Բարև ընկե՛ր: Ես 17 տարեկան եմ. չտարբերվող արտաքինով, մի քիչ վախկոտ ու մի քիչ փակ բնավորությամբ դեռահաս: Վախենում եմ տարբեր երևույթներից՝ բարձրությունից, մթությունից ու ամենասարսափելին՝ շներից: Վախենում եմ նաև կյանքի՝ իմ դիմաց դրած ընտրություններից, մեծանալուց ու հիասթափվելուց (ի դեպ, վերջին երկուսը ուղիղ համեմատական են իրար): Ինչևէ, չեմ ուզում շատ խորանալ, անցնեմ բուն թեմային:

Վերջերս տարբեր՝ ծանոթ, «կյանք տեսած», տարիքով մարդկանց հետ խոսակցություն եմ սկսում դեռահասության մասին: Ներկայացնեմ դրանցից մեկը՝ հարևանուհուս՝ Սեդա «տոտայի» հետ.

-Սեդա տոտա, հիշո՞ւմ ես քո պատանեկությունը:
-Հա, ոնց չէ: Ի՜նչ տարիներ էին, ամեն ինչ կտայի, որ գոնե մի օրով հետ դառնայի 16-18 տարեկան ժամանակներս:

-Ինչի՞, էդքան լա՞վ էր ամեն ինչ էն ժամանակ:

-Շա՜տ: Ա՛յ, մեր պատանեկությունը ուրիշ էր, բա չէ ձերը. ամբողջ օրը ինտերնետում:

-Դե ինչ անենք, դարի թելադրանքով ենք շարժվում: Բայց համաձայնիր՝ ինտերնետով, թե առանց դրա, դեռահասների համար ամեն ինչ շատ բարդ ա ու դժվար: Հենց 15-18 տարեկանն ա ամենադժվար տարիքը:

-Ի՞նչ ես խոսում: Էդ տարիքը ծաղկման տարիքն ա, ամենաերջանիկը պիտի լինի: Էդ հիմիկվա երիտասարդությունն ա բարդացնում ամեն ինչ: Հետո մեծանում ես, ու սկսվում են իսկական դժվարությունները: Անիմաստ բաների մեջ մի խորացիր ու վայելիր էս տարիներդ…

Ես աշխատում եմ այս նոտայի վրա միշտ ավարտել խոսակցությունը, լուռ համաձայում եմ ասվածների հետ, բայց իրականում լրիվ հակառակն եմ մտածում:

Ըստ իս, դեռահասությունն այն տարիքն է, երբ սկսում ես հասունանալ ու հասկանալ, թե ինչ է կատարվում աշխարհում: Հենց այս տարիքում է ամեն ինչ իրար խառնվում: Մտքերդ քոնը չեն, իսկ քո մտքերը չեն հասկացվում: Եթե հաշվի չառնենք շատ ու շատ դեռահասների համար մեկ խնդիրը՝ անպատասխան սերը, կան շատ ուրիշ կրիտիկական պահեր, որ անընդհատ կաթվածահար են անում մեզ՝ դեռահասներիս:

Կխոսեմ ամենահասարակից՝ մասնագիտության ընտրություն: Հենց այս տարիքում մենք պիտի ընտրենք կյանքի էնպիսի ուղի, որ հետո չզղջանք մեր ընտրության համար: Կյանքի համար ամենակարևոր ընտրությունը կատարում ենք այն տարիքում, երբ մենք կարող ենք մոտավորապես 2 ժամ հագուստ ընտրել խանութում, փորձել, փնտրել ու գտնել մեր ստանդարտներին համապատասխան հագուստ, գնել, հասնել տուն ու փոշմանել: Հասկանո՞ւմ եք: Էսպիսի հոգե-զգայա-կենսաբանական անորոշ վիճակում պիտի կատարենք ընտրություն ու այնպիսի ընտրություն, որը մեծ դեր կխաղա ոչ միայն մեր ապագա նյութական կամ անձնական կյանքում, այլև հսկայական հետք կթողնի մեր՝ որպես մարդ, որպես անհատականություն ձևավորվելու գործում: Այդպիսով ընտրում ենք ոչ միայն մասնագիտություն, այլ մի ամբողջ կյանք՝ հույսով, որ մի օր չենք արթնանա ու զղջա կատարած ընտրության համար:

Հ.Գ. Գուցե մտքերս ծայրահեղական թվան, բայց կարծում եմ ժամանակ առ ժամանակ պետք է հիշեցնել մեծերին՝ ինչ ասել է դեռահասություն և անցումային տարիք:

Հուսով եմ, հիշում եք, որ իմ հոդվածներից մեկում գրել էի շների և նրանց հանդեպ իմ անսահման վախի մասին։ Ճիշտ են ասում, էլի, որ ինչքան մի բանից վախենում ես, այնքան հավանականությունը մեծ է, որ կբախվես այդ խնդրին։ Ես էլ ինձ համար ուրախ-ուրախ պատրաստվում էի ԱՄՆ գալուն, երբ իմ հյուրընկալ ընտանիքի ֆեյսբուքյան էջում տեսա շների նկարներ, ընդ որում, նրանցից մեկը ամերիկյան բուլդոգ, դե, չափսերը պատկերացնում եք։ Հիմա մի պահ պատկերացրեք իմ վիճակը։ Ես վախեցած մտածում էի, թե ինչպես եմ ապրելու այդ շների հետ նույն հարկի տակ այն դեպքում, երբ հեռվից հեռու շուն տեսնելիս վախից դողում էի։ Կարծում եմ, էլ կարիք չկա շարունակելու նկարագրել իմ վիճակը և վախերը։ Անցնենք առաջ։

Եվ այսպես, ես Ամերիկայում եմ և առաջին անգամ հանդիպեցի մեր շներին՝ Թենքին և Բեթսիին։ Խոստովանում եմ՝ վախեցած էի, բայց ոչ այնքան, որքան պատկերացնում էի՝ կլինեմ։

Հենց  առաջին օրը պարզվեց, որ նրանք այնքան էլի վախենալու չեն։ Իսկ մի օր հետո արդեն Բեթսիին գիրկս՝ ֆիլմ էի դիտում։ Ես էլ չնկատեցի թե ինչպես սկսեցի սիրել այդ շներին, ու ի զարմանս ինձ, հիմա արդեն ընդհանրապես չեմ վախենում նրանցից։ Հիմա արդեն մի տեսակ ինձ մեղավոր եմ զգում ու զարմանում ինքս ինձ վրա. ինչպես կարող էի հեռվից հեռու վախենալ այդ անվնաս շներից, որոնք ավելի շատ վախենալու պատճառ ունեն մարդկանցից, քան մարդիկ՝ իրենցից (խոսքս բոլոր շներին չի վերաբերվում, ես նույն կարծիքը չունեմ մեր գյուղի շների մասին): Իրար կողք նստում ու ֆիլմ ենք դիտում։ Դա մի ուրիշ տեսարան է, թե ինչպես է Թենքը (հսկա ամերիկյան բուլդոգը) նստում իմ գիրկը, մոռանալով, որ ինքը փոքրիկ շունիկ չէ և որ չափից դուրս մեծ և ծանր է՝ ինչ-որ մեկի գիրկը նստելու համար։

Բայց շների թեման սկսեցի ոչ միայն ձեզ պատմելու իմ հաջողության և այդ վախից ազատագրվելու մասին, այլ նաև պատմելու, թե ինչպես են ամերիկացիները վերաբերվում շներին և, առհասարակ, ընտանի կենդանիներին։

Այստեղ երևի թե չկարողանաս գտնել մի ընտանիք, որտեղ ընտանի կենդանիներ չլինեն, առնվազն մեկը պետք է լինի (հիմնականում շուն): Մենք՝ հայերս էլ ենք, իհարկե սիրում ընտանի կենդանիներին, բայց ամերիկացիների հետ համեմատվել անգամ չենք կարող այս առումով։ Նրանք շատ, չափից շատ են սիրում իրենց կենդանիներին, ընտանիքի անդամի պես։ Եթե ուզում ես ինչ որ պատմությամբ հուզել դիմացինին՝ գերադասելի է, որ պատմությունը լինի ընտանի կենդանիների մասին։ Այդ դեպքում, վստահ եղիր, հաջողությունդ ապահովված է։

Ես ոչ մի բան չունեմ ընտանի կենդանիների դեմ։ Ինքս էլ կողմ եմ, որ ընտանի կենդանի պահելիս պետք է լավ խնամք հատկացնել նրանց, բայց չեմ կարողանում ընդունել այդ չափից շատ կարևորությունը ու դերը, որ տալիս են նրանց։

Ահա մի օրինակ, որով կավարտեմ այս հոդվածս։ Նկարչության ժամին կողքս նստող աղջկան հարցրեցի, թե ինչ է ուզում անել դպրոցից հետո և ստացա հետևյալ պատասխանը․

-Ուղղակի ապրելու եմ բոլորից հեռու, իմ կենդանիների հետ։

Կարծում եմ արդեն պատկերացնում եք։

Հ․Գ․ Իհարկե նաև չեմ կարող չնշել, որ ոչ բոլորն են այսքան ծայրահեղ այս հարցում։

-Մա՛մ, էս անգամ ես մենակ եմ գնալու, պլաններս չխառնես, հա՞: Հենց մեկնումեկդ որոշի հետս գալ, միանգամից ասեմ՝ ես չեմ գնալու:

-Վերջացրու, մենակ ոչ մի դեպքում, կա՛մ ես եմ գալու հետդ, կա՛մ չես գնալու:

Այս խոսակցությունն ամեն անգամ ծագում է մեր միջև ինչ-որ տեղ գնալուց առաջ, ինչն ինձ աննկարագրելի զայրացնում է: Կարծում եմ՝ բոլորի մոտ էլ ինչ-որ տարիքում ինքնուրույն լինելու ցանկություն է առաջանում: Վերջին տարիներին ես շատ եմ ցանկանում ինչ-որ չափով ինքնուրույն լինել, շրջապատում ինքնուրույն կողմնորոշվել, ունենալ անձնական կարծիք, գործել որոշ չափով ծնողներիցս անկախ: Սակայն բոլորս էլ գիտենք, որ մեր ծնողները, հատկապես՝ մայրիկները, դժվար են համակերպվում այդ փաստի հետ՝ մոռանալով, որ այդ տարիքում իրենք էլ են ձգտել ինքնուրույնության: Նրանք կարծում են, որ դա ուղղակի մեր կողմից ավելորդ ինքնավստահություն է: Սակայն դա այդքան էլ այդպես չէ: Իմ կարծիքով՝ կյանքի այդ հատվածում ինքնուրույնությունը շատ մեծ ու որոշիչ դեր է խաղում, քանի որ հաշված տարիներ հետո դուրս ենք գալու մեծ կյանք, որն էլ պահանջելու է ինքնուրույնություն ու ինքնավստահություն:

Իսկ ինքնուրույնությունից զուրկ մարդը երբեք չի կարողանա հեշտությամբ հարմարվել օտար կյանքին, գտնել իր տեղը անծանոթ շրջապատում: Նա կսկսի թերագնահատել սեփական ուժերը, ինչն էլ պատճառ կդառնա որոշակի տարիքում ծնողներից կախվածություն ունենալուն:

Սակայն ծնողներին էլ է պետք հասկանալ: Նրանց համար մենք միշտ երեխա ենք, նրանք երբեք չեն դադարում հետևողական լինել, նրանց մոտ մեր հանդեպ հոգատարությունը, վստահ եմ, երբեք չի մարի: Համենայնդեպս, չեմ կարող ճշգրիտ բնութագրել ծնողական զգացողությունը զավակների հանդեպ, մինչև ինքս էլ ծնող չդառնամ: Այնուհանդերձ, ես ըմբռնումով եմ մոտենում ծնողներիս անհանգստությանը և ինքնուրույնության ձգտելու հետ մեկտեղ՝ աշխատում եմ զերծ մնալ ավելորդ քայլերից, փորձում եմ յուրաքանչյուր արարք կատարել մտածված և իմ պահվածքով անհանգստություն չպատճառել նրանց, խուսափել նրանց հետ ավելորդ բախումներից:

Մեզ վիճակված է 21-րդ դարի սերունդ լինելը, իսկ դա, կներես, շատ բարդ է:

Մեզ համար չկա ժամանակ: Մենք օգտագործում ենք «կային ժամանակներ» արտահայտությունը. մենք ցնդելու աստիճան սիրում ենք մեր ապրած անցյալը, որը գուցե մի վայրկյան առաջ դեռ ներկա էր:

Մենք պատրաստ ենք ցանկացածին ասել՝ դու այն ես, ինչը գալու է՝ չհասկանալով, որ հիմա է նրա գալու պահը:

Մենք վատը չենք, մենք նրանք ենք, ովքեր կարող են այս անծայրածիր աշխարհը տեղավորել մեկի հոգու մեջ՝ հոգու տեղի ու գոյության մասին չիմանալով:

Մենք նրանք ենք, ովքեր աշխարհը ուզում են մի քիչ ուրիշ տեսնել. աշխարհը, երևի թե, մի քիչ ուրիշ կլիներ, եթե մրցանակը տային ոչ թե հաղթողին, այլ պարտվողին: Ամեն դեպքում, մենք կձգտեինք հաղթողը լինել, որովհետև նյութականը մեզ համար՝ եղած-չեղած:

Մենք նրանք ենք, ում համար բացահայտումների անգերազանցելի առարկան մարդն է: Մենք ագահորեն ուզում ենք բացահայտել բոլորին՝ վախենալով, որ մեկին բաց կթողնենք:

Մենք նրանք ենք, ում համար 21-րդ դարը բեռ է, որն օր օրի ավելի է ծանրանում, բայց դրա ծանրանալուն զուգահեռ՝ մենք ավելի ենք ըմբոստանում, դարին ձեռնոց ենք նետում, մեր գլխին նոր պատուհասներ ենք գտնում, հաղթահարման նոր ուղիներ փնտրում:
Մենք նրանք ենք, ում համար տխուր ու դեպրեսիվ լինելը քնից կարոտ լինելու պես է մի բան է՝ սովորական, առօրեական երևույթ և, անկեղծ ասած, մենք էդ վիճակից հաճույք ենք ստանում:

Մենք նրանք ենք, ովքեր կարող են Pink Floyd-ի «We don’t need no education»-ը երգել՝ մեկը մյուսին շարունակելով, բայց ինքնամոռաց զբաղվել ինքնակրթությամբ, աճել, զարգանալ:

Մենք նրանք ենք, ովքեր գիտեն, թե այդ խմբի նշանը ինչ է նշանակում, ում կողմից է հայտնաբերվել և որ դարում: 17-րդ դար: Իսահակ Նյուտոնը բացահայտեց դիսպերսիայի երևույթը, լուսավորեց ողջ մարդկությանը՝ խավարի մեջ թողնելով մեզ:
Մենք՝ 21-րդ դարի սերունդս, թույլ չենք տալիս, որ էդ լույսը ներխուժի մեր ներաշխարհի միջավայրը, էլ ուր մնաց, թե բեկվի… Որովհետև մենք մի եռանկյուն պրիզմայի չափ էլ չկանք:

Մենք ապրում ենք 21-րդ դարում, ու հաճախ մեզ շրջապատող մարդկանց հետ մտքերի ու կարծիքների բախում ենք ունենում: Դասերից մեկի ժամանակ հանկարծ հնչեց մի նախադասություն. «Մենք 21-րդ դարի առաջին սերունդն ենք»: Նախադասություն, որը մեզանից շատերի մեջ պատասխանատվության մեծ զգացում առաջացրեց:

Իսկ ինչո՞վ ենք մենք տարբերվում նախորդ դարի առաջին սերնդից: Սկսեցինք քննարկել շատ տարբերություններ ու նմանություններ: Ու ուսուցիչներից մեկն ասաց. «Մենք՝ ուսուցիչներիցս շատերը, այն հազվագյուտ սերունդներից ենք, ովքեր տեսնում են դարի փոփոխությունը»: Հետո հնչեցին հարցեր, ու պարզվեց, որ ըստ ուսուցչի՝ շատ աշակերտներ գնում են դեպի վիրտուալ աշխարհը, իսկ մյուսներն ավելի ակտիվ են դառնում ու մասնակցում տարբեր միջոցառումների:

Մեզանից շատերը երևի նույնիսկ չեն էլ մտածել, որ ներկայացնում են նոր դարաշրջան, նոր պատմություն: Եթե միայն մի քանի տասնամյակ առաջ մարդիկ մտածում էին, որ ապրում են նորագույն տեխնոլոգիաներով շրջապատված՝ հեռախոս, ռադիո, համակարգիչ, ապա մենք հիմա պարծենում ենք մեր նոր՝ ավելի զարգացած տեխնոլոգիաներով: Հաճախ մեր տատիկ-պապիկները չեն կարողանում հեշտությամբ յուրացնել հեռուստացույցի օգտագործման ձևը, կամ էլ հեռախոսից օգտվելը, իսկ երբեմն «կոմպ»-ին «պոմպ» են ասում, իսկ մենք ծիծաղում ենք: Միայն մի քանի տասնյակ տարի առաջ մարդիկ երազում էին տեսնել իրենց հեռվում գտնվող բարեկամներին, իսկ հիմա դա ամենահեշտ բաներից մեկն է: Մարդկանց գաղափարները, որ թվում էին անիրական, իրականացել են: Իսկ հիմա՞: Ի՞նչ գաղափարներ ունենք մենք, ի՞նչ երազանքներ, որ միգուցե հնարավոր լինի իրականացնել մոտ ապագայում:

Մի քանի օր առաջ մեր զինղեկը եկավ մեր դասարան և տեղեկացրեց, որ պետք է գնանք Սիսիան՝ ինչ-որ ժողով է լինելու: Հաջորդ օրը մենք երրորդ ժամից հետո գնացինք Սիսիան ՝ մշակույթի տուն: Հարևան գյուղերից ևս շատ երեխաներ կային, հանդիպեցի տասնյոթցի Նինայի հետ՝ Գորայքից: Ժողովն իրականում հանդիպում էր Խամփերյանցի անվան ռազմական ավիացիոն համալսարանից՝ գնդապետ Իսկանդարյանի և Վազգեն Սարգսյանի անվան ռազմական համալսարանից՝ փոխգնդապետ Բաղդասարյանի հետ: Նրանք եկել էին մեզ ներկայացնելու համալսարանները՝ իրենց առավելություններով ու թերություններով:

Ամբողջ ընթացքում մի քանի զգացողություններ ունեցա: Ամենահետաքրքիրն այն էր, որ սպաների ներս մտնելու պահին հնչեց «ոտքի՛» հրամանը, և բոլորս ոտքի կանգնեցինք: Իսկ այն ժամանակ, երբ ասացին, որ իմ համագյուղացին՝ Պարույր Սարգսյանը, որը սովորում է ավիացիոն համալսարանում, ոսկե մեդալի թեկնածուներից է, հպարտություն զգացի:

Այնտեղ մենք իմացանք, որ սովորելու ընթացքում աշակերտները ստանում են մինչև 50000 դրամ կրթաթոշակ, ավարտելուց հետո ստանում են լեյտենանտի կոչում ու անցնում աշխատանքի՝ 210000-280000 դրամ աշխատավարձով, իսկ ավելի ուշ ստանում են 100000-ից ավելի կենսաթոշակ: Նրանք հնարավորություն են ստանում կրթությունը շարունակելու արտերկրում, սովորելու մի քանի լեզուներ, իսկ այն երիտասարդները, ովքեր ունեն հմտություն տեխնոլոգիաների ոլորտում, ուսումը շարունակում են այդ ուղղությամբ:

Շատ լավ պայմաններ կան նաև աղջիկների համար: Ավարտածները դառնում են բանակային կորպուսի հանգույցի պետեր: Նրանք, ովքեր գիշերելու տեղ ունեն, երեկոյան գնում են տուն, իսկ նրանք, ովքեր տեղ չունեն, մնում են հանրակացարաններում:

Բացի այս ամենը՝ և՛ աղջիկները, և՛ տղաները շաբաթական 2 օր 4 ժամով մասնակցում են դասընթացների, որոնք կազմակերպում են «ԹՈՒՄՈ»-ից եկած մասնագետները: 3-րդ և 4-րդ կուրսերի ուսանողներն ազատ են ու կարող են գնալ՝ ուր ուզում են, նույնիսկ կարող են գիշերել համալսարանից դուրս: Վերջում նրանք մեզ հետաքրքրող հարցերին էլ պատասխան տվեցին, ուհանդիպումն ավարտվեց: Համալսարանների մասին այս տեղեկությունը մեր մեջ հետաքրքրություն ու այնտեղ սովորելու ցանկություն առաջացրեց:

Լավ կլիներ՝ մյուս համալսարաններն էլ այսպիսի հանդիպումներ անցկացնեին մարզերում, որպեսզի մենք կարողանանք պատկերացնել, թե ինչ մասնագիտություն ենք ուզում ընտրել և որտեղ կարող ենք շարունակել մեր ուսումը:

Մի րոպե: The Damned – Neat, Neat, Neat: Միացրեք, նոր կարդացեք: Ես միացրել՝ նոր եմ գրում: Ռոքի տակ կյանքը դինամիկ ա: Մարդիկ անընդհատ վազում են, իրենք էլ չգիտեն՝ ուր: Ու երբ էդ մարդկանցից մեկը դու ես, կյանքի դինամիկան չես էլ նկատում: Նորմալ ա: Էդպես ա առավոտյան միշտ: Երբ քթիդ տակ ինչ-որ երաժշտություն մզմզալով տնից դուրս ես գալիս: Երբ արագ-արագ քալում ես դեպի մետրո: Մտնում կայարան ու նայում կիսամեռ դեմքերի: Դնում ականջակալներդ ու հենվում սյանը՝ սպասելով գնացքին: Ձեռքի հետ էլ ոտքով ռիթմի հետ գետնին ես թփթփացնում: Նստում ու միանգամից տեղդ ես զիջում: Հետո նույն ձևով հենվում ես դռանը՝ վագոնում: Ու աստիճանաբար լցվելով՝ վագոնը հասնում ա էնտեղ, որտեղ պիտի դու իջնես: Ու էդպես ա, երբ քեզ կողքից հրում ու արագ-արագ առաջ են անցնում: Հա, էդպես ա կյանքը:

Գուցե շարժասանդուղքին կանգնած ես ու շուրթերով մրմնջում ես երգի հետ հավասար, որը ականջներումդ է հնչում: Ձեռքի հետ էլ նայում ես դիմացից իջնող միանման դեմքերին: Հնարավոր ա՝ մի սիրուն դեմք ես տեսնում ու քեզնից անկախ ժպտում: Բայց դժվար թե: Ու երբ վերջապես իջնում ես ու դուրս գալիս կայարանից, կանգնում ես դիմացի խանութների ցուցափեղկերից մեկի մոտ: Ու նայում ես քո արտացոլանքին: Ու մարդկանց: Ու ընդհանրապես, ամբողջ ճանապարհին դու մենակ լսել ես:

Կխնդրեմ՝ անջատեք երգը: Հա, գիտեմ, որ լավն ա, հետո կլսեք: Անջատեք երգը, որովհետև մեկ-մեկ ուրիշ բաներ էլ ա լսել պետք: Սյանը հենված՝ լսեք կայարանին մոտեցող մետրոյի վագոնների ձայնը: Լսեք շնորհակալությունը, երբ ձեր տեղը զիջում եք: Լսեք, թե ինչ ռիթմիկ են վագոնները գնում ռելսերով: Լսեք «կներեք»-ը, երբ ձեզ կողքից հրելով անցան: Լսեք քայլերի ձայները: Ու լսեք՝ ոնց ա դիմացից իջնողը քթի տակ թեթև փնչացնում, երբ նայում ես իրեն ու ժպտում քեզնից անկախ: Լսեք՝ ոնց են գրպանում մետաղադրամները բանալիների ու ժետոնների հետ չխկչխկում: Եկեք, կանգնեք նույն ցուցափեղկի դիմաց: Մի քիչ քաղաքի ձայնը լսեք: Ու գնացեք: Մեկ-մեկ էլ մարդկանց լսեք: Ոմանք դրա կարիքն ունեն: Ոմանք շատ ունեն:

Մի րոպե: Golden Earring – Radar Love: Միացրի՞ք: Դե, միացրեք: Որովետև ես միացրեցի: Իսկ դա երևի կարևոր ա: Կարող եք դնել ձեր ականջակալները: Ու քայլել ձեր գործերով:

Հենց սկսում ես մենակ ապրել, շատ արագ հասկանում ես վիճակիդ բոլոր առավելություններն ու թերությունները։ Ոնց որ մինչև էդ էլ էիր գիտակցում, որ քեզ համար ճաշ չեն սարքելու, դասի գնալուց չեն արթնացնելու, լվացքդ էլ մի օր թե մի շաբաթ կախած մնա դուրսը, մեկ է՝ քո տեղը չեն հավաքելու։ Բայց մենակ էս ամեն ինչի մեջ ընկնելուց հետո ես հասկանում, թե ինչը ինչից հետո էր։

Օրինակ՝ ինձ պես մենակ ապրող մեկին շատ հաճելի է, որ ցանկացած սենյակում ու ցանկացած տեղում կարող ես շպարիդ պարագաները թողնել, չհավաքել դրանք, որ ժամանակին կանգառ հասնես, 58-դ չգնա։

Կամ էլ որ նոութբուքի բացելն ու երգի սկսվելը մեկ են լինում, ու ամենաբարձրի վրա ամեն անգամ երգում է քո դրած ռուսական ռեփը, որը, իրականում, ոչ մի կարևոր իմաստ չի բերում հետը, բայց դրա տակ տանը շարժվելը առանձնակի հաճույք է։

Լավ կողմ է, որ թաքուն-թաքուն կարող ես Կիևյան 9 հասցեում գտած կատվի ձագին պահել (եթե լավ կնայեք` տարեք, էլի, էդ կատվին, աննման երկնագույն աչքեր ունի), բայց որ բերես տուն, մաման հաստատ կիմանա, ու հետո լավ բան չի ստացվի։ Կատվի հետ կլինես, բայց ոչ թե տանը, այլ երկուսով՝ դրսում։

Ու նման լիքը լավ կողմեր, որ ինչքան պատմես, էնքան ավելի շատ են լինելու։

Բայց ես միշտ չէի մենակ, ոչ էլ երկար էսպես կմնամ։ Բայց էս էլ հերիք էր ինձ, որ շատ-շատ կարևոր բան հասկանայի։ Եթե եղբայրդ հետդ չի մնում, մաման ուտելու բան քիչ է դնում ու չի հարցնում, թե ինչ կա տանը։ Մոր սիրտը հանգիստ է արդեն։ Ըստ նրա՝ դու քո գլխի ճարը շատ էլ լավ տեսնում ես։ Դե, սուտ չէ, լավ էլ մնում եմ։

Բայց պահ կա, որ հասկանում ես՝ ինչ վատ դրության մեջ ես, եթե քո տեղը խանութ իջնող չկա դեղերդ բերելու համար։

Սենյակով ման ես գալիս, կողքդ մարդ չկա, ձայն չի գալիս, ու դու կարողանում ես հստակ լսել, թե ոնց ես Դարթ Վեյդեռի պես շնչում։ Չգիտեմ՝ ինքը փնչացնելով ներշնչում էր, թե արտաշնչում, բայց ես արտաշնչում էի հաստատ։

Հետո էլ էսքան հիվանդանալու արդյունքում սկսում ես հասկանալ օրգանիզմդ, հարմարվել ինչ-որ ձևով։ Անձեռոցիկի տուփը հետդ ես ման տալիս, օրինակ, որ հենց պահը գա, ձեռքիդ տակ լինի։ Կամ անցնում ես ջրակայուն շպարի, որ արցունքների հետ սևաներկդ էլ հետը չհոսի։ Բայց ամեն դեպքում, ինչպես միջին վիճակագրական ցանկացած «21-րդդարցի», մտնում ես համացանց ու գանգատներդ գրում, մի լավ ման գալիս, վերլուծում բոլոր հավանական-անհավանական հիվանդությունները, ընտրության արդյունքում թողնում մի երկու հատ, որ կարող են լինել մոտդ։ Հետո էդ երկուսն էլ համեմատում ես, քեզ ավելի համապատասխանը գտնում ու եզրակացնում, որ սենց-սենց հիվանդ ես դու, բուժումն էլ, դե, տակի մասում միշտ գրած կա։ Ուղղակի հիմնականում, չնայած էդքան կարդալուն, մեկ է՝ չես էլ հետևելու խորհուրդներին։ Էդպես մի քանի օր հիվանդ ես մնում ու սկսում ես մտածել, որ մենակ լավ չի, խնամող չկա։ Զանգում ես հերթով բոլորին, տեղեկացնում, որ ծանր օրեր ես քաշում։ Այ, էս պահին մոր սիրտն անհանգստանում է, ահազանգում տատիկին ու կանչում տուն։ Տատին էլ դեղերով ու մրգերով գալիս է, գիշերով գլուխդ կապել տալիս, որ «շուտ լավանաս, Անուշի՛կ ջան»։

Տատիկի դեղերն էլ հրաշքներ են գործում։ Նախորդ օրվա գլխացավն ու գրիպը լրիվ հանում են մեջիցդ, լավացնում, տեղը դնում քեզ։ Դարթ Վեյդեռին ուղարկում են երկարատև հանգստի, որ էլ ձայնը դուրս չգա։

Տատիկը գնում է իրենց տուն, դու մնում ես էլի մենակ, բայց արդեն հաջորդ երեք օրվա համար սարքած ուտելիքով ու մրգերի մի շաբաթվա պաշարով զինված։

Մենակ մնալը շատ առավելություններ ունի։ Օրինակ, որ միայն քո հետևից պիտի հավաքես, երբ ուզես, ինչքանը ուզես, որ մասը ուզես։ Որ կարող ես ծնունդը տանը նշել ու մի քանի հոգու էլ հրավիրել։ Բայց դա մի շարք էլ թերություններ ունի։ Օրինակ՝ ինչքան էլ մենակ մնաս, խիզախությունդ չի հերիքի, որ տանը կենդանի պահես («քեզ պահի հլը», ինչպես կասեր մաման)։

Մի խոսքով՝ քանի դեռ մենակ եմ, դաս անելու տեղը հոդվածներ եմ գրում, ու խանգարող չկա, «չէ» ասող չկա։ Երևի խիղճս տանջի, որ ծուլանում եմ, կամ քունս տանի, որ ուշ եմ քնում՝ մինչև գիշերվա հազարը դաս անելու համար։ Թե չէ, նորմալ է ամեն ինչ։ Դիմանում եմ դեռ։