Կրթություն խորագրի արխիվներ

anushik mkrtchyan

Պարապողների սրտից

Նկատե՞լ եք, որ արդեն սկսել եմ գրել: Հիմա կհայտնվի մեկը ու կասի. «Բա խի՞ էն ժամանակ չէիր գրում», իսկ եթե չհայտնվի էլ՝ ոչինչ, ես կասեմ:

Սեպտեմբերից պարապում եմ: Դե պարզ է, որ ընդունելության համար: Հաճախ եմ լինում համակարգչի առաջ ու էդպես մտածում եմ ու գրում, իսկ որոշ ժամանակ առաջ, համակարգչի ստեղներից շատերը չէին աշխատում: Ես էլ հեռախոսով հավաքել չեմ սիրում:

Մեկ-մեկ էնպիսի հարցեր են տալիս մեզ՝ պարապողներիս, զարմանում ես (եթե կարելի է էդպես ասել): Ու դրա համար որոշել եմ ներքևում գրել մի քանի հարցեր կամ ուղղակի մտքեր, որոնք պետք չեն ուղղել պարապողներին:

«Բայց որ պարապում ես, ինչ-որ հույս կա՞, դասերդ առաջ գնո՞ւմ են:

Եթե պարապում ենք, նշանակում է ինչ-որ առաջընթաց կա կամ կլինի, ու պետք չի թերահավատորեն մոտենալ:

«Իբր (սա զայրացնում է) պարապում եք, բայց էս հարցը չգիտեք կամ չկարողացաք օգնել»:

Հիշե՛ք,12-րդ դասարանի աշակերտները երեք-չորս ամիս են պարապում, այդ թվում նաև ես, ու բնական է, որ շատ բաներ դեռ չգիտենք:

«Դուք ազատ ժամանակ էլ ե՞ք ունենում»:

Ես երեք առարկա եմ պարապում՝ Հայոց լեզու, Անգլերեն, Պատմություն: Պարզ է՝ հեշտ չէ: Շաբաթվա մեջ լիովին ազատ ունեմ երկու օր՝ շաբաթն ու կիրակին: Օրն էլ ունի 24 ժամ: Ուրեմն մենք պետք է անթիվ-անհամար գրավորներ ունենանք, որ էդ 24 ժամը լրացնենք, ու մի բան էլ չհերիքի: Ամեն առարկայի գրավորին կամ դասին պատրաստվելը խլում է երեք կամ մի քիչ շատ ժամանակ (պատմությանը ավելի շատ): Այնպես որ մենք ազատ ժամանակ, այո՛, ունենում ենք:

«էդ շտեմարանները ձեռքներդ եք վերցնում, որ բոլորն իմանա՞ն`  պարապում եք»:

Ո՛չ, ուղղակի պայուսակը ծանր լինելու դեպքում:

Այս նյութը գրելուց առաջ պարապող մի քանի ընկերներիս հետ քննարկել ենք, թե որոնք են ավելի շատ ուղղվում: Այնպես որ միայն ինձ հետ առնչվող տարբերակները չեն:

Հ.Գ. Պարապողնե՛ր ջան, պետք է ուշադիր լինենք, լավ սնվենք, շատ կարդանք, ոչ թե շտեմարանները վերցնենք ձեռքներս, որ ցույց տանք, թե պարապում ենք:

Mariam Amirjanyan Artsakh

Պատիժ

Հաճախ կապ չունի, թե քանի տարեկան ես, տարիքը ընդամենը թիվ է՝ մաթեմատիկական սուտ հաշվարկ: Մինչդեռ ավելի կարևոր է տարիքը` գաղափարական հասունության համար: Ես ընդամենը տասնվեց տարեկան եմ, և այսօր իմ կենցաղում, նաև շրջապատում տեղի ունեցող շատ իրադարձությունների ականատեսը լինելով` զգում եմ՝ տարիքս չի խոչընդոտում կարծիքս կամ գաղափարներս արտահայտելու համար: Տարիքս միայն խանգարում է իմ ու շատ ուսուցիչների հասկացողական կապերի հաստատմանը: Դա ընդհարում չէ, այլ բախում պահպանողական ու ազատական հոսանքների:

Ի սկզբանե եղել եմ ազատ ընտրություններումս, անկաշկանդ հայացքներումս և հաստատակամ որոշումներիս մեջ: Առհասարակ, ըստ իս, սրանք են հիմք հանդիսանում լիիրավ անհատականության ստեղծմանը: Միշտ խուսափել եմ գրել կամ խոսել երրորդ դեմքով, դա անորոշ է, անսովոր, անհամապատասխան խառնվածքիս ու էությանս: Անկեղծորեն ներկայացնեմ մի փոքր, բայց և շատ կարևոր դիպված իմ դպրոցական անցած-գնացած օրերից:

Դեռ աստղիկներ էինք… Չեմ հիշում` առաջին, թե երկրորդ դասարանում, երբ ինձ մոտ առաջացան խնդիրներ` կապված տեսողության հետ: Բայց քանի որ մեծ մասամբ դասերս ինքնուրույն էի սովորում, կարճատեսությունս ծնողներիս աչքից վրիպեց: Ինչևիցե, սովորաբար գրատախտակից արտագրությունները իմ կողքին նստող դասընկերոջիցս էի կատարում: Սակայն օրերից մի օր նա հիվանդացավ և դադարեց որոշ ժամանակ դպրոց հաճախել: Ես մնացի միայնակ: Երկու օր հետո որպես թեմատիկ աշխատանք հերթական արտագրությունը պիտի անեինք, բայց ինչպե՞ս: Նույնիսկ չէի գիտակցում, որ չեմ տեսնում աշխարհն այն գունապնակով, ինչպես իմ ընկերները: Մի կերպ արտագրեցի այն, ինչ տեսա, հենց այդպես կիսատ-պռատ ու տառասխալներով: Արտագրությունը ավարտելուց հետո՝ սկսած առաջին նստարանից, հերթով տանում էինք ուսուցչուհու մոտ ստուգման: Հերթը հասավ ինձ, և ես վախվորած, անվստահ քայլերով մոտեցա ուսուցչական սեղանին, տետրս վայր դրեցի: Ուսուցչուհին սկսեց ընթերցել, միաժամանակ՝ ստուգել, ամսաթվից ներքև ամեն մի բառ ընթերցելուց հետո նրա դեմքի վրա նշմարվում էր բարկությունը, թերևս իմ աչքերով` չարությունը: Մի քանի նախադասություն էր մնացել ավարտին, երբ արմունկներիցս վերև` հաստլիկ ու փափուկ մկաններիս վրա զգացի մի անսովոր ցավ: Այդ «նա» էր, որ որոշել էր ինձ պատժել՝ տերթոդիկյան մեթոդներին բնորոշ կճմթոցներով ու հարվածներով: Հիշողությանս մեջ կոնկրետ չեմ պատճենել, թե ինչ պատճառով, բայց լավ հիշում եմ գրատախտակի մոտ մի փոքր թերացման համար ձողի կոտրումը ինձ վրա: Այն ձողի, որ դամոկլյան սրի պես միշտ կախված էր գրատախտակի գլխավերևից։ Այն ժամանակ ինձ թվում էր, թե իմ գլխավերևից: Թեկուզ մեկը կոտրվեց վրաս (ուժեղ հարվածի հետևանքով), սակայն շատ արագ կրկին վերականգնվեց։

Գիտե՞ք` քանի տարի է անցել այս օրերից ու դեպքերից: Եթե չլիներ հենց այս հոդվածս, երևի հարկ չհամարեի տակնուվրա անել հիշողություններս։ Այսօր, երբ արդեն համարյա մեկ ու կես տարի է մնում դպրոցական կյանքիս ավարտին, իսկ ես դեռ նստած եմ աշակերտական նեղլիկ նստարանին, երբ այլևս առաջվա երեխան չեմ, ժամանակ առ ժամանակ փորձում եմ վերարտադրել, միգուցե փիլիսոփայել, որ հիմա էլ նույն ուսուցիչների առջև եմ, ոչինչ չի փոխվել, միայն հետս ավելի ուրիշ տոնով են խոսում, ավելի մեղմ, ավելի նուրբ: Միգուցե մարդիկ, առանց մասնագիտական սահմանափակման՝ ժամանակի խորքային մեծության մեջ ներում են իրենք իրենց, մոռանում ցավը (ֆիզիկական կամ հոգևոր), որ պատճառել են իրենցից թույլ էակներին, չէ՞ որ դրանով նրանք մեղք են գործում, մեղք, որ աստվածաշնչյան քարոզներով դատապարտված է ներման:

Իսկ ես ինչո՞ւ պիտի ներեմ, մարդկային ո՞ր տրամաբանությամբ, սահմանադրության ո՞ր հոդվածով: Ներելը առաքինության դրսևորում է, բայց Աստված ինձ չի օժտել այդ առաքինությամբ բավարար քանակով: Ես նման ուսուցիչ- ուսուցչուհիների վրեժխնդրության հարցում լվանում եմ ձեռքերս (նույնը խորհուրդ կտայի բոլորին): Ու առհասարակ, կյանքի վայրիվերումներով ընթացող արահետը հատելիս, հաճախ հանդիպում են խնդիրներ, որտեղ պարտավոր ենք մենակ թողնել Աստծուն ու սատանային:

Anahit Badalyan

Քննությունների մասին

17-ցի ընկերներիցս շատերն են գրում միջանկյալ քննությունների մասին, ես էլ որոշեցի կիսվել իմ փորձառությամբ։ Գնացինք։

Իմոնք միջանկյալներ չեն, համենայնդեպս, էդպես չենք անվանում։ Ես սովորում եմ Միջազգային բակալավրիատ (այսուհետ՝ IB) երկամյա կրթական ծրագրի շրջանակներում, որի ընթացքում ամեն ուսանող պետք է սովորի վեց առարկա․ երեքը՝ խորացված ուսումնասիրությամբ, երեքը՝ ստանդարտ մակարդակի, իսկ մեր քոլեջում պարտադիր ուսուցման առարկա է նաև իտալերենը։ Էնպես որ, ես յոթ առարկա եմ սովորում։ Ի դեպ, որ ասում եմ ստանդարտ, դու մի հասկացիր, թե դյուրին, հասանելի ու հեշտ։ Չէ՜, բարեկամս, շատ աշխատատար է․․․ Դպրոցական առարկաներից բացի՝ ուսանողները պետք է նաև հաճախեն որևէ խմբակ, զբաղվեն ինչ-որ սպորտով ու  կամավորություն անեն համայնքում։

IB-ն ինքնին բավականին խիստ կրթական ծրագիր է։ Ուսուցումն ամբողջապես անգլերենով է՝ չհաշված այն, որ իտալերենի ժամին ուսուցչուհին առաջին օրվանից սկսած անգլերեն ոչ մի բառ չի ասել․ «Ես անգլերեն չեմ խոսում»։ Այ էսպես են մեր իտալերենի ուսուցիչները ի սկզբանե փորձել մոտիվացնել մեզ՝ իրենց երգեցիկ լեզուն սովորելու։ Բան չեմ ասում, ստացվել է։

Իմ առարկաները հետաքրքիր են, շատ բաներ նոր են ինձ համար, սովորելու, ուսումնասիրելու լիքը բան կա։ Խորացված մակարդակով սովորում եմ տնտեսագիտություն, փիլիսոփայություն ու անգլերեն։ Ստանդարտ մակարդակի ուսումնասիրման առարկաներս են իտալերենը, մաթեմատիկան, հայ գրականությունն ու շրջակա միջավայրային համակարգեր և հասարակությունը (հա, երկար ու բարդ անուն է, ու համ էլ ամենաչսիրածս առարկան): Հայաստանում գիտելիքը ստուգելու ամենատարածված ու խստագույն միջոցը ստուգողական աշխատանքներն էին, ամենավախենալուները՝ կիսամյակայինները։ Հիշում եմ՝ ուսուցչիներ ունեի, որ լրացուցիչ հարցեր էին կցում ամեն ստուգողական աշխատանքին, որոնք ենթադրաբար պիտի անթերի կերպով կատարվեին գերազանցիկների կողմից։ Մեկ-մեկ կարոտում եմ էդ հին օրերը։ Դրանք էն ժամանակներն էին, երբ տասնվեց դպրոցական առարկաներն ինձ ծանր ու բարդ էին թվում։ Էն ժամանակները, երբ ես մեր ՆԶՊ-ի ջոկատի հրամանատարն էի ու տանել չէի կարողանում շարային քայլքը։ Դասատուս ասում էր՝ զեկուցելուդ ձևը հեռուստամեկնաբանի՝ լուրեր հաղորդելու ձևին շատ նման է, էսթետիկ է, դրա համար արի, դու եղի ձեր ջոկի հրամանատարը։ Էն ժամանակներն էին, երբ ամենաբարդ բանը ֆիզիկայի ինչ-որ խնդրի լուծման քայլերից մեկը կլիներ, որ հեշտությամբ հնարավոր կլիներ վերլուծել ու հասկանալ մի փոքր ավել աշխատանքի շնորհիվ։ Դրանք իրար հուշելով դաս պատմելու, Տերյանի, Չարենցի ու Սահյանի բանաստեղծությունները հետ ու առաջ քայլելով միատոն անգիր արտասանելու ու գրատախտակի մոտ կամավոր գնալու քաջություն դրսևորելու ժամանակներն էին։ Հայկական ժամանակները․․․ Կարոտում եմ հին ջերմությունը, ինչ խոսք, բայց պիտի ասեմ, որ անասելի գոհ ու բավարարված եմ էն կրթական մակարդակով, որը ձեռք եմ բերում։

IB-ի շրջանակներում դու կարող ես ժամերով պարապել, չարչարվել, «գլուխ ջարդել», բայց այդքանով հանդերձ դասարանում լավագույնը չլինել։ Նման կրթական համակարգը սովորեցնում է առաջնորդվել սեփական առաջընթացով, նվաճում համարել մի գրավորից մյուսում երևացող բարելավումդ ու երբեք չհամեմատվել։ Քանի որ աշխարհի բոլոր-բոլոր ծայրերից աշակերտներ են հավաքված էստեղ ու բոլորը գալիս են տարբեր կրթական համակարգերից, բնական ու տրամաբանական է, որ ամեն մեկի կարողությունները, գիտելիքներն ու սովորելու ունակությունները տարբեր են։ Ու հենց էդ տարբերության գիտակցման շնորհիվ է նաև, որ ոչ մեկի հետ համեմատվելու ցանկություն երբևէ չկա։ Համեմատման միակ առարկան ու օբյեկտը ես եմ, մի տարի առաջ էսսե գրող Անահիտն ու հիմա էսսե գրող Անահիտը։ Ու եթե ես մի օր դադարեմ ժամանակի սանդղակի վրա իմ առաջընթացը նկատելուց, այ էդ ժամանակ է, որ կսկսեմ մտահոգվել։

Ինձ մոտ միջանկյալ ասվածը ուրիշ ձևաչափ ունի։ Քանի որ IB-ն երկամյա ծրագիր է, առաջին տարվա վերջում արդեն ավարտական քննություններ էինք հանձնել։ Իսկ IB-ի ամենածանր ու պատասխանատու շրջանը երրորդ կիսամյակն է, ասել է թե՝ հենց հիմա-ն։ Հիմա բոլոր առարկաներից ամփոփիչ առաջադրանքներ ենք կատարում։ Ամեն ուսուցիչ իր մեթոդներն ունի, ուստի թեզերի, էսսեների, ստուգողական թեստերի կամ բանավոր պրեզենտացիաների միջոցով բոլոր առարկաներից խստագույնս ստուգվում ենք հիմա։ Այս ամենի հետ մեկտեղ հիմա նաև զբաղվում ենք մեր համալսարանների դիմումներով, ինչը չափազանց տարբեր է հայկական համալսարան դիմելու գործընթացից։ Մեկ համալսարանի փոխարեն դիմում ենք մի քանիսը, և ամեն մեկի հետ պիտի պատրաստենք առանձին, ամբողջական ու բավականին ծավալուն պորտֆոլիո։ Քոլեջում բոլորը գիտեն, որ ամենապատասխանատու շրջանը երկրորդ կուրսեցիների առաջին կիսամյակն է։ Անելիքներն այնքան շատ են, որ ընդմիջելու ու հանգստանալու ժամանակ չի մնում։ Բայց մեկ-մեկ ուղղակի նայում եմ մի կետի, հիշում եմ, որ երկու տարի առաջ էր ամեն-ամեն ինչ։ Ես պատկերացնել անգամ չէի կարող, որ 12-րդ դասարանս սովորականի պես ավագ դպրոցում ավարտելու փոխարեն պիտի ավարտեմ UWC-ի պես կրթական շարժման ամենասիրուն կետերից մեկում։ Առաջին դասարանում դպրոց գնալիս դժվար էլ մտքովս անցած լիներ, որ ավարտելու եմ Ադրիատիկի ափին ու համալսարանների դիմումներս լրացնելիս ուսուցիչներս լինելու են իսպանական, ամերիկյան կամ հնդկական անուններով մարդիկ։

Կարճ ասած՝ մի ուրիշ սթրես է IB-ի երրորդ կիսամյակը, մի ուրիշ ծանր ու աշխատատար շրջափուլ, անբացատրելի հոգնեցուցիչ ու հաճախ քնել ու ուտել մոռացնող երևույթ։ Բայց կազմակերպված, պատասխանատու ու գիտակից ենք դառնում, երեխեք․․․ Էն էլ ինչքան։

Պինդ մնանք, մի շրջան է, կանցնի։ Գրկում եմ։

elen suqiasyan erevan

12 տարի

Ես արդեն սովորում եմ 1-ին կուրսում, սակայն ինձ հանգիստ չի տալիս 12-ամյա կրթության մասին միտքը, որը հասունացավ սկսած 9-րդ դասարանից։

Երբ ընդունվեցի առաջին դասարան՝ աշակերտներն ավարտում էին 10-րդ դասարանն ու ընդունվում էին համալսարան, իսկ մենք սկսեցինք սովորել 12-ամյա կրթական համակարգով։ Ըստ իս՝ այս համակարգը չունի ոչ մի դրական կողմ։

Հիմա կխոսեմ բոլոր այն ուշագրավ դեպքերի մասին, որոնք հասցրել եմ ֆիքսել այս երկար ու ձիգ տարիների ընթացքում։ Թերևս ամենամեծ թերությունն այն է, որ աշակերտները 9-րդ դասարանից հետո տեղափոխվում են ուրիշ դպրոց։ 1-9-րդ դասարաններում երեխաները մեծանում են միասին, ճանաչում են իրար, դառնում մի ընտանիք, ունենում են շատ լավ հարաբերություններ ուսուցիչների հետ, որոնց աչքի առաջ մեծացել են և գալիս է մի օր, երբ երեխաները թողնում են այդ ամենն ու գնում են նոր և խորթ շրջապատ, որն, ի դեպ, հոգեբանական մեծ խնդիր է երեխայի համար։ Երկու դպրոցներում, որտեղ ես սովորել եմ, պատկերը եղել է սարսափելի և տհաճ․ ուսուցիչներ, որոնք դասաժամ են անցկացնում ուղղակի գումար ստանալու համար, կարևոր չէ՝ երեխային գիտելիք տալիս են, թե ոչ, կամ երեխան առհասարակ դասը լսում է, թե ոչ։ Ինքս լինելով դպրոցի շրջանավարտ՝ կփաստեմ, որ կան այնպիսի աշակերտներ, որոնց հետ ուղղակի հնարավոր չէ դաս անել։ Նրանք ոչ միայն դասը չեն լսում, այլև խանգարում են մյուսներին, և ուսուցիչները չեն կարողանում դասը վարել։ Մեկ այլ տհաճ իրավիճակի ականատես եղա, երբ ուսուցիչը ականջ էր դնում դասարաններում կատարվող դեպքերին, որպեսզի իրավիճակը հայտնի տնօրենին։ Այդ և մի շարք այլ դեպքեր տեսնելուց հետո աշակերտն ուղղակի չի կարող հաճույքով բացել դպրոցի դռները։

Մեկ այլ պրոբլեմ՝ վերացնել կոռուպցիան կրթական ոլորտում։ Մի՞թե դա հնարավոր է։ Կարծում եմ՝ ոչ, քանի որ միշտ էլ լինելու են այնպիսի աշակերտներ և ուսանողներ, որոնք տալու են գումար, և միշտ հայտնվելու են այդ գումարը վերցնողներ։

12-ամյա համակարգը սխալ և ոչ արդյունավետ եմ համարում, քանի որ ավագ դպրոց հասկացողությունը ոչ մի նոր և օգտակար գիտելիք չի տալիս, և ընդհակառակը՝ խանգարում է պարապմունքներին։

Հուսով եմ, որ եթե ոչ մենք, ապա մեր երեխաները կստանան պատշաճ կրթություն։

 

milena movsesyan

Հաջողության բանալին իմ ականջակալներում

Ես մեկն էի ժուռնալիստիկայի ֆակուլտետում սովորող այն ուսանողներից, որ առավոտյան երթուղայինով գալիս են դասի, ճանապարհին ականջակալներով երաժշտություն են լսում, մտնում են լսարան՝ իմանալով, որ այդ առարկայից իրենց մասնագիտության համար օգտակար ոչինչ չեն ստանալու։

Բայց ես հասկանում էի, որ պիտի գիտելիքի պակասը որևէ կերպ լրացնեի։ Ի տարբերություն համակուրսեցիներիս՝ ես ստացածս կրթությունից ոչ թե բողոքում էի, այլ դասախոսներին զզվեցնում՝ անընդհատ հարցեր տալով ու նույնիսկ դասից դուրս՝ սոցկայքերում, մյուս հարցերիս բացատրությունը խնդրելով։

Ես գիտեի, որ լավ լրագրող դառնալու համար պետք է չափից շատ տեղեկացված լինես ու անընդհատ ինքազարգանաս։ Իսկ ես շարքային լրագրող դառնալ չէի ուզում։

Որոշեցի ինքնակրթությամբ զբաղվել։ Բայց ես գրադարաններում երկար ժամանակ չէի կարող անցկացնել. իմ գրաֆիկը գերծանրաբեռնված էր: Առավոտյան ես անգլերենի պարապմունքի էի գնում, հետո համալսարան, երեկոյան էլ աշակերտներս էին գալիս, որ անգլերեն սովորեցնեմ։ Ես պիտի ճիշտ կառավարեի ժամանակս։

Հասկացա, որ ազատ ժամանակ միայն երթուղայինի մեջ եմ ունենում։ Երևանյան խցանումների պատճառով օրվա ընթացքում միջինում երկու ժամ ծախսում էի տանից համալսարան գնալու և վերադառնալու վրա (եթե ուրիշ տեղ էլ էի գնում, ուրեմն ավելի շատ)։ Հենց այդ օրվանից էլ որոշեցի, որ կարելի է տեղեկատվությունը, գրքերն ու դասընթացները տեղափոխել ականջակալներիս մեջ, իսկ տեխնիկան տվեց այդ հնարավորությունը։ Այնտեղ այլևս երաժշտություն չէր հնչում, համենայնդեպս, ոչ ամբողջ ճանապարհի ընթացքում։

Եթե երեկոյան առանց լուրեր լսելու ուժասպառ պառկում էի քնելու, առավոտյան էլ չէի հասցնում ծանոթանալ կարևոր իրադարձություններին, բացը լրացնում էի ավտոբուսում՝ լրատվական ռեպորտաժներ լսելով։ Երբ սպառվում էին բոլոր նորությունները, ես հեռախոսով երգերիս թղթապանակը չէի բացում. չէ՞ որ դեռ պետք է ինքնակրթվեի։ Այս դեպքում էլ ինձ օգնեցին համացանցը, սոցկայքերն ու մի քանի ծրագրեր։ Դրանք հնարավորություն էին տալիս ներբեռնել աուդիոգրքեր, ֆիլմեր, կրթական, զարգացնող վիդեոներ, դասեր ու հայտնի լրագրողների վարած դասընթացներ։ Տանից դուրս գալուց առաջ ես որոշում էի՝ ինչ նոր թեմա եմ ցանկանում ուսումնասիրել, ընտրում էի համապատասխան նյութերն ու պահպանում հեռախոսիս մեջ։ Ճանապարհին իմ ականջակալներում արդեն ոչ թե հազար անգամ լսածս երգերն էին հնչում, այլ ինչ-որ մեկի ձայնը, ով բացատրում էր՝ ինչպես ճիշտ լուսանկարել, ինչպես օգտվել մոնտաժային ծրագրերից կամ ինչպես դառնալ ավելի լավ լրագրող։ Ու այս ամենը ես լսում էի անգլերենով կամ ռուսերենով, որովհետև հայերեն նմանատիպ նյութեր համացանցում քիչ կան։ Այսպիսով ես նաև զարգացնում էի իմ լեզվական կարողությունները։

Ականջակալներով անհրաժեշտ գիտելիք ստանալը շատ հարմար տարբերակ է. դու խնայում ես քո ժամանակը, կարողանում ես մեկ ձեռքով երկու ձմերուկ բռնել և չես փչացնում տեսողությունդ՝ երթուղայինի մեջ գիրքը դողացնելով կարդալով։

Ես լսում էի նորություններ, վերլուծություններ, հարցազրույցներ, հետո՝ խորհուրդներ պրոֆեսիոնալ լրագրողներից, իսկ դրան գումարվում էր համակարգչային նոր ծրագրերի ուսումնասիրությունը։ Ծանոթանում էի այն բոլոր թեմաներին, որոնք հետաքրքրում էին ինձ՝ բիզնեսից մինչև ինքնազարգացում, ժեստերի լեզվից մինչև հաղորդակցման հմտություններ, երթևեկության կանոններից մինչև ճանապարհորդական ռեպորտաժներ։

Հիմա ես ունեմ լավ աշխատանք հեռուստաընկերություններից մեկում։ Եվ սրան հասնելու համար էլ պիտի շնորհակալ լինեմ ինքս ինձնից ու իմ ականջակալներից։ Դրանց շնորհիվ կարողացա խիստ զբաղված գրաֆիկի դեպքում էլ զարգացնել մասնագիտական հմտություններս, մեծացնել մտահորիզոնս, հետ չընկնել կատարվող իրադարձություններից։

Ես մասնակցեցի լրագրողական մի մրցույթի ու հաղթեցի։ Ես վստահ էի անհրաժեշտ ունակություններիս ու հմտություններիս հարցում և հավատում էի իմ հաղթանակին, իսկ երբ ինքդ հավատում ես, մյուսներին համոզելը շատ հեշտ է լինում։

Այսօր առանց ականջակալների երթուղային չեմ նստում։ Մարդկանց անձնական խնդիրներին, վարորդի և ուղևորի վեճերին, հայհոյանքներին ականջ դնելու փոխարեն գերադասում եմ ամեն վայրկյան մի նոր բան սովորել։

margarita voskanyan lori

Սոցիալական մանկավարժները

Ամեն տարի՝ հոկտեմբերի 2֊ը ամբողջ աշխարհում նշվում է որպես սոցիալական մանկավարժի միջազգային օր։ Տոնը բավականին երտասարդ է։ 2009 թվականի մայիսի 6-ին Դանիայի մայրաքաղաք Կոպենհագենում անցկացվեց սոցիալական մանկավարժների 17-րդ միջազգային գիտաժողովը, որին մասնակցում էին 44 երկրներ։ Հենց գիտաժողովի ժամանակ էլ որոշվեց տոնել սոցիալական մանկավարժի միջազգային օրը։  Ավանդույթի համաձայն այս տարի ևս  հոկտեմբերի 2֊ին Երևանի պետական համալսարանի Մանկավարժության և կրթության զարգացման կենտրոնում մթնոլորտը տոնական էր։
Մոլորակի ամենահումանիստական մասնագիտության օրվա առթիվ կազմակերպվել էր գեղեցիկ միջոցառում։ Միջոցառումը մեկնարկեց առաջին կուրսեցիների երդման արարողությամբ։ Ապագա սոցիալական մանկավարժները երդվեցին լինել երեխայասեր, երեխաների իրավունքների և շահերի պաշտպան։ Երդման արարողությունից հետո 4֊րդ կուրսեցիները նրանց հանձնեցին կրծքանշաններ և վզկապներ՝ մաղթելով նրանց բեղմնավոր ուսումնառություն։

Միջոցառման վերջում զեկույցներով հանդես եկան 2֊րդ և 4֊րդ կուրսեցի ուսանողներ։ Զեկույցներից առաջինը ամբողջապես նվիրված էր մարդասիրությանը և դրա բացակայության պատճառներին, երկրորդ զեկույցը պատմում էր Արտթերապիայի հետաքրքրական և բուժիչ առանձնահատկությունների մասին։ Միջոցառման ընթացքում բոլոր ներկաներին իր ողջույնի խոսքն ուղղեց Մանկավարժության և կրթության զարգացման կենտրոնի տնօրեն, պրոֆեսոր Նազիկ Հարությունյանը, ևս մեկ անգամ ընդգծելով, որ սոցիալական մանկավարժությունը ոչ թե զուտ մասնագիտություն է, այլ առաքելություն, որի հիմքում մարդասիրությունը, գթասրտությունն ու սերն է։

Եթե ուզում ես լինել տիեզերքի ամենամարդասեր մասնագետը, արի սոցիալական մանկավարժության բաժին։ Արի ու դարձիր մեր մեծ ու ամուր ընտանիքի անդամը։ Արի, սովորիր և հավատա, որ քո գործունեությամբ կարող ես փոխել շատ ու շատ մարդկանց ճակատագրեր, կարող ես աշխարհն էլ ավելի լավը դարձնել։ Մենք սպասում ենք քեզ։

Ոչ ֆորմալ կրթության նոր շարք Վեդիում

Վեդու «Station Anticafe» նախաձեռնությունը սկսել է դասընթացների շարք, որի նպատակն է ունենալ ավելի ակտիվ ու պահանջատեր երիտասարդներ։

Ոչ ֆորմալ կրթությունն այնքան էլ տարածված չէ Վեդիում, դրա համար նախաձեռնության հիմնադիր անդամների նպատակն է այն դարձնել պարբերական բնույթ կրող երևույթ իրենց քաղաքում։

Դասընթացների շարքը սկսվել է «Փիչինգ-սթարթափ» դասընթացով։

Դասընթացի ընթացքում Վեդու տասը երիտասարդներ սովորել են, թե ինչ է փիչինգն, ու ինչ հմտություններ են անհրաժեշտ գրագետ փիչինգ անելու համար։

Լուսանկարը` Մանե Մինասյանի

Լուսանկարը` Մանե Մինասյանի

16-ամյա Քրիստինեն նշում է, որ «փիչինգ» բառն առաջին անգամ լսել է հենց դասընթացի ժամանակ, սակայն հիմա արդեն կարող է նորարարական գաղափարները ճիշտ ներկայացնել ու, այսպես ասած, գաղափարը «լավ վաճառել»։

Ըստ 23-ամյա Հասմիկի էլ՝ նման միջոցառումները քաղաքին ու երիտասարդներին շատ են անհրաժեշտ, քանի որ նման հանդիպումներից հետո երիտասարդները ոգևորվում են և ուզում համախմբվել ու քաղաքին նոր գույներ տալ։

Երիտասարդները դասընթացի ընթացում մասնակցեցին հատուկ վարժանքների, որոնց միջոցով նոր գիտելիքներն ավելի գործնական դարձան։

«Հատուկ վարժանքի ժամանակ մենք բաժանվել էինք թիմերի ու պետք է 10 րոպեում պատկերացնեինք մի իրավիճակ, իբր վերելակում հանդիպել ենք մեր երազանքների բարերարին և ունենք ընդամենը 3 րոպե մեր գաղափարը ներկայացնելու համար, որպեսզի այն հավանության արժանանա ու ֆինանսավորվի։ Ճիշտ է, մենք սկզբում լավ չէինք պատկերացնում, թե ինչպես պետք է դա անենք, սակայն երբ դասընթացավարը ավելի մանրամասն բացատրեց քայլերի հաջորդականությունը, արդեն կարողացանք համոզել, որ մեր գաղափարն իրոք շատ անհրաժեշտ է»,- նշում է ավագ դպրոցի աշակերտուհի Անուշ Մանուկյանը։

Լուսանկարը` Մանե Մինասյանի

Լուսանկարը` Մանե Մինասյանի

Դասընթացին միացավ նաև Վեդու համայնքապետ Վարուժան Բարսեղյանը, ով ողջունեց երիտասարդների նախաձեռնությունն ու ասաց, որ իր համար ևս այս թեման անծանոթ, միևնույն ժամանակ շատ հետաքրքիր ու անհրաժեշտ է։

Դասընթացներն անցկացվում են «Հոդված 3» մարդու իրավունքների և քաղաքացիական կրթության ճամբարի դրամաշնորհային ծրագրի շրջանակում։

Առաջին դասընթացը վարել է Ջրային ռեսուրսների մասնակցային և արդյունավետ օգտագործման շահերի պաշտպանության և ծրագրի տեղական համակարգող Նոննա Մարգարյանը։

Meline Abrahamyan

Խճանկար TEDxASUE-ից

Սկսվեց: Բեմի կարմիր շրջանաձև գորգը սպասում է 8 խոսնակներին, որ պիտի գան ու միավորվեն մեկ կարգախոսի շուրջ. TEDxASUE-ն եկել էր սահմաններ կոտրելու: Սկզբում նկատեցինք, որ կյանքը սահմաններ կոտրելու գործընթաց է: Եթե ծնվելու համար մեզնից կամային որոշում ու ջանք չի պահանջվում, ծնվել-մեծանալուց հետո պիտի կոփես քեզ, որ քեզնով կոտրես պատերը: Երբ սահմանները կոտրելիս ձեռքերդ վնասես, ցավ զգաս, բնական պիտի համարես. չկա հաջողություն առանց ձախողման: Պիտի սովորես հեռու մնալ «մորուք-խնդիրներից»: Մտածես քնելու մասին և ոչ թե այն բանի, թե ինչպես է ավելի հարմար` վերմակից դուրս, թե ներս թողնել մորուքդ:

Աստղագետ խոսնակը սահմաններ կոտրելու կարիք չուներ, քանի որ վերևում սահմաններ չկան: Թեպետ Այնշթայնը գուցե վիճեր` բերելով հիմնավոր փաստեր տիեզերքի սահմանափակության մասին: Փաստեր, որոնք կենդանության օրոք չհասցրեց բերել: Իսկ տիեզերք հասնելու համար նախ ներսիդ պատերը կոտրել է պետք:

Սահմաննե՞ր, թե՞ անսահմանություն… Չէին լինի երկուսն էլ առանց կնոջ, իսկ Չապլինի թողած 1մլն դոլարի ժառանգորդ, այսինքն` տղամարդ, ով կծննդաբերի, այդպես էլ չի գտնվի: Իսկ թանկանոց կինը տղամարդու հաշվին ամենաթանկանոց աղցանը պատվիրող կինը չէ: Թանկանոց կինը պատվիրում է այն, ինչ ուզում է և կարող է ինքնուրույն վճարել: Նա աշխատում է իր սեփական գումարը ու չի սպասում, որ էսօր կգնեն իր համար աղցան, վաղը` կոշիկ, իսկ մյուս օրը` իրեն:

Առանց կնոջ կյանք ստեղծել չենք կարող, բայց կարող ենք պահպանել կյանքը բժշկական նորագույն տեխնոլոգիաներով. 3D բիոտպագրություն` դարի խելահեղ նվաճումներից մեկը: Տեխնոլոգիական առաջընթացի միտումները նկատվեցին դեռ այն ժամանակ, երբ գտնված երազի աղջիկը` պապիկի քունը փնտրելով, նկարի մեջ մտավ: Այժմ գտնված երազը Երևանի փողոցներում է` շնորհիվ AR/VR տեխնոլոգիաների: Պիտի ունենաս սմարթֆոն ու վերջ. կարող ես ոչ միայն մտնել նկարի մեջ, այլև քայլել ժամանակի միջով:

Կուզեի, որ հենց դու դառնաս նորարար, կանխորոշես մի նոր, խելահեղ ու մարդակենտրոն գործի սկիզբը: Իսկ սրա համար պիտի փոխենք կրթության ձևը, որը կարծես նույնն է, ինչ «հազարամյակ մը մեզմե առաջ»: Կրթության ու դրա կենսագործման միջև առանց այն էլ շատ մեծ ժամանակային ճեղք է ընկած, ու այլ տարբերակ չունենք, քան շտապելն է:

Բայց ամեն ինչ ոչինչ է, եթե չունենք ընտրելու ու լինելու ազատություն: Իսկ սրա համար խաղաղություն է պետք` ներսի ու դրսի խաղաղություն: Գտնված երազի աղջիկը մտել էր Ապրիլյանի մեջ, որը նկար չէր, ցավոք: Նարինեն փնտրում էր… Ոչ իր պապիկի քունը, այլ օրորոցում քնած երեխայի քունը, ասել է թե` խաղաղություն էր փնտրում։

Սա 8 խոսնակների ելույթների համառոտ վերարտադրումն ու շաղկապումն է։ Երբ դուրս եկանք դահլիճից ու որոշեցինք նկար ունենալ ՀՊՏՀ նախկին ռեկտոր և TEDx խոսնակ Ռուբեն Հայրապետյանի հետ, մի աղջիկ նկատեց, որ ոչ մի համալսարանի ռեկտորի հետ նկարվելու համար այդչափ մեծ հերթ չի լինում:

-Բայց ես ռեկտորը չեմ, նախկին ռեկտորն եմ:

Ժպտացինք: Հետո մեզնից մեկը հիշեց պարոն Հայրապետյանի ելույթի վերջին բառերը` «Փորձեք լինել բացառիկ և եղեք բացառիկ»: Ներկա ռեկտորը չէր, բայց…

Իհարկե, ոչինչ չի որոշվում նկարվելու հերթով, այնուամենայնիվ, կա ինչ-որ բան, որ մտածելու տեղիք է տալիս:

armine karapetyan

Ինչպես սովորել պատմություն

-1988 թվականի փետրվարին շատ իրադարձություններ կան՝ համարյա իրար հետևից, ուշադիր կլինեք, քննությանը լինում են… 1988-ի փետրվարին սկսվել է Արցախյան շարժումը։

Այսպես սկսվեց մեր պատմության դասը, երբ ընկեր Բաղդասարյանը իրեն հատուկ առոգանությամբ բացատրում էր դասը և «ստիպում», որ առանց աչքերը փակելու՝ այդ իրադարձությունների մասնակիցը դառնանք: Իրականում պատմության ժամերին մեզնից շատերը «դասարանը լքում են», հետ տալիս ժամանակի հսկայական անիվն ու մտքով հասնում ոչ այնքան հեռու՝ 20-րդ դար, ակամա դառնում պատմության կրողն ու ականատեսը: Ու պատմության քառուղիներում իրականացրած էքսկուրսիայից հետո՝ մեր գլխում հարցերի տեղատարափ է սկսվում, միտքն ալեկոծվում է, ու հարցերն ասես ռմբակոծում են ուղեղը:

Այս դասը բացառություն չէր. չգիտեմ՝ ինչու, 90-ականներն ինձ համար բավականին հետաքրքիր շրջան են, որն իր մեջ ներառում է նաև կյանքի ու ազատության համար մղված հերոսական պատերազմը: Ու դրա համար էր, որ երկրորդ պարբերությանը չհասած՝ ընդհատում էինք ուսուցչին ու հղում մեզ հուզող հարցերը:

Ընկեր Բաղդասարյանն արցախցի է ու անցել է թե՛ արցախյան գոյամարտի, թե՛ ապրիլյան քառօրյա մարտերի թոհուբոհի միջով: Ու այն հարցից հետո, թե ինչպես էր մշակված «Կոլցո» օպերացիան, սկսվեց իրական հարց-պատասխանի հեղեղ: Պատմածներն իսկապես շշմեցնող ու հպարտացնող էին: Մեկ-մեկ զարմանում էի մեր ազգի կամքի, զորության ու հավատի վրա:

Պատմում էր, որ եղել են օրեր, երբ ադրբեջանցիները 2000-2500 գրադ կայան են նետել Ճարտար գյուղի (այժմ՝ քաղաք) վրա, իսկ այդ ժամանակ գյուղացիները զբաղված են եղել իրենց առտնին գործերով:

-Մենք հավաքվել էինք հորքուրենց տանը՝ համարելով, որ դա ամենաապահով վայրն էր պատսպարվելու համար, որովհետև բավականին հաստ պատեր ուներ: Մի քանի ընտանիքներ մի քանի տարի ապրել են միևնույն հարկի տակ: Ու այնժամ, երբ թշնամին անդադար ռմբակոծում էր բնակավայրը, մենք թութ էին թափ տալիս, դոշաբ էինք պատրաստում ու ստեպ-ստեպ դուրս գալիս՝ տեսնելու արդյոք կրակը մարել էր, թե ոչ…

-Բա ձեզ բան չէր լինո՞ւմ, չէիք վախենո՞ւմ:

-Ես 4-5-րդ դասարանի երեխա էի, բայց շատ լավ հիշում եմ, որ մեր գյուղի 4 տոննայանոց ջրհորում ոչ մի գրամ ջուր չէր մնացել. հրդեհ էին հանգցրել: Մի անգամ կրակի բոցերը հասել էին մեր տանն ու բոլորը՝ ծանոթ, անծանոթ, տարածքից հեռացնում էին փայտերն ու այն իրերը, որոնք կարող էին նպաստել հրդեհի տարածմանը: Ու այդպես նրանք փրկեցին մեր տունը:

-Ընկեր Բաղդասարյան, որ Ձեր գյուղը գրավեին, հետո ի՞նչ էր լինելու, հասնելու էին Ստեփանակերտ ու վե՞րջ:

-Դե, իրենց ռազմավարական պլանի համաձայն՝ նրանք ցանկանում էին օղակել Արցախը, հայաթափել Շահումյանի շրջանը: Բայց դա նրանց չհաջողվեց:

-Երեխեք, ինչ հետաքրքիր ա, չէ՞: Էնքան կուզեի գոնե մեկ օր ապրեի էդ ժամանակներում,- ասում էի ես՝ մեկը, ով ապրիլյան քառօրյային արցունքն աչքերին հետևում էր լուրերին, ու ամեն կորուստի հետ թևաթափ լինում, ամեն հաղթանակով՝ թևավորվում:

-Երբ մերոնք սկսեցին ազատագրական մարտերը, նրանք ատամ էին կռճացնում, որ պարտվել են, ու մի օր էլ ադրբեջանական մի ջոկատ մտնում է սահմանամերձ Նախճիվանիկ, Վարազաբուն և Փրջամալ գյուղերը՝ նպատակ ունենալով գերի վերցնել Նինա անունով բժշկուհու, ում ամուսինն ու որդին Մարտունու գլխավոր ճակատների հրամանատարներից էին: Ադրբեջանցիներին հաջողվում է Նինային և ևս 9 այլ կանանց գերեվարել, ու երբ Նինային ստիպում են, որ իր ամուսնուն ու որդուն հետ կանչի ռազմի դաշտից, վերջինս հրաժարվում է: Այդ դեպքից հետո անցնում են տարիներ, և այդ տասը կանանց մասին ոչ մի լուր չի ստացվում: Միան պատերազմի ավարտից հետո՝ շատ տարիներ անց, Ռոստովում ապաստանած մի ադրբեջանցի հարևանին պատմում է իր հայրենակիցների վայրագությունների մասին ու ամաչում դրանց համար: Ու գիտե՞ք՝ ինչ է պարզվում, որ ադրբեջանցու հարևանը հենց վերոնշյալ Նինայի համագյուղացին է եղել: Նրա պատմածի համաձայն՝ Նինային և ինը կանանց անասելի տանջանքների ենթարկելուց հետո, նետել են խոր փոսի մեջ և ողջակիզել: Համագյուղացին նյութը ներկայացնում է թերթին, որով էլ կանանց հարազատները տեղեկանում են նրանց դաժան ճակատագրի և տխուր վախճանի մասին:

Զլը՛նգ…

-Վա՛յ, երեխե՛ք, դասը չհասցրի. չէ, չսովորեք, կբացատրեմ՝ նոր, բավականին շատ իրադարձություններ կան:

Զանգը տվեց, ու ես, որ հայտնվել էի այդ իրադարձությունների կիզակետում, սթափվեցի: Մինչ ուսուցչուհին պատմում էր, աչքերումս արցունքները սառել էին, ու հազիվ էի զսպում հուզմունքս:

Աշխարհում կան մարդիկ, որոնք ծնվել են որ ավիրեն, ոչնչացնեն ու սպանեն իրենց շուրջը: Ու չգիտեմ՝ ինչից է, ամեն անգամ Հայաստանի, Արցախի մասին լսելիս՝ հպարտությունից աչքերս լցվում են:

Մենք անկախության սերունդն ենք:

mariam tonoyan

Գերմաներենի գաղտնիքները

-Ինչի՞դ է պետք գերմաներենը:

-Հո դու ֆաշիստ չե՞ս, որ գերմաներեն ես սովորում:

-Անգլերեն սովորի, գերմաներենը պետք չի գա:

-Զարմանում եմ՝ ո՞նց ես էդ կոշտ ու կոպիտ լեզուն սիրում:

-Գերմաներենի թարգմանիչ Քյավառում ո՞նց ես աշխատելու…

…Արդեն 6 տարուց ավելի է, ինչ զայրանում եմ նման արտահայտություններ լսելիս, երբ ծանոթներս խոսում են իմ՝ գերմաներեն սովորելու մասին: Գիտեմ, որ ինչքան էլ հակառակը պնդեմ կամ բացատրեմ գերմաներենի առավելությունները, միևնույն է, նրանք իրենց կարծիքին են մնալու՝ ինձ գերմաներենի անհույս սիրահար համարելով: Գերմաներենը նման է հայերենին՝ հարուստ է բառապաշարով, հպարտ՝ հնչողությամբ, բարդ՝ քերականությամբ, զարմանահրաշ՝ իր հանելուկային էությամբ: Ինչպես ասել է Ռիչարդ Պորսոնը՝ կյանքը չափազանց կարճ է գերմաներեն սովորելու համար: Ոչ մի անգամ չեմ երկմտել մասնագիտության ընտրության հարցում, որովհետև միշտ ցանկացել եմ ունենալ այնպիսի մասնագիտություն, որին երբեք հարյուր տոկոսով չեմ տիրապետի, միշտ կատարելագործվելու և առաջընթաց գրանցելու հնարավորություն կունենամ: 12-րդ դասարանի շեմին արդեն որոշված է՝ գերմաներենի թարգմանչուհի և վերջակետ:

Ինչո՞ւ սովորել գերմաներեն: Գերմաներենը ամենաբարդ քերականություն ունեցող եվրոպական լեզուների թվին է պատկանում, որը մայրենի լեզու է 105 միլիոնից ավելի մարդկանց համար, իսկ ևս 8 միլիոն մարդ տիրապետում է գերմաներենին՝ որպես օտար լեզու: Գերմաներենի գաղտնիքներն ու առավելությունները շատ են: Այս լեզվի յուրահատկություններից մեկը այն է, որ գերմաներենում կան բայեր, որոնք խոնարհելիս կիսվում են և դրվում նախադասության ամենավերջում: Պետք է լսել նախադասությունն ամբողջությամբ, որպեսզի հասկանաս, թե ինչի մասին է խոսքը: Այսպիսով՝ գերմաներենը սովորեցնում է հարգել դիմացինին, չընդհատել, երբ զրուցակիցդ դեռ չի ավարտել իր միտքը:

Գերմաներենը հայտնի է իր երկարաշունչ բառերով և բառակազմական անկանխատեսելի լուծումերով: Ընդհանուր առմամբ այն շատ երկար բառեր ունի: Ինչպես ժամանակին ենթադրել է գերմանացի փիլիսոփա Արթուր Շոպենհաուերը՝ դա նրա համար է, որ զրույցի ընթացքում մարդը մտորելու համար մի քիչ ժամանակ շահի: Գերմաներեն ամենաերկար բառը կազմված է 63 տառից, որը կառուցվել է մի քանի բառերի միացումով: Այն օրենքի անվանում է. Rindfleischetikettierungsüberwachungsaufgabenübertragungsgesetz (Տավարի մսի մակնշման վերահսկողության պարտականությունների փոխանցման մասին)։ Մի փորձեք արտասանել այն, քանի որ դժվար թե երբևէ ձեզ պետք գա:

Սա դեռ չնչին փաստեր են գերմաներենի հսկայական ունեցվածքից: Էլի՞ զարմացնեմ ձեզ իմ տարօրինակ գերմաներենով, ուրեմն շարունակեք կարդալ:

Ohrwurm- բառացի թարգմանվում է «ականջմտուկ» (միջատ), բայց այն ունի նաև այլ գործածություն: Այսպես են ասում այն երգին, երաժշտությանը, որը ինչ-որ տեղ լսել եք ու չեք կարողանում մոռանալ, երգում եք ամբողջ օրվա ընթացքում՝ անկախ ձեր կամքից:

Գերմաներեն չիմացողները հաստատ լսած կլինեն «շվայն» (խոզ) բառի մասին, որովհետև այս բառն իրականում ավելին է գերմանացիների համար, քան պարզապես խոզ: Խոզի հետ կապված օրինակները շատ են, ահա դրանցից մեկը. հաջողակ, երջանիկ մարդկանց մատնանշելու համար գերմանացիները նման արտահայտություն ունեն «Du hast Schwein!», որը նշանակում է «Դու խոզ ունես»: Նման հետաքրքիր ակնարկ-արտահայտություններից մեկն էլ «Das ist nicht dein Bier!»-ն է (սա քո գարեջուրը չէ), որը գարեջրասեր գերմանացիներն օգտագործում են, երբ ուզում են դիմացինին հասկացնել, որ դա իր գործը չի:

Drachenfutter- այս բառը բառացի թարգմանվում է «վիշապի կեր»։ Այսպես գերմանացիներն անվանում են այն նվերը, որը մեղավոր ամուսինը տալիս է կնոջը՝ նրա սիրտը շահելու, հաշտվելու համար։

Waldeinsamkeit (անտառային մենություն)- մելանխոլիկ, ռոմանտիկ տրամադրությամբ անտառում մենակ մնալու ցանկություն։

Sandkastenfreund- Բառացի նշանակում է ավազի ընկեր։ Ընկեր, ում հետ ավազներով ես խաղացել, դղյակներ պատրաստել։ Այսպես ասում են մանկության ընկերոջը։

Fremdschämen (ամոթ օտարից)- Եթե երբևէ ամաչել եք ձեզ անծանոթ մարդուց, նրա ներկայությունից, ապա այս բառով կարող եք նկարագրել այդ զգացողությունը։

Handschuh (ձեռքի կոշիկ) – տրամաբանական է։ Ոտքերին՝ կոշիկներ, ձեռքերին՝ ձեռքի կոշիկներ՝ ձեռնոցներ։

Glühbirne- Ո՞վ կերևակայեր, որ բառացի «լուսավորող տանձ» թարգմանվող այս բառը նշանակում է էլեկտրական լամպ։

Gesichtbremse (Արգելակում դեմքով) – Այս բառով գերմանացիները նկարագրում են նրանց, որոնց համարում են տգեղ՝ ասես դեմքով են արգելակել և այդպիսին են դարձել:

Geisterfahrer (Ուրվական-վարորդ) – Տրամաբանե՞նք: Ուրվական-վարորդները սխալ երթուղով վարող մարդիկ են, ովքեր հաճախ վթարների պատճառ են դառնում՝ երթևեկության կանոնները չպահպանելով:

Kabelsalat (Մետաղալարերի աղցան)- Աղցա՞ն: Այո, աղցանի նման խառնված, խճճված մետաղալարերի կույտ: Ա՜յ թե երևակայել գիտեն գերմանացիները:

Schildkröte- Կրիան գերմաներենում բավականին ռազմատենչ է հնչում: Բառացիորեն՝ դոդոշ վահանով:

Tote Hose (Մեռած շալվարներ)- Որքան էլ տարօրինակ հնչի, սա նշանակում է ձանձրույթ, մի իրավիճակ, երբ ոչ մի հետաքրքիր ու նոր բան տեղի չի ունենում:

Zahnfleisch (Ատամի միս)- Արդեն գուշակեցի՞ք, որ խոսքը լնդերի մասին է:

Scheinwerfer – «Լույս նետիչներ», ահա թե ինչ պարտականություն են կատարում լապտերները գերմաներենում:

Drahtesel-Գերմանացիները հաճախ հեծանիվին այսպես են անվանում՝ «մետաղալարերից պատրաստված էշ»։

Warteschlange (Սպասող օձ)- Գերմաներենում հերթը նմանեցնում են սպասող օձի:

Glühwürmchen (Լուսարձակող ճիճուներ)- Այո, խոսքը լուսատտիկների մասին է:

Bausünde- Այս բառը նշանակում է «շինարարական մեղք»։ Գերմանացիները հաճախ այն օգտագործում են նկարագրելու համար տգեղ շինարարական լուծումներ ստացած շենքերը, որոնք չեն սազում շրջապատի մնացած շենքերի հետ:

Feierabend- Բառացի նշանակում է «տոնական երեկո»։ Կարելի է կարծել, որ սա խնջույքների երեկոներին է վերաբերում, երբ երեկոյան հավաքվում են ինչ-որ տեղ, նշում են առիթը, բայց… Ոչ: Սա նույնիսկ շաբաթ-կիրակի օրերի հանգիստ երեկոներին չի վերաբերում: Պարզվում է՝ ամենօրյա աշխատանքային օրվա ավարտը Գերմանիայում որպես տոն են ընդունում: Ինչո՞ւ ոչ, ծանրաբեռնված աշխատանքային օրվանից հետո տանը հանգստանալը կարելի է նաև տոն համարել:

Treppenwitz (Աստիճանային կատակ)- Այս տերմինը ժամանակին նշանակում էր դժվարությամբ ինչ-որ խելացի մտքի հանգել: Այժմ այն ունի ավելի շատ ծաղրական գործածություն՝ մարդու ծիծաղելի, անմիտ պահվածքը նկարագրելու համար:

Fingerspitzengefühl (մատների ծայրերի զգացողություն)- Այո, կարող եք զարմանալ, որովհետև այս բառը թարգմանվում է ոչ թե «շոշափելիք», այլ՝ «հոտառություն»:

Kuddelmuddel- Նույնիսկ բառի արտասանությունն է հուշում, որ այն նշանակում է «քաոս»:

Zungenbrecher (Լեզուկոտրուկ)- Դիպուկ բառ են հնարել շուտասելուկի համար:

Kummerspeck – Kummer` վիշտ + speck՝ բեկոն = ավելորդ քաշ՝ սթրեսի պատճառով առաջացած:

Fernweh-Գերմաներենն ունի նման հետաքրքիր բառ, որը նշանակում է «հեռավորության կարոտ»: Երբ օտար, հեռու երկրներ գնալու ցանկությունն այնքան մեծ է լինում, երբ կարոտում ես նախկինում ապրած այդ հեռավորությունը: Մի խոսքով՝ զբոսաշրջության ծարավ: Շատ եմ ափսոսում, որ գերմաներենում չեմ հանդիպել «սիրած լեզվով խոսելու ծարավ» իմաստ ունեցող բառի: Ափսոսում եմ, որովհետև երբեմն ինքս էլ գերմաներեն նոր բառեր սովորելիս զգում եմ այդ ծարավը իմ փոքրիկ, հայախոս քաղաքում, ուր գերմաներենով հետաքրքրվողների քանակն այնքա՜ն քիչ է: