Ինչն է ինձ հուզում խորագրի արխիվներ

milena araqelyan

«Թե չընկնեմ ես մարտում…»

Մի քիչ արևոտ, մի քիչ անձրևոտ օր էր: Որոշել էի օրս ընկերներիս հետ անցկացնել: Պայմանավորվել էինք հանդիպել ժամը հինգին, իսկ յոթին համերգ պիտի գնայինք: Բայց քանի որ ես այդքան էլ ծանոթ չէի քաղաքին, սխալ ավտոբուս էի նստել և հասա միայն համերգի սկսվելու ժամին: Հնչում էին  ազգագրական, հայրենասիրական երգեր` կիթառի և ֆլեյտայի նվագակցությամբ: Այնքան ուրիշ է զգացողությունը, երբ կենդանի ես ունկնդրում երաժշտությունը:  Հնչյունները կպչում են հոգուդ: Իսկ երբ ասացին, որ համերգին ներկա են նաև զոհված զինվոր Արմեն Հովհաննիսյանի ծնողները, բոլորը կարծես սառել էին: Նրա պատվին հնչեց «Թռչեի մտքով տուն» երգը: Արցունքները ինքնաբերաբար հոսում էին բոլորի աչքերից: Ոչ ոք չի կարող պատկերացնել, թե ինչ է կատարվում Արմենի ծնողների հոգում: Աննկարագրելի զգացում է, երբ կողքիդ նստած են հանուն հայրենիքի կյանքը զոհած զինվորի ծնողները, ովքեր զավակ են ծնել, մեծացրել և «տվել» հայրենիքին: Ոչինչ չի կարող մեղմացնել նրանց ցավը, այն դրոշմված է նրանց դեմքերին: Բոլորս հոտընկայս հարգեցինք Արմենի հիշատակը: Ամբողջ դահլիճը կարծես արձագանքում էր` «թե չընկնեմ ես մարտում, տուն կգամ ես կրկին…»:

Այնքան մեղավոր ես քեզ զգում, որ դու վայելում ես երաժշտությունը,շնչում ես հայրենիքի օդը, ժպտում ու ժպիտ ես պարգևում, իսկ սահմանին կանգնած 18-20 տարեկան տղաները հեռանում են, հեռանում են հանուն մեզ, հանուն այն նորածին մանուկների կյանքի, ովքեր դեռ պետք է մեծանան, կարդան այդ լավագույնների անունները, հպարտանան, որ իրենք ապրում են այն հողում, որը պահել ու դեռ երկար տարիներ պահելու են մեր բոլորի եղբայրները:

Համերգից հետո ինձ անընդհատ տանջում էր մի հարց. արդյո՞ք մենք արժանի ենք այս զոհաբերությանը, պիտի ապրենք առաջվա պես, թե՞ պիտի գիտակցենք` ինչ թանկ գնով ենք ձեռք բերել մեր խաղաղությունը և ապրենք ինքներս մեր արածների համար հաշիվ տալով:

hayrapi baghdasaryan

Այդ ամենից հետո

Մի տարի շարունակ գերլարված օրեր անցկացրինք: Նրանք, ովքեր այս տարի պարապում էին ընդունելության համար, ինձ լավ կհասկանան: Դպրոց, պարապմունք, տուն, էլի նույն շրջանը, հետո արդեն վերջին զանգի փորձեր, ու ժամանակ չկար անգամ ուրիշ բանի մասին մտածելու: Պարապմունքի խմբի երեխաներով մի ընտանիք էինք դարձել, դպրոցում ավելի շատ էինք լինում, քան տանը: Միասին ուտում, թեյում, ամեն ինչ իրար հետ էինք անում: Հետո միայն տուն էինք գալիս` տնայինների ու մի քանի ժամ քնելու համար: Ծանր օրեր էին, բայց շատ լիքն էին:

Մի քանի ամիս առաջ մի նյութ էի գրել, որ անհամբեր սպասում ենք դպրոցն ավարտելուն ու քննություններին: Էդ օրերն էլ շատ չուշացան: Քննություններն «իրենց երախները լայն բացած» մեզ էին սպասում, բայց դե, մենք էլ տակից դուրս եկանք: Արդեն գիտեմ, որ իմ ուզած համալսարանն ու բաժինը կընդունվեմ, արդեն ապագա կուրսեցիներիս էլ գիտեմ: Բայց անցան նաև քննական օրերը: Ու հիմա դատարկություն է:

Ֆիլմերի ցանկը կա, գրքերի ցանկն արդեն կես է դառնում, երաժշտությունն ու ֆեյսբուքը կան, բայց մի բան այնպես չէ: Անորոշություն կամ դատարկություն: Չկան դպրոցի կատակները, եռուզեռը, ընկերները: Չէի սպասում այսքան մեծ բացի: Նոստալգիա… Քաղցր, հետն էլ` տխուր: Չգիտեմ՝ ինչքան ժամանակում կլցվի տակառը: Երևի սեպտեմբերին նոր ընկերների ու համալսարանի միջամտությունը կփոխի ներսումս եղած մթնոլորտը: Անգամ երկար ժամանակ նոր նյութի միտք չէր գալիս:

Ինձ թվում է, այս զգացողությունը միայն ինձ չէ, որ այցելել է:

Jemma

Ինքնուրույն որոշումներ կայացնելու ժամանակը

Չնայած ես չեմ սիրում ամառային արձակուրդները, բայց այդ օրերը հաճույքով անցնում են ընկերական շրջապատում։ Չեմ սիրում, քանի որ դպրոց հաճախելուց մի առանձին ոգևորություն և ուրախություն եմ զգում, իսկ դրանից բացի, այսպես ասած, «արգելակվում եմ», որովհետև դպրոց հաճախելով գիտելիք եմ ստանում, իսկ տանը չկրկնելով այն, ինչ ուսուցիչների միջոցով ենք սովորում, մոռանում եմ։ Ապրում եմ Ակնալիճ գյուղում, որտեղ չկան նաև Երևանի զվարճությունները. Զբոսայգի, սրճարան, կինո, պարզապես զբոսանք գեղեցիկ վայրերով:

Դե մենք էլ դասարանի երեխաներով ավելի հաճախ ենք հանդիպում ու հավաքույթներ կազմակերպում, քանի որ ոչ դաս կա, ոչ էլ առավել ևս, գրավոր։

Չնայած այս ամենին, սիրում եմ ամառն իր տոներով և հետաքրքիր զվարճություններով։ Ես ամառ ասելով հասկանում եմ հունիսի մեկ, Վարդավառ, Խաղողօրհեք․․․ Իսկ զվարճություն ասելով հասկանում եմ, երբ այդ տոն օրերին ընկերներով հավաքվում ենք՝ ուրախանալու նպատակով։

Ամառվա օրերը անցնում են կամ տանը, կամ էլ մի այնպիսի վայրում, որտեղ բնություն կա։ Տանը լինելով փորձում եմ այնպիսի գրքեր կարդալ։ Իսկ բնության գրկում սիրում եմ լուռ նստել և վայելել բնության գեղեցկությունը:

Ամառային արձակուրդների ժամանակ՝ գրեթե ամեն օր, դուրս ենք գալիս բակ խաղալու: Երբեք չեմ մոռանա անցյալ տարվա մեր արշավը դեպի Բազմաղբյուր: Ի տարբերության այլ հավաքների, սա մենք ինքներս էինք կազմակերպել: Այս տարի ևս  գնալու ենք, բայց դեռ չենք կողմնորոշվում` ուր և երբ։ Ես վստահ եմ, մի փոքր վիճելուց հետո բոլորս կազմակերպված կփնտրենք մի վայր, որտեղ կարող ենք լավ ժամանակ անցկացնել: Ամառը մեզ սովորեցնում է ինքնուրույն որոշումներ կայացնել, սա էլ պակաս կարևոր չէ, քան դպրոցական առարկաները:

arman arshak-shahbazyan

«Արմ, հել… Զանգը տվեց…»

-Արմ, հել… Ֆիզկուլտ ա էս ժամը, պիտի գնանք ֆիզկուլտդահլիճ,- ինչպես միշտ ականջակալներս հանելով լոնդոնյան անձրևոտ փողոցներից ինձ կտրեց կողքիս նստող կարմրահեր գեղեցկությունը։

-Ու՜ֆ, լավ էլի, գիտես, որ ես կենսաբի ժամին մտքերով Լոնդոնի փողոցներում անձրևի տակ քայլելուց ու երգ լսելուց բացի բան չեմ անում: Ինչի՞ ես երազներիցս կտրում…- էլի նույն բողոքավոր հայացքն ու տոնը։

-Լավ, լավ, գնացինք, ուշանալու ենք` էլի խոսա…

Էլի ինչպես բոլոր ֆիզկուլտի ժամերին, առաջին բառերը, որ լսում ենք . «Դուք էլի ուշանում եք, հեսա էլի կասեք` սպասում էինք մատյանը լրացնեին… Ըստ հասակի շարվեք… Հավսար, զգաստ…», ու էլի ես եմ շարքի ամենասկզբում: Էլի ես բոլորից տարբերվում եմ… Նայեցի ինձնից այն կողմ երկարող շարքին: Նայում էի ու մտածում «Ինչո՞ւ պիտի իմ տարեկիցներից էսքան տարբերվեմ, իրանց ու իմ հասակների տարբերությունը ինչի՞ ա սենց շատ»։

Այդ օրը ցանկություն չկար վոլեյբոլ խաղալու: Վերցրեցի հեռախոսս, դրեցի ականջակալներս ու… Չէ, չէ: Այս անգամ Լոնդոնում չէի… Նայում էի երեխեքին, թե ոնց են խաղում։ Չգիտես` ինչի աչքերիս առաջ առաջին ֆիզկուլտի դասը եկավ, կամ առաջին կամ երկրորդ դասարան էինք։ Երբ դասվարը սկսեց կանգնեցնել ըստ հասակի, կանգնեցրեց, ու պարզվեց, որ ես չորրորդն եմ՝ երեքից հետ: Այդ պահին չէի մտածում, որ քսաներեքից առաջ եմ, այլ մտածում էի` ինչի պիտի երեքից հետ լինեմ: Չգիտեմ, երևի երեխայական մտքեր… Չեմ հիշում` երբվանից սկսեցի կանգնել ամենասկզբում ու ինչ զգացի, բայց այսօր, երբ կանգնում եմ շարքի սկզբում, ու երբ բոլորը, իմանալով տարիքս, յուրահատուկ կերպ են վերաբերվում, իսկ բոլոր շրջապատներում ուշադրության կետրոնում եմ լինում, ինձ լավ եմ զգում: Զանգը տվեց, կտրվեցի մտքերիցս ու բարձրացա դասարան: Ականջակալներս չէի հանել: Նստեցի տեղումս ու էլի սկսեցի պատուհանից դուրս՝ ծաղկած ծիրանենիներին նայել:

-Տղա ջա՛ն, հերիք ա պատուհանից նայելով էլի ընկնես երազանքների գիրկը: Մարդ էդքան երազկոտ չի լինի,- ծանոթ ձայն էր՝ դասղեկս էր:

-Հա, ընկեր Սարգսյան, ի՞նչ ա պատահել,- ինչպես միշտ ժպտալով պատասխանեցի:

-Կենսաբանության ժամին ասացի, որ խմբակային լուսանկարվելու եք: Բոլորը ներքևում պատրաստվում են, իսկ դու 7-րդ երկինք ես հասել: Վեր կաց, վեր կաց, տենց էլ երազկոտ մնացիր…

Իջա ներքև, վստահ լինելով, որ լուսանկարիչը էլի ինչ-որ կերպ մեկնաբանելու ա հասակային տարբերությունը, ու լսելու եմ այն խոսքերը, որոնք լսում եմ ամեն անգամ. «Տղա ջան, չլինի՞ դասարանդ խառնել ես: Շատ անհարմար ա դասավորելը…»: Տեսնես` կգա՞ ժամանակ լուսանկարիչը զգա, որ այլևս ծիծաղելի չեն իր հումորները:

Բայց այս ամենի մեջ մի լուսավոր կետ կա: Գիտակցելը, որ դու քեզ շրջապատող միանման հասարակության մի դետալը չես, այլ յուրահատուկը՝ տարբերվողը…

-Արմ, հել… Զանգը տվեց…

ANush Hovhannisyan

Հպարտությամբ սպասում եմ

Ամեն օր հաշվում եմ, թե քանի օր է մնացել, որ եղբայրս բանակում վերջացնի իր ծառայությունը ու վերադառնա տուն: Կարոտի անսահման զգացումը և օրերի դանդաղ ընթացքը կարծես մի ողջ հավերժություն թվա, բայց գիտեմ, որ բոլոր այն քույրիկները, ովքեր ունեն զինվոր եղբայր, ինձ նման անհամբեր սպասում են նրա սպասված վերադարձին, որ եղբայրը գա ու ասի` ես եկել եմ ու միշտ կողքիդ եմ լինելու այսուհետ:

Ամեն անգամ նրա ձայնը լսելուն պես աչքերս արցունքով են լցվում, չգիտեմ, դա հպարտությո՞ւնն է, կարո՞տը, թե՞ նրա արտասանած «իմ քուրիկ»-ն է ստիպում հուզվել: Բայց ինչևէ, ինձ հավաքում եմ, քանի որ եղբորս խոստացել եմ լաց չլինել, ու լարված ձայնով ասում եմ. «Ջան… Հայկս, գիտե՞ս քեզ մնաց մի քանի շաբաթ»: Ու երկուսս էլ սկսում ենք ծիծաղել, իսկ նրա ծիծաղը ինձ համար ամենաթանկն է:

Եղբայրս ծառայությունը անցկացնում է Լեռնային Ղարաբաղում: Եվ ապրիլյան այդ տխուր օրերը ինձ համար սարսափելի էին: Անհանգստություն ու հուզված աչքեր, իսկ մյուս կողմից` հպարտության մի հսկայական զգացում:

Անհամբեր սպասում եմ, որ վերջապես տեսնեմ իմ հերոսին: Եվ բոլոր զինվորների քույրիկներին անսահման համբերություն եմ ցանկանում, իմացեք, որ նրանք ձեզնով են հպարտ և սահմանին իրենք հանուն ձեզ են իրենց վտանգում:

karine nahapetyan

Արտագաղթի դառը պտուղները

Ծնողական ժողովները սովորաբար վախ են առաջացնում երեխաների մոտ, իսկ իմ պարագայում դա ուրիշ է…

Մտածում եմ` մաման ու պապան այստեղ չեն, քույրերս աշխատում են, տատին ի վիճակի չի: Լավ, բա ու՞մ դիմեմ: Սկսում եմ հաշվարկ անել. տեսնես ավագ քույրս` Աննան, այդ օրը տա՞նն է լինելու: Զանգում եմ Աննային:
-Ան, էսինչ օրը տա՞նն ես լինելու. ծնողական ժողով ա:
Մի կես րոպե հետո պատասխանում ա.
-Հա, Կար, տանն եմ:
Վատագույն դեպքում մոտենում եմ դասղեկիս ու ասում, որ ոչ մեկը չի գալու…
Լավ, դեռ այսքանը շտկելի է ու արագ լուծվող…
Իսկ սրա մասին ի՞նչ կասեք…

Մեծագույն հաճույք չէ՞ արդյոք ցուրտ եղանակին դրսից գալ տուն և մամայի մեղմ ժպիտից ջերմանալ ու առանց հաց ուտելու կշտանալ «սոված չե՞ս, բալես» արտահայտությունից: Մեծագույն հաճույք է, բայց փոքրագույն պահանջ:

Գերագույն հաճույք չէ՞ արդյոք պապայի հետ վազել տան միջով և իրար «դաժանաբար ծեծել», բայց` սիրելով, և լսել տատիկի ձայնը.

-Տղա ջան, քու աղջինկեր հելել են քու բոյին, մեշու հուշիկ, էլի~, ճամփի վրի տուն ա… Պապան էլ, խեթ-խեթ նայելով, հասկացնում է` չէ, դեռ երեխա են, ես էլ` պատանի:

Պատմածս ոսկե հուշերից մի դրվագ էր…

Գալով տուն` ինքներս ենք հոգում մեր բոլոր կարիքները, չնայած` մեծ ենք, ասում են, որ  նաև` ինքնուրույն: Նստում ենք համակարգչի առջև, մեկ էլ` սքայփով զանգում են, հավանաբար, մաման ա կամ պապան:

Համաձայնվում եմ Սևակի հետ ու ինքս իմ հերթին պնդում` կարոտը գույն ունի:

-Մամ,- ասում եմ ես,- այ մամ, աչքերդ կանաչ են, պապայինն էլ ա կանաչ: Ուզում եմ, որ իմն էլ կանաչ լինի, կանգնեմ հայելու առաջ և կարոտս առնեմ ձեր աչքերից…

Կրկին անգամ համաձայնվում եմ այն անիծյալ մտքի հետ, որ կարոտը նաև ձև ունի:

-Պապ, այ պապ, իմ մատները քո մատերին են նման, նայում եմ ու զարմանում, թե ինչ բան է գենը…

Է~հ, կարոտը, պարզվում է, գույն էլ ունի:

-Մամ, պապ, որ գնում եք, ձեր հագած շորերը դիտմամդ չեմ լվանում, որ ձեր բույրը պահպանվի, պետք եկած ժամանակ հագնեմ ու կարոտս առնեմ:

Երբեմն ասում են` մամային եմ նման, մամ, դու էլ, քաջ գիտակցելով, որ այդպես չի, ասում ես` հա, բալես, իհարկե, նման ես: Բայց գրողը տանի, ինքս էլ գիտեմ, որ նման չեմ…

-Պապ, խելացիս լինելու գենը քոնն ա, պապ, մամային ասել եմ, չի նեղանում, չի նեղանա, կհասկանա:

Իսկ սա «ժանգոտ» իրականությունն է:

Հասկանում ենք, ամեն ինչ հասկանում ենք:

Հասկանալով` ճաշակում ենք արտագաղթի դառը պտուղները, հաճախ` զզվելով և չուզելով, ի վերջո կուլ ենք տալիս ու մարսում:

arpine khachatryan-2

Ինչն ինչից է սկսում

Շատերս ունենք ընկերներ, ծանոթներ, որոնց ընտանիքը «կիսատ» Է: Իսկ ինչո՞ւ հեռու գնալ: Հայկական ընտանիքների 90 տոկոսը այդ վիճակում է, և մեր հարազատներից շատերն էլ այստեղ չեն: Դա շատ ցավալի է:

Մտածե՞լ եք արդյոք, ի՞նչը կարող է պատճառ դառնալ այդ մարդկանց արտագաղթին: Հիասթափությո՞ւնը, թե՞ անտարբերությունը: Կարծում եմ՝  երկուսն էլ պատճառ են դառնում այդ ցավալի փաստին:

Օրինակ՝ կառավարության անդամներին չի հետաքրքրում Հայաստանի գյուղերում ընտանիքներին աշխատատեղերով ապահովելու հարցը: Նրանց չի հետաքրքրում, թե արդյո՞ք կարողանում են ապրել այդ մարդիկ:

Փաստն այն է, որ նույնիսկ այն մարդիկ, ովքեր աշխատում են, չեն ստանում այնքան գումար, որով կկարողանան պահել ընտանիքին, հոգալ կարիքները, ինչու չէ, մի քիչ էլ մարդավայել ապրել: Եվ մարդիկ, հենց այդ անտարբերության զոհը դառնալով, մեկնում են արտագնա աշխատանքի, հույս ունենալով, որ կկարողանան հոգալ կենցաղային խնդիրները:

Շատերս երևի մեր հոգու խորքում ունենք մի նպատակ, մի մասնագիտություն, որը հասանելի չէ մեր ընտանիքի ֆինանսական միջոցներին: Մենք չենք ընդունվում այն կրթական հաստատությունը, որտեղ միշտ  ցանկացել ենք սովորել, այլ ընդունվում ենք մի տեղ, որը ապագայում մեզ ինչ-որ չափով կֆինանսավորի: Բայց արդյո՞ք դա ճիշտ է, ինչու՞ պարզապես  հուսախաբ լինել, և չփորձել փոխել ինչ-որ բան: Ինչևէ: Հիասթափության պատճառով շատերը պարզապես չեն վայելում ո՛չ իրենց ուսումնական կյանքը, ո՛չ էլ հետագայում սիրով և հաճույքով լաշխատեն: Ցավալին այն է, որ եթե այսպես շարունակվի, վաղն իրենք էլ հրաժեշտ կտան իրենց երազանքին և կբռնեն արտագաղթի ճամփան: Սթափվել է պետք և ինչ-որ բան փոխել:

hripsime vardanyan

Միապաղաղության դեմ

Մարդիկ ինչքան նման են իրար: Կյանքը ավելի ուրախ, լուսավոր ու լիքը դարձնելու ոչ մի փորձ: Միապաղաղ անցկացնում են կյանքի ամենահետաքրքիր տարիները:

Այ, օրինակ ես ձգտում եմ տարբերվել: Թե՛ արտաքինով, թե բնավորությամբ: Փորձում եմ առանձնանալ մյուսների անգույն ֆոնից: Փորձում եմ իմ և ինձ շրջապատողների կյանքը լցնել գույներով: Մարդկանց կարծիքով, հասարակության մեջ տարբերվել նշանակում է` լինել այլմոլորակային: Տեսա նամակը, որով ինձ ասվում էր, որ ընդգրկված եմ Արարատի մարզի պատանի թղթակիցների Արտաշատյան դասընթացին: Ասացի ծանոթներիս, բարեկամներիս, ընկերներիս: Ստացա հետևյալ պատասխանները.

-Ինչ լավ է, կգնաս, կսովորես: Դու էլ մտածում էիր` ինչ դառնալ: Հնարավոր է հենց լրագրող էլ դառնաս:

-Է՜… Ի՞նչ էլ հավես ունես:

Ուզում եմ պայքարել հենց սրա դեմ. անտարբերության, անհավեսության դեմ:

Իմ կարծիքով, մարդ օժտված լինելով մտածելու և ստեղծագործելու կարողությամբ, պետք է կարողանա նաև ձգտել՝ դեպի լավը: Չամաչի իր հետաքրքրասիրությունից՝ տա հարցեր, ստանա պատասխաններ և զգա իրեն բավարարված: Ամեն մարդ պետք է ձգտի ինչ որ հետք թողել իր հետևից: Ես նույնպես ձգտում եմ, այնքանով, որ փորձում եմ տարբերվել: Թող յուրաքանչյուր մարդ ձգտի դրան: Հակառակ դեպքում, էլ ի՞նչ իմաստ կա:

sirun

Տխրությունը ճանաչողները

Իսկ ո՞վ գիտի` ինչ է տխրությունը: Երբ ամեն անգամ քո ձեռքից երկու-երեք անգամ մեծ ձեռք բռնած անցնում ես նույն խանութի մոտով, որի ցուցափեղկից մշտապես «աչքով է անում» մի հրաշք տիկնիկ՝ փայլփլուն ու չքնաղ զգեստով, որն անգամ օրորոց ունի: Նայում ես երկար, ուզում ես քոնը լինի, բայց դու չես կարող բարձրաձայնել քո ցանկությունը… Այդ մեծ ձեռքը թվում է, թե շատ ուժեղ է, ամեն ինչ կարող է: Ախր, դա քո՝ ամեն ինչ հասցնող և ամեն ինչ հոգացող մայրիկի ձեռքն է, և այդքան փոքրիկ ձեռքեր ունեցող փոքրիկն էլ փոքրիկ սրտիկ ունի, որը կարծես թե չպետք է ոչնչից հուզվի: Բայց արի ու տես՝ այդքան փոքրիկի մտքերը շատ «մեծական» են, իսկ սիրտը՝ մտահոգ. չէ որ մայրիկը փող չունի… Ահա, թե ովքեր են տխրությունը ճանաչողները.  փոքրիկներ, անմեղ փոքրիկներ, ուրախության ու հզոր քայլերի սպասումներով փոքրիկներ, որոնք զսպում են իրենց ցանկությունները, երազները՝ դժվարության, անկարողության, անապահովության, մայրիկի ցավի, տխրության գիտակցումով:

Ինչն է ինձ հուզո՞ւմ… Ինձ բոլոր փոքրիկների մանկությունն է հուզում, անհո՛գ մանկությունը:

Մեր օրերի այս տեխնիկապես, սոցիալապես, մտածողության մակարդակով զարգացած ժամանակաշրջանում այդ անմեղ էակներն անգամ չունեն լիարժեք ուրախություն և անհոգություն: Նրանք ականատեսն են կյանքի դժվարությունների, իրենց սիրելի մարդկանց տխրության, թաքուն և բացահայտ արցունքների, կոտրված սրտերի: Սա է պատճառը վաղ հասունացման և պարզ ու մաքուր սրտերի կարծրացման: Ժամանակից շուտ մեծանում են հոգեպես՝ չնկատելով, թե ինչպես են կորցնում իրենց մանկության օրերն ու խաղերը:

Ինձ մտահոգում է այսօրվա վիճակը, այն վիճակը, որի պատճառով մենք ու մեզ նման շատերը կորցնում ենք մեր անհոգ մանկությունը:

Կցանկանայի, որ փոխվեր անտարբերությունը արդեն սովորական դարձած այս կորստի նկատմամբ:

Ձեզ սարերի վրայի եկեղեցիները չե՞ն հետաքրքրում

Հայաստանում կա մի գյուղ, որը անվանվում  է Եղիպատրուշ: Քիչ չեն այն մարդիկ, որ երբևէ չեն լսել  այդ գյուղի մասին և պատկերացում էլ չունեն, որ գոյություն ունի այդպիսին: Գյուղը գտնվում է  Ծաղկունյաց լեռնաբազուկներից մեկի ստորոտին՝ լեռնային գետակի աջ կողմում, բայց գյուղը գյուղ չէ, եթե չունի եկեղեցի:

Լուսանկարը` Զառա Ղազարյանի

Լուսանկարը` Զառա Ղազարյանի

Եղիպատրուշում ժամանակին մի  վեհագույն կառույց կար՝ այսօր վիրավոր, բայց և աննման  թռչնի է նմանվել: Բնական է, որ մեղավորներ գտնելն անհնար է,  բայց մեր վերքին աղ լցնողները, որոնք նույնպես մեղավորների շարքերում են, միշտ էլ կան ու կգտնվեն: Նրանցից ամենաբարձրը մի օր ասաց.

-Մեզ սարերի եկեղեցիները չեն հետաքրքրում…

Դե, եկ սարեցի ու մի խելագարվիր:

Լուսանկարը` Զառա Ղազարյանի

Լուսանկարը` Զառա Ղազարյանի

Նախ` մի  փոքր եկեղեցու մասին:

Եկեղեցին գմբեթավոր կառույց է, բավականին ընդարձակ, դրսից` քառակուսի, ներսից` խաչաձև, չորս անկյուններում կրկնահարկ ավանդատներով: Եկեղեցու ներսի պատերին եղել են որմնանկարներ, որոնցից մի փոքրիկ հատված պահպանվել է արևմտյան պատին: Եկեղեցուն կից՝ արևմուտքից կառուցվել է ընդարձակ գավիթը, որի  ծածկը ամբողջովին քանդված է: Եկեղեցու գավիթը աչքի է ընկնում նմանը չունեցող հավելումներով: Գտնված արձանագրություններից մեկի համաձայան՝ ՌԾԷ(1207-1208 ) թվականը համարվում է եկեղեցու կառուցման տարեթիվը,  եկեղեցին կառուցվել է Նիգ-Ապարանի տեր Վաչե Վաչուտյանի  օրոք, իսկ գավիթը կառուցվել է 13-րդ դարի 20-ական թվականների վերջին՝ ամենայն հավանականությամբ Քուրդ Ա Վաչուտյանի կողմից:

Այսօր եկեղեցին չի գործում և ունի լուրջ վերահսկողության կարիք, եկեղեցու մասին տված  հակիրճ տեղեկությունն արդեն իսկ բավարար է պատկերացում կազմելու համար, թե ինչ հզոր և նմանը չունեցող կոթողի մասին է խոսքը և ոչ թե` պարզապես քարերի համաձուլվածքի:

Լուսանկարը` Զառա Ղազարյանի

Լուսանկարը` Զառա Ղազարյանի

Ավետարանում  ասվում է «…Ոչ ոք երբեք իր անձը չի ատում, այլ սնում և խնամում է այն, ինչպես որ Քրիստոս՝ եկեղեցին: Քանզի անդամներն ենք նրա մարմնի՝ նրա մարմնից և նրա ոսկորներից» (Եփես. 5.29–30): Հանդգնեմ ես էլ ավելացնել իմ կարծիքը և մտահոգությունը: Եկեղեցին մարդու և Աստծո հանդիպավայրն է, ինչպես վերաբերվում ենք մեր սեփական տանը, դրանից առավել պետք է վերաբերվենք Աստծո տանը, իսկ ոմանք էլ թող իմանան, որ Աստված  հենց  սարերի եկեղեցիներում է ապրում…