: Դե, արդեն 74 տարի է անցել: Տառերը համարյա ջնջված էին, բայց մի քանի նամակ կարողացա կարդալ: Հիմնականում պատմում է իր առօրյայի մասին, թե ինչ են անում, որտեղ են գտնվում, բարևներ է ուղարկում քույրերին և եղբայրներին, ու ամեն անգամ նամակի վերջում կրկնում նույն նախադասությունը. «Ես հետ եմ գալու, սպասեք ինձ»: Այդպես և ամեն ամիսը մեկ անգամ կամ ավելի ուշ ուղարկել է նամակներ:

Վերջին նամակը, որ ուղարկվել է 1944 թվականին, նորից նույն բովանդակությամբ ու էլի վերջում նույն նախադասությունը. «Ես հետ եմ գալու, սպասեք ինձ»: Այդ վերջին նամակից հետո ոչ պապիս, ոչ մնացած բարեկամներիս նամակ չի ուղարկել: Պատերազմը ավարտվում է, բայց էլի ոչ մի լուր: Անցնում են օրեր, տարիներ, ամեն օրվա հետ հույսը մարում է: Ծնողներիս պատմելով պապիս մայրը միշտ սպասել է իր որդուն: Մինչև վերջին օրը այդ վերջին նամակը ձեռքին սպասելով, որ որդին հետ կվերադառնա:

Եվս մեկ ուսումնական տարի մոտենում է իր ավարտին, իր հետ տանելով բազմաթիվ ուրախ ու տխուր պահեր, լավ ու վատ հիշողություններ: Վերջին զանգի պատրաստությունները արդեն սկսվել են: Շրջանավարտների մեծ մասն էլ պատրաստվում է միասնական քննություններին: Հաջողությու~ն բոլորիդ:

Երբեմն այնքա~ն եմ ուրախանում, երբ հիշում եմ, որ շրջանավարտ չեմ, քննություններ չկան, բայց շտեմարանները, քննությունները և Վերջին զանգի պատրաստությունները մի օր ինձ էլ կհետապնդեն: Այնքա~ն եմ տխրում, երբ հիշում եմ, որ դպրոցը իմ սիրելի դասարանի հետ չեմ ավարտելու, քանի որ պետք է գնամ ԱՄՆ սովորելու: Ամեն անգամ աչքիս առջև են հայտնվում այն 11 երկար և միաժամանակ կարճ տարիները, որոնք անցկացրել եմ դպրոցում, դասարանիս և սիրելի ուսուցիչներիս հետ:

Գիտեք, մենք դասարանով սիրում ենք նստել և երկար զրուցել, խոսել մեր երազանքների, ապագայի պլանների մասին, իրար խորհուրդ ենք տալիս և խորհուրդ հարցնում: 11 տարի մեր բոլոր երազանքները, հույսերը և ապրումները իրար հետ ենք կիսել: Որքա~ն կկարոտեմ մեր փոքրիկ 7 հոգանոց դասարանը: Կկարոտեմ ձմռանը վառարանի շուրջ հավաքվելը, տղաների կռիվները, թե ով պետք է գնա փայտ բերելու, իրարից նեղանալը և երկու րոպե հետո նորից հաշտվելը: Կկարոտեմ տղաների կատակները, որոնցից շատերը բարկացնում էին ինձ, կկարոտեմ ուսուցիչներիս, դպրոցի բոլոր աշակերտներին, որոնցից յուրաքանչյուրի դեմքը պարզ գծագրված է հիշողությանս մեջ, և վերջապես կկարոտեմ իմ ցուրտ, բայց ջերմ դպրոցը, որը իր հին պատերի մեջ ինձ կոփել է, դարձրել հասուն և ուժեղ աշակերտ, կյանքի բոլոր դժվարություններին դիմակայելու պատրաստ: Երևի անվերջանալի մի նյութ կստացվի, եթե գրեմ բոլոր այն բաների մասին, որոնց կկարոտեմ:

Բայց ես վստահ եմ, որ եթե անգամ դասարանիս հետ չավարտեմ դպրոցը, միևնույն է, մեր ընկերությունը, մեր իրար հետ կիսած վառ հիշողությունները երբեք չեն մոռացվի: Ընկերներիցս յուրաքանչյուրը իր երազանքներն ու նպատակներն ունի, ու ես վստահ եմ, որ նրանք կիրագործեն դրանք:

Համոզված եմ, Անին լավ մանկավարժ կդառնա, Նաիրան` նկարչուհի, Դավիթը` ծրագրավորող, Գոռը` իրավաբան, մյուս Դավիթը` պատմաբան, իսկ մյուս Գոռը` մեխանիկ: Այո’, ճիշտ հասկացաք, մենք դասարանում չորս տղա ունենք` երկու Գոռ և երկու Դավիթ, սա էլ մեր դասարանի յուրահատկություններից մեկն է:

Կարծես երազ լինի, դեռ երեկ էի առաջին դասարան, իսկ այսօր կարծես ես էլ արդեն շրջանավարտ լինեմ: Վերջին զանգի օրը ես էլ շրջանավարտների հետ հրաժեշտ կտամ դպրոցիս ու իմ դպրոցի կերտած հիմքով կշարունակեմ կառուցել ապագաս` իրականացնելով բոլոր երազանքներս: Այնքա~ն երախտապարտ եմ դպրոցիս, բոլոր ուսուցիչներիս, ինձ այսպիսին դաստիարակելու, այսպիսի լավ որակներ իմ մեջ սերմանելու համար: Ուղղակի ուզում եմ ասել.

-Շնորհակա~լ եմ, կկարոտեմ բոլորիդ:

Իտա՜լիա… Ինձ համար ամենահիանալի երկրներից մեկը՝ առանց չափազանցնելու: Ճիշտ է, ես դրանով հիանում եմ նկարներով, բայց դե պետք է քչով բավարարվել, չէ՞:
Մի անգամ ես լսեցի, որ ինչքան մեր խոհանոցներն են իրար նման, նույնքան էլ ժողովուրդները՝ իրենց տաքարյունությամբ: Եվ ես սկսեցի ավելի մանրամասն ուսումնասիրել այս տեղեկությունը: Մի կայքում կարդացի, որ ժամանակին, երբ «կատուն ճոն էր, շունն էլ գլխին գդակ չուներ», Տիգրան Մեծը գործի բերումով հայտնվել է Իտալիայում ու սերունդ թողել էնտեղ: Ես չզարմացա, դե, դա նորմալ է. Տիգրան Մեծը թագավոր մարդ էր, ու մի սերունդն ի՞նչ էր, որ:
Մի օր որոշեցի հարցնել իմ պատմության ուսուցչից՝ ավելի հաստատ իմանալու համար.
-Ընկե՛ր Սարգսյան, իսկ դա ճի՞շտ է, որ իտալացիների արյան մեջ որոշ չափով հայի արյուն կա:
-Այսի՞նքն, Աննա ջան:
-Դե, ես լսել եմ, որ Տիգրան Մեծը Իտալիայում սերունդ է թողել: Ուղղակի հետաքրքիր էր, մտածեցի՝ հարցնեմ:
Երեխաները զարմացան իմ տված հարցից, բայց ինձ շատ հետաքրքիր էր, թե ինչ պատասխան կստանամ:
-Դե, հնարավոր է, բայց եթե ասենք, որ բոլոր իտալացիների արյան մեջ կա հայի արյուն, սխալ կլինի: Նաև արդեն շատ տարիներ են անցել, ու հնարավոր է, որ էդ արյունից բան էլ չի մնացել:
Հետո ես պատմեցի, թե ինչքան շատ եմ սիրում Իտալիան, իսկ ընկեր Սարգսյանը, իմ ասածները լսելով, մի պատմություն հիշեց իր ուսանողական տարիներից: Ասաց, որ իր ուսանող ընկերուհիներից մեկը նույնպես շատ էր երազում լինել իր սիրելի երկրում՝ Գերմանիայում: Նրանք այդ աղջկան կատակով «գերմանուհի» էին անվանում, իսկ նա ասում էր, որ անպայման կգնա: Հետո նա ամուսնացավ մի գերմանահայ տղայի հետ ու գնաց Գերմանիա: Բոլորը զարմացել էին:

-Ասածս ինչ է, ա՛յ իտալուհի, հնարավոր է, որ մի օր էլ դու գնաս Իտալիա ու շարունակես Տիգրան Մեծի կիսատ թողած գործը:

Դե, սկսեցինք ծիծաղել, իսկ ինձ շատ դուր եկավ «իտալուհի» բառը: Սպասի՛ր ինձ, Իտալիա…:

Ողջու՜յն, ես Վալենտինան եմ Արարատի մարզի Ավշար գյուղից: 16 տարեկան եմ: Սովորում եմ տասներորդ դասարանում` գերազանց առաջադիմությամբ:  Հետաքրքրված եմ սպորտով, արվեստով և բնական գիտություններից`  կենսաբանությամբ: Ունեմ ծով հետաքրքրություններ: Օրինակ` տանը զբաղվում եմ հյուսվածքային կուլտուրայով: Այն տարվա բոլոր եղանակներին բույսեր բազմացնելու լավագույն միջոցն է, որը նպատակահարմար է հազվադեպ հանդիպող տեսակների և դեղաբույսերի բազմացման համար: Վերջերս ավարտեցի Պանարմենիան Մեդիա դպրոցի 6-ամսյա կուրսը: Ասում են, որ ունեմ հիմնական նախադրյալները լավ լրագրող-հաղորդավար դառնալու համար: Բայց իրականում չեմ կողմնորոշվել մասնագիտության ընտրության հարցում: Դե դեռ շուտ է: Չէ՞ որ դեռ երկու տարի ժամանակ ունեմ հստակ որոշում կայացնելու համար: Գուցե գրող, կամ լեզվաբան, կամ կենսաբան, կամ բժիշկ, կամ, ինչու չէ, քաղաքական գործիչ որոշեմ դառնալ: Դե, վերջինը կատակ էր: Կես կատակ, կես լուրջ: Կարծում եմ անկախ մասնագիտությունից, ամեն ոք պետք է լինի կրեատիվ: Գնահատի այն, ինչ ունի և ձգտի այն ամենին, ինչ չունի: Կյանքում ցանկացած երազանք իրագործելի է: Թեպետ իրագործելի է դառնում միայն այն ժամանակ, երբ մենք երազանքը վերածում ենք նպատակի: 17.am -ի մասին իմացա եղբորիցս` Հովհաննես Ղուլիջանյանից, ով արդեն թղթակից է և հասցրել է հաջողություններ գրանցել: Գրեթե ամեն օր խորհուրդ էր տալիս, որ ես էլ միանամ Հայաստանի պատանի լրագրողների ցանցին: Շատ ուրախ եմ, որ առաջին անգամ լսեցի նրան և համոզված եմ, որ ճիշտ եմ արել: Իսկապես հիանալի է, երբ քո երկրում կա մի ԹԻՄ, որի առաքելությունն է՝ միավորել բոլոր պատանի լրագրողներին: Իզուր չէ, որ թիմին հատուկ է «ՄԱՆԱՆԱ» անվանումը: Առաջին հոդվածի համար այդքանը: Խոստանում եմ, որ սրանով ոչինչ չի սահմանափակվի, այլ կլինի շարունակական: