Մանանայի արխիվից խորագրի արխիվներ

arxiv

Ինչ արժե հաղթանակը

Նա վազեց խոհանոց, բացեց սառնարանը, հետո վառարանը, հետո կռացավ, բացեց պահարանը, հուսահատված վազեց դուրս: Գնաց լողասենյակ, նայեց լվացարանի մեջ, տեսավ չկա՝ գնաց ննջասենյակ:

-Կարոտել եմ նրան, քանի օր է՝ պաղպաղակ չեմ կերել, ավազից պալատ չեմ սարքել, ցեխից տորթ չեմ թխել, գնացքս չեմ աշխատացրել, բայց ուղևորները սպասում են, չէ՞: Ո՞ւր է նա, գտեք նրան, հետ բերեք, կարոտել եմ,- տղան լալիս էր, ոտքերը խփում գետնին:

Մեկ էլ ներս մտավ տղայի մայրիկը՝ նրա հետ.

-Առ, վերցրու քո արջուկին, նա բազմոցի տակ էր:

Ժպտո՞ւմ եք: Լավ է, չէ՞: Իսկ հիմա պատկերացրեք մի կնոջ, որը սեղանի առաջ նստած նայում է իր որդու լուսանկարին: Վերջ չկա արցունքներին: Նա չի կարող այս մանկան պես փնտրել ամենուր և գտնել իր որդուն, ով գնացել է ռազմաճակատ և հրացանը ձեռքին սպասում է թշնամու հարձակմանը: Գուցե և՝ վերջին ճակատամարտին: Ինչո՞ւ, որովհետև ինչ-որ նախագահի աչքը մեկի նավթի, կամ բարեբեր հողի վրա է:

Իսկ եթե խեղճ մոր կորցրածն արդեն չկա՞ և անօգնական ընկել է մարտի դաշտո՞ւմ, աչքերը հառած դեպի երկի՞նք.

«Աստված, տեսա՞ր, ես մեռա մի կաթիլ նավթի համար, իսկ մայրս վճարում է միլիոն կաթիլ դառն արցունքով»: Պատերազմի ժամանակ ամեն բան արյան գին ունի:

Հուզվեցի՞ք, այդպես էլ գիտեի:

Անուշ Մուրադյան 14տ., 2003թ.

Առաջին սեր

Լուսանկարը՝ Սիրան Մանուկյանի

Լուսանկարը՝ Սիրան Մանուկյանի

Խոստովանություն

«Ես շատ եմ սիրում նրան: Նրա աչքերը, մազերը… Ես ամեն օր նրան տեսնում եմ: Նա մեր դասարանից է: Եթե նա դասի չի գալիս, ես գիշերը չեմ քնում: Ամեն օր նրա հետ խոսում եմ: Ես միշտ նրան զանգում եմ, հարցնում տարբեր բաներ: Նա էլ ինձ է զանգում: Մենք խոսում ենք, իսկ երբ չեմ խոսում նրա հետ, գիշերը չեմ քնում: Նա մեր դասարանի գեղեցկուհին է…»:

Այս ամենը ես կարդացի Դավիթի տետրում, որը նա ոչ մեկին ցույց չի տալիս, բայց ինձ ցույց տվեց: Արտագրել էր Կարոյի օրագրից:

Մուշեղ Բաղդասարյան, 12տ., 2002թ.

***

Հիմնավոր պատճառ

Եղբորս կնունքի օրը, ես ու իմ կնքահոր աղջիկը՝ Ծովոն, գնացինք Այրուձի: Բոլորը գիտեին, որ նա իմ քույրն է:

Մի օր հանկարծ ինձ մոտեցան մի քանի տղաներ ու սկսեցին երկար-բարակ խոսել.

-Ախպեր ջան, մեր ընկերը լացում ա,- ես անտարբեր շարունակեցի իմ ձիու բաշը սանրել:

-Ի՞նչ անեմ:

-Ո՞նց, բա չգիտե՞ս, սիրահարվել է քրոջդ, արի, մի բան արա՝ թող քույրդ հետը ընկերություն անի:

-Հա, եղավ, մի բան կանեմ,- ես մտքումս ծիծաղեցի. «Թողեք՝ էս ձիուն մաքրեմ»:

Քիչ անց եկավ Ծովոն:

-Դավ, իմացա՞ր, Արմանը ինձ է սիրահարվել:

-Ա՜, դուք էլ, ձեր սերն էլ, ի՞նչ ա սիրահարվել: Թողեք՝ էս խեղճ ձիուն մաքրեմ, էլի:

Գնացի Արմանի տնակը, տեսնեմ՝ իսկապես, պառկած լաց է լինում: Շատ բարկացա նրա վրա, բա մա՞րդ էլ այսօրն ընկնի: Ես գիտեմ, Ծովոն նրան երբեք էլ չի սիրի: Ընդհանրապես, նա հիմա միայն խաղալ է սիրում: Ասացի Արմանին այդ մասին, իսկ նա ավելի ուժեղ սկսեց լաց լինել: Ստիպված ծեծկռտվեցինք: Հիմա թող իսկականից լաց լինի:

Դավիթ Մարտիրոսյան, 11տ., 2002թ.

***

Ճակատագրական սխալ

Դպրոցական կյանքը նման է գյուղական առօրյայի: Դպրոցում, երբ ինչ-որ դասարանում մի բան է պատահում, մյուս օրն ամբողջ դպրոցը քննարկում է այդ հարցը: Ինչպես գյուղում, այնպես էլ դպրոցում, ուրիշ դասարաններից այցելության են գալիս աղջիկները և սկսում բամբասել տղաներից: Իսկ մի փոքր բանն ուռճացնում, ճոխացնում են և սիրո պատմություն սարքում:

Օրինակ, մի անգամ ես մի կողմ տարա մեր դասարանի աղջիկներից մեկին, որպեսզի մի բան պարզեմ: Իսկ կողքի դասարանում արդեն քննարկում էին մեր ապագա կյանքը: Քիչ հետո ես մտա դասարան:

-Արա, Դավ, քանի անգամ եմ ասել՝ Քնարիկը իմ ընկերուհին է,- ես դեռ չէի հասցրել պատասխանել, երբ Հարութը մոտեցավ:

-Հը՞, Դավ, ո՞նց աղջիկ է:

-Ո՞վ:

-Քնարիկը:

-Այ տղա, ես ի՞նչ գործ ունեմ Քնարիկի հետ:

-Բա ինչու՞ էիր իրեն մի կողմ տարել,- մի խոսքով դեռ չպատասխանած, հասկացա, որ դասարանցիները ինձ ամուսնացրել են Քնարիկի հետ: Սակայն ես ընդամենն ուզում էի դասի տեղն իմանալ: Իսկ մի քանի օր հետո իմ դասղեկն ասաց.

- Այ տղա, չլինեմ- չիմանամ, այդ աղջկան մի բան ասես:

-Ու՞մ:

-Քնարիկին:

Ես նյարդայնացած բղավեցի, որ զզվում եմ նրանից: Դասղեկս զարմացած լռեց, իսկ ես մտածեցի, որ այսքանով կվերջանա այդ պատմությունը: Սակայն դա դեռ սկիզբն էր:

Ամեն օր երեխաներն ինձ տարօրինակ հարցեր էին տալիս և հետաքրքրվում, թե վերջիվերջո, երբ են գալու մեր հարսանիքին: Մի խոսքով, այդ ամենը մինչև այսօր էլ շարունակվում է: Իսկ մեր դպրոցում, նույնիսկ դասարանում, այդպիսի այնքան պատմություններ են եղել, որ մի հաստափոր գիրք կլցնի:

Դավիթ Բաբայան, 13տ., 2002թ.

***

Անժամանակ զրույց

-Դուք արդեն յոթերորդ դասարանում եք, ձեր սիրահարվելու ժամանակն է,- ասում է դասղեկը,- ի՞նչ եք ծիծաղում, Արմինե և Էլլա:

-Ըմմ, չենք ծիծաղում,- մզմզալով ասացի ես:

-Էլլ,- կամաց ասաց Արմինեն,- արդեն հոգնեցրեց, 5-րդ դասարանից նույնն է ասում, բա 8-ում ի՞նչ է ասելու:

Այդպես անցավ աշխատանքի դասը: Ռուսերենի ժամ է: Բացում եմ գիրքս… Էլի սիրո մասին:

Դասը պատմեցինք: Հետո էլ ուսուցչուհին սկսեց խոսել.

-Օյ, ձեր սիրահարվելու ժամանակը եկել է…

-Օֆ,- սա դաս է՞, թե՞ ինչ,-փնչացրի ես:

Երևի դասի կեսը խոսեց սիրո մասին: Ես արդեն ձանձրույթից գլուխս դրել էի սեղանին և քիչ էր մնում՝ քնեի, բայց…

Ուսուցչուհին, չգիտեմ ինչու, հանկարծ սկսեց ինձ գովել, և ես թարմացա, գլուխս բարձրացրեցի և տեսա, որ բոլորն ինձ են նայում:

Լավ էր:

Էհ, չգիտեմ՝ ինչու այսքանը գրեցի: Երևի նրա համար, որ ասեմ, որ մեր դասարանցիները դեռ իսկական երեխաներ են: Ոչ ոք դեռ սիրահարված չէ, և բոլորը ձանձրանում են, երբ ուսուցիչները սիրո մասին են խոսում:

Այնպես, որ… Սպասեք:

Էլեոնորա Հարությունյան, 13տ., 2002թ.

***

Կրկնվող պատմություն

-Սաք, ի՞նչ կա:

-Էհ, Գոռ: Էնքան բան կա պատմելու:

-Ի՞նչ:

-Այստեղ չէ: Ուրիշ տեղ: Գաղտնի:

Սարգիսը հանդիսավոր լռեց և հետո ասաց.

-Նորից:

-Հը՞:

-Էհ, դե, Գոռ, նորից: Սիրահարվել եմ:

-Ու՞մ:

-Մի սիրուն, բոյով, շեկ մազերով:

-Յախք,- ընդհատեց Մուշը:

-Այ, Մուշ, դու, օրինակ, այդպես ես ասում, չէ՞, իսկ ես սիրահարվել եմ:

-Երկու օր հետո կփոշմանես, էլի:

-Չէ, Գոռ, այս անգամ իսկականից եմ սիրահարվել: Մնացածները անկապ, հենց էնպես, իսկ հիմա, օ՜հ:

-Ի՞նչը՝ օհ:

-Է-հ, Գոռ, դու դեռ երեխա ես: Իսկ ես… Ես, երևի, նրա հետ կամուսնանամ: Առանց նրա իմ կյանքն իմաստ չունի:

Այս խոսքերը Սարգիսը կրկնեց ամբողջ օրը:

Հաջորդ օրը նա ինձ կրկին զանգահարեց.

-Գոռ, ասացի՞՝ սիրահարվել եմ:

-Հա, երեկ ասացիր:

-Չէ, նորից: Այս անգամ այդ աղջկա քրոջը: Գոռ, չես պատկերացնում՝ բոյով, շեկ, կանաչ աչքերով: Ես նրա հետ, այ, հաստատ կամուսնանամ: Առանց նրա կյանք չունեմ….

Գոռ Բաղդասարյան, 14տ., 2002թ.

***

Հիասթափություն

-Լիլ,- ասացի ես,- արի գնանք դիսկոտեկա:

-Լավ, է, Արամ, հավես չկա:

-Լավ էլի, Լիլ:

-Լավ, համոզեցիր:

Գնացինք երկրորդ փողոց, երեխաները լույսերը վառել էին: Սպասում էին մեզ: Մագնիտոֆոնը միացրեցինք` պարեցինք: Մեկ էլ տեսա, որ Լիլիթը պարում է Ժորիկի հետ: Ես հիասթափվեցի Լիլիթից և էլ ոչ ոքի չեմ սիրում:

Արամ Աբրահամյան, 12տ., 2002թ.

***

Որտե՞ղ է Նանեն

Մանկապարտեզում մի աղջիկ կար, անունը՝ Նանե: Ամբողջ օրը նրան կոնֆետ էի տանում, իսկ նա իմ կոնֆետն ուտում էր և գնում ուրիշի կողքին նստում: Ինքը գիրք էր բերում, ես էլ էի տանում, որ իրեն նմանվեմ: Հետո անգլերենի խմբակի գնաց, ես էլ գնացի, որ կողքին նստեմ: Հիմա էլ մանկապարտեզ չեմ գնում: Նանեին ուրիշ դպրոց տարան, ինձ՝ ուրիշ: Էլ նրան չեմ տեսնում: Տեսնես հիմա ի՞նչ է անում:

Հովնան Բաղդասարյան, 7տ., 2002թ.

***

Ներիր ինձ

Սիրելի իմ գիրք, ես քեզ խոստանում եմ, որ երբեք էլ քեզ վրա չեմ գրելու: Խնդրում եմ, ներիր ինձ, որ այսքան ժամանակ գրել եմ վրադ:

Ծովինար Տալյան, 8տ., 1999թ.

arxiv

Նամակ կապույտ աչքերին

Բարև, սիրելի աչքեր:

Առաջինը, որ կուզեի ձեզ ասել, այն է, թե ինչո՞ւ եք դուք այդպես անուշադիր: Երբ գնում եմ երաժշտության, նոտաները խառնում եք, իսկ դասի ժամանակ մեկ-մեկ այնպիսի սխալներ եք անում, որ նույնիսկ ամոթ է: Երբ դուրս եմ գալիս փողոց զբոսնելու, այնպես եք նայում պաղպաղակներին, կոնֆետներին, ոնց որ թե ես ձեզ երբեք չեմ տալիս նման բաներ: Երբ գալիս եմ տուն, դասերս եմ անում, միշտ մոռանում եք գրել ամիս, ամսաթիվ և պահանջը, կամ էլ մոռանում եք օրագիրը լրացնել: Ամոթն էլ լավ բան է:

Դավիթ Մարտիրոսյան 8տ., 1999թ.

arxiv

Մեր նոր տանը

Գրքերն անկանոն նետված էին մերկ սենյակի հատակին: Մենք զբաղված էինք տան վերանորոգման գործերով, ներկում էինք պատերը: Այս շենք նոր էինք տեղափոխվել, բայց բոլոր հարևաններին դեմքով ճանաչում էինք: Եվ դա այնքան էլ դժվար չէր: Մեր նոր բնակարանը առաջին հարկում էր, պատշգամբը բացօթյա էր, իսկ մեր հետաքրքրասեր հարևանները օգտվում էին այդ փաստից և «կինոդիտում» էին կազմակերպում իրենց համար:

-Հը՞, էսօր ի՞նչ են ավելացրել,- հարցրեց մի տատիկ և տեղավորվեց մյուսների կողքին:

Նրանք արդեն երկար նստարան էին դրել պատշգամբի տակ և ուշադիր հետևում և վերլուծում էին մեր բոլոր արարքները:

-Հեչ,- պատասխանեց մի ուրիշ տատիկ, որը միաժամանակ լոբի էր մաքրում և լցնում ոտքերի տակ դրված ջրով լի դույլի մեջ,- պատերն են ներկում:

-Յա-ա,- ձգեց նորեկը:

Ես աչքի պոչով տեսա, որ մեր տան բոլոր աշխատողները լարվեցին` այնքան էլ հաճելի չէ, որ բոլոր շարժումներդ ուրիշի խոսակցության թեման են:

-Ախր, ասա՝ ինչի՞ եք սպիտակ ներկում,- փնթփնթաց մի տատիկ` միաժամանակ սուրճ խմելով,- կկեղտոտվի շուտ: Կանաչ անեիք, բորդո:

Հայրիկիս դեմքն սկսեց կարմրել` բարկանում էր: Բայց, իհարկե, ոչինչ չասաց, նա շատ համբերատար մարդ է:

-Յա՜, էս ռեմոնտն էլի սկսա՞վ,- բացականչեց մի պապիկ` դուրս գալով շքամուտքից,- բա ինչի՞ չեք կանչում:

Նա կրկին անհետացավ, իսկ քիչ հետո հայտնվեց 5-6 ուրիշ ծերուկների հետ: Նրանք չէին մոռացել նաև նարդին` իր սեղանով ու աթոռներով:

-Էհեյ, բարև ձեզ, էհ, ո՞նց եք, է՜,- բարձր բղավեց ծերունիներից մեկը` ձեռքով անելով մեզ: Ի տարբերություն տատիկների` նրանք սովորություն ունեին զրուցել «ներկայացման դերասանների» հետ և նույնիսկ խորհուրդներ տալ:

-Էսօր ներկում եք, հա՞,- ասաց մեկ ուրիշը` զառերը առնելով բռունցքի մեջ,- բա մի հատ հարցներիր, խորհուրդ տայինք:

-Շատ շնորհակալ եմ,- քթի տակ պատասխանեց ներկարարներից մեկը, բայց ի պատասխան, միայն ժպտաց ծերունուն:

-Բա՞, տղա ջան, ոնց տեսնում եմ, թարս ես բռնել վրձինը,- չափից ավելի բարձր բղավեց պապիկներից մեկը,- մի տես, հարյուր անգամ քսում ես:

-Ամեն ինչ լավ է, շնորհակալ եմ,- ժպտալով ասաց ներկողը:

-Բա՜, բա,- ինքնագոհ ժպտաց խորհրդատուն:

Խորհուրդներն իրար շարունակեցին մինչև երեկո: Պապիկների ու տատիկների լավ կողմն այն է, որ նրանք շուտ են գնում քնելու: Միայն այդ ժամանակ նստեցինք հանգստանալու:

-Ես տեղափոխվելու եմ,- միանգամից վրա բերեց հայրիկս,- ոնց որ թե կենդանի կինո ենք:

-Ես կասեի՝ ակվարիում,- մռայլ տեսքով ասաց մայրիկս:

Ես ցանկացա ասել, որ կենդանաբանական այգին ամենալավ նկարագրությունն է այդ դեպքի համար, բայց դրա փոխարեն վախից վեր թռա. սենյակում մի նոր մարդ էր հայտնվել: Նա հանգիստ, գիտակի տեսքով զննեց պատերը, հետո անշտապ, բայց գործնական սկսեց.

-Վերանորոգո՞ւմ եք,- ոչ ոք չպատասխանեց, բոլորս քարացել էինք:

-Ես այդպես էլ գիտեի,- շարունակեց նորեկը և գոհ ժպտաց,- հոգնա՞ծ եք:

Ոչ մի պատասխան:

-Այդպես էլ գիտեի,- կրկնեց այդ մարդը,- ձուկը հենց նոր մաքրել եմ, թարմ է, հենց նոր բռնած: Հեսա,- նա ցույց տվեց իրերը,- նստել եք պլիտայի վրա, միացրեք, ձուկ եփեք, հատը հարյուր դրամ, ուզո՞ւմ եք:

Շարունակությունը չերկարեց: Վրդովված բղավոցների ներքո անկոչ հյուրը դուրս գնաց այն ճանապարհով, որով եկել էր` այսինքն պատշգամբից:

Այսպիսի դեպքեր եղան ամեն օր, որքան որ մենք զբաղված էինք վերանորոգմամբ: Մենք տեղափոխվեցինք, բայց հայրիկս փակեց պատշգամբը, մենք հազիվ համոզեցինք նրան պատուհան սարքել:

Գոռ Բաղդասարյան, 13տ., 2001թ.

arxiv

Օրվա հերոսը

Մի սովորական առավոտ ես դպրոց էի գնում: Չէ, ավելի ճիշտ, մի սովորական առավոտ, երբ մենք ընտանիքով դպրոց էինք գնում, էլի սկսեցի մրթմրթալ.

-Հայրիկ, արագ քշիր, ուշանում ենք:

Հայրիկն ինձ չլսեց, բայց երբ հասանք դպրոցի մոտ, ես, սովորությանս համաձայն, խելագարի պես բացեցի դուռն ու դուրս թռա: Ավելի ճիշտ, ոտքս հանեցի դուրս և զգացի, որ մեքենան դեռ չի կանգնել:

-Հայրիկ, հետ քշիր, հետ,- բղավեցի ես:

Իսկ թե ես ինչպես կարող եմ բղավել, կպատկերացնեք, եթե ասեմ, որ ինձ համեմատում են Ջելսոմինոյի հետ: Այո, բղավոցն այնքան բարձր էր, որ նույնիսկ կողքի մեքենաները կանգնեցին: Հայրիկը վախից գունատվել էր:

Հետո ես հանգիստ իջա մեքենայից, ասես ոչինչ չէր պատահել ու վազեցի դպրոց: Միայն կոշիկիս կրունկն էր մնացել անիվի տակ, ցավն էլ արագ անցավ: Ես հանդիսավորությամբ կաղալով մտա դասարան:

-Ինչու՞ես կաղում,- հարցրեց ուսուցչուհին:

Վերջապե~ս…

-Մեքենայի անիվն անցավ ոտքիս վրայով,- հերոսին վայել լրջությամբ ասացի ես ու մի լավ կաղալով, բայց արժանապատվորեն, նստեցի տեղս:

-Ի՞նչ ես ասում, շա՞տ է ցավում,-այնպես վախեցավ ուսուցչուհին, որ ես մտահոգվեցի, թե արդյո՞ք չափը չեմ անցել՝ տպավորություն գործելու համար:

-Մի քիչ:

Տղաները նախանձով նայեցին ինձ: Նրանք ամեն ինչ կտային իմ փոխարեն լինելու համար: Կարելի է ոտքը ջարդել, գլուխը, չէ, ամենալավն, իհարկե, աջ ձեռքի կոտրվածքն է. գիպս, բոլորը գրում են, իսկ դու սխրանքի պատրաստ դեմքով նայում ես հեռու-հեռուն…

Դու օրվա հերոսն ես…

Իսկ նախանձողներից ես չեմ նեղանում, քանի որ ինքս էլ էի նախանձել ուրիշներին:

Գոռ Բաղդասարյան, 12տ., 2000թ.

arxiv

Հե՞շտ է արդյոք հայրիկ լինելը

-Հայրիկ, հե՞շտ է արդյոք լինել երեք երեխայի հայրիկ:

-Հեշտ չէ, բայց հաճելի է:

-Ինչո՞ւ:

-Հաճելի է, երբ ունես երեք երեխա՝ երկու դուստր և մեկ ուստր: Հաճելի է տեսնել, թե նրանք ինչպես են մեծանում:

-Հայրիկ, դու ուզո՞ւմ ես մնալ այստեղ:

-Իհարկե:

-Իսկ ինչո՞ւ ես գնում:

-Գնում եմ, որպեսզի ավելի լավ լինի:

-Կյանքում ի՞նչն է քեզ համար ամենաթանկը:

-Ընտանիքը:

-Եթե այդպես է, ապա ինչո՞ւ ես մեզ թողնում – գնում:

-Չեմ թողնում: Իսկ գնում եմ, որովհետև ինձ համար ամենաթանկ բանը ընտանիքն է:

-Հայրիկ, ե՞րբ ես վերադառնալու:

-Հնարավորին չափ շուտ:

-Իսկ մենք առանց քեզ ի՞նչ ենք անելու:

-Ապրելու եք:

-Ես քեզ կկարոտեմ:

-Ես էլ՝ քեզ:

Լուսինե Հակոբյան, 11տ, 2001թ.

arxiv

Երևան, իմ համով քաղաք

Ֆելիետոն

-Ալո: Մո՞ւշ:

-Հը՞:

-Լա՞վ ես:

-Ըհը:

-Վաղը ի՞նչ ես անում:

-Հեչ, ի՞նչ կա:

-Ուզում էինք վաղը մի տեղ գնայինք, մի բան ուտեինք. սոված մեռանք:

-Ո՞ւր եք ուզում գնալ:

-Եսի՞մ: Երևի էլի «Յոլկի-Պալկի» գնանք:

-Չէ: «Կովկասում» ավելի լավ է:

-Դու ի՞նչ ես հասկանում:

Եվ այս նույն խոսակցությունը կրկնվում է համարյա ամեն շաբաթ: Սուտ չի լինի, եթե ասեմ, որ սա այն եզակի թեմաներից մեկն է, որի մասին ես խոսում եմ հեռախոսով: Եվ էլի սուտ չի այն, որ ես սիրում եմ այս խոսակցությունը: Ես ընդհանրապես, սիրում եմ ուտել, չնայած որ ուտող-խմողի տեսք չունեմ: Մանավանդ, սիրում եմ ուտել երեվանյան «օբյեկտներում»: Եվ ասեմ, որ ոչ միայն ես եմ այդպիսին, այլ համարյա իմ բոլոր դասընկերները` Դավիթը, Հովիկը, Լևոնը և այլն… Մենք , որպես կանոն, դասերից հետո գնում ենք «հաց ուտելու»: Տանջվելով հինգ ժամ` մենք յուրահատուկ ձևով մխիթարում ենք ինքներս մեզ նման ձևով:

Շատ եմ սիրում «Յոլկի-Պալկին», չնայած շատ թանկ է, և այնտեղ գնում ենք հազվադեպ, հիմնականում, եթե ինչ-որ մեկն ուզում է նշել իր ծննդյան օրը և մեզ հրավիրում է: Ավելի շատ սիրում ենք ոչ այնքան թանկ տեղեր, որովհետև երկրի վիճակն է այսպիսին. փող չկա: Պետք է խոստովանեմ, որ մեր բախտը բերել է: Երևանը լիքն է էժան տեղերով, որտեղ կարելի է կարգին հաց ուտել: Օրինակ, «Սմակը»: Պետք է ասել, որ «Սմակում» մեզնից բացի ուրիշ մարդ չի լինում, այդ պատճառով շատ ենք ծիծաղում`տեսնելով ինչ-որ այլ մարդկանց:

Իմ ընկեր Հովիկը շատ չաղ է և ուտում է երեք հոգու տեղ: Պատմեմ մի զվարճալի պատմություն: Մի անգամ ես, Հովիկը և Դավիթը գնացել էինք չեմ հիշում որտեղ: Եկավ մատուցողը և հարցրեց, թե ինչ ենք ուտելու: Ինչպես միշտ, առաջինը կանգնեց Հովիկը և ասաց.

-Երեք բաժին խորոված, երեք հատ էլ ֆրի:

Ապա նա շրջվեց դեպի մեզ և հարցրեց.

-Իսկ դուք ի՞նչ եք ուտելու:

Իմ ընկերներ Դավիթը և Լևոնը արտաքինից սոված մնացած երեխաներ են, սակայն դա միայն արտաքինից…

Մի անգամ ես և Դավիթը ցանկանում էինք գնալ մի տեղ սնվելու, քանի որ շատ սոված էինք, սակայն ունեինք շատ քիչ փող: Այդ պահին եկավ Լևոնը, և մենք վերջնականապես կորցրեցինք մեր հույսը, որ եղած գումարով կարող ենք բավարարել երեք հոգու ստամոքս: Բայց Լևոնն ասաց.

-Տղեք, ես կերած եմ: Խաշի էի: Հորս ընկերն էր հրավիրել: Լավ բթվանք:

Եվ այդ պահին հույս ծագեց. եթե Լևոնը չի ուտելու, ոչինչ, ապա գումարը կբավարարի երկու ստամոքսի: Եվ մենք գնացինք ինչ-որ մի օբյեկտ:

Դավիթը կանչեց մատուցողուհուն և ասաց.

-Երկու հատ ֆրի, մեկ էլ երկու հատ ամենափոքր հյութերից:

Լևոնը, լսելով ուտելիքի մասին, հավանաբար մոռացավ, որ ինքը առավոտյան խաշի էր, քանի որ ասաց, որ իրեն բերեն երեք շիշ խորոված: Մատուցողը արագ գրի առավ պատվերը և հեռացավ: Մենք լուռ ու թաքուն հեռացանք այդ օբյեկտից, առանց սպասելու, որ մատուցողը բերի պատվերը: Իսկ Լևոնը մի լավ ծեծ կերավ:

Մուշեղ Բաղդասարյան 12տ., 2002թ.

arxiv

Ավելի լավ չէ՞ր լռեի

Դպրոցում էի: Առաջին դասը շատ դանդաղ էր անցնում:

-Ընկե՛ր Դավթյան, կարո՞ղ եմ պատուհանը բացել,- ասացի ես՝ շոգից խեղդվելով:

-Չէ՛,- բարկանալով ասաց նա:

Ամբողջ դասարանը սկսեց աղմկել:

-Լավ էլի, ընկե՛ր Դավթյան,- չորս կողմից լսվեց երեխաների աղմուկը:

-Տե՛ս ինչ մեծ աղմուկ բարձրացրիր քո մի հարցով,- բարկացավ ընկեր Դավթյանը: -Լավ, բացե՛ք:

Քիչ հետո զանգը հնչեց, և բոլորն իրար խառնվեցին: Մեր դասարանի Աշոտը և Վահանը սկսեցին վիճել իրար հետ: Վեճն այնքան թեժացավ, որ Աշոտը վերցրեց ավելը և խփեց Վահանին: Վահանն էլ հետ-հետ գնաց և մեջքով խփեց բացված պատուհանին: Պատուհանը գնաց կպավ պատին, և բռնակը ջարդվեց: Բոլորն իրենց հայացքներն ուղղեցին դեպի պատուհանը. մի պահ տիրեց լռություն…

Հաջորդ ժամը մեր դասղեկինն էր՝ ընկեր Մանուկյանինը: Նրա՝ դասարան մտնելուն պես, տղաները պատմեցին միջադեպի մասին: Նա սկսեց մի մեծ ճառ կարդալ մեր գլխին և վերջում էլ ասաց.

-Կտեսնե՛ք, թե ինչ արժե այդ բռնակը, և կգնե՛ք:

Բայց հաջորդ օրը պարզվեց, որ Աշոտի մայրը երկու հատ բռնակ է բերել: Ես ընկեր Մանուկյանին ասացի.

-Ընկե՛ր Մանուկյան, ես էլ կարող եմ բերել այդ բռնակներից:

-Չէ՛, պետք չի:

Բայց դասի վերջում նա ասաց.

-Չէ՛, լավ, դու էլ կբերե՛ս, չէ՞ որ դու էլ մեղքի քո բաժինը ունես:

Ես մտածեցի. «Ավելի լավ չէ՞ր բան չասեի»:

Համենայնդեպս, հաջորդ օրը բռնակն արդեն ընկեր Մանուկյանի մոտ էր:

Մարիամ Թումանյան, 13 տ., 2010 թ.

arxiv

Հույսը վերջինն է մեռնում

«Բարև, բարև, երկար սպասված սիրելիս ու թանկագինս… Վերջապես դու բարեհաճեցիր մեր տուն մտնել: Իսկ ես քեզ ամբողջ տարին սպասում էի… Ոչի՛նչ, մենք դեռ իրար հետ շատ-շատ ժամանակ ենք անցկացնելու, որպեսզի ամբողջ տարվա տեղը հանենք… Պատահաբար չի, չէ՞, որ հենց այսօր եկար: Դու եկել ես՝ իմ ծննդյան օրը շնորհավորելու, այնպես չէ՞: Դու ամենալավ նվերը կլինես ինձ համար»,- մտածում էի ես, երբ մեր տանը ինտերնետ էին ակտիվացնում:

-Վերջ, մոդեմը միացրի: Ձեզ մնում է ընդամենը զանգահարել օպերատորին, որպեսզի նա թելադրի հրահանգները,- ասաց աշխատողը:

Ես անհամբեր սպասում էի: Հայրիկս զանգեց օպերատորին: Հեռախոսն անջատելուց հետո ասաց.

-Այսօր շաբաթ ա: Նրանք երկուշաբթի օրվանից են աշխատում: Ոչինչ, մի տարի դիմացել ես, երկու օրն ի՞նչ ա, որ չդիմանաս:

Ասեմ, որ սարսափելի դժվար է ամբողջ տարվանից հետո երկու օր սպասելը:

«Դու ուզում ես իմ համբերությունը փորձել, ինտերնե՛տ: Լավ: Ոչինչ, կսպասեմ»,- մտածեցի ես:

Եկավ երկուշաբթին: Ես զանգեցի օպերատորին:

-Ի՞նչ, էլի՞ չբացեց,- լսվում էր հեռախոսի միջից:

-Չէ՛, ոչ մի կայք չի բացում,- պատասխանեցի ես:

-Լավ, նորից մտեք, նորից հավաքեք նույն կոդը:

Ես հավաքեցի: Արդեն հինգերորդ անգամն էի նույն բանն անում:

-Ըհը, եղավ, բացեց,- հազիվ զսպելով ուրախությունս՝ ասացի ես:

-Դե, լավ: Եթե խնդիր առաջանա, կզանգեք:

Ես առաջին կայքի հասցեն էի հավաքում, երբ ոտքս հանկարծ կպավ համակարգչի լարին: Այն անջատվեց: «Ուֆ» ասելով՝ նորից միացրի համակարգիչը: Այդ երկու րոպեն, մինչ միանում էր համակարգիչը, ինձ համար անվերջանալի էին թվում:

Ահա, վերջապես հավաքեցի կայքի անունը, սեղմեցի «Enter» և… սենյակը մթնեց… Լույսերը անջատվեցին… Եվ անջատել էին ոչ միայն լույսերը, այլև իմ մեկ տարվա և երկու օրվա սպասումները:

Իննա Ազնաուրյան, 15 տ., 2010 թ.

arxiv

Ես և Խաթունը

-Խաթուն, արագացրու, վեր կաց, լույսն արդեն բացվել է, առավոտյան ժամը հինգն է, կովերին ո՞վ պետք է կթի:

Խաթունն առանց հակաճառելու վեր կացավ:

-Մեգի, արթնացիր, կեսօրն էլ անցավ, իսկ դու դեռ քնած ես: Ժամը երկուսն է արդեն:

-Ինչի՞:

-Պետք է գնաս «Մանանա», վաղը գնում եք եզդիների յայլաները:

-Աա…, վայ, ճիշտ ա, լավ, մի կես ժամից վեր կկենամ:

Խաթունն արդեն հագել էր իր շորերը, որոնք մաշվել էին անընդհատ սուր քարերին ու թաց խոտերին քսվելուց: Այդ օրը սարում շատ ցուրտ էր: Մառախուղ էր: Միայն վրանում էր մի քիչ տաք, քանի որ այնտեղ էր վառարանը: Բայց Խաթունն արդեն սովորել էր այդ ցրտին, յայլաներում քանի օր էր՝ նույն ցուրտն էր տիրում:

Դրսում Խաթունը մի քիչ զրուցեց իր ընկերների հետ և անցավ աշխատանքի. Գնաց կովերը կթելու:

Հեռախոսը զնգաց: Ես խոսափողը վերցրեցի. Ընկերուհիս էր:

-Մեգ, ո՞նց ես, գալի՞ս ես՝ վաղը դասարանով կինո ենք գնալու:

-Վաղը չեմ կարող, գնում եմ եզդիների յայլաները, բայց էսօր վեցից հետո ազատ եմ, լա՞վ:

-Եղավ: Լո՞ւրջ եզդիների մոտ ես գնում: Հավես ունե՞ս: Մնա, կգնանք ջրաշխարհ…

Հերթական՝ չորրորդ ոչխարը կթելուց հետո, Խաթունն անցավ մյուսին: Նա շատ էր հոգնել, ուզում էր շուտ վերջացնել իր գործը: Հետո, երևի, մի քիչ կխնամեր փոքր երեխաներին՝ կրտսեր եղբորն ու զարմիկներին, հետո գնդակ, պահմտոցի կխաղար, իսկ վերջում, եթե լվացք չաներ, գիրք կկարդար: Չէ՞ որ նրա երազանքը բժիշկ դառնալն է, այլ ոչ թե՝ ոչխար պահելը, իսկ բժիշկները պետք է խելացի լինեն:

Ժամը իննից հետո ես հոգնած, բայց շատ բարձր տրամադրությամբ վերադարձա տուն: Ֆիլմը շատ հետաքրքիր էր, հետո էլ՝ ընկերներիս հետ նստեցինք սրճարանում և այնքան ծիծաղեցինք, որ փորներս ցավեց: Բայց արդեն ես կանգնածեմ զգեստապահարանիս առջև և վաղվա մեկնումիս առթիվ զգեստներս եմ պատրաստում: Չեմ կողմնորոշվում, թե որոնք տանեմ:

Խաթունի հայրն այդ օրը իրեն նվիրել էր ապակե հուլունքներով վզնոց: Դա Խաթունի ամբողջ հոգնածությունը ցրեց: Նա արագ վազեց դուրս, որ վզնոցը ցույց տա ընկերուհիներին:

-Սիրուն ա, չէ՞: Էնքան դուրս եկավ… Լավն ա շատ:

Վզնոցը Խաթունի միակ ուրախությունն էր այդ օրը:

Վերջ: Էլ չեմ շարունակի նկարագրել իմ ու Խաթունի կենցաղը: Մենք տարբեր ենք: Բայց հաջորդ օրը Խաթունի հետ հանդիպելով՝ ես, չգիտեմ ինչու, ամաչեցի: Ես հարգում եմ եզդի Խաթունին:

Մեգի Հակոբջանյան 12տ., 2006թ.