Հարցազրույց խորագրի արխիվներ

tatev aghazaryan

Օտարությունը երբեք հայրենիք չի դառնա

Հարցազրույց  հայրիկիս՝ Ռոստամ Աղազարյանի հետ

-Հայրիկ ջան, ո՞րտեղ ես ծնվել: Պատմիր մի փոքր այդ մասին:

-Ես ծնվել եմ Իրանի Իսլամական Հանրապետության՝ Փերիա գավառի՝  հայկական Սանգիբարան գյուղում:  Նույն թվականին տեղափոխվել ենք Իսպահան քաղաք՝ Նոր Ջուղա:

-Իսկ ի՞նչ եղավ այնտեղի հայության հետ:

-Հիմա Սանգիբարանում ոչ մի հայ չկա: 1972 թվականին ոմանք գնացել են Թեհրան, Նոր Ջուղա, մնացածն էլ` Հայաստան:

-Իսկ ինչպե՞ս էիք Նոր Ջուղայում պահպանում ձեր հայությունը:

-Իրանի Իսլամական Հանրապետությունը տվել էր մեզ իրավունքներ և հարգում էր մեր կրոնը, մշակույթը: Այնտեղ ունենք 12 հայկական եկեղեցի, մանկապարտեզ, նախակրթարան, միջնակարգ դպրոց, ավագ դպրոց, «Հայագիտական» համալսարան: Անգամ հայկական անուններով փողոցներ ունենք` Հովհաննես Շիրազի, Եփրեմ Խանի, Սասունի փողոցը, այլն…

-Ե՞րբ և ո՞ւմ հետ եկար Հայաստան:

-Հայաստանի անկախացումից հետո հրավերք ստացանք Հրազդան քաղաքից՝  հորեղբորս կողմից: 1991 թվականին ծնողներիս և քույրերիս հետ եկանք Հայաստան:

-Ո՞ր թվականին ծանոթացար մայրիկիս հետ, և ինչպե՞ս ընդունեցին քեզ այստեղ:

-1992 թվականին ծանոթացա կնոջս՝ Շուշան Գրիգորյանի հետ: Շատ մտերիմ էինք, և ծնողներս ուրախացան, որ հայ աղջիկ եմ կնության առնում:

-Երբ, որ ծնվեց եղբայրս, ինչո՞ւ որոշեցիր ընտանիքով  գնալ Իրանի Իսլամական Հանրապետություն:

-Առաջին հերթին ծնողներս երազում էին, որ տունը լցվեր թոռնիկի ուրախ ծիծաղով և երկրորդ, կինս ծանոթանար հայկական համայնքների հետ:

-Ինչպե՞ս էր այնտեղ կյանքը: Ինչո՞վ էիր զբաղվում:

-Այնտեղ ունեինք մեր ճաշարանը: Ընտանիքի պայմանները լավ էին: Թեև, իսլամական հանրապետությունում ունեինք իրավունքներ, բայց հայրենիքը միշտ էլ  ձգում էր: Այնտեղ զբաղվում էի սպորտով (թեքվանդո, բռնցքամարտ), կազմակերպում էի սպորտային միջոցառումներ, իսկ ազատ ժամանակ, որպես հոբի, նկարչություն էի անում նկարիչ Երվանդ Նահապետյանի հետ: «Արարատ» մարզամշակութային կենտրոնի ղեկավար Թաթուլ Օհանյանի շնորհիվ ունեցա մի քանի նկարչական ցուցահանդես:  Միշտ ներկա եմ գտնվել մայիսի 28-ի մարզական միջոցառումներին:

-Ինչո՞ւ որոշեցիր չտեղափոխվել ԱՄՆ`  քույրերիդ և եղբայրներիդ հետ, և վերադարձար  Հայաստան:

-Երկար տարիներ` ապրելով օտարազգիների հետ, միշտ երազել եմ ապրել Հայաստանում: Ապրելով նրանց հետ, դու կամաց-կամաց ձուլվում ես: Իմ կարծիքով, դա կարելի է, այսպես ասած  «սպիտակ ջարդ» անվանել:  Հայրենիքը մեր տունն է, և եթե հայը մտածում է, որ պահի իր ինքնությունը, մշակույթը, լեզուն, ուրեմն  պետք է ապրի Հայաստանում:

Երբ բոլոր բարեկամներս գնացին ԱՄՆ,  մենակությունը ինձ համար շատ դժվար էր, և երբ վերադարձանք Հայաստան, դու անընդհատ  զարմանքով հարցնում էիր ինձ, թե արդյո՞ք մենք հայ ենք: Իմ դրական պատասխանից հետո դու շատ էիր ուրախանում, որ մենք ապրում ենք Հայաստանում:

-Կարողացա՞ր շարունակել քո սպորտային գործունեությունը Հայաստանում:

-Որոշ չափով կարողացա շարունակել Աշտարակում, իսկ Երևանում`մարզադահլիճների, նորմալ պայմանների բացակայության պատճառով` չշարունակեցի: Բայց  շատ կցանկանայի:

-Կցանկանայի՞ր նորից ապրել Իրանի Իսլամական Հանրապետությունում:

-Ոչ, քանի որ այստեղ ամեն ինչ հարազատ է: Ճիշտ է, Իրանը իմ երկրորդ հայրենիքն է, սակայն այնքան ջերմ չէ, ինչպես Հայաստանը

-Իսկ ինչո՞ւ չես ուզում, որ մենք գնանք ԱՄՆ: 

-Ես չեմ արգելում, ուղղակի, դուք  պետք է ծառայություն մատուցեք հայրենիքին, այլ ոչ թե օտար երկրի անունը, դրոշը բարձրացնեք: Մարդը, եթե հայրենիքում չի ապրում, կարծես արմատից կտրված ծառ լինի: Եթե դուք ընդմիշտ հեռանաք հայրենիքից, ձեր սերունդները անհետ կձուլվեն օտարներին:

-Իսկ ինչ-որ բան ունե՞ս ավելացնելու:

-Խոսքս եզրափակիչ դարձնելու համար կասեմ Գյոթեի խոսքերը` «Օտարությունը երբեք հայրենիք չի դառնա»:

emma tovmasyan

Սովորեք շախմատ խաղալ

Հարցազրույց հայրիկիս`շախմատիստ Կարապետ Թովմասյանի հետ

Հայրս բազմակողմանի զարգացած մարդ է: Ունի մի քանի մասնագիտություն: Դրանցից մեկը շախմատն է, որը կարող եմ ասել, իր առաջին,ամենակարևոր և ամենասիրելի մասնագիտությունն է:

-Պապ, պատմիր շախմատում քո առաջին քայլերի մասին:

-Առաջին քայլերս, սկսել եմ մանկուց, սովորել եմ ծնողներիցս և մեծ եղբայրներիցս: Ուսուցիչ չեմ ունեցել, սովորել եմ` նայելով նրանց խաղերը:

-Կարելի է ասել, որ ոգեշնչվել ես նրանց խաղո՞վ:

-Այո, ինչպես նաև քեռիներիս նայելով ցանկացել եմ խաղալ:

-Իսկ հիշո՞ւմ ես քո առաջին պարտությունն ու առաջին հաղթանակը:

-Հիշում եմ առաջին պարտություններս, երբ խաղում էի եղբայրներիս հետ, ու նրանք ինձ հաղթում էին: Կլինեի 6 տարեկան: Ես լաց էի լինում: Հետո արդեն, կամաց-կամաց ուժեղացա, ես սկսեցի նրանց հաղթել, ու նրանք էին արդեն բարկանում: Տատս էլ ասում էր. «Տղ′ա, դու չամչնա՞ս, քո մեծ ախպոր կկրես»:

՞րն է եղել ամենատպավորիչ մրցաշարը:

-Բանակից նոր էի եկել, գնացել էի Նոր Հաճն`քեռուս տուն: Սուրիկ քեռիս ասաց. «Եղվարդի առաջնությունն է, կուզե՞ս մասնակցել»: Ես էլ ասացի, որ եթե հնարավոր է կգամ, ինչի՞, չէ:

Մի քանի հոգով գնացինք: Առաջին փուլում քեռին պարտվեց: Երկրորդ փուլում արդեն ես էի խաղում` նույն շախմատիստի հետ: Արագ հաղթեցի ու գնացի քեռուս մոտ: Նայեց ինձ ու հարցրեց. «Հը՞, հաղթեցի՞ր»:

Ես էլ ասացի. «Քեռի ջան, բա ես կթողնե՞մ մեկը քեզ հաղթի»: Քեռիս իրեն լավ զգաց ու սկսեց հաղթանակներով առաջ գնալ: Քեռուս «դուխ» տվեցի:

՞նչ է տվել, և ի՞նչ է տալիս շախմատը քեզ:

-Շախմատը ինձ տալիս է հանգստություն: Բարկացած պահերին խաղում եմ ու հանգստանում: Բայց պարտվելուց չեմ բարկանում: Շախմատի շնորհիվ ձեռք եմ բերել շատ ընկերներ Հայաստանից ու Արցախից: Ու ամեն տարի անհամբեր սպասում ենք մրցաշարերին, որ տեսնենք մեր ընկերներին, կարոտներս առնենք: Շախմատով զբաղվելով` մենք ջահելանում ենք:

-Իսկ որտե՞ղ են տեղի ունեցել այդ մրցաշարերը, որտե՞ղ ես ծանոթացել ընկերներիդ հետ:

-Խաղացել ենք ոչ միայն քաղաքում և մարզում, այլև Երևանում, Ջերմուկում, Ծաղկաձորում:

-Ըստ քեզ, ինչպե՞ս կարող է շախմատն ազդել մարդու վրա, հատկապես, երբ զբաղվում են վաղ տարիքից:

-Շախմատը, նախ և առաջ, մարդուն տալիս է մտածելու` առաջնայինը երկրորդականից տարբերելու ունակություն, կյանքում, տարբեր իրավիճակներում ` ճիշտ կողմնորոշվելու, գնահատելու, վերլուծելու կարողություն:

Sona karpova

Հարցազրույցի փորձ

-Մայրի ՛կ, փոքր ժամանակ ի՞նչ  ես  երազել դառնալ:

-Ես փոքր ժամանակ, շատ եմ երազել դաստիարակչուհի դառնալ:

-Իսկ ինչո՞ւ չես իրականացրել երազանքդ:

-Դպրոցն ավարտելուց հետո ամուսնացել եմ, այդ պատճառով էլ երազանքս չի իրականացել:

-Իսկ  հե՞ շտ  է  մայրիկ  լինելը:

-Այո ՛, բայց շ՜ատ պատասխանատու:

-Ինչո՞ւ:

-Որովհետև, երբ երեխա ես ունենում, մտածում ես այնպես անել, որ ամեն ինչ լավ լինի նրա համար:

-Մայրի ՛կ, քո կարծիքով ի՞նչն է լավ երեխայի համար:

-Ճիշտ դաստիարակությունը, լավ կրթությունը, ուշադրությունը:

-Մայրի ՛կ, սիրո՞ւմ ես մեր գյուղը:

-Այո ՛, շա՜տ եմ սիրում:

-Իսկ ինչո՞ւ ես սիրում:

-Գյուղում օդը մաքուր է, բնությունը՝ գեղեցիկ:

Արդեն ութանասունչորս տարեկան եմ, է…

 Հարցազրույց Մարին տատիկի հետ

-Մարին տատիկ, դուք երգչուհի Նարինե Դովլաթյանի տատիկն եք, արդյո՞ք դա պարտավորեցնող է:

-Այո, ո՛չ թե պարտավորեցնող, այլ հպարտացնող, որ այդպիսի թոռնուհի ունեմ ու ես էլ պարապում եմ իր հետ: Նարինես իմ թոռնիկն է, ես պահել ու մեծացրել եմ նրան, սովորեցրել այն ամենը, ինչ գիտեմ: Երգելը սովորեցրել եմ, երգել է ինձ հետ: Երգելու ժամանակ անգամ մարդիկ են լսել և հարցրել , թե`  ով  է քեզ սովորեցրել երգել, իսկ նա ասել է` իմ Մարին տատիկը: Չորս տարեկանից իր հետ պարապել եմ:

-Ձեր ընտանիքում արդյոք եղե՞լ են երգիչներ: Ումի՞ց է ժառանգել Նարինեն երգելու կարողությունները:

-Մեր ընտանիքում շատ կային երգիչներ՝ ես, եղբայրս: Միշտ մեր տանը երգն անպակաս է եղել: Մենք մանուկ հասակից երգել ենք, ու մեզնից էլ ժառանգել են մեր թոռները: Նա հարցազրույցների ժամանակ նույնպես չի թաքցնում, որ ես եմ սովորեցրել նրան երգել: Հիշում եմ, մեր դպրոցում կար երգի և պարի համույթ, որի ղեկավարը ես էի, նաև ինձ առաջարկում էին ուսումս շարունակել  Եղեգնաձորում:

-Ես լսել եմ, որ ձեր տանը կա գրադարան, և դուք կրթված կին եք:

-Այո, դա ճիշտ է: Ես ունեմ շատ գրքեր: Դրանք հիմնականում իմ պատշգամբում են: Անգամ սիրում եմ գրքեր կարդալուց  հետո տպավորություններս գրել: Ես միշտ ամեն ինչում եղել եմ առաջինը, ձգտել բարձունքների:

-Իսկ ունեցե՞լ եք երազանքներ, որոնք չեն կատարվել:

-Այո, ցանկանում էի սովորել, բայց  չկարողացա, քանի որ հորս աքսորեցին, ու մայրս միայնակ  չկարողացավ չորս երեխաների ուսման տալ:

-Իսկ  ի՞նչ  էիք ուզում դառնալ:

-Մանկավարժ, ցանկանում էի ունենալ լեզվի և գրականության ուսուցչուհու որակավորում:

-Լավ , շնորհակալություն հարցազրույցի համար:

-Տու էլ ապրես, Սոնա ջան, մըկը իմ թայը վիրն էլ խարցուցես, մե բառ չինը ասի: Արդեն ութանասուն չորս տարեկան եմ, է:

-Դե, քեզ առողջություն ու երկար տարիների կյանք, Մարին տատի:

Զրույցը վարեց Սոնա Թումանյանը

 

Մարդը միայն շնչելով չէ, որ ապրում է

Հարցազրույց Գյումրու Վ. Աճեմյանի ավան պետական դրամատիկական թատրոնի դերասան Սամվել Խաչատրյանի հետ

-Ինչո՞ւ որոշեցիք դառնալ դերասան:

-Ինչու որոշեցիք դառնալ դերասան, այդ հարցին չեմ պատասխանի, քանի որ ես ինքս էլ չգիտեմ, թե ինչու:

-Միգուցե հոգեհարազա՞տ էր:

-Հոգեհարազատ ասելն էլ է սխալ, որովհետև մանկուց դեռ այդ զգացմունքը կար իմ մեջ, և թե ինչու, ես ինքս էլ չգիտեմ, երևի վերևից տրված մի ուժ կար, որն էլ ինձ առաջնորդեց, երևի թե:

-Իսկ ինչի՞ց սկսվեց ձեր կարիերան թատրոնում:

-Այն ժամանակ`Սովետական Միության ժամանակ, ամեն մի գործարան ուներ իր ակումբը ու ինքնագործ խմբերը: Հենց թատերական ինքնագործ խմբերից էլ սկսվեց իմ կարիերան և առաջընթացը, եթե կարելի է համարել առաջընթաց:

-Ո՞րն էեղել ձեր առաջին խաղացած դերը:

-Եթե հաշվենք ինքնագոռծ խմբումկատարած դերերից, ուրեմն Հովհաննես Շիրազ` «Սիամանթո և Խջեզարե» ներկայացման մեջՋամո էի խաղում:

-Իսկ նախընտրած մասնագիտություն ունեցե՞լ եք:

-Ոչ չեմ ունեցել, որովհետև հենց մանկուց ինձ ինչ-որ մի ուժ դրդել է դեպի թատրոնը, ոչ թե նրա համար, որ դա շատ ուրախ մասնագիտություն էր, և բոլորը ձգտում էին դրան, այլ արդեն իսկ ասացի, ինձ ուղղորդում էր մի ուժ, որն անհասկանալի էր: Թե ինչու հենց դերասան. կարող էի լինել և բժիշկ, կարող էի մտածել օդաչու դառնալու մասին, սակայն ես դարձա դերասան:

-Որո՞նք են դերասանի «գործիքները»:

-Իհարկե ձայնը, լսողությունը, դե, թատերական արվեստը ինքնին սինթետիկ արվեստ է: Եվ նկարչությունը, և լսողությունը, պլաստիկան և այլ բաներ, սինթեզվելով կազմում են «դերասան» հասկացողությունը:

-Իսկ հե՞շտ է մտնել կերպարի մեջ և դուրս գալ:

-Հեշտ ասելը հարաբերական է, ինչի եմ ասում հարաբերական, որովհետև նայած ում մոտ ոնց: Մարդ կա դժվարությամբմտնում է կերպարի մեջ և դժվար դուրս գալիս, բայց եթե խոսենք իմ մասին, բոլոր դեպքերում դժվար է կերպար ստեղծելը, սկզբնական շրջանն է դժվար, երբ փորձում ես խորանալ կերպարի մեջ, հասկանալ նրա ով լինելը, դա ավելի դժվար է, քան մնացյալ պրոցեսները:

-Ո՞րն է եղել ձեր խաղացած ամենասիրելի դերը:

-Սիրելի խաղացած դեր չեմ առանձնացնի, ինչի համար, որովհետև կապ չունի` դերն ինչպիսինէ, փոքր թե մեծ, գլխավոր թե երկրորդական, բոլորն ինձ համար հարազատ են:

-Եղե՞լ են դերասաններ, որոնցով ոգեշնչվել եք, կամ փորձել եք նմանակել:

-Ոչ, եթե փորձես նմանակել ինչ-որ մեկին, դա սուտ կլինի, չի էլ կարելի: Պետք է լինես ինքնատիպ և յուրօրինակ, եթե փորձես ձայնով և տեսքով նմանվել մեկին, դա արդեն կլինի նմանակում, դա նույնպես արվեստ է, սակայն դա թատրոն չէ:

-Ո՞վ է ձեր սիրելի դերասանը:

-Իմ սիրելի դերասանը նայած տարիքի, ժամանակաշրջանի; Տարիքի հետ փոխվել են, բայց բազում սիրելի դերասաններ եմ ունեցել: Եթե խոսենք հայ դերասանների մասին, իհարկե, Մհեր Մկրտչյանը, իսկ հետագայում` Հրաչյա Ներսիսյան, Խորեն Աբրահամյան: Համաշխարհային դեմքերից ես սիրում եմ Քըրք Դուգլասին ու նրանից հետո այլևս չեմ ուզում հիշել մյուսներին:

-Ցանկացե՞լ եք նկարահանվել ֆիլմերում:

-Հավատացեք, ես ավելի շատ սիրում եմ թատրոնը, եղել են նկարահանումներ, եղել են առաջարկներ, որոնցից հրաժարվել եմ: Թատրոնն ինձ համար կինոյի հետհամեմատելի չէ իբրև արվեստ:

-Հիասթափության պահեր եղե՞լ են:

-Շատ, վերջին տարիներին շատ ավելի շատ, բայց վայրկենապես անցել է, քանի որ այդ սերն այնքան ուժեղ է իմ մեջ, կարող է զայրացած պահին հիասթափության այնպիսի պոռթկում լինի, որ ասեմ` ես ինչուընտրեցի այս ճանապարհը: Բայց անմիջապես, վայրկյաններ անց կանցնի, քանի որ սերն իմ մեջ շատ է թատրոնի հանդեպ:

-Դերեր եղե՞լ են, որոնք չեք ուզեցել խաղալ, ստիպողաբար եք խաղացել:

-Ոչ, չեն եղել այդպիսի դեպքեր, որովհետև հենց ստանում եմ դերը, փորձում եմ հասկանալ կերպարը: Եթե մարդը չար է, նենգ է, հասկանում եմ ինչ կերպար է, փորձում եմ մտնել դրա մեջ և արդարացնել այն: Երևի հենց դրանից է, որ ես կարողանում եմ խաղալ շատ դերեր և բազմաթիվ կերպարներ:

-Կա՞ն դերեր, որ կցանկանայիք խաղալ:

-Կան, մանկուց երազած դերեր կան, բայց հիմա ժամանակներն այնպիսին է, որ այլևս դադարել եմ երազանքների մասին մտածելը, որովհետև հիմա այլևս հնարավոր չէ, ամեն ինչ ոնց-որ պլանավորված լինի:

-Ո՞րն եք համարում դերասանի ամենամեծ պարգևը:

-Իհարկե, հանդիսատեսի գնահատականը, հանդիսատեսի ծափահարությունները և հանդիսատեսի շնորհակալությունը: Որ տեսնում են փողոցում, կանգնեցնում, գովում խաղացած դերի համար, դերի կատարման համար, դրանից ավելի մեծ գնահատական չկա:

-Համարո՞ւմ եք, որ իբրև դերասան հասել եք ամեն ինչի:

-Ոչ, իհարկե ոչ, մարդու կյանքը բավարար չէ, որպեսզի նա հասցնի ամեն ինչ անել, նա պիտի մի 10 կյանք ապրի, որպեսզի հասցնի ամեն ինչ անել: Ես ինքս, եթե ինձ համարեմ կայացած, ապա կարող եմ վաղն ևեթ չապրել, չասեմ` մահանալ, այլ ուղղակի չապրել, քանի որ մարդը միայն շնչելով չէ, որ ապրում է:

-Իսկ դուք թատրոնո՞վ եք ապրում:

-Ոչ իհարկե, ես ճիշտ չեմ համարում այն մարդկանց, ովքեր ասում են` թատրոնն իմ կյանքն է, ես թատրոնով եմ շնչում: Ճիշտ է, թատրոնն իմ երկրորդ տունն է, բայց առաջնայինն ինձ համար իմ ընտանիքն է ու իմ երեխաները, և հետո նոր մնացյալը: Իսկ այն մարդիկ, ովքեր կարելի է ասել, «ամուսնանում են» թատրոնի հետ, իրենց ամբողջ կյանքը միայնակ են անցկացնում, հետագայում` ծերության շրջանում արդեն զղջում են, թե` վայ, ես ինչո՞ւ չամուսնացա, ինչո՞ւ հիմա մյուսների նման երեխաներ ու թոռներ չունեմ: Ու ընդհանրապես, ամեն ինչին ֆանատիկորեն տրվելը, թմրանյութի պես բան է:

-Դուք քանի՞ երեխա ունեք:

-Երկու երեխա:

-Կցանկանայի՞ք, որ նրանք էլ դառնային դերասան, դեմ չէի՞ք լինի:

-Չէի ցանկանա, բայց նրանք արդեն դերասաններ են: Տղաս` Մանվելը, Երևանում է աշխատում, իսկ աղջիկս`Մալվինան,մեր թատրոնում:

-Ապագա դերասաններին ի՞նչ կմաղթեք:

-Թատրոնը մի աշխարհ է, պետք է ծնվել որպես դերասան, միայն սովորելով հնարավոր չէ դառնալ: Այդ մարդուն կարող են ուղղորդել, ասել` գնա աջ, ձախ ինքը կգնա, բայց հոգի չի ունենա, ինքը դերասան չի լինի:

Հարցազրույցը վարեցին`

Լիլիթ Խառատյանը, Հռիփսիմե Բալոյանը, Նարեկ Մարտիրոսյանը

Violeta Mkrtchyan

Առաջնորդվիր միայն քո գիտելիքներով

Հայրիկս՝ Սամվել Մկրտչյանը, մասնագիտությամբ ռադիոֆիզիկոս է, նա իր մաթեմատիկայի և ֆիզիկայի գիտելիքներով շատ է ոգեշնչում ինձ, և ես փորձում եմ շատ բաներ սովորել նրանից: Կյանքում նույնպես շատ լավ մարդ է: Մի քայլ կատարելուց առաջ նախ մտածում է, ծանր ու թեթև անում և նոր որոշում է կայացնում: Եթե չեմ կարողանում կողմնորոշվել, նա աջակցում է ինձ և ճիշտ ուղի է ցույց տալիս:

 

-Հայրիկ, ե՞րբ փոքր էիր, ի՞նչ էիր ուզում դառնալ:

-Փոքր հասակում շատ էի ուզում դառնալ օդաչու: Այնուհետև մեծանալով փոխեցի որոշումս և արդեն այդ ժամանակ իրավաբան էի ուզում դառնալ:

-Հետագայում ուսումդ որտե՞ղ շարունակեցիր:

-7 տարեկանում ընդունվել եմ Մուղնիի միջնակարգ դպրոց, սովորել 8 տարի, այնուհետև ավարտելով Մուղնիի դպրոցը, ուսումս շարունակել եմ Աշտարակի Պերճ Պռոշյանի անվան դպրոցում: 17 տարեկան հասակում ընդունվել եմ Երևանի պետական համալսարան՝ ռադիոֆիզիկայի բաժինը:

-Ինչո՞ւ որոշեցիր ընդունվել Երևանի պետական համալսարան, և հենց ռադիոֆիզիկայի բաժինը:

-Սիրելով այս մասնագիտությունը, հաճույքով ընդունվեցի ԵՊՀ:

-Ի՞նչ մտադրություններ ունեիր և ինչպե՞ս ընդունվեցիր համալսարան:

-Մտադրություններս հիմնականում գիտելիքներ ձեռք բերելու և հետաքրքրության համար էր: Ես ունեի մաթեմատիկայի և ֆիզիկայի բավականին լավ գիտելիքներ, և հենց առաջին քննությունները հանձնելով, անվճար ընդունվեցի համալսարան:

-Քեզ դո՞ւր էին գալիս դասընթացները կապված ռադիոֆիզիկայի հետ:

-Ամեն ինչ շատ լավ էր: Շրջապատը նույնպես հոյակապ էր: Ունեի բազմաթիվ ընկերներ, որոնց օգնում էի ուսման հարցում: Ուսումնառությունը ինձ համար անցնում էր հետաքրքիր, քանի որ փորձում էի շատ գիտելիքներ ձեռք բերել:

-Սովորելու ընթացքում ինչպիսի՞ դժվարություններ ես ունեցել:

-Բացակայում էր տրանսպորտը, մութ ու անլույս տարիներ էին, ֆինանսական ծանր ճգնաժամ էր բոլորի մոտ: Այդ իսկ պատճառով էլ սովորելը համատեղել եմ աշխատանքի հետ: Դպրոցում աշխատել եմ որպես մաթեմատիկայի ուսուցիչ: Դասավանդել եմ հիմնականում մեծերին:

-Ի՞նչ հաջողությունների հասար այդ ոլորտում:

-Կյանքում շատ գործերում օգնեց այդ մասնագիտությունը, այժմ էլ նույնպես որոշակի աշխատանքներում առաջնորդվում եմ այդ մասնագիտությամբ:

-Ավարտելով համալսարանը ինչո՞վ զբաղվեցիր և ինչո՞ւ:

-Համալսարանը ավարտելուն պես ինձ տարան բանակ, որպես սպա: Իսկ ծառայությունից հետո սկսել եմ զբաղվել մասնավոր գործերով:

-Ի՞նչ կմաղթես ինձ:

-Միշտ եղիր խելացի և, իհարկե, աշխատասեր, որպեսզի իրագործես նպատակներդ:

 

Հարցազրույցը գրի առավ Վիոլետա Մկրտչյանը

Madlena

Ընթերցելու մասին

Զրույց երիտասարդ լեզվաբան Քրիստինե Ստեփանյանի հետ

-Ձեր կարծիքով, այսօր երիտասարդները գիրք կարդո՞ւմ  են:

-Կարծում եմ, այո, բայց  ավելի հեշտ տարբերակն  են նախընտրում `օգտվում են օնլայն գրադարաններից: Իհարկե, կան երիտասարդներ, ովքեր գիտեն գրքի արժեքը և այսօր էլ այցելում և օգտվում են գրադարաններից:

-Իսկ Դուք օգտվում ե՞ք օնլայն տարբերակից, թե՞ նախընտրում եք գրքի հետ կենդանի շփումը:

-Նախընտրում եմ գիրքը: Ինձ հաճելի է շոշափել թուղթը, և աչքերիս համար էլ` վնասակար չէ: Չնայած, երբ չեմ գտնում  արտասահմանյան գրողների որոշ գրքեր, կարդում եմ նաև օնլայն տարբերակով:

-Որքա՞ն ժամանակ եք տրամադրում  ընթերցանությանը:

-Տրամադրում եմ մոտ երկու ժամ:

-Ինչպե՞ս եք ընտրություն կատարում, որոշում` ինչ կարդալ:

-Նախ, կարևորում եմ այն մարդկանց կարծիքը, ովքեր արդեն կարդացել են այդ գիրքը,   ուշադրություն եմ դարձնում նաև  վերնագրին,  ժանրին:

-Ո՞րն է  Ձեր սիրելի գիրքը և ինչո՞ւ:

-Իմ կարդացած գրքերից ամենատպավորիչը և ուսուցողականը, Պաուլո Կոելոյի «Ալքիմիկոս»-ն էր: Այդ ստեղծագործության մեջ ես գտա իմ մտքերը, որոնք երբևէ չեմ արտահայտել եւ ստացա օգտակար խորհուրդներ:

-Ի՞նչ սովորեցրեց «Ալքիմիկոս»-ը:

-Գրքի շնորհիվ, ես հասկացա, որ կյանքում` նպատակին հասնելու համար,  պետք է անցնես որոշակի ճանապարհ,  որպեսզի գտնես այն, ինչը հաճախ չես նկատել և անցել ես քո երջանկության, երազանքի  կողքով:

-Նորից կընթերցե՞ք  այդ գիրքը և ինչո՞ւ:

-Այո, քանի որ երկրորդ անգամ ընթերցելիս` առավել ուշադիր կկարդամ, և, կարծում եմ,  նոր  զգացողություններ կունենամ:

-Ի՞նչով էր գրավիչ գրքի հերոսը:

-Հերոսի կերպարը, ինքնին, հետաքրքիր էր: Ինձ դուր եկավ նրա համառությունը և վստահությունը` գնալով անհայտի հետևից, նա փնտրում էր ճիշտ ուղին:

-Խուրհուրդ կտայի՞ք այդ գիրքը կարդալ և ինչո՞ւ:

-Այո, միանշանակ, որովհետև   գրքի և′ ընթացքն է հետաքրքիր, և′  միտքը:

Քիք-բոքսինգը Հայաստանում

 

Հարցազրույց  քիք-բոքսինգի «Lions» ակումբի մարզիչ Սայադ Ասատրյանի հետ

-Ինչո՞ւ որոշեցիք զբաղվել այս սպորտաձևով, չէ՞ որ այն իր բնույթով ծանր է:
-Երբ ես հաճախեցի կարատեի դպրոց, դեռ 5 տարեկան էի. այդ ժամանակ մտածում էի բոլորի նման ուժեղ լինել, քանի որ «կարատե» ասվածը բոլորի մոտ ուժ է ներշնչում:

-Ի՞նչ մրցումների եք մասնակցել և ի՞նչ հաջողություններ եք գրանցել:

-Ես մասնակցել եմ շատ մրցաշարերի և ունեմ բազում հաղթանակներ: Կարող եմ նշել, որ դարձել եմ Հայաստանի չեմպիոն 18 անգամ, Իրանում մասնակցել եմ մրցաշարի, գրավել եմ առաջին հորիզոնականը: Վրաստանում նույնպես ունեցել եմ հաջողություններ, Լիտվայում միջազգային առաջնության եմ մասնակցել և գրավել եմ երկրորդ տեղը, 2007 թվականին դարձել եմ Եվրոպայի չեմպիոն:

-Կա՞ այնպիսի մարզիկ, ով եղել է Ձեզ համար իդեալ և ձգտել եք նմանվել նրան:

-Ինձ համար հենց մանուկ հասակից որպես իդեալ եղել է Վանդամը, և ցանկացել եմ նմանվել նրան:

-Ներկայումս քանի՞ աշակերտ է մարզվում Ձեզ մոտ և ի՞նչ ծրագրեր ունեք ապագայում:

-Այս պահին մարզվում է 70 աշակերտ, իսկ ծրագրերի մեջ մտնում են ԱՄՆ-ում մասնակցել «Ուայ Կա Ի» աշխարհի առաջնությանը և Լոնդոնի Եվրոպայի առաջնությանը, որը տեղի կունենա օգոստոսին:

-Ինչո՞ւ եք խմբի համար ընտրել Lions անունը:

-Առյուծների ակումբ անվանումը ընտրվել է 2008 թվականին ԱՄՆ-ի Նյու-Յորք քաղաքում, որպես անուն նշանակում է քաջ, ուժեղ և պատրաստ տղաներ:

-Հայաստանում այս սպորտաձևը պահանջարկ ունի՞:

-Որպես պատերազմող երկիր կնշեմ, որ պահանջը այնքանով է, որ ֆիզիկապես և հոգեպես պատրաստ են լինում:

-Երբևէ մտածե՞լ եք մասնագիտությունը փոխելու մասին:

-Մասնագիտությունս փոխելու մասին երբեք չեմ մտածել, քանի որ մանկուց սա եմ երազել:

nane eghiazaryan

Գաղտնի հարցազրույց

Ես փորձեցի հարցազրույց վերցնել հայրիկիցս՝ Սերգեյ Եղիազարյանից, բայց ինչքան էլ համոզեցի՝ չհամաձայնվեց: Ու քանի որ գիտեի, շատ հետաքրքիր ու զարմանալի գաղտնիքներ ունի, որոշեցի գաղտնի հարցազրույց պատրաստել: Այդ մասին հայրս միայն վերջում իմացավ, իսկ մայրս՝ Նաիրա Վարդանյանը, տատիկս՝ Ռոզա Պողոսյանը օգնեցին իրականացնել զրույցը:

-Պապ, դու ինչպե՞ս ես ընտրել մերսողի մասնագիտությունը:

-Ես… Մինչև մերսող լինելը, արդեն բուժական ֆիզկուլտուրայի մեթոդիստ, ֆիզկուլտուրայի ուսուցիչ էի, հետո պապիկդ ասաց. «Սովորել, սովորել ես, գնա մերսողի մասնագիտությունն էլ սովորի»: Ես էլ, գնացի:

-Հիմա դու ամբողջ Ջերմուկում որպես մերսող հայտնի ես, գո՞հ ես:

-Դե, եթե կարողանում եմ մարդկանց օգնել, ուրեմն գոհ եմ, էլի:

-Ինչքան գիտեմ, էդ ժամանակ պատերազմ էր, իսկ դու ի՞նչ ես հիշում այդ ժամանակներից:

-Հիշում եմ, որ դեռ ծառայում էի, ու երբ արձակուրդ էի գալիս, ինձ տանը միայն քնելուց էին տեսնում: Հետո Ժորա հորեղբայրս ինձ տանում էր զորամասի դիմաց, որ գնամ ու ծառայությունս շարունակեմ: Տուն հասնելով` զանգում էր Սոս պապին, որ ասեր, թե Սերգեյին տարել եմ: Ու հենց էդ պահին դռան զանգի ձայնն էին լսում ու երկուսով գրազ գալիս, որ ես եմ… Ու իսկապես ես էի լինում:

-Պա, այսինքն դու չես ուզե՞լ ծառայել:

-Աղջիկս, որ չուզենայի, կգնայի՞ Ղարաբաղ` կռվելու, իհարկե ուզել եմ, ուղղակի… Տղա էինք, էլի, ուրախանում էինք:

-Իսկ, երբ կամավոր գնում էիր կռիվ, պապին, տատին ի՞նչ էին ասում:

-Դե… Տատիդ վա՜յ-վո՜ւյ էր անում, պապդ էլ ասում էր. «Եթե սրտիցդ ա գալիս, գնա, տղա ջան, բայց հետ գալուց չմոռանաս, հետդ Ղարաբաղի հող կբերես»: Պապիկիդ էդ խոսքերը մինչև հիմա հիշում եմ: Հետո… Հո մենակ ե՞ս չէի գնում, մեր շենքից 4-5 հոգի էինք. մեր հարևան Ահարոնի եղբայրն էլ՝ Մխիթարը, հենց մարտի դաշտում զոհվեց: Երբ պատերազմը վերջացավ ու տուն եկանք, պապիդ հետս մի ամիս չէր խոսում:

-Ինչո՞ւ չէր խոսում:

-Մոռացել էի հող բերել:

-Պապ, իսկ ի՞նչ ես հիշում քո մանկությունից:

-Միայն հիշում եմ, որ շատ էինք ուրախացել մանկապարտեզից մեզ հասած նվերների՝ շոկոլադների, տիկնիկների համար: Տատիդ պատմում ա, որ մանկապարտեզում, ում կողքով անցնում էի, էդ երեխան լաց էր լինում, մեկի ոտքին էի կանգնում, մյուսին՝ հարվածում էի…

Մի անգամ գնացել էինք ձուկ բռնելու, շա~տ մանր ձկներ էին, ու ես` էդ ձկներից մեկին կուլ տվեցի: Փորիս մեջ պոչը թափ էր տալիս:

Հիշում եմ, երբ փոքր էինք, ես, հորաքույրդ՝ Գոհարը, հորեղբայրդ՝ Կարոն, խաղի ժամանակ պատահական շրջեցինք հորաքրոջդ օրորոցն ու դուրս փախանք: Տանն էլ մարդ չկար… Լավ է, որ Ստեփան պապիս ինչ-որ բան էր զգացել ու եկել, հորքուրիդ օրորոցի տակից դուրս էր հանել:

Վերջ… Հայրիկիս գաղտնիքներից միայն այսքանը հաջողվեց իմանալ, բայց դա էլ բավարար էր` լավ տրամադրություն ունենալու, և չարաճճիություն անելու համար… 

Կյանքս` պարով, պարս կյանքով է լեցուն

Հարցազրույց Ագարակ համայնքի գյուղապետի տեղակալ, «Տոնացույց» ազգագրական երգի-պարի խմբի անդամ Ռուբեն Կարապետյանի հետ

-Պարոն Կարապետյան, մի փոքր պատմեք ձեր մասին:

-Նախ ասեմ, որ մեր գյուղը հիմնադրվել է 1918 թ.: Գյուղի հիմնադիրները եկել են Վան-Վասպուրականից: Ժողովուրդը Անդրանիկի խմբի անդամների ուղեկցությամբ փախել է Էրգրից եկել-լարել է այստեղի թուրքերին ու հիմնել Ագարակը, բայց գյուղը բազմիցս հիշատակվել է պատմության մեջ: Առավել մասսայական հիշատակումները սկսվել են 5-6 րդ դարերից, երբ Արշակունի արքաները սկսեցին այստեղ հաստատվել ու կառուցեցին ՍԲ Ստեփանոս եկեղեցին:

Իսկ ինչ վերաբերում է ինձ, ես այս գյուղի առաջին սերունդներից եմ: Ծնվել եմ 1942 թվականին, երբ Խորհրդային երկիրը խիստ պատերազմական վիճակում էր: Շատ ծանր տարիներ էին, բայց ժողովուրդը միահամուռ աշխատում էր թիկունքում, որ հաց ու հագուստ հասցներ զինվորին: 1949 թվականին ընդունվել եմ Ագարակի յոթնամյա դպրոցը: Յոթերորդ դասարանն ավարտելուց հետո՝1956 թվականին, ընդունվել եմ Ձորափի միջնակարգ դպրոցը: Սովորել եմ միջին, միջինից մի փոքր ավելի: Տասներորդ դասարանն ավարտելուց հետո ընդունվել եմ շինարարական տեխնիկում: Այնուհետև Աղաջանյանի անվան մեխանիզացիայի տեխնիկում: Երկու տեխնիկում եմ ավարտել՝միջին մասնագիտական կրթություն ստացել, և՛ որպես մեխանիզացիայի, և՛ տնտեսագետ-նորմավորողի մասնագիտությամբ: Ծառայել եմ սովետական բանակում: Եղել եմ տանկիստ: Եկել ու աշխատել եմ Արզնի Շամիրամ ջրանցքի տեխնիկական ապահովման կետում տասնհինգ տարի: Երեսուն տարի աշխատել եմ արհմիության ղեկավար ու հիմա էլ այդպիսի գրանցում ունեմ: Բնակարաններ եմ բաժանել, ավտոմեքենաներ եմ բաժանել… Շատ հետաքրքիր է եղել իմ աշխատանքը: 1997 թվականից աշխատում եմ գյուղապետարանում՝ որպես գյուղապետի տեղակալ:

-Այսքան տարի աշխատում եք գյուղապետարանում. Ինչո՞վ կառանձնացնեք Ագարակը հարևան գյուղերից:

-Տարիներ առաջ Ագարակ և Ոսկեվազ գյուղերի միջև մրցույթ էր: Ագարակը պիտի բնութագրեր Ոսկեվազին, Ոսկեվազը՝ Ագարակին: Մենք ներկայացրեցինք ոսկեվազցիներին որպես աշխատասեր, փառահեղ ժողովուրդ, ելակ աճեցնող, խաղաղասեր… Նրանք մեզ ներկայացրեցին մազապուրծ անհագուստ տկլոր փախած եկած վայրի ժողովուրդ, որ չգիտեն ինչը ինչից է… Խոսքն առողջ դատողության մասին է: Մենք մեր հարևանների հետ միշտ համերաշխ ենք եղել: Չնայած այսպիսի բնութագրին, այսօրվա Ագարակը շեն է ու ծաղկուն, և մենք հպարտ ենք, որ այդ մազապուրծ ու անհագուստ ժողովրդից այսպիսի առողջ ու մտածող սերունդ է ծնվել:

Այսօր Ագարակը հպարտ է իր արժանավոր զավակներով, ովքեր ջանք, եռանդ ու միջոցներ չեն խնայել իրենց ծննդավայրը հնարավորինս բարեկեցիկ դարձնելու համար: Այսօր մենք ունենք գործող եկեղեցի, որտեղ ամեն կիրակի Պատարագ է մատուցվում, ունենք հուշարձան-կոթող, որը հավերժացնում է Եղեռնի, Մեծ Հայրենականի և Արցախում ընկածների հիշատակը: Ունենք խաղահրապարակ, սպորտդահլիճ, կանգառ: Եվ այս ամենն իրականություն է դարձրել Ագարակի պատվավոր համագյուղացի, բարերար Հրաչյա Պողոսյանը: Ագարակն առաջինն էր, որ մեծարեց լեգենդար «Արարատի» ֆուտբոլային թիմի հաղթանակի քառասնամյակը, և հենց Հրաչյայի օգնությամբ էլ գյուղի կենտրոնում վեր խոյացավ քարե հուշակոթողը:

-Մենք գիտենք նաև, որ դուք զբաղվում եք պարարվեստով: 

-Պարել սովորել եմ իմ պապերից, ովքեր գաղթել են: Հարսանիքների ժամանակ փոքր հասակում տեսել եմ ու հետաքրքրվել եմ: Պապիկս է ինձ սովորեցրել պարել, քանի որ այն ժամանակ պարի խմբեր չկային: Պարի խմբեր սկսել են գործել 1956-1957 թթ.: Ագարակը պարի խումբ ուներ, մենք պարում էինք, իսկ 1961 թվականին Ալեքսանդր Սպենդիարյանի անվան Ազգային Ակադեմիական թատրոնում մեր պարի խմբով ելույթ ունեցանք: Փառատոնի ընթացքում հաղթող ճանաչվեց մեր գյուղը: Ընդհանուր առմամբ, պարում էինք ազգային պարեր՝ քոչարի, լուրկե, քերծի, զինվորական պարեր, ասքյարի, մայրոկե, մայրոնե… Հետագայում, բոլորովին վերջերս, ստեղծվեց ազգագրական «Տոնացույց» խումբը Հասմիկ Բաղրամյանի ղեկավարությամբ, ընդգրկվեցինք այդ խմբի մեջ: Ոչ ոք ինձ չի ասել էս ոտքը այստեղ դիր… Ես ինչպես սովորել եմ իմ պապերի, պարում եմ այդպես: Իսկ «Տոնացույցի» երեխաներին ես եմ սովորեցրել, թե որ ոտքը ինչպես պիտի դնեն: Հիմա նրանք պարում են իմ գլխավորությամբ:

-Ինչո՞ւ որոշեցիք պարել: 

-Նախ պարը արվեստ է, երիտասարդ և առողջ է պահում մարդուն: Պարելիս հոգին ամուր է լինում, մարդն իրեն համարձակ ու զգաստ է զգում: Հետո ես որոշել եմ պարել, քանի որ այդ կերպ կարող եմ սերունդներին փոխանցել իմ պապերի ու ժողովրդի էությունն ու ազգային առանձնահատկությունը: Իմ կողմից սխալ քայլ կլիներ չպարելը, քանի որ մեր պապերը փախել-եկել են, որ փրկեն հայ մշակույթը, իսկ ես, որ հայ եմ, ոչ մի քայլ չձեռնարկե՞մ հայի էության պահպանման ու հաջորդ սերունդներին փոխանցելու համար: Գյուղի մշակույթի տանը բացարձակ անվճար դասընթացներ եմ կազմակերպել երեխաների համար, եկել են, սովորել են… Հիմա, ինչպես ասացի, «Տոնացույցում» եմ պարում ու սովորեցնում երեխաներին:

-Իսկ հե՞շտ է երեխաների հետ աշխատանքը:

-Երեխաների հետ աշխատանքը իհարկե դժվար է, բայց ինչքան էլ դժվար լինի, շատ հաճելի է: Ամեն մի երեխա մի մոլորակ է. շփվելով նրա հետ, դու բացահայտում ես իր էության մեջ մի այնպիսի որակ, որ քեզ կզարմացնի, ու հաստատ կցանկանաս, որ դու էլ այդպիսին լինես: Երեխաներն օժտված են առողջ դատողությամբ: Ես դա եմ սովորում երեխաներից:

-Ինչպիսի՞ն պիտի լինի հայը, որ աշխարհին օրինակ ծառայի:

-Ոչ թե պիտի լինի, այլ կա: Մենք օրինակ ենք ծառայում ցանկացած ժողովրդի: Ես շրջել եմ ողջ Եվրոպայով: Եղել եմ Իտալիայում, Լատվիայում, Լիտվայում, Էստոնիայում, Չեխիայում… Ամեն տեղ հայ կա, ու այդ հայն ինչ որ բանով տարբերվում է մյուսներից: Ես Ղազախստանում եմ եղել 70-ականներին: Այնտեղ շինբրիգադի վարպետ կար, հայ էր: Ամբողջ շրջանը իր անունով էր երդվում: Մենք պիտի լինենք ուշադիր, ունենանք առողջ դատողություն և խոնարհ լինենք:

-Ասացիք, որ շրջել եք Եվրոպայով: Պարե՞լ եք այնտեղ: Ինչպե՞ս են ընդունել եվրոպացիները հայ մշակույթը:

-Պարել եմ Ռուսաստանում, Լատվիայում, Իտալիայում… Իտալիան մեր պարն ընդունեց հաճույքով: Հաճույքով ասելը քիչ է, ընդունեց մեծ սիրով, զարմանքով, որ մեր մեջ կա այսպիսի ձգտում, շարժ: 2013թ. Պարի մրցույթի ժամանակ հայկական պարը հաղթեց եվրոպականին, ու դիպլոմը շահեցինք մենք: Մրցույթի ժամանակ նաև ազգային ճաշատեսակներ էին պատրաստում: Մենք ձեռնամուխ եղանք տոլմա պատրաստելու գործին: Մենք տոլմա փաթաթեցինք ու մրցանակ շահեցինք: Բոլոր ժողովուրդներն էլ զարմանքով են ընդունել հայկական պարը:

-Ինչպիսի՞ն պիտի լինի մարդը: 

-Համար առաջին պայմանը ազնվությունն է՝ անկախ ամեն ինչից:

-Ի՞նչ տարբերություն եք տեսնում նոր և ավագ սերնդի միջև: 

-Սերուդը փոխվել է՝ լավ ուղղությամբ: Նոր սերունդն ավելի զարգացած է, գրագետ, բանիմաց: Նոր սերունդը գիտի` երբ ամուսնանա, ում հետ: Մեր ժամանակ հայրն ուզում էր, որ աղջիկը էս մարդու հետ ամուսնանա: «Մամ, դու ուզում ես, պապ, դու ուզում ես, ուրեմն ես էլ եմ ուզում»: Գտնում եմ, որ ժամանակակից սերունդն ավելի զարգացած է:

-Ի՞նչ ունենք սովորելու աշխարհից:

-Իտալիայի Նորմա քաղաքում մենք դուրս էինք եկել հեծանիվ քշելու: Մի տասնչորսամյա աղջիկ մեր հետևից էր գալիս հեծանիվով: Գալիս է հեծանիվով, կանգնում է, իջնում, ասֆալտի վրայից մի բան է վերցնում, գցում աղբամանը: Իջնում էր, մի ապակու կտոր վերցնում, գցում աղբամանը: Ես կցանկանամ, որ իմ երկրում էլ այդպես լինի, որ երեխաները մտածեն, որ եթե այս բանը իրեն չի վնասում, ուրիշ մեկին կարող է վնաս տալ: Մենք աշխարհից մաքրասիրություն ունենք սովորելու:

-Ի՞նչ հետաքրքիր դեպքով կկիսվեք:

-Ես եղել եմ Հնդկաստանում: Սուրճ եփելու սարք՝ էլեկտրական սրճեփ էինք տարել վաճառելու: Բոմբեյ (այժմ` Մումբայի) քաղաքում մի դարբնոց մտանք: Մտել ենք այնտեղ: Հնդիկ դարբինները շատ էին սուրճ խմում: Հիմա նրանց բացատրում ենք, որ ջուրը լցնում ես մեջը, եռում է, սուրճ ես ավելացնում, խառնում, սուրճը պատրաստ է: Նայում են բոլորը զարմացած. էս ի՞նչ է: Հնդկաստանում, Բոմբեյի պես վայրում է՞լ մարդ չիմանա` ինչ է էլեկտրական սրճեփը: Ըստ երևույթին, Անգլիան նրանց հետամնաց է պահել: 2-րդ համաշխարհային պատերազմից հետո, երբ Ագարակում գերիներ կային, նրանք ձեռքով, մուրճով քարերը կոտրում էին, որ ասֆալտ պատրաստեին: Դրանից մի քանի տարի հետո մեր մոտ ասֆալտի գործարան բացվեց: Իսկ 2002 թվականին, երբ ես Հնդկաստան գնացի, այնտեղ դեռ մուրճով էին ասֆալտ պատրաստում: Ինձ զարմացրել է, հաճելի է թվացել նաև այս:

Չեխոսլովակիայի գյուղերում, ամեն տուն ուներ իր ծաղկանոցը, ու այդ ծաղկանոցը միայն կանայք էին մշակում: Ինձ սա ևս շատ հետաքրքիր թվաց:

-Ի՞նչ կմաղթեք:

-Մաղթում եմ մեր երկրին խաղաղություն: Միայն խաղաղության ժամանակ մենք կարող ենք լավ պետություն ու ժողովուրդ ունենալ: Առողջություն մեր հայերին ու բոլորին…

 

Հարցազրույցը վարեցին` Դիանա Հովսեփյանը, Սարգիս Մելքոնյանը, Լենա Խաչատրյանը, Անահիտ Նազարյանը, Տաթև Հակոբյանը