Ո՞ւր եք, կաքավասարցիներ

Լուսանկարը` Մարինե Նիկողոսյանի

Լուսանկարը` Մարինե Նիկողոսյանի

Երկու օր էր, ինչ մասնակցել էի 17-ի դասընթացներին, և ուղեղումս միայն մի միտք էր պտտվում՝ ցանկանում էի լուսանկարել գյուղս։ Այնքան էի ոգևորվել, որ չէի համբերում, թե երբ է լույսը բացվելու, որ ես սկսեմ աշխատանքս: Բայց մի բան մոռացել էի՝ դպրոցը, դասերը: Երկուշաբթի և երեքշաբթի օրերին դասերիս ծավալուն լինելու պատճառով չէի կարողանում դուրս գալ տանից և կատարել որոշածս։ Դպրոցից շտապ տուն էի գալիս, ճաշում և սկսում դասերս։ Պետք է շուտ ավարտեի, որպեսզի հասցնեի մինչև մութն ընկնելը լուսանկարել ծննդավայրս՝ Կաքավասար գյուղը։ Դասերս ավարտելուն պես դուրս էի վազում, սակայն ինձ հեռվից ժպտում էր արդեն հարազատ դարձած լուսինը և զգուշացնում ուշացմանս մասին։ Բայց, ահա, եկավ բոլոր կանանց և աղջիկների կողմից սիրված մարտի 8-ը։ Այս օրը գրեթե բոլոր աղջիկները սիրում են միայն նրա համար, որ ստանում են գեղեցիկ ծաղիկներ, նվերներ և բացիկներ։ Բայց ես այս օրվան սպասում էի լոկ այն բանի համար, որ դաս չէր լինելու, և ես վերջապես կկարողանայի լուսանկարել գյուղս։ 

Առավոտյան արթնացա և առանց նախաճաշելու դուրս եկա տանից։ Պայծառ և արևոտ օր էր, կամ էլ ինձ էր այդպես թվում։ Չգիտեմ։ Այնքան էի ոգևորվել, որ ցեխոտ և խորդուբորդ ճանապարհներն ասֆալտապատ էին թվում։ Սակայն ուրախությունս երկար չտևեց: Այն, ինչ ես գտա գյուղում, միայն դատարկ փողոցներն էին, ուրիշ ոչինչ։ Ուշքի գալով՝ սկսեցի լուռ քայլել փողոցներով՝ սրտումս հույսի մի փոքրիկ նշույլ պահելով: Բայց մի քանի րոպեից դա էլ փշրվեց։
Չկար ոչ ոք։ Եվ եթե իմ փոխարեն անծանոթ մեկը լիներ, կասեր, որ այս գյուղում վաղուց բնակվողներ չեն եղել, և որ բոլորը լքել են այս բնակավայրը: Բայց, ախր, դա այդպես չէ։ Գյուղս լի է մարդկանցով՝ բարի և կամեցող, որոնք սիրում են իրենց ծանր, բայց և հաճելի աշխատանքները, սիրում են իրենց ծննդավայրը:

Երանի՜ այդպես լիներ:

Գյուղի կինը

Լուսանկարը` Անուշ Մկրտչյանի

Լուսանկարը` Անուշ Մկրտչյանի

Գյուղի կինը աշխարհի 8-րդ հրաշալիքն է: Եթե, մտածում ես, որ կարող էի պարզապես գրել «կինը», ապա սխալվում ես:

Երբևէ եղե՞լ ես գյուղում, տեսե՞լ ես ժանգոտած դարպասի մոտ նստած մի տատիկի, ով լարում է չեղած տեսողությունը՝ ասեղը թելելու համար, կամ հին փեղկերով պատուհանից նայող ջահել հարսի, ում աչքերի մեջ սպասումի դառը հետքն է…

Լուսանկարը` Անուշ Մկրտչյանի

Լուսանկարը` Անուշ Մկրտչյանի

Ես տեսել եմ ու տեսնում եմ միշտ: Ամեն առավոտ, երբ ես մի կերպ արթնանում եմ դպրոց գնալու, հարևանի կինը արդեն կաթի դույլերը ձեռքին փողոցում կանգնած է: Անցնում եմ, բարև տալիս, ու թվում է, թե իմ «բարև»-ը , ամենևին էլ տեղին չէր, կարևորը կաթ հավաքող մեքենայի ազդանշանն է:

Երբ, դեռ լույսը չբացված հարևան փողոցի միայնակ տատին, փոցխը ձեռքին բակի տերևներն է մաքրում, ես սկսում եմ ատել քամին ու չորացած տերևները: Երբեմն մոտենում եմ «քեֆ, հալ» հարցնում, որ մենակությունից չտխրի:

Լուսանկարը` Անուշ Մկրտչյանի

Լուսանկարը` Անուշ Մկրտչյանի

Ման արի՛ գյուղով, եթե գտնես մի կին, ում ձեռքերը ընկույզի սեզոնին դարչնագույն չեն, ուրեմն դու հայտնագործություն ես արել:

Այսպիսին է գյուղի կանանց մեծ մասի օրը, կյանքը:

Լուսանկարը` Անուշ Մկրտչյանի

Լուսանկարը` Անուշ Մկրտչյանի

Նրանց աշխարհն իրենց դարպասից ներս է: Այնտեղ նրանք են քանդված պատերով դղյակի թե՛ սպասուհին, և թե՛ թագուհին: Նրանց ձեռքերն ու աչքերն են գյուղի դառը կյանքի կրողը: Իսկ ժպիտ գրեթե չկա, որովհետև առիթ էլ չի մնացել, երևի…

Ովքեր են մեր նոր թղթակիցները

milana gevorgyanԵս Միլանան եմ` հասարակ մի աղջիկ, ով ապրում է իր ստեղծած աշխարհում: Ես սիրում եմ իմ աշխարհը: Սիրում եմ մարդկանց, սիրում եմ կյանքը, ամեն բան սիրում եմ: Արմատներով մաքրամաքուր արցախցի եմ ու հպարտ եմ դրանով: Թեև ես երբեք չեմ եղել Արցախում, բայց այն ինձ համար հարազատ տուն է: Չեմ հարգում կեղծավոր մարդկանց ու իրենց բոլորից վեր դասողներին: Ինքս անկեղծ մարդ եմ ու համոզված եմ` ինչպես ես լինեմ դիմացինիս հետ, նույնը նրանից ստանալու եմ: Չեմ բողոքում ոչ մի բանից, բացառությամբ՝ մեր իշխանություններից: Ընկերասեր եմ: Ունեմ թե՛ տղա, թե՛ աղջիկ ընկերներ: Սիրում եմ նրանց անչափ: Սիրում եմ աշխույժ կյանքը, սիրում եմ շատ աշխատել, գալ ու հոգնած, ինձանից գոհ պառկել մահճակալին, նայել աստղերին ու երազել: Ինչպես ընկերներս են ասում՝ կյանքին նայում եմ «վարդագույն ակնոցով» ու դրա համար մի օր, միգուցե, թևերս կկոտրվեն: Չեմ հավատում, որ երբևէ կարող եմ կոտրվել, որովհետև որքան լավ տրամադրվես, այնքան առաջ կարող ես գնալ, ու կյանքը հենց նրանով է կյանք, որ այստեղ թե՛ դժվարություններ կան, թե՛ ուրախ պահեր:

Չնայած նրան, որ ես ունեմ «վարդագույն ակնոց», նաև ռեալիստ եմ: Ամեն բան անելուց առաջ տասը չափում եմ, մեկ՝ կտրում: Սիրում եմ դիտել ֆիլմեր: Ամեն ֆիլմից հետո «գողանում» եմ լավ մտքերն ու պահում ինձ: Անկեղծ կլինեմ՝ ես չեմ կարողանում կարդալ պատմական գրքեր: Դրա փոխարեն դիտում եմ պատմական ֆիլմեր ու դրանցից ավելի շատ բան սովորում: Ճիշտ է, բարկանում եմ ինձ վրա, որ չեմ կարողանում կարդալ դեռևս 7-րդ դասարանում հանձնարարված «Վարդանանքը», բայց խոսք եմ տվել ինքս ինձ, որ պիտի անպայման մոտ ժամանակներս կարդալ: Սիրում եմ կարդալ ժամանակակից գրականություն, ռուսական գրականություն կամ այնպիսի գրքեր, որտեղ նկարագրվում է մարդը, հասարակ կյանքը:

Երաժշտության հարցում անունս դրել են «անճաշակ»: Ու այսպիսի անվանում եմ ստացել այն բանի համար, որ լսում եմ տարբեր ժանրերի երգեր՝ սկսած ռոքից, վերջացրած դասականով: Շատ արագաշարժ եմ, որովհետև ուզում եմ ամեն ինչ հասցնել կյանքում:

Հիմա կասեք՝ մենակ լավ բաներ է էս աղջիկը գրում իր մասին: Թերություններ նույնպես ունեմ, բայց շատ շատ եմ աշխատում դրանք շտկելու ուղղությամբ: Ես երբեք չեմ սիրում, երբ ինձ օգնում են: Ամեն բան փորձում եմ ինքս անել (բայց մի կողմից էլ համոզված եմ, որ առանց մամայի կկորչեմ): Իմ խնդիրները ոչ ոքի չեմ պատմում, ինքս եմ ուզում գլուխ հանել, ինչի համար ինձանից կարող են նեղանալ: Ունեմ մի հատկանիշ, որը և դրական է, և բացասական: Ես ներողամիտ եմ ու հիշաչար չեմ: Դրական է նրանով, որ բարությանս մի մասն է կազմում այս հատկանիշը: Իսկ բացասական՝ նրանով, որ շատ հաճախ կարող եմ ներել այն մարդկանց, ովքեր տվյալ պահին դրան արժանի չէին: Թերություններիցս մեկը այն է, որ երբեմն շարժվում եմ սրտիս թելադրանքով, ու դա շատ հաճախ խանգարում է ինձ առաջ գնալ: Բայց դա դրական հատկանիշ էլ է, չէ՞: Ինձ շրջապատող մարդիկ ասում են, որ ես նեղացկոտ եմ, բայց ես շարունակում եմ պնդել ու ինքս ինձ խաբել, որ դա այդպես չէ: Եթե անգամ այդպես է, նեղանալս երկար չի տևում:

Ապագա լրագրող եմ: Բոլորը պնդում են, որ իմ ընտրած մասնագիտությունը շատ դժվար է ու ավելի լավ է՝ փոխեմ որոշումս: Չեմ կարող հրաժարվել իմ ընտրած մասնագիտությունից, որովհետև սիրում եմ Հայաստանը ու կարող եմ օգնել իմ հայրենիքին այս մասնագիտության շնորհիվ՝ տարբեր հարցեր բարձրաձայնելով ու դրանց լուծումները փնտրելով:

Միլանա Գևորգյան, 16 տ.

***

zavenԻմ անունն է Զավեն: Ուզում եմ մի քիչ պատմել իմ մասին: Մանկուց եղել եմ չարաճճի և հետաքրքրասեր երեխա: Մինչև հիմա սիրում եմ արկածներ ունենալ: Նաև ունեմ շատ մեծ թերություն՝ շատախոսությունը: Այո, ես շատախոս եմ, բայց իմ կարծիքով դա վատ չէ: Ես կարողանում եմ ազատ արտահայտվել, արտահայտել իմ մտքերը և զգացմունքները: Չեմ կարողանում ստել: Լինում են դեպքեր, երբ ես ենթագիտակցաբար ստում եմ, բայց չեմ կարողանում թաքցնել դա: Երբ ես ստում եմ, դեմքս կարմրում է այն պատճառով, որ ամաչում եմ այդ ստից:

Մի օր տանը մենակ էի: Անգործությունից վերցրի մի ծաղկաման և սկսեցի խաղալ դրանով: Պատահական ջարդեցի այն: Շուտով մայրս աշխատանքից հոգնած եկավ տուն և հարցրեց.

-Այս ո՞վ է արել, ինչո՞ւ ես կոտրել այս ծաղկամանը:

-Ո՞վ, ե՞ս… էդ ես չեմ արել, մա՛մ,- վախեցած պատասխանեցի ես:

-Բա ո՞վ,- բարկացած շարունակեց մայրս:

-Ես չգիտեմ, չգիտեմ,- կմկմալով ասացի ես: Եվ այդ ժամանակ դեմքս կարմրեց: Մայրս դա տեսնելով ասաց:

-Ոչինչ, լավ, բալե՛ս, մի՛ կարմրի:

Թեև ես շատախոս եմ և չեմ կարողանում ստել, դա ինձ չի խանգարում լինել ինչպես բոլոր իմ հասակակիցները: Ոչ ոք չպիտի ամաչի իր բնավորությունից: Ամեն մեկը յուրահատուկ է յուրովի: Բայց կամաց-կամաց պետք է շտկել այն բոլոր գծերը, որոնք մեզ ստիպում են կարմրել:

Զավեն Աբրահամյան 13տ.

davit avagyan

Ծովահեն և ֆուտբոլիստ

Ինչպես բոլորը, այնպես էլ ես, ունեցել եմ մանկության շատ երազանքներ: Բայց ես ունեի մի երազանք, որը ավելի շատ էի ցանկանում, որ կատարվի: Հնարավոր է` ասածս արտասովոր թվա, բայց ես միշտ ցանկացել եմ ծովահեն դառնալ: Ինձ դուր էր գալիս ծովը, դուր էր գալիս ծովային արկածները, կախարդական վայրերը: Երևի բոլորն էլ տեսած կլինեն «Կարիբյան ծովի ծովահենները» ֆիլմը: Այդ ֆիլմի պատճառով ես շատ էի սիրում ծովահեններին, մանավանդ Ջեք Ճնճղուկին:

Բացի ֆիլմից կարդացել եմ նաև Էմիլիո Սալգարիի «Սև Ծովահենը», որտեղ Սև ծովահենը երդվեց բնաջնջել «բարեկամ-թշնամու» տոհմը, բայց սիրահարվելով թշնամու դստերը, մոլորության մեջ է ընկնում: Ու սերը հաղթում է ատելությանը, և նա չի սպանում այդ աղջկան:

Խորհուրդ կտամ անպայման նայել ու կարդալ թե ֆիլմը, թե գիրքը:

Ինձ թվում է՝ հարց կառաջանա, թե ինչու այս նյութի վերնագիրը դրեցի «Ծովահեն և ֆուտբոլիստ», չնայած որ դրանք իրար հետ կապ չունեն: Եթե միայն ծովահենի մասին գրեի նյութս, շատ կարճ կլիներ, դրա համար որոշեցի մի փոքր էլ ֆուտբոլի մասին գրել:
Ֆուտբոլիստ դառնալը նույնպես իմ երազանքներից է եղել: Իմ սիրած թիմը Բարսելոնան է: ՊՍԺ – Բարսելոնա (4-0) արտագնա խաղից հետո բոլորը ծաղրում էին Բարսելոնային, հատկապես Ռեալի երկրպագուները: Բայց մենք հավատում էինք, որ հաջորդ խաղում Բարսելոնան կկարողանա հաշվի մեջ առաջ անցնել, չնայած որ համարյա թե հույս չկար: Ես վստահ էի, որ նա կկարողանա կոտրել փարիզյան գրանդի դիմակայությունը և անցնել հաջորդ փուլ… Այդպես էլ եղավ: Գրեթե հույս չկար, բայց կատալոնական ակումբի սաները վերջին 8 րոպեում կարողացան 3 անպատասխան գնդակ ուղարկել ֆրանսիացիների դարպասը և դրանով իսկ ապահովել Չեմպիոնների Լիգայի ¼ եզրափակչի ուղեգիրը: Կատալոնական ակումբի սաներին և երկրպագուներին այս հաղթանակը ամենից շատ հարկավոր էր նրա համար, որ «փակվի շատերի բերանները»:

Ես նաև միասին եմ գրել այս երկու թեմաները, որովհետև երկուսն էլ պայքարելու ձգտում ունեին և կարողացան իրենց նպատակին հասնել: Ես հասկացա, որ եթե ուզում ես նպատակիդ հասնել, պետք է անպայման պայքարես:

arman arshak

Ամեն անգամ մի նոր բան ավելացնելով

Երևի շատ քչերը կլինեն, որ չեն համաձայնի ինձ հետ ու մտքում կասեն, որ իրենց մանկությունը այդպես չի եղել, բայց վստահ եմ՝ շատերը կհաստատեն։ Կհաստատեն այն փաստը, որ երբ փոքր տարիքում բարեկամներն ամեն անգամ սեղանի շուրջը հավաքվելիս հարցնում էին. «Բա որ մեծանաս, ի՞նչ ես դառնալու», պատասխանը լինում էր տարբեր՝ ոստիկանից միչև տիեզերագնաց, պարողից միչև նկարիչ։ 

Եվ այդպես, 5-րդ դասարանում որոշեցի, որ պետք է դառնամ քննիչ, ինչպես յուրահատուկ է բնավորությանս՝ հետազոտող, քննող, մեկնաբանող ու հետաքրքրվող։ Ապագա քննիչի գաղափարը մնաց միչև 8-րդ դասարան, սակայն շուտով բացահայտեցի բնագիտական կողմնորոշվածությունս ու հասկացա, որ հումանիտար ուղղության շարունակող չեմ կարող լինել։ Որոշեցի ընտրել մենեջմենթը. այս գործում կսառեին իմ հետաքննողական ու քննչական հետաքրքրությունները։ Ու հենց այդ բնավորությունս թույլ չտվեց քայլել միայն մենեջմենթի ճանապարհով։ Ստեղծեցի հնարավորություն լինելու նաև հումանիտար ուղղությունում և թույլ չտալու, որ հետաքրքրություններս սառեն։ Միայն մենք ենք ընտրում, թե որ ճանապարհով քայլել, իսկ քայլել միայն մեկ ճանապարհով, պարզապես նշանակում է ճաղավանդակների հետևում թողնել այն հետաքրքրությունները, որոնք կարող ենք զարգացնել։ Ես շարունակում եմ որոնել, սակայն ամեն անգամ մի նոր բան եմ ավելացնում արդեն որոշածներիս:

Ձեզ հետ էր ապագա ֆինանսների գծով կառավարիչ, մարկետոլոգ, լրագրող, լուսանկարիչ, հրապարակախոս, քաղաքական մեկնաբան, հասարակական գործիչ ու… Յուրաքանչյուրս կարող ենք կազմել մեր այս ցուցակը՝ տարեցտարի ավելացնելով այն։

hovik vanyan

«Մա~մ, Անին հանրապետական փուլում ա…»

Նստել էի, որ 17-ի համար նյութ գրեմ: Մտածում էի, թե որտեղից սկսեմ, մեկ էլ չգիտեմ ինչու, մտքովս անցավ, որ աշխարհագրության օլիմպիադայի մարզային փուլի արդյունքները պետք է որ արդեն հրապարակված լինեն: Գործս կիսատ թողեցի ու գնացի համակարգչի մոտ, որպեսզի ցուցակները ստուգեմ:

Մեր գյուղից` Դսեղի դպրոցից, երեք հոգի էինք մասնակցել մարզային փուլին` ես, 17-ի Անին ու Էլենը: Մինչև ցուցակները կգտնեի, հուսով էի, որ մեզնից գոնե մեկը անցած կլինի հանրապետական փուլ:Արդեն մկնիկը սեղմեցի ցուցակների վրա ու սկսեցի միանգամից մեր անունները փնտրել, երևի զգում էի, որ ինչ-որ մեկը պետք է անցած լինի…

-Մա~մ, Անին հանրապետական փուլում ա…

-Վայ,  ինչ լավ ա, Հով ջան: Դե, շնորհավորի Անիին:

-Հա, մամ ջան, հեսա…

Հետաքրքիրն այն էր,  որ հենց մտա ֆեյսբուք, որպեսզի Անիին շնորհավորեմ,  էջի սկզբում Անիի գրած «Փնտրելով հարազատ դեմքեր» նյութն էր, որը հենց այդ օլիմպիադայի մասին էր…

Այնքան էի ուրախացել  որ որոշեցի հենց  Անիի հաղթանակի մասին գրել:

milena khachikyan

Միշտ նույն կարոտով

Ես դուրս եմ գալիս տանից անհայտ ուղղությամբ: Ձմեռ է: Ոչ էնպիսին, ինչպիսին մի ամիս առաջ էր: Հիմա ավելի ցուրտ է, ու ձյունն իջնում է սաստիկ աննպատակ: Կամ էլ, ասենք, անհաղորդ մեր առօրյային, ուր քնում ու զարթնում ենք միշտ նույն կարոտով: Նրա համար կարեւորը քաղաքն է, ուր մարդիկ ապրում ու մեռնում են միաժամանակ: Կամ էլ, ենթադրենք, ոչ ապրում են, ոչ էլ…

Ձմեռ է: Ես քայլում եմ անհայտ ուղղությամբ: Անկեղծ ասած` ինձ միեւնույնն է էս տեսակ ցուրտը: Ի՞նչ է որ: Ավելի սաստիկ ցուրտ կա, երբ, ասենք, թիկունքդ է մրսում, եւ ոչ էն պատճառով, որ վերարկուդ բարակ է, ոչ էն պատճառով, որ չի հասցնում տաքացնել… Պարզապես մի տեղ կա էս աշխարհում, ուր միշտ մեկը պակաս է: Կամ մի քանիսը: Բոլորի մոտ կա: Բայց կարելի է մի օր գոնե չհիշել էդ մասին ու քայլել, ասես ամեն բան լավ է: Շնչել: Արտաշնչել: Շնչել: Արտաշնչել: Նորից նույնը: Ամեն բան լավ է: Էս կողմում թիկունքս տաք է, էս կողմում տղերքն են:

…Առաջինը Դավոն գնաց: Փոքր-մոքր տղա է Դավոն, որ դասարանի մյուս տղաներից հենց դրանով էլ տարբերվում էր: Ու մեկ էլ նրանով, որ ամենաշատը իրեն էի սիրում: Հիմա էլ չի փոխվել ոչինչ: Ասում եմ` Դավ, եթե պետք լինեմ, զանգիր կամ գրիր, ասում եմ` զգույշ եղիր: Ծիծաղում է: Ասում է` ապրես: Հետո էլի է ասում: Մի անգամ էլ:

Դավոյի հետ էնքան մտերիմ էի, որ դասերից հետո զանգում էր, ու խոսում էինք կես ժամ, քառասուն րոպե, ավելի երկար: Տանը զարմանում էին, կատակում երբեմն: Բայց Դավոն ընկեր էր բոլորից շատ, ու մինչեւ հիմա էլ:

Դպրոցն ավարտելիս էրեխեքին խնդրեցի` գրեն ինձ համար ինչ-որ վերջին մի բան, մի բան` շատ անկեղծ: Մի բան, որ կհիշեցներ իրենց ու ինձ նույն ժամանակներում, նույն հոգսերով, կողք կողքի: Մի քանիսը ծիծաղեցին, մի քանիսը կասկածեցին, մյուսները գրեցին: Դավոն էլ գրեց: Դժվար էլ հիշի, թե ինչ: Մյուսներն էլ չհիշեն գուցե: Չհիշեն ու չկռահեն էդպես էլ, որ էդ թղթերին գրվածները ամենաազնիվ խոսքերն են, որ ինձ ասել են երբեւէ:

Լուսանկարը՝ Միլենա Խաչիկյանի

Լուսանկարը՝ Միլենա Խաչիկյանի

Մառախուղը գնալով թանձրանում է: Հետո էլ, աշուն է հիշեցնում: Երեւանին բնորոշ չէ, բայց ինձ դուր է գալիս: Կարելի է անվերջ նայել ու չտեսնել ոչինչ: Կարելի է անվերջ նայել ու մտահոգվել գոնե մի քիչ պակաս:

-Ալո, ես եմ:

Դավոյի մաման ճանաչում է ձայնս: Հուզված է, ուրախ:

-Ո՞ւր «ընկավ»,- հարցնում եմ:

-Արտաշատ, հետո` Արցախ:

Կրկնում եմ ինքս ինձ: Երկու անգամ: Հետո` մի հատ էլ: Որ չմոռանամ: Մտքիցս չթռցնեմ: Մաման ուրախ էր, ասում է` Դավոն էլ: Ասում է` ապրես, որ զանգեցիր: Էլի է ասում: Մի անգամ էլ: Ժպտում եմ, թեեւ ամեն ինչ նույնն է, ինչպես երբեք, ու նույն վախով քնել-զարթնելու միտքը միշտ է:

-Քնիր, բալես, քնիր,- լսում եմ անծանոթ կնոջ ձայնը,- մեկ է, աշխարհը նույն փուչն է, չնայած, գիտե՞ս, մեր ժամանակ գոնե պատերազմ ու խաղաղություն էր, էն էլ կար, էն էլ, հիմա շուրջբոլորը պատերազմն է մնացել: Միայն պատերազմը:

Ես տխրում եմ: Տխրում եմ էս գիտակցության համար: Տխրում եմ էս կնոջ, փոքրիկի, ինձ, Դավոյի ու բոլոր մյուս տղերքի համար: Նրանց համար, ովքեր մի ժամանակից մյուսը հասան մենակ: Նրանց համար, ովքեր հասան, բայց ֆիզիկապես միայն: Նրանց համար, ովքեր չտեսան մեր ժամանակների խաղաղությունը: Նրանց համար, ովքեր չհասան մեզ:

-Քնիր,- ասում է,- աշխարհը նույն փուչն է:

Ես քայլում եմ տուն: Ձյունը վաղուց դադարել է իջնել:

naira mkhitaryan

Փոխվում են ժամանակները, փոխվում են մարդիկ

Ինձ հուզում է մարդասիրության բացակայությունը ամենուր: Մարդասիրություն ամենից առաջ նշանակում է անկեղծություն, արդարացիություն, իսկ վերջիններս հետզհետե վերանում են մեր օրերում: Ես ապրում եմ Արագած համայնքում: Իմ գյուղն ունի 188 տարվա պատմություն, ու ես բազմիցս համեմատության մեջ եմ դրել համագյուղացիներիս առօրյան հիմա և տարիներ առաջ:

-Երբ ես քո տարիքին էի,- պատմում էր հայրիկս,- մեր գյուղում քչերը հեռուստացույց ունեին, ու հարևանները հավաքվում էին հեռուստացույց ունեցողի տանը: Այդ քչերից մեկն էլ մենք էինք:
Ժամերով միասին հեռուստացույց էինք դիտում, օրվա մեծ մասը միասին անցկացնում, միասին լիաթոք ծիծաղում էինք, մեկը մյուսի հոգսով՝ տխրում, ձեռքբերմամբ՝ ուրախանում: Այ, դա իրոք կյանք էր…

Տատիկս էլ պատմում էր, թե ինչպես էին իրենք նշում Ջան գյուլում տոնը: Նա պատմում էր, որ աղջիկներով Ջան գյուլումի նախորդ գիշերը անցկացնում էին միասին, ու բոլորը ջանում էին քնից առաջինն արթնանալ, քանզի առաջինն արթնացողը պարանով միմյանց էր կապում մյուսներին: Ու ես ամեն անգամ տատիկիս խնդրում էի նորից ու նորից պատմել այս պատմությունը, քանզի ամեն անգամ լսելիս լիաթոք ծիծաղում էի, ու ինձ պատում էր հետաքրքրության մեծ զգացում:

Իսկ հիմա՞: Այս հարցին կարող եմ պատասխանել առանց հայրիկիս կամ տատիկիս օգնության: Հիմա յուրաքանչյուրը տարված է իր խնդիրներով ու հոգսերով: Չկա առաջվա սերը միմյանց նկատմամբ, անկեղծ շփումը, եղածն էլ սահմանափակվում է SMS կոչվածով:

Մի՞թե պատճառն այն է, որ հիմա բոլորը ունեն հեռուստացույցներ: Ինձ թվում է՝ ոչ, պատճառը պիտի փնտրենք ինքներս մեր մեջ, գուցե պարզապես ժամանակ չունենք, կամ, որ ավելի կարևոր է՝ ցանկություն, քանզի, եթե կա ցանկություն, ժամանակ անպայման կգտնվի:

Պատճառները շատ են, իսկ հետևանքը՝ մեկը. մարդասիրությունը հետզհետե չքանում է:

heghine enoqyan

Թատրոնից մինչև ձիավարություն

Ես Հեղինեն եմ: Առաջին հայացքից մարդիկ մտածում են, որ չշփվող և չխոսկան եմ, բայց դա այդպես չէ: Իրականում մտերիմներս շատ կուզեին, որ այդ փաստը ճիշտ լիներ: Ընկերներիս շրջապատում ես ակտիվ եմ, աշխույժ և շատախոս: Բոլորը զարմանում են, թե ինչպես եմ ընտրել թատերագետի մասնագիտությունը: Նրանց կարծիքով թատերագետը պիտի միշտ բարձր խոսի, քննադատի և վիճի: Բայց մենք վերլուծում ենք, տալիս խորհուրդներ և արտահայտում մեր կարծիքը:

Մեծացել եմ մի ընտանիքում, որտեղ միշտ եղել է արվեստի շունչը: Ազատ ժամանակ սիրում եմ կարդալ գրքեր և քննարկել ընտանիքիս հետ: Նվագում եմ դաշնամուր օրվա տարբեր ժամերին, և կապ չունի՝ մեր հարևանները ուզո՞ւմ են լսել ինձ, թե՞ ոչ: Վերջերս սկսել եմ սովորել հայկական պարեր: Մասնակցում էի տարբեր միջոցառումների, ու նախանձով նայում, թե ինչպես են հայրենակիցներս պարում մեր պարերը, ու ինքս ինձ խոստացա, որ անպայման պիտի սովորեմ: Վախենում եմ բոլոր կենդանիներից, և այդ վախը հաղթահարելու համար սկսեցի ձիավարել սովորել: Հենց առաջին օրն ընկա զվարճալի պատմության մեջ: Մի քանի շրջան պտտվելուց հետո, երբ եկավ իջնելու ժամանակը, գլուխ բարձրացրեց վախը, բայց այս անգամ՝ արդեն բարձրությունից: Ձիուց մինչև գետին ընկած հատվածը ինձ ահռելի տարածություն էր թվում: Չնայած ներքևում գտնվողների հորդորներին՝ չէի էլ պատրաստվում իջնել, երբ վերջապես ինձ օգնության հասան:

Սիրում եմ շրջել Հայաստանի տարբեր վայրերում, լուսանկարել և ուսումնասիրել պատմամշակութային կոթողները: Հայաստանի ամեն մի գողտրիկ անկյունում անսպասելի կարող ես բացահայտել մի ամբողջ դարաշրջանի պատմություն:

seda harutynyan-2

Իմ Բադալյանին

-Դե, Սեդա ջա՛ն, լավ մնացեք, բան պետք լինի՝ զանգիր։
-Մենք էլի կտեսնենք իրար, չէ՞:
-Անպայման, ի՛մ աղջիկ։
Երբ խոսքեր չկան․․․
Կյանքիս ամբողջ ընթացքում ասես սպասեի այդ պահին։ Դա այն օրն էր, երբ հասա երազանքիս։ Կարծում էի, թե այդ էմոցիաների մասին անգամ մի քանի նյութ եմ ուղարկելու 17.am-ին, որովհետև ամենաերջանիկ օրն էր դա ինձ համար։

-Սեդ, Արթուրը ո՞նց ա։
-Ի՞նչ Արթուր։
-Դէ չեմպիոնդ, որ շատ ես սիրում։
-Է՜, չեմ սիրում ես իրեն ու չգիտեմ` լավ է՞, թե՞ չէ։
-Էլ մի, լավ է՜, դու էլ, չե՞նք տեսնում, գնացիր` նկարվեցիր, եկար, դեմքիցդ տխրությունը չի իջնում, արդեն կարոտե՞լ ես։Շա՜տ հաճախ այսպես կատակում են կուրսընկերներս։ Ամեն ինչ խառնվել է իրար։ Կարոտի զգացումը իսկապես խեղդում է, բայց ո՞ւմ եմ այսքան շատ կարոտում։ Չնայած այստեղ մտածելու բան էլ չկա անգամ։ Քեզ եմ կարոտել, հարգելի՛ Արսեն։

-Իսկ հիմա ասեք, թե ո՞վ է ձեզ համար օրինակելի և ո՞ւմ կուզեիք նմանվել,-ասաց ուսուցչուհիս։
Արձագանքների մեջ լսեցի. «Հայրս, մայրս, պապս»,-և այլն։ Իմ պատասխանը տարբերվեց.
- Ինձ համար օրինակելի է Արսեն Բադալյանը և միակ մարդը, ով ինձ օրինակ կարող է ծառայել՝ նա է։
-Իսկ ծնողնե՞րդ,- հարցրին կուրսընկերներս՝ զարմացած։
-Դուք չեք հասկանա ինձ։ Ծնողներս ինձ լավ ապրելու դասեր են տալիս, իսկ պարոն Բադալյանը, ախր ինքը իմ մեջ մի նոր կյանք է արթնացնում, երազանքներին հավատալն է արթնացնում ու․․․
-Սեդա ջան, աչքերդ լցվեցի՞ն։
-Չէ, ընկեր Հարությունյան, սպասեք՝ ավարտեմ խոսքս։ Ինքը էն մարդն է, ում ես ընտանիքիս անդամն եմ համարում։ Իր ասած ամեն մի բառը, ամեն մի տառը ինձ համար այնքան նշանակություն ունի։ Օրինակելի է ամեն հարցում։ Օրինակելի հայր, օրինակելի ընկեր, օրինակելի մարդ։ Ինքը էն մարդն է, ով դիմացինի երջանկության համար սեփականն էլ կտա։ Ուզում եմ նմանվել իրեն ամեն հարցում։ Ունենամ իր հումորի զգացումը, ունենամ իր բարությունն ու ընկերասիրությունը, ամենակարևորն այն է, որ ուզում եմ լինել նույնքան սիրված ու թանկ մարդ շրջապատիս համար, ինչպես Արսեն Բադալյանն է իր ընկերների ու շրջապատի համար։
Կարոտել եմ քեզ իմ սիրելի ընկեր։ Կզարմանաս, որ առաջին անգամ քեզ դու-ով եմ դիմում, բայց հիմա ես քեզ ընդունում եմ որպես իմ ընկեր։ Կա ժամանակ դու ինձ հայր ես, կա ժամանակ՝ եղբայր, կա ժամանակ՝ ընկեր։

…Բարև։ Ես Սեդա Հարությունյանն եմ։ Հպարտանում եմ գիտելիքներովս, ընտանիքովս, ընկերներովս և քեզանով՝ իմ Բադալյան։