Չգիտեմ ինչու, բայց իմ բոլոր ծանոթներին հետաքրքրում է, թե ինչպես դարձա 17.am-ի թղթակից: Այսօր որոշեցի պատմել:

Մի շատ սովորական օր էր, դասե՜ր-դասե՜ր ու էլի դասեր: Հայոց լեզվի ժամն էր, նոր դաս էինք սովորում, երբ դասարան մտավ ընկեր Դավթյանը և հայտնեց, որ դպրոցում սեմինար է լինելու, և մենք պետք է գնանք համակարգչային դասասենյակ: Դե իհարկե, ես մտածեցի, որ մի անհետաքրքիր բան պիտի լինի: Այդպես նաև իմ ընկերներից շատերն էին մտածում: Տխրել էինք, որ բաց ենք թողնելու դասը, և ցանկություն չկար լսելու այն սեմինարը, որը դառնալու էր ինձ համար ճակատագրական: Գնացի, տեսա, սիրեցի: Անհամբեր սպասում էի, թե երբ պիտի այդ անծանոթ, բայց հոգեհարազատ թվացող մարդիկ ասեն կանոնները, որ հայտս ուղարկեմ: Նրանց գնալուց հետո այնքան արագ եմ տուն հասել, որպեսզի շուտ ուղարկեմ հայտս: Դե իհարկե, սկզբում ծնողներիցս թույլտվություն վերցրի, նրանք սիրով համաձայնեցին…

Հիմա շատ ծանոթներ ունեմ, ովքեր ուզում են թղթակից դառնալ: Ես վստահ եմ, որ նրանք էլ հնարավորություն կստանան դառնալու մեր ընտանիքի անդամ:

ԽՄԲԱԳՐՈՒԹՅԱՆ ԿՈՂՄԻՑ. Նրանք, ովքեր ցանկանում են դառնալ 17-ի թղթակից, կարող են իրենց նյութերն ուղարկել 17am.reporter@gmail.com էլ.հասցեինք: Մենք միայն ուրախ կլինենք:

-Ո՜ւֆ, Ան, ես չեմ հասկանում, թե ինչ ես գտել այդ լրագրության մեջ: «Մանանա»-ն էլ քեզ լրիվ շեղեց: Երբ հարցնում ենք` կամ լուսանկարչության ես, կամ նյութ ես գրում, ինչ էլ հավես ունես: Այդքան մասնագիտություններից ինչ ընտրեցիր…

Վերջերս այս նախադասությունը լսում եմ ամենահաճախը:

Նախ սկսեմ «Մանանա» կենտրոնից: Հավատացեք, եթե չլիներ այն իմ կյանքում, միգուցե ես հիմա ինչ-որ անհետաքրքիր դասախոսություն էի լսում, որի մեջ կփորձեի գոնե մի փոքր իմաստ գտնել, ինչը համոզված եմ, որ չէր ստացվի: Իսկ հիմա ես սկսել եմ ամեն ինչում իմաստ տեսնել, և այդ ամենը լուսանկարել, հետո գրել նյութ, որպեսզի բոլորը տեսնեն և իմանան այն ամենի մասին, ինչը որ ես տեսել և մտածել եմ:

Մինչ «17.am»-ին թղթակցելը, լուսանկարչությամբ այդքան էլ հետաքրքրված չէի, իսկ հիմա մասնակցում եմ լուսանկարչական մրցույթների: Վերջերս մտերիմ ընկերս ինձ ուղարկեց մի մրցույթի մասին տեղեկություն: Որոշեցի մասնակցել: Այն կազմակերպված էր «Սևազգեստ կանայք, Հայաստան» կազմակերպության կողմից և վերնագրված էր՝ «Վերամիավորելով խաղաղությունը»: Պետք է ներկայացնեինք կնոջ դերը խաղաղության կառուցման գործում: Մասնակցեցի «17.am»-ի հետ ունեցած ֆոտոարշավներից մեկի ժամանակ արված լուսանկարով: Լուսանկարս ընտրվեց, և ի ուրախություն ինձ, հասավ եզրափակիչ փուլ: Նկարս մասնակցեց կազմակերպված ցուցահանդեսին, որը ինձ համար անսահման մեծ ուրախության առիթ էր և առաջին քայլ:

Երբ դպորցում իմացան իմ այս հաջողության մասին, առաջարկեցին սեմինար անցկացնել լուսանկարչության մասին: Պատկերացնո՞ւմ եք իմ ուրախության չափը, փաստորեն ես արդեն կարող եմ իմ գիտելիքներով կիսվել հասակակիցներիս հետ:

Եվ այս ամենի համար ես միայն շնորհակալ եմ իմ «Մանանա»-յին, հպարտ եմ, որ այս մեծ ընտանիքի մի անդամն եմ:

Երբ կարդում եմ մյուս թղթակիցների նյութերն այն մասին, թե ինչ է իրենց համար 17.am-ն ու «Մանանան», չեմ կարողանում պատկերացնել, թե ինչ կլինի ինձ հետ, եթե մի օր 17-ը չլինի: Ինչպե՞ս եմ փոխանցելու ձեզ այն, ինչ կա ներսումս:

Գիտե՞ք, երբևէ չէի պատկերացնի, որ մի օր «Մանանա» կենտրոնն ու 17-ը կդառնան, ոչ թե կյանքիս, այլ առօրյայիս մի մասը: Մինչև հիմա էլ չեմ պատկերացնում, թե ինչպես ստացվեց, որ ամեն օր, դասերից հետո սկսեցի կարդալ հասակակիցներիս նյութերը: Աստիճանաբար իմացա նաև, թե ո՞ր ժամերին են նյութերը տեղադրվում կայքում: Եվ հենց այդպես էլ՝ աստիճանաբար, սկսեցի ճանաչել հասակակիցներիս: Իմանալ, թե ի՞նչն է հուզում նրանց, թե ի՞նչ են սիրում և ի՞նչ չեն սիրում: Շատերին կճանաչեմ նաև, եթե դրսում հանդիպեմ, քանի որ նրանց դիմանկարները շատ լավն են: Ի դեպ՝ նման դեպքեր արդեն եղել են:

Իսկ հիմա, խոսքս քե՛զ եմ ուղղում, իմ ծանոթ ու անծանոթ ընկեր: Չգիտեմ՝ կարդացե՞լ ես նյութերս, գիտե՞ս ինձ, թե՞ ոչ, բայց հավատացած եղիր, որ ես քո նյութերից շատերը հաստատ կարդացել եմ: Իսկ եթե ակտիվ թղթակից ես, ուրեմն համոզված եղիր, որ եթե հանդիպելու առիթ ունենանք, ինձանից էլ կլսես 17-ի թղթակիցների ամենասիրելի տողերից մեկը.

-Դու էլ ես 17-ից, չէ՞: Նյութերդ կարդացել եմ:

Սովորական մի օր էր։ Ինչպես մնացած օրերը, դասերով էի զբաղված, և այդ պահին ներս մտավ մեր դպրոցի տնօրենը և ասաց․

-Դասամիջոցին բոլորը գան ինֆորմատիկայի դասասենյակ։

Արդեն պարզ էր, որ ինչ-որ մի բան պետք է տեղեկացնեն, և ահա զանգը հնչեց։ Ընկերներիս հետ միասին գնացինք նշված վայրը։ Տեսնելով անծանոթ դեմքեր, փոքր ինչ զարմացանք և նստեցինք առաջին շարքում։ Ահա արդեն կարելի է ասել ամեն ոք եկել էր, և մի կին սկսեց խոսել.

-Բարև ձեզ, սիրելի երեխաներ, ուսուցչական կազմ, մենք Հայաստանի պատանի թղթակիցների ցանցից ենք։

Եվ խաղ-հարցաշարով սկսեցին հասկանալ, թե երեխաները ինչքանով են ծանոթ լրագրողությանը, լուսանկարչությանը, կարողանո՞ւմ են արդյոք հասկանալ ֆիլմերի ուղերձները, ինչ խնդիրներ են իրենց հուզում և այլն: Ներկայացրեցին պատանի թղթակիցների աշխատանքներից:

Տուն գնացի և սկսեցի փորփրել և գտա նրանց պաշտոնական կայքը։ Հայտ ուղարկեցի, որ ես էլ եմ ցանկանում դառնալ պատանի թղթակից, բայց հույսեր չէի կապում, որ կանցնեմ և կդառնամ պատանի լրագրող։ Անցավ մի քանի օր, մտքիցս թռել էր այն ամենը, ինչ կապված էր դրա հետ, մեկ էլ ինձ զանգահարեցին, տեղեկացրեցին, որ պետք է մասնակցեմ դասընթացներին։ Մեր գյուղից նույնպես մասնակիցներ կային։ Չորս օրվա դասընթացից վերցրեցի գիտելիքի այնքան պաշար, որը պասիվ կյանքում ձեռք կբերեի բազմաթիվ տարիների ընթացքում։ Եվ ահա դասընթացները ավարտվեցին։ Չորս օրվա ընթացքում շատ էի կապվել աշխատակազմի բոլոր անդամների և մնացած երեխաների հետ։ 17-ում արդեն ունեցա իմ բաժինը, որտեղ տեղադրվում էին հոդվածներս։ Ոգևորված սկսում էի գրել նյութեր և անհամբեր սպասում, թե երբ կտեղադրվի կայքում, որպեսզի տեսնեմ։ Օրերը անցնում էին, իսկ ես ակտիվ թղթակցում էի։

Մի օր տեղեկացրեցին, որ իմ ակտիվության և ջանասիրության շնորհիվ ընդգրկվել եմ ամառային մեդիա ճամբարին։ Օրերն էի հաշվում, թե երբ պետք է գնամ։ Վերջին օրը շուտ քնեցի, որպեսզի օրը շուտ անցնի, և գա այդ բաղձալի պահը, երբ արդեն պիտի գնամ ճամբար։

Հավաքվեցինք և շարժվեցինք դեպի Աղվերան` մեդիա ճամբարին։ Մեքենայում նստած էի երկու տղաների հետ, որոնք չէի էլ պատկերացնի, որ կդառնան իմ հարազատ ընկերները։

Ճանապարհը երկար էր, և մեզ այդ էլ բավական էր` դառնալ ընկերներ։ Մեկ շաբաթ ամեն օր իրար հետ ամեն պահ լինելով, դարձել էինք ընտանիք։ Հիանալի մասնագետների շնորհիվ արդեն կարևոր փորձ էինք ձեռք բերել թե լրագրության, թե լուսանկարչության, թե կինոյի ոլորտում։ Թե տխուր, թե ուրախ պահերին իրար կողքի լինելով ամեն օր ավելի ու ավելի էի համոզվում, որ կյանքումս շրջադարձ է կատարվում։ Նոր ընկերներ, նոր գիտելիքներ։

Իրարից բաժանման պահը շատ դժվար էր: Արդեն մի մեծ ընտանիք դարձած ու հարազատացած մարդկանցից բաժանվելով հետ վերադարձանք։

Նարեկը և Սերյոժան նույնպես պատանի լրագրողներ էին, ովքեր ապրում էին Մալիշկայում։ Կապն այնքան ուժեղ էր, որ վստահ էի, էլի ենք հանդիպելու։

«Մանանան» կյանքիս շրջադարձի խթան հանդիսացավ։ Մեր կապն այսուհետ անբաժան է…

Ապրիլ ամսին էր։ Չէ, մի շտապեք եզրակացություններ անել, որովհետև գրածս ամենևին էլ քառօրյա պատերազմի, դրա հետևանքների ու տված դասերի մասին չէ, թեև ինչ-որ տեղ պատերազմի հիմքում է թաղված։ Ինչևէ, ապրիլի մեկին, չէ՛, սա հումոր չէ, «Մանանա» կենտրոնի անձնակազմի մի մասը եկան մեր դպրոց՝ կենտրոնը ներկայացնելու։ Ասացին նաև, որ շուտով Աշտարակում մեդիա դասընթաց են կազմակերպելու։ Ցանկություն առաջացավ անպայման մասնակցելու։ Մտքումս ասացի. «Այ քեզ հաջողություն», բայց հետո` « Ձրի պանիրը միայն թակարդում է լինում »։ Չէ, կներեք էս մտքիս համար, հիմա հաստատ կարծիքս 180 աստիճանով փոխվել է, որովհետև գիտեմ, որ կողքիս կա մի մեծ թիմ՝ «Մանանա» կենտրոնն ու Եվրոպական Միությունը, որոնցից ես անչափ շնորհակալ եմ։ Լավ, անցնենք բուն թեմային։ 

Եթե դու 17.am-ի թղթակից ես ու մեդիա դասընթացի ես մասնակցել, հաստատ լսած կլինես, դասընթացի ընթացքում անընդհատ կրկնում են, որ կենդանի շփումից բացի համացանցով ենք շփվելու, նյութեր ուղարկելու, լուսանկարներ նկարելու, ֆիլմերի գաղափարներ առաջարկելու… ու սովորելու ենք մեր ուղարկած նյութերի հիման վրա։ Սկզբում մի տեսակ չէի պատկերացնում, թե ինչպես պիտի սովորենք մեր ուղարկած նյութերի վրա, բայց…

Մի քանի օր առաջ 17.am –ում տեղադրվեց հերթական հոդվածս՝ «Արձակուրդներ են, չէ՞» վերնագրով։ Հոդվածումս խնդրել էի, որ խմբագրությունը նրանում առկա օտար բառերը չփոփոխեր։ Խնդրանքս օդի մեջ մնաց։ Երևի սա այն եզակի դեպքերից էր, երբ խնդրանքս չկատարելուց ես ոչ թե նեղվել, այլ ուրախացելէի։ Խմբագրության կողմից գրված տողերը կարդալիս երևի իմ կյանքի ամենամեծ դասերից մեկն էի կարդում՝ հայրենասիրության ու հայերենասիրության լավագույն դասերից մեկը։ Հոդվածումս օտար բառերի կողքին, երբ կարդացի հայերենը, չգիտեմ` ինչ կատարվեց հետս, բառերով հնարավոր չէ նկարագրել… (Ախր, չեք պատկերացնի, թե մի բառը, մի ժեստը, մի ժպիտը, մի հայացքը ինչքան բան կարող են փոխել մարդու մեջ):

Մեր լեզուն այնքան գեղեցիկ է: Ունի 300 000-ից ավելի բառ, բայց դրանք իրոք շատ քիչ են բնութագրելու այն գեղեցկությունն ու ճոխությունը, որ մերն է։ Բայց մենք մեր լեզուն  արժեվորելու  փոխարեն, վերջին ձևով տգեղացնում, օտար բառերը խցկում, ծամածռում ու ծաղրում ենք մերը՝ մեզ։  Ու հենց մերը ծաղրելով է, որ այսօր «երկիրը երկիր չի» ասողները ամեն մի պատի տակ գովում են առաջատար երկրներին, իսկ մերը վերջին ձևով ստորացնում։ Ասենք, դու մեր երկիրն ես։ Այո, այո, դո՛ւ, էկրանի առաջ ուրիշ մարդ կա՞։ Պատկերացրու մի պահ դու մեր երկիրն ես։  Զավակներիդ շուրջդ հավաքած ուրիշների կողքին ես կանգնում։ Զավակներդ ամեն պահ քեզ փնովում են, ծաղրում, հայհոյում, կոպտում, ուրիշների առաջ, մեղմ ասած, «խայտառակ» անում, հեռանում են քեզանից, ուրիշների մոտ ապաստան գտնում, ուրիշի հողը ծաղկեցնում, և հենց հասնում է ժամանակը, որ ծաղիկը պիտի թառամի՝ «Ինձ Հայաստանում կթաղեք», ու կամաց-կամաց մեր երկիրը վերածվում է գերեզմանի։

Երևի ոչ մի գիրք, ֆիլմ, խոսք ու զրույց այսքան բան չէին փոխել իմ մեջ, ինչքան խմբագրության կողմից արված փոփոխությունը։  Մի հարց ունեմ․նախորդ հոդվածը Մարիա՞մն էր խմբագրել։

-Ի՜նչ լավն էր նյութդ, ապրե՛ս, Աստղի՛կ ջան,-ոգևորում են ինձ համագյուղացիներս, երբ 17.am-ում տեղադրվում են իմ նոր նյութերը: Իսկ ես չեմ կարողանում համեստությամբ թաքցնել ժպիտս, որն արտահայտում է իմ մեծ ուրախությունը: Ի՞նչ էի անելու ես, եթե չլիներ 17.am-ը. չէ՞ որ մեր գյուղում ոչ ոք չէր կարողանա կարդալ նյութերս և ընդհանրապես չէր իմանա, որ կարողանում եմ ստեղծագործել:

Չծիծաղես, բայց ինքս էլ չգիտեի, որ ստեղծագործելու ընդունակություն ունեմ մինչև «Մանանա» կենտրոնի՝ Իջևանում դասընթաց անցկացնելը: Դա երեք տարի առաջ էր, և այդ ժամանակից սկսեցի ինձ բացահայտել: Կենտրոնում սովորեցրին ստեղծագործելու արվեստի նրբությունները: Այնտեղի սան դառնալուց հետո սկսվեցին իմ հաջողությունները. կենտրոնի և նրա մի քանի սաների օգնությամբ ես իրականացրի երազանքս. նկարեցի ֆիլմ տասնհինգ հոգանոց ընտանիքիս մասին: «Մանանան» ինձ օգնեց նաև մասնագիտական կողմնորոշման հարցում. չէ՞ որ բանասիրությունը ինչ-որ չափով առնչվում է լիագրության հետ: Կարծում եմ՝ լրագրողը պարտավոր է անթերի իմանալ մայրենի լեզուն, ուստի ես՝ որպես պատանի լրագրող, ձգտում եմ հայոց լեզվի իմացությունս կատարելագոծել, և դա կարծես ինձ հաջողվում է. այս տարի հայոց լեզվի օլիմպիադայում 2-րդ կարգի դիպլոմ եմ ստացել, գերազանց հանձնել եմ հայոց լեզվի քննություններս և ընդունվել համալսարան: Հուսով եմ, որ հաջողություններիս այս շարքը դեռ պիտի երկարի:

Անչափ երախտապարտ եմ «Մանանա» կենտրոնին և 17.am-ին, որ սկիզբ դրին իմ հաջողություններին և ինձ պարգևեցին հաճախ լսել մի անսպասելի արտահայտություն, որին ամեն մի ստեղծագործող իր մտքի մի փոքրիկ անկյունում միշտ էլ անհամբեր սպասել է.

-Ապրե՛ս, շատ լավն էր…

Հոկտեմբերի 21-ն էր, սովորական դպրոցական օր էր՝ ուրբաթ: Հիմա կմտածեք, թե ինչու շաբաթվա օրը շեշտեցի: Սովորաբար ուրբաթ օրերին 3 դաս եմ նստում, քանի որ 12:30 սկսվում է պարապմունքս: Առաջին դասն էր, երբ տնօրենը եկավ իր դասաժամն անցկացնելու և հարցրեց.

-Հասմի՛կ, այսօր ժամը 13:00-ին պարապմունք չունե՞ս (դե այդ մեկ օրվա համար դպրոցն ինձ ընդառաջում էր):

-Ընկեր Վարդանյան, 12:30 պարապմունք ունեմ:

-Լա՛վ:

Բայց դե, չէի դիմանում, մտածում էի, թե ինչու հարցրեց, ինչ պիտի լինի ժամը մեկին: Այդպես մտքերով տարված՝ չնկատեցի, թե ինչպես դասն ավարտվեց և ընկեր Վարդանյանը դուրս եկավ դասասենյակից: Արագ դուրս վազեցի:

-Ընկեր Վարդանյա՛ն, ինչո՞ւ հարցրեցիք, ինչ-որ բա՞ն է պատահել:

-Դե, Հասմիկ ջան, այսօր Մարտունու երկրորդ դպրոցում ինչ-որ սեմինարներ են լինելու, ուզում էի, որ դու էլ մասնակցեիր:

Անկեղծ ասած՝ ես միշտ սիրել եմ մասնակցել արտադպրոցական միջոցառումներին, բայց պարապմունքի էի: Երկար մտածելուց հետո որոշեցի, որ պիտի մի բան անեմ, գնամ: Զանգեցի ուսուցչուհուս և խնդրեցի, որ պարապմունքի ավելի շուտ գնամ: Նա սիրով համաձայնվեց: Պարապմունքս ավարտեցի և շտապեցի Մարտունու երկրորդ դպրոց: Երբ ներս մտա, արդեն բոլորը հավաքվել էին: Ծանոթացանք ծրագրի ղեկավարի՝ տիկին Ռուզաննայի հետ, և նա սկսեց պատմել իրենց գործունեության մասին: Ոգևորությունս շատ մեծ էր: Եռօրյա դասընթացն ավարտվեց, բայց անընդհատ ուղեղումս «17.am» և «Մանանա» անուններն էին: Դասընթացի ժամանակ իմացանք, որ պարբերաբար կազմակերպում են մեդիա ճամբարներ, և աշնանային ճամբարը մեկնարկելու է շուտով, և մասնակցելու համար պետք է ակտիվ թղթակցել: Ես հույս չունեի, որ կընդգրկվեմ այդ ճամբարում: Ճամբար գնալն իմ մեծագույն ցանկություններից էր դարձել: Բայց ինչպես ասում են՝ ուրբաթը շաբաթից շուտ եկավ: Նախ դասընթացից երկու օր անց տեղադրեցին հարցազրույցս, իսկ հետո Լիլիթը զանգեց ու տեղեկացրեց, որ ընդգրկված եմ ճամբարի կազմում:

Ճամբարի մասին չեմ պատմի, որովհետև շատ ենք գրել: Ճամբարից հետո նկատելի փոփոխություններ եղան: Ես սկսեցի գրել, որ արդեն երկու տարի է, ինչ կարծես հեռացել էի գրելուց, քանի որ մասնագիտական ուրիշ ուղի եմ ընտրել և կենտրոնացել եմ քիմիայի ու կենսաբանության վրա: «17.am»-ին հանդիպելուց հետո «Facebook» սոցիալական ցանցում հաղորդագրությունները սկսեցի հայատառ գրել: Ու գիտե՞ք, դա ավելի հետաքրքիր ու իմաստալից էր, քան գրել անգլերեն տառերով հայերեն բառեր: Ես այս ամնենից հետո որոշեցի ու իմ առջև նպատակ դրեցի, որ ինչ էլ լինի, պետք է մնամ «17.am»–ի ակտիվ թղթակից: Եվ ինչքան էլ զբաղված լինեմ դասերով, ամեն շաբաթ գոնե մեկ նյութ փորձում եմ ուղարկել: Չէ՞ որ մեր դասընթացներից հետո քիչ ժամանակ էր անցել, և ընտրեցին նրանց, ում մեջ տեսան պոտենցիալ: Իրենք, իրենց կողմից արեցին ամեն ինչ, հիմա հերթն իմն է:

Շնորհակալ եմ «Մանանա» կենտրոնի անձնակազմին այս կարևոր գործի իրագործման համար, այն լայն հնարավորություն է գյուղական շրջաններում ապրող երեխաների ինքնաարտահայտման և մեդիագրագիտության համար:

17-ին թղթակցելուց առաջ չէի մտածում, որ իմ գրած այս կամ այն նյութով հնարավոր է ինչ-որ ազդեցություն ունենալ մարդկանց վրա, կամ պատմություններ գրելով հնարավոր է մի քիչ փոխել նույնիսկ ուրիշի կյանքը: Հնարավոր է, դուք էլ եք այդպես կարծում, բայց ձեզ կբերեմ օրինակներ, որոնք իրականություն դարձան 17-ին թղթակցելուց հետո, քանի որ միայն այդ ժամանակ հասկացա, որ կարող ես տանը նստել ու գրել, ու քո գրելուց աշխարհում ինչ-որ տեղ, ինչ-որ բան հաստատ դառնում է ավելի լավը:

Հոդված էի գրել մի երիտասարդի մասին, ով մեր հարևանն է, մտավոր խնդիրներ ունի և չի կարողանում խոսել, միայն գոռում է: Նշել էի, որ նրանից վախենում էին, և երբ նա պատուհանի մոտ բարևում էր անցորդներին, միայն արժանանում էր նրանց արհամարհանքին ու վախին: Նյութս, փաստորեն, շատերն էին կարդացել, և պատկերացնո՞ւմ եք, հիմա շատերի աչքերում չեմ տեսնում այդ վախը, և նույնիսկ նրան բարևում և ժպտում են: Ժպտացողների կյանքում ոչինչ միգուցե չի փոխվել, բայց կարծում եմ, ՆՐԱ համար աշխարհը ավելի բարի է դարձել, թեկուզ մի քանի հոգու շնորհիվ:

Մի անգամ էլ նյութ էի գրելև պատմել, թե ինչպես մի ծրագրի շրջանակներում Ճամբարակում օգնել ենք մոլոկան տատիկի և վարել դաշտի հողը: Նյութից հետո հավաքվել են կամավոր երեխաներ, թեկուզ ոչ այնքան մեծ, բայց սրտանց օգնություն ցուցաբերել այդ տատիկին մշակելու իր դաշտը:

17-ի շնորհիվ ՄԱԿ-ում բարձրացրել եմ համայնքիս ձայնը, քանի որ այստեղ խմելու ջուր չունեն շատ թաղամասեր: Դա ինձ համար նույնպես կարևոր էր, երբ հասկանում էի, որ գոնե բարձրաձայնում եմ համայնքիս խնդիրների մասին` համոզված, որ իմ ֆիլմի շնորհիվ այս խնդրին ուշադրություն կդարձնեն:

Ասում են, որ յուրաքանչյուր բազմություն բաղկացած է ենթաբազմություններից: Էդպես էլ կյանքն է. ունի կարևորագույն «ենթաբազմություններ»: Այ, էդ կարևորագույն «ենթաբազմությունների» շարքին է պատկանում 17am.-ը և, առհասարակ, «Մանանան»: Գիտե՞ս, «Մանանան» հրաշքներ է գործում: Արի` ասեմ: Դե ֆիզիկայից էլ գիտենք, որ դրական լիցքով մարմինները միմյանց վանում են, նույնն էլ բացասականի դեպքում: Գիտես նաև, որ մեկը պիտի դրական լինի, մյուսն էլ ` բացասական, որ ձգեն իրար: Աշխարհը, ինչպես բոլորիս հայտնի է, բացասական է արդեն վաղուց: Հա, ըհը, «Մանանան» այդ դրական լիցքն է մեզ հաղորդում, որ սկսենք ձգվել դեպի աշխարհը, մերձանալ նրա հետ ու դառնալ միասնական տարր…

Մենք ծնվում ենք «վարդագույն ակնոցով», բայց առաջին իսկ ուժգին քամուց այն կոտրվում է… «Մանանան» վերցնում է կախարդական փայտիկը ու այն նորից վերանորոգում, հնարավորություն տալիս կյանքին ու աշխարհին նայել այլ կերպ:
Կարմիր ու սպիտակ տիրույթը` 17am- կայքը, իմ օրվա անբաժանելի մասն է: Ես կարդում եմ բոլորի հոդվածները, ու որ ծանոթանում եմ որևէ 17-ցիի հետ, կարող եմ վստահ ասել նրան` ասա, թե որ հոդվածն է քոնը, և ես կասեմ` ով ես դու (կատակում եմ):

Հաճախ եմ ինձ հարց տալիս` լավ, վերջապես մի բառով կամ արտահայտությամբ, ի՞նչ է ինձ համար 17am.-ը:
Ես բնականաբար ստույգ պատասխան չգտա, բայց հիմա կփորձեմ բացատրել:
17am.-ը ինձ համար` Անիի «Ռոմանտիկ Մայիսյան»-ն է, Արման Արշակ-Շահբազյանի օրիգինալ ազգանունն ու նույնքան տարբերվող հոդվածները: 17am.-ը ինձ համար` Ղազախեցյան Անահիտն է, որն իրեն չի պատկերացնում առանց Ne me quitte pas երգի, Խաչիկյան Միլենան, ում համար շատ սպասված են ուրբաթ օրերը: 17am.-ը ինձ համար` Լիդուշն ու Միլուշն են իրենց «Շողանք միասին» երգով: 17am.-ը ինձ համար Ավագյան Գայանեն է իր պապիկի գրադարանի գրքերով, 17-ը ինձ համար` Բաղդասարյան Հայարփիի և Մելքոնյան Սարգսի թեժ բանավեճն է, 17am.-ը ինձ համար` Խեչոյան Եվայի խոհափիլիսոփայական մտքերն են ,17am.-ը ինձ համար` Պետրոսյան Ժորայի Վարդենիսի բարբառն է, 17-ը ինձ համար` Սաֆարյան Արտյոմի սերն է ֆուտբոլի հանդեպ, 17-ը ինձ համար` Զաքարյան Սոսեի Դարբաս գյուղն է` իր ողջ հմայքով, 17am.-ը ինձ համար` Քեշիշյան Աստղիկն է ու նրա սերը դեպի ռոքը, 17am.-ը ինձ համար` Հարությունյան Սեդայի յուրահատուկ պատկերացումներն են ձախլիկության մասին, 17am.- ը ինձ համար Մանե Մինասյանն է, ում հետ ծանոթացել եմ հենց «Մանանայի» շնորհիվ, 17am.-ը ինձ համար իմ` «Արտագաղթի դառը պտուղները» հոդվածն է, որից հետո ես սկսեցի ավելի ու ավելի շատ գրել, 17am.-ը ինձ համար Լյուբայի և Սոնայի նկարազարդումներն են «Խաբարբզիկում», 17am-ը ինձ համար Անի Ավետիսյանի կարոտն է առ տատիկը, 17am.-ը ինձ համար Էլադան է, ում հայրը մեր ֆիլմի գլխավոր հերոսը դարձավ, 17am.-ը ինձ համար «Մանանայի» մոտիվացնող խորհուրդներն են, 17am.-ը ինձ համար իմ` ճամբարային հրաշք օրերն են ու այն երեխաները, որոնց հետ ես մի ողջ շաբաթ անցկացրել եմ: 17am-ը ինձ համար` մի մեծ ընտանիք է, 17am.-ը ինձ համար բոլոր-բոլոր պատանիներն են, որոնք կարողանում են բարձրաձայնել այն ամենի մասին, ինչն իրենց հուզում է: 17am-ը ինձ համար ազատ դաշտ է, բայց մի տարբերությամբ` այնտեղ չկան մոլախոտեր. այնտեղ միայն անուշաբույր ու գեղեցիկ ծաղիներ են, որոնք դեռ ծաղկելու և աճելու են դեռ:
Այ, տեսնում ես` ինչ հրաշքներ է գործում «Մանանան»:

Շատ ու շատ փոփոխություններ եղան իմ կյանքում 17.am-ից հետո: Բառապաշարիս մեջ հիմա հաճախ եմ օգտագործում հոդված, հարցազրույց, լուսանկար բառերը, իսկ ազատ ժամանակի մասին խոսք գնալ անգամ չի կարող, որովհետև այն նվիում եմ հոդվածներիս:

Հաճախ բարբառային փնտրտուքներ եմ ունենում առօրյա խոսակցություններում, որպեսզի այն անմիջապես «վերցնեմ» հոդվածիս մեջ:

Հիմա այնքան խոսեցինք հոդվածներից, որ հարցազրույցներս ու լուսանկարներս «կնեղանան»:

Լա՛վ, իսկ հարցազրույցներն էլ սկսել եմ սիրել. ինձ ավելի դուրեկան են և հարազատ, երբ այն անցկացնում եմ տարեց մարդկանց հետ: Իհարկե, պաշտոնյաների հետ հարցազրույցն էլ իր լրջությունն ունի:

Այ, լուսանկարների հետ լավ հարաբերությունների մեջ չեմ, քանի որ իմ լուսանկարներից հազիվ մեկը կարողանում եմ համարել լավը:

Նաև մի նպատակ ունեմ՝ այցելել «Մանանա» կենտրոն և տեսնել բոլորին: Ինձ շատ հետաքրքիր է, թե ինչպես է այնտեղ անցնում ամեն օրը:

Այս հարյուր օրվա ընթացքում ես գրել եմ Շուշանիկին և ստացել եմ լիարժեք, հասկանալի պատասխաններ և դրա համար շնորհակալ եմ նրան, ու նա երևի արդեն գիտի, երբ իրեն գրում եմ. «Բարև՛, Շու՛շ ջան, ո՞նց ես», ուրեմն ինչ-որ հարց ունեմ նրան ուղղված:

Այս էլ կարոտից մի պատառ հումոր:

17.am-ի շապիկը հագած տան մեջ քայլում եմ.

-Էս էլի հիմնարկիդ մայկեն հագա՞ր… ,-խոսում է տատիկս:

-Չ՛է, տա՛տ, ի՞նչ հիմնարկ, 17.am-ի մայկես ա:

-Հա՛, դե հիմնարկիդ էլի: Ինձ էլ պետք ա տային էդ մայկից. էն ձեր պարոն Արան էր ասում…

-Հա,՛ տա՛տ, մայկա, որ տային, էլի չէիր հագնելու:

-Քա՛, ա՛յ բալա ջան, կատակ եմ անում: Էս եքա տարիքս պտի առնեի էտի քաշեի վրե՞ս:

Դե, արդեն գլխի ընկաք, որ արդեն հարյուր օր է, ինչ 17.am-ի հետ եմ, և հիմա ինձ առանց «Մանանա» կենտրոնի չեմ պատկերացնում: Շատ տասնյոթցիներ են այս ամենը ասել, և դեռ շատերն էլ կասեն: Հարյուր օրվա ընթացքում հասցրել եմ գրել շատ նյութեր:

Օգոստոսի մեկը ինձ համար տոն էր, քանի որ հենց այդ օրը իմ առաջին նյութը հայտնվեց 17.am-ի էջում և այդ օրվանից ինձ հարազատ մարդիկ արձագանքում էին իմ առաջին հոդվածին, որը ունեցավ հիսունից ավելի հավանում և մի քանի շնորհավորանք՝ «Մանանայի» թիմին միանալու համար և բազում մաղթանքներ: