amalya harutyunyan

Խառը, ցաքուցրիվ, խառը…

Խառը, ցաքուցրիվ, խառը…

Մեկն ունեի, ասում էր` եթե իրոք սիրում ես, ուրեմն, պետք է անպատճառ սիրես, պետք է չիմանաս` ինչու ես սիրում:
Սկզբում ասածները չէի հասկանում, հետևաբար, չէի էլ ընդունում: Իսկ հիմա հարց է ծագել: Ինչո՞ւ ենք մենք սիրում:

Երբևէ պատահե՞լ է, որ քեզ թողնեն, կամ դու որոշես թողնել որևէ մեկին:
Դու հիմա զարմանում ու հարցնում ես, թե թողնելը ի՞նչ կապ ունի: Իսկ ես ժպտում եմ ու պատասխանում, որ դրանք հարաբերական են և իրար ուղիղ համեմատական:
Ահ, կրկին չես հասկանում, լավ մեկ ուրիշ բան ասեմ:
Դու, այ հենց դու, որ հիմա այդ էլեկտրոնային անզգա համակարգչի կամ սմարթֆոնի դիմաց փորձում ես ամենազգացմունքային բառերս կարդալ, երբևէ բաժակ կոտրե՞լ  ես, այն էլ սիրածդ բաժակը:  Լավ մեկ-երկուսը կասեն, որ ոչ (ում ունեի, ասում էր` բացառություններ միշտ կան), բայց մյուսները վստահ եմ, կոտրած կլինեք, ու չփորձեք խաբել` ասելով, որ չեք կարոտել, ձեր մեջ դատարկություն չի եղել ու ձեզ չի թվացել, որ էլի մի շատ կարևոր իր թողեց ձեզ: Այսինքն, դուք սիրում եք բաժակը, սիրում եք անպատճառ, նույնսիկ կոտրված վիճակում:
Կամ երբ ձեր տետրը վերջանում է, դուք այն դեն եք գցում, ու երբևէ նրա մասին չե՞ք մտածում, չե՞ք կարոտում այն մեկին, ում հետ ամիսներ եք անցկացրել, ովքեր ձեր հազարավոր տառերն ու բառերը իրենց ուսերին են վերցրել: Իսկ ես կարոտում եմ, ու ինչքան էլ որ վերջացրած լինեմ տետրը, մեկ է, սիրում եմ այն, սիրում եմ առանց սպասելու, որ նրա թերթերը ավելանալու են:
Դու չես հասկանում, իսկ ես ժպտում եմ:
Չգիտեմ` հասկացե՞լ ես, թե` ոչ, բայց եթե դպրոցում բացատրելու դասեր լինեին, հաստատ անբավարար կստանայի:
Հա, ինչ էի ասում, հետևաբար, եթե մենք սիրում ենք, մենք չենք կարող թողնել, եթե չենք կարող թողնել, ապա սիրում ենք անպատճառ, առանց պահանջների:
Չեղա՞վ ուղիղ համեմատական: Եղավ, եկանք ասածիս:
Իսկ երբևէ մտածե՞լ ես` ինչքան երջանիկ կլինեին մարդիկ և աշխարհը, եթե բոլորը, թեկուզ մի հոգու, բայց իրոք սիրեին: Այնպես սիրեին, որ չմտածեին նրա կոտրվելու կամ սպառվելու մասին:

Ինչքան մարդիկ են տխուր, որ իրենց` «կոտրված բաժակ» համարելով, լքում են, կամ էլ ուղղակի չեն սիրում: Մարդիկ երևի կարոտում են իրար, կարոտում են` լինելով իրար կողքի, նույն բակին ու նստարանին գտնվելով, կարոտում են, որովհետև սիրում են, որովհետև ինչ-որ տեղ ինչ-որ մեկը թողնում է մյուսին, կամ ինչու չէ, մեկը հասկանում է, որ չափից շատ է առանց պատճառի մյուսին սիրել:
Դե գոնե մի քիչ փորձիր հասկանալ: Դու հիմա խառնաշփոթ մտքերիցս անչափ նյարդայնանում ես, իսկ ես նորից ժպտում եմ:
Մտածում եմ, որ ես նույնիսկ քեզ եմ սիրում, նույնիսկ այն երեխային, որ հենց նոր լաց էր լինում, նույնիսկ այն մարդկանց, ում հայացքները մի քիչ վատն են:
Սիրում եմ բոլորին, բայց ինձ հաճախ են «կոտրում» ու անպիտան բաժակ դարձնում: Իսկ կոտրված բաժակը դեն են նետում…
Բայց արի չկարոտենք, հա՞: Արի` ամեն օր այցելենք մեր սիրած մարդուն, վայրը, գրկենք իրար ու չկարոտենք, արի` ամեն անգամ տեսնելիս, ասենք, որ իրար շատ ենք սիրում ու կարոտներս առնենք: Արի` չթողնենք, հա՞: Արի` չհիշենք իրար այն ժամանակ, երբ պիտանի ենք, այլ միշտ մեր սրտում պահենք նրանց գոյությունը, արի` առանց սիրվել ցանկանալու, առանց պատճառի, առանց սպասելիքի ու առանց խնդրանքի սիրենք իրար, շատ-շատ սիրենք:
Դու ասում ես, որ առանց պատճառի սիրել հնարավոր չէ, իսկ ես պատասխանում եմ` հնարավոր է, ու ժպտում:
Այն մեկին, որ ունեի, ասում էր` իսկ եթե չգիտես, թե ինչու ես մեկին սիրում, ուրեմն ձեր մեջ ինչ-որ տեղ ինչ-որ բան համընկել է…

Hripsime Vardanyan

Բարձր ու հստակ

Ձեզ երբևէ թվացե՞լ է, որ դուք նման չեք մյուսներին, որ կարող եք այս աշխարհին տալ ինչ որ հիասքանչ ու յուրօրինակ մի բան, եթե աշխարհը մի փոքր ուշադրություն դարձնի ձեզ: 

Ամեն անգամ քնելուց առաջ կազմում ես պլաններ, գծագրում ապագադ, որում դու իրականացնում ես երազանքներդ ու փոխում աշխարհը դեպի լավը: Հետո առավոտյան արթնանալով հասկանում ես, որ պետք է քրտնաջան աշխատել ու աշխատել` նպատակիդ հասնելու համար:

Երբեմն ուզում ենք, որ մեզ նկատեն, սակայն միայն ուզում ենք, ոչինչ չենք ձեռնարկում դրա համար: Պետք է հիշել, որ մեզ նկատելու են սև ու սպիտակ, անհետաքրքիր մարդկանց շարքերից: Դրա համար էլ պետք է աչքի ընկնենք որպես վառ անհատականություններ, խոսենք հստակ և տեղ հասցնենք մեր ասելիքը:

Նպատակին հասնելը հեշտ բան չէ: Դա տքնաջան աշխատանք և համբերություն է պահաջում: Վերջերս, երբ Երևան-Արտաշատ ավտոբուսով գնում էի Երևան, ճանապարհը նմանեցրի դեպի նպատակ տանող ճանապարհին. ճանապարհի կեսը կանգնած ես գնում, կեսը` նստած, երբեմն անհնարին կերպով, բայց դու դա անում ես: Ավտոբուսի մարդկանց էլ նմանեցրի այն մարդկանց, ովքեր մեզ հետ են լինում այդ դժվարին ճանապարհին՝ ոմանք իջնում են ճանապարհի կեսից, ոմանք բարձրանում են և գալիս քեզ հետ մինչև վերջ, իսկ ոմանք սկզբից մինչև վերջ մնում են քեզ հետ: Եվ նման մարդկանց շնորհիվ է, որ մենք գիտակցում ենք մեր նպատակին հասնելու կարևորությունը:

meri antonyan

Կես

Չեմ սիրում կիսատությունները, կիսատ մարդկանց, կիսատ սերը, կիսատ վերաբերմունքը, կիսատ ընկերությունը, կես ընկած ներկայությունը։ Ես պահանջում եմ, որ ինչ լինելու է, լինի լրիվ, անթերի, ամբողջական։ Հա՛, ինձ համարեք ագահ, եսասեր, մեկ է՝ չեմ հանդուրժում որպես ողորմություն նետված կիսատ-պռատությունը։ Ավելի լավ է՝ չլինի, քան թե լինի անբավական, չհերիքող։ Չեղածից լավ ինձ համար գոյություն չունի։ Եթե կա, ուրեմն, պարտավոր է լինել ճիշտ քանակով, չափով։ 

Եթե ես լինեի մի բազմություն, կգերադասեի սոված մնալ, քան բազմությանս մեջ կիսել մեկի բաժինը։ Կգերադասեի մենակ մնալ, քան թե երրորդի հետ կիսել իմ սերը։ Կգերադասեի գիտակցել անազատությունս, քան թե ինձ ազատ հայտարարել մեկ-մեկ ձայնս լռեցնելու համար ինձ նետված ազատությունովս։

Միշտ էլ գերադասել եմ գիշերն ուշ քնել, քան թե առավոտյան քունս կիսատ թողած շուտ արթնանալ։ Միշտ գերադասել եմ դասը չպատասխանել, քան թե կիսատ-պռատ կմկմալ։ Միշտ մտածել եմ, որ ավելի լավ է՝ գործը չսկսեմ, եթե պիտի անավարտ թողնեմ, իսկ սկսածս գործը երբեք կիսատ չեմ թողել։ Գուցե ծիծաղեք՝ ավելի լավ է ուտելիքը քիչ լցնեմ, հետո ավելացնեմ, քան թե ափսեումս կիսատ թողնեմ։

Չեմ սիրում իմ քաղաքի կիսատ շինությունները. քաղաքին անշուք տեսք են տալիս։ Տեսնելիս ուզում եմ քանդել, որ էլ չլինեն, կամ էլ՝ հնարավորություն ունենալ, վերցնել ու սարքել, մի լավ բան դարձնել։

Չեմ սիրում միջակ ուսանողին կամ աշակերտին, ով կիսատ սովորելու արդյունք է։ Սարսափելի է կիսատ մասնագետը։ Պատկերացրեք՝ կիսատ բժիշկ, որ իր կիսատ հմտություններով դեռ շատ կյանքեր է կիսատելու։ Կամ՝ կիսատ ուսուցչին, ով աշակերտի մտահորիզոնն է կիսատելու։

Չեմ սիրում կիսատ վեճերը, որ միայն փչացնում են երկուսի հարաբերությունները, բայց գոնե չեն ձգվում այնքան, որ կիսատ մնացած հարցերը պարզաբանվեն, ու ամեն ինչ առաջվանը դառնա։ Դրանից հարաբերություններն էլ շատ հաճախ կիսատ են մնում ու հետո ամբողջ կյանքում երկուսին էլ ցավեցնում։ Համոզված եմ՝ ձեզ էլ է նյարդայնացնում կիսատ ասած խոսքը.

-Եսիմինչ… Այ, Եսիմինչ…

-Հը՞:

-Հա, լավ, հեչ։

-Թո՛ւհ։

Բա կես-կատակ, կես-լուրջ ասա՞ծը։ Չգիտեմ՝ ոնց ընդունեմ, ասածից ինչ հետևություն անեմ։

Չեմ սիրում երեկոյան ճնշող կիսախավարը, ամպամած օրերը. Ես արև եմ սիրում, որն արդեն իսկ լրիվություն է։

Չեմ սիրում, որ տնային կենդանուն դուրս են շպրտում տնից, որովհետև ձանձրացել են։ Եթե պահելու եք, պահեք մինչև վերջ, ոչ թե կյանքի կեսին անպաշտպան դուրս թողեք, երբ նա ծնված օրից սովոր է ձեր հովանավորությանը։

Քանի չեմ մոռացել. միշտ էլ չեմ սիրել, որ մի բան խոստացել ու չեն արել, իրենց խոստումը կիսատ են թողել։

Եթե քեզ չի բարկացնում կիսատությունը, մի պահ պատկերացրու կիսաեփ ճաշը, խոնավ մնացած լվացքը, դեռ չհասած քո սիրած միրգը, թաց ձյունը, որ կես-անձրև, կես-ձյուն է, կիսատ մնացած հաճելի երազդ, որ ընդհատվեց զարթուցիչի ձայնից, լողանալուդ կեսից ջրերի կտրվելը, աշխատանքիդ կեսին համակարգչի անջատվելը, դու դեռ փողոցի կեսում՝ լուսացույցը կարմիրի փոխվելը, աշունը կիսատ մնացած՝ արդեն ձմեռնանալը, աշխատանքից ուշանալիս կես ճամփին մեքենայի փչանալը…

Զզվում եմ, ախր, ես էդ անտեր կիսատ էություններից, միջակություններից։ Ախր, կիսատությունն ինքնին ողորմելի է։ Ինչո՞ւ դառնանք կիսատ, երբ մենք ծնվել ենք ամբողջական։ Կիսատից ոչ մի օգուտ չկա, է՜։

shushan stepanyan portret

Կարոտում եմ Ձեզ

Երբ մտքումս նրա անունն եմ տալիս, սիրտս արագ է բաբախում, դեմքիս ժպիտ է հայտնվում, ու սկսում եմ կարոտել:

Իմ սիրելի՜ ընկեր Հակոբյան, կարոտել եմ, շատ եմ կարոտել: Ինչ իմանայի, որ չորս տարի առաջ կյանքն ինձ կարող էր Ձեզ նվիրել: Ու հիմա կաք իմ սրտի մի անկյունում՝ բարությամբ լի, խաղաղ ու արևոտ աշխարհում:

Աշխարհիս տխուր թելերն էլի կապվել են իրար, ու նորից նույնն է՝ կարոտ…

Երբեք չեմ պատկերացրել, որ աշակերտը կարող է իր ուսուցչին այդչափ սիրել, և որ ուսուցիչը այդչափ կարող է նվիրվել իր աշակերտներին, նրանցից ամենքի երջանկության թրթիռով ապրել ու նրանց հետ տխրություն կիսել: Ես երջանիկ եմ. այս սերն իմն է:

Չորս տարի առաջ, ավագ դպրոց, նոր միջավայր ու կրկին ինձ հավատարիմ թերարժեքության մեծ զգացում. «Բոլորն ուժեղ էրեխեք են էս դպրոցում, բա ես ո՞նց եմ էստեղ սովորելու»: Ու այս նախադասությամբ «ներշնչված»՝ պիտի ոտք դնեի ավագ դպրոց, որ կյանքիս մի նոր փուլ կերտեմ:

Բայց ահա և նա, նա, ով հենց առաջին իսկ դասին մեր անգլերենի մակարդակը ստուգելու, նախկինում դասավանդած ուսուցչի անունն իմանալու, մեր ծնողների ինքնությունը պարզելու փոխարեն մեզ բոլորիս թևեր նվիրեց ու ասաց, որ կարող ենք, որ կհասնենք այն ամենին, ինչի որ ձգտում ենք: Ասաց, որ բոլորս հավասար ենք, ու որ անհնարին բան չկա, պետք է ցանկանալ ու շատ աշխատել: Եվ բացարձակապես հուսալքվածիս նա թևեր տվեց՝ իր ներշնչող խոսքերով կարելով սրտիս:

Գնալով նրա՝ ներշնչանք դարձած խոսքերն ինձ համար շնչելու պես կարևոր դարձան, ու ամեն օր մի նոր խորհուրդ, հույսի մի նոր թել, ու ավելի էին ուժեղանում թևերս. չէ որ ես պիտի թռչեի:

Ես սիրում էի անգլերեն լեզուն, քանի որ նախկին դպրոցի ուսուցչուհուս նվիրումը նույնպես մեծ էր, ու նրանով էր ծնվել սերս անգլերեն սովորելու (ի դեպ, նա նույնպես հրաշալի մարդ ու հրաշալի մասնագետ է): Դե, բայց ամեն տեղ, ամեն ինչում մենակ սերը քիչ է, շատ քիչ: Հա, սիրում էի անգլերեն, բայց այդքան ջանասեր չէի, լեզուն չէի զգում, սահուն չէի թարգմանում ամեն ինչ: Գուցե յոթերորդ, ութերորդ դասարաններում հենց այդքանն էլ հերիք էր, բայց քանի որ ես միշտ մտածում էի. «Իբր, ի՞նչ գիտեմ. երկու բառ ու մի հատ «Պարզ ներկա»՝ «դու, դազ»… Ես դառնում էի ավելի պահանջկոտ ու սկսում էի շատ աշխատել, բայց, դե, մեկ է, էլի ջանասեր չէի, էլի մի երկու բառ ու` «դու, դազ»:

Նրա հետ առաջին դասից հետո ժպիտի երանգով պարուրված՝ մտա տուն, կանգնեցի հայելու առաջ ու ասացի. «Դե, տես, Շուշ ջան, թե դու ինչ լավ անգլերեն ես իմանալու: Մենակ պիտի ընտիր աշխատես»:

Ու եկավ մի օր, երբ ես դաս պիտի պատմեի: Պատմեցի շատ սխալներով ու մտածում էի, որ հուսախաբ կանեմ և՛ իրեն, և՛ ինձ, որ կմտածի, թե ես բան չգիտեմ: Երբ վերջացրի, նա ժպտաց ինձ (մենակ ես գիտեմ, թե ինչքան եմ այդ ժպիտը սիրում) ու ասաց.

-Ապրես, աղջիկս, մի քանի սխալ ունես, դրանք էլ ընթացքում կշտկվեն: Այ, տեսեք, երեխաներ, Շուշանն ինչ ճիշտ արտասանեց այս բառը:

Ու նույն կերպ ամեն անգամ, երբ մեզնից մեկը դաս էր պատասխանում, մենք մեզ երկնքին ավելի մոտ էինք զգում: Չի եղել մի դեպք, երբ ասեր՝ վատ էր պատասխանդ, կամ` նստիր, «երկուս»: Հազար սխալ բառի դիմաց նա լսում էր մեր մեկ կամ երկու ճիշտ պատասխանն ու դրանով մեզ ոգևորում:

Եվ այդպես երեք տարի, ու ես զգում եմ անգլերենը, սահուն թարգմանություններ եմ անում, մտքերս եմ կարողանում փոքր-ինչ արտահայտել: Ես թռչում եմ արդեն, և հենց այն օրից, երբ նա ասաց. «Մենք միասին շատ բան կսովորենք, անհնարին ոչինչ չկա»:

Մի տարուց ավելի է, ինչ նրա կերպարն իմ ամենօրյա հիացմունքի առարկան չէ, ինչ նրա ձայնը ուշ-ուշ եմ լսում: Ու երբ Սիսիան եմ գնում, արագ վազում եմ նրան տեսնելու: Դուռը բացում է իմ սիրելի՜, իմ պաշտելի՜ ընկեր Հակոբյանը, ու գրկում ենք իրար: Մի քանի վայրկյան, ու մենք լուռ ենք, բայց հենց այդ լռությամբ ամեն ինչ ասված է:

Ու գուցե շատերին թվա, թե իրենք էլ ունեն այսպիսի մեկին, բայց, չէ, հավատացնում եմ, իմ ընկեր Հակոբյանն ուրիշ է:

Ani v. Shahbazyan

Իչայի գերիները

Վերջերս «Շանթ» հեռուստաալիքով ցույց են տալիս մի հնդկական ֆիլմ ՝ թարգմանված հայերենով՝ «Մերժվածը»։ Ես գիտեմ քո մեջ զարմանք չնկատվեց, քանի որ քո շրջապատում էլ կան այդ սերիալի երկրպագուներից։

Հիմա ամեն տեղ խոսում են այդ սերիալի մասին։ Մտնում եմ դասարան, ու սկսվեց.

-Ա~յ, երեխեք, տեսնես` կգտնե՞ն Իչային:

Իչան գլխավոր հերոսուհին է:

-Իչան շատ ա մեղքս գալիս,- և նմանատիպ այլ խոսակցություններ։

Դպրոցից եկա տուն, միացրեցի հեռուստացույցը, որպեսզի նայեմ իմ սիրելի հաղորդումներից մեկը։ Եվ հենց այդ ժամանակ ինձ շրջապատեցին 6 հոգի` մեր տան անդամները, և ջղայնացած հայացքով նայում էին ինձ։ Մինչև ես մտածում էի, թե ինչ վատ բան եմ արել, նրանք խլեցին ձեռքիցս հեռակառավարման վահանակը։ Ինձ թվում է` գուշակեցիք, ինչ էր կատարվում։

-Վերջացրու, տուր` Իչան սկսվեց:

-Թուհ, 5 րոպե անցել ա։ Հա, դե լավ էլի, ուր գնում եմ` Իչա։

Ժողովուրդ հերիք է սերիալներով ապրեք։ Ինձ թվում է` այդ սերիալի անունը պետք է լիներ ոչ թե «Մերժվածը», այլ «Իչայի գերիները»։ Ի դժբախտություն ինձ, լուրեր են տարածվում, թե այդ սերիալը կտևի մինչև 2020 թվականը։ Դե ինչ ասեմ՝ համբերություն։

taguhi mlqeyan

Որդու վերադարձը

Սովորական լուսաբաց էր, բայց մի տեսակ անհանգստություն կար մեջս, չգիտեմ` ինչից էր։ Ես ամեն կերպ ցանկանում էի չարտահայտել, սակայն միևնույնն է, չէր ստացվում։ Եվ անհանգստությունս կրկնապատկվեց այն ժամանակ, երբ լսեցի տատիկիս լացի ձայնը, որը գալիս էր մեր բակից։ Նա բարձր լացում էր, իսկ ես չէի հասկանում, թե ինչ էր կատարվում բակում։ 

Միանգամից դուրս թռա տանից և ի՞նչ տեսնեմ, հորեղբայրս էր եկել, որը յոթ տարի է` իր ընտանիքի հետ բնակվում էր Ռուսաստանի Դաշնությունում։ Հորեղբայրս՝ Վաչագան Մլքեյանը, եկել էր Հայաստան՝ մեզ ոչինչ չասելով: Մենք շատ զարմացանք, երբ տեսանք նրան։ Տատիկս չէր կարողանում զսպել հուզմունքը, այդ պատճառով բարձրաձայն լացում էր:

-Տատիկ, խնդրում եմ հանգստացի և ասա տեսնեմ, արդյո՞ք դու գիտեիր, որ որդիդ Հայաստան է գալիս այսօր առավոտյան։

-Իհարկե չգիտեի, տղաս ինձ անակնկալ մատուցեց՝ Հայաստան գալով։ Չեմ կարող բառերով բացատրել ու նկարագրել իմ զգացմունքները, դա պետք է զգալ` ինձ հասկանալու համար:

-Իսկ տատ, ինչքա՞ն էիր կարոտել քո որդուն և ինչքա՞ն ժամանակ է հարկավոր այդ կարոտը առնելու համար։

-Կարոտը այնպիսի բան է, որ չափ ու սահման չունի, չես կարող ասել, թե ինչքան ես կարոտել: Դե դու պատկերացրու յոթ տարի չտեսնես որդուդ, և անակնկալ ձևով հայտնվի դիմացդ։ Ժամանակ, ի՞նչ ժամանակի մասին կարող է խոսք լինել, ինչքան էլ ժամանակ տան` կարոտը առնելու համար, մեկ է, ծնողը միշտ կարոտում է իր զավակներին, անգամ եթե իր կողքին լինեն։

Եվ ես, տեսնելով տատիկիս թաց աչքերը, չշարունակեցի նրան հարցեր տալ: Ամբողջ օրվա ընթացքում հետևում էի նրան և տեսնում էի, թե ինչքան երջանիկ է իմ տատը։

Բայց օրը դեռ ավարտված չէր, առջևում մեզ աշխատանքով լի օր էր սպասվում։ Եվ, ահա, արդեն երեկո էր, խառնաշփոթ էր տիրում մեր տանը։ Շատ հյուրեր ունեինք, որովհետև հորեղբորս գալու կապակցությամբ գառ էինք մորթել, «մատաղ» էինք արել։ Եվ այդ իրարանցման մեջ ես միայն ուշադրությունս սևեռել էի տատիկիս վրա և զգացի, որ նրա երջանկությանը չափ ու սահման չկա: Մենք բոլորս երջանիկ էինք։ Բոլոր գավաթները ծփում էին, կենացները գնալով քաղցրանում, ամենուրեք տիրում էին գեղեցիկ ժպիտները, ջերմ-ջերմ խոսքերը, մի խոսքով, ամեն ինչ հիասքանչ էր։ Հավաքվածներն այնքան էին տարվել քաղցր զրույցով, որ չնկատեցինք, թե ինչպես դարձավ ուշ գիշեր։ Մարդիկ կամաց-կամաց սկսեցին միմյանց հաջողություն մաղթել և խմել վերջին բաժակը, որը իր բարեմաղթանքով ու կենացով ծաղկեցրեց տատիկս.

-Ցանկանում եմ բոլոր ծնողներին, ովքեր օտարության մեջ ապրող զավակներ ունեն, թող ապրեն այս ուրախ պահը, թող նրանց զավակներն էլ գան տուն: Այս վերջին բաժակով ուզում եմ խմել օտարության մեջ գտնվող բոլոր զավակների ու նրանց վերադարձին անհամբերությամբ սպասող ծնողների կենացը: Խմենք, թող անուշ լինի:

Sargis Melkonyan

Է՜հ, ջաններս սաղ լինի

Սեպտեմբերի մեկից գնացինք դպրոց։ Արդեն իններորդ դասարանում եմ։ Ամեն օր պարտադիր ուսուցիչների կողմից հիշեցում, որ մենք քննական դասարան ենք, քննություն ենք տալու։ Մտահոգություններ, մտահոգություններ, մտահոգություններ…  Բայց հոպ, կար մի դրական կետ․ մամուլն ակտիվորեն գրում էր, որ քննությունները երեքն  են լինելու՝ մաթեմատիկա, հայոց լեզվից փոխադրություն և գրականություն՝ բանավոր։ Գրականությունն էր մի քիչ համը հանում, բայց տանելի էր։

Այսպես հանգիստ գալիս էինք դպրոց, գնում տուն։ Ավանդական դասալսումները մի քիչ սթափեցրեցին, բայց սպասվում էր «ծանր հրետանին»՝ սառույցով ցնցուղը։  Մի օր մեր դասղեկը մտավ դասարան ու ասաց, որ ինչ-որ շաբաթաթերթում գրել են, որ քննությունները լինելու են 7-ը։ Ցրտի մի ալիք անցավ ու դասղեկը սկսեց թվարկել․

-Մաթեմատիկա, հայոց լեզու՝ փոխադրություն, գրականություն՝ բանավոր,  օտար լեզու՝ բանավոր, բնագիտություն՝ ֆիզիկա, քիմիա, աշխարհագրություն և կենսաբանություն՝ միասին, պատմություն՝ բանավոր, ֆիզկուլտուրա։

Եվ մի վայրկյանում Սիբիրից սառը օդային հոսանքներն եկան ու ցրտահարեցին մեր ուղեղները։ Դասղեկն ու տնօրենը ժողով են գումարել, որի ընթացքում առավել մանրամասն կբացատրեն քննության կարգը։ Անպայման կգրեմ։

Էհ, ի՞նչ է մնում ասել. ջաններս սաղ լինի…

zara gevorgyan

Մի փունջ ջրծաղիկ

Երբ իմացա, որ մորաքրոջս տղան վարակվել է  ջրծաղիկով, անմիջապես բղավեցի.

-Ջան, Դանիել, երնեկ քեզ: Ես էլ եմ ուզում վարակվել, մի քանի օր դասի չգնալ։

-Մե փունջ ջրծաղիկ նվիրե՞մ քեզի…

-Հա~,- ասում էի ես  ու աշխատում էի շատ շփվել նրա հետ: Չնայած չէր ստացվում հաճախ շփվել։

Անցավ մի քանի օր։

-Դիանա, հլը նայի` էս ի՞նչ ա ձեռքիս դուրս տվել, ես երևի ջրծաղիկ եմ,- ասում էի քրոջս:

-Վա~յ, դե ոչ մի ջրծաղիկ էլ չես,- ամեն անգամ բարկացած պատասխանում էր նա:

Ու այսպես ամեն առավոտ ինձ հայելու մեջ զննելուց հետո դիմում էի քրոջս: Բայց մի երկու օր առաջ մորաքրոջս տղայի «նվերը» տեղ հասավ, ես էլ վարակվեցի ջրծաղիկով: Ոչ միայն ես, քույրս էլ, եղբայրս էլ, մորաքրոջս երկու տղաներն էլ…

Սկզբում շատ էի ուրախացել, բայց հետո… Հետո սկսվեցին դաժան օրերը։ Ջերմության բարձրացում, գլխացավ, գլխապտույտ, քոր… Մի խոսքով, դժոխք։

Հիմա նրանցից շատերը, ովքեր չէն անցել այդ դժոխքի միջով, երանի են տալիս, իսկ ես երանի եմ տալիս այն օրերին, երբ առողջ դպրոց էի գնում։

-Է~հ, ախր էս ջրծաղիկ չի, էս լրիվ «ջրցավիկ» ա…

Tamara galstyan

Ուրախ նկարահանումներ

Նոյեմբերի 17-ին պատանի թղթակիցներով  պետք է նկարահանեինք «Հայաստանի մեկ ժամը» վավերագրական ֆիլմի երկրորդ թողարկումը: Ես էլ պետք է  դուրս գայի գյուղ ու նկարեի, թե ինչով են զբաղվում գյուղացիները: Իմ ընկերները նույնպես իրենց գյուղում այդպիսի նկարահանումներ էին կատարում: Քանի որ առավոտյան գնացել էի Երևան ու երևի մի երեք ժամ քայլել էի, շատ հոգնած էի: Եկա տուն ու ընկա բազմոցին, մի քիչ հանգստացա, աչքս գցեցի ժամացույցին, արդեն երեքն էր, այսինքն, ինձ մեկ ժամ էր մնում, որպեսզի կարողանայի վերջացնել նկարահանումներս, քանի որ «Հայաստանի մեկ ժամը» վերնագրով նյութի համար նկարահանումները ժամը 3-4-ը պետք է տեղի ունենային: Երևանից վերադառնալիս, ուշադիր շուրջս էի նայում, որպեսզի տեսնեի, թե ինչ կարելի է նկարել, սակայն կարծես բախտն ինձ չէր ժպտում:

Գյուղը դատարկ էր, անգամ երեխաների ձայն չէր լսվում, շատ էի տխրել: Չգիտեի` ինչ անել: Մայրս ասաց, որ գնամ մեր հարևան Աշոտի տուն, քանի որ ինքը մեղուներ է պահում և փեթակներ ունի: Գնացի, սակայն ոչինչ չստացվեց: Քանի որ աշուն է, նա փեթակները փակել էր ու ոչ մի աշխատանք չէր կարող կատարել: Հուսահատված քայլում էի, երբ հեռվից լսեցի կացնի ձայն, սիրտս սկսեց արագ աշխատել: «Հաստատ ինչ-որ մեկը գործ է անում»,-մտածեցի ես: Վերջապես կարող էի մեկին նկարել: Վազելով հասա նրա մոտ, դա մեր հարևանի թոռնիկն էր` Սուրենը, ով փայտ էր կոտրում:

-Սուր ջան, բարև, չես պատկերացնի, թե ինչքան ուրախացրեցիր ինձ:

-Ե՞ս, ի՞նչ եմ արել բայց:

-Ուրեմն, հիմա դու պիտի ինձ օգնես, կօգնես, չէ՞:

-Հա, ասա` ի՞նչ ա եղել:

-Ինձ «17.am»-ից հանձնարարել են, որ ներկայացնեմ իմ գյուղի առօրյան: Դու քո գործը շարունակիր, ինձ մի նայիր, ես ուղղակի կողքից քեզ նկարում եմ, լա՞վ:

-Լո՞ւրջ, ինչ լավ ա, դե նկարի:

-Վե՛րջ, ես նկարեցի, Սուր, էլ ի՞նչ հերոսություն կարաս անես:

Տնից դուրս եկավ Լևոնը.

-Արա, Լևո՛ն, արի՛ հեծանիվ քշենք` թող նկարի: Ես կարամ առանց ձեռների հեծանիվ քշեմ ու լիքը բաներ կարամ անեմ:

-Դե, սկսենք, տեսախցիկին ուշադրություն մի դարձրեք, երեխե՛ք ջան:

-Ինչ լավ ա, չէ՞, մարդիկ լիքը փող են ծախսում, որ դերասան դառնան, մենք արդեն դարձանք:

-Հա երեխե՛ք, դուք դերասան եք, դե սկսեք:

Երեխաները ոգևորված տարբեր բաներ էին անում: Այնքան հաճելի էր տեսնել նրանց անկեղծ ժպիտները: Նրանք այնքան էին ուրախացել, որ այդ դրական էներգիան ինձ էլ էր փոխանցվել: Երեսիս տխուր արտահայտությունը փոխվեց: Հետո տնից դուրս եկավ մեր մյուս հարևանը: Լևոնը գոռաց.

-Վա՜յ, Հովո քեռին: Լրագրո՛ղ ջան, գնա՛, նկարի՛, խոտերն ա հավաքում իրար գլուխ, որ վառի:

Ես վազելով գնացի Հովո քեռու մոտ.

-Բարև Հովո՛ քեռի, ո՞նց ես:

-Լավ եմ, բալաս, դու ո՞նց ես:

-Լավ: Հովո՛ քեռի, ես «17.am»-ի պատանի թղթակից եմ, ինձ այսօր հանձնարարել են, որ նկարեմ, թե իմ գյուղում ինչո՞վ են մարդիկ զբաղված, ինչպե՞ս է անցնում օրը, կարո՞ղ եմ քեզ նկարել:

-Է, լավ էլի, աղջիկս, ինձ բոլորը ճանաչում են, չեմ ուզում:

-Վա՜յ, Հովո՛ քեռի, հո քեզ հեռուստացույցով ցույց չե՞ն տալու, ուղղակի պետք է ընկերներիս արած վիդեոների հետ միացնեն ու գցեն «17.am»:

-Չէ՛, չէ՛, համ էլ նորմալ գործ էլ չեմ անում, որ կովերիս հանեմ դուրս, էդ ժամանակ կնկարես:

-Լավ էլի, ինձ հիմա է պետք:

-Չէ էլի, հիմա չէ, հենց կովերին հանեմ, կկանչեմ:

Չշարունակեցի, քանի որ քիչ ժամանակ էր ինձ մնացել, իսկ կովերին հանելու էր հաջորդ օրը:

Լավ, վերադառնանք երեխաներին, իրենք ինձ շատ օգնեցին: Կարծես թե վերջ:

-Երեխե՛ք, ապրեք շատ:

-Դու էլ, բա որտե՞ղ են գցելու վիդեոն:

-Ո՞նց, դուք դեռ չգիտե՞ք «17.am»-ի մասին (ջղայնացած), ուրեմն գնում եք տուն ու գրում եք «17. am», նախ լայքում եք, որ միշտ ձեր էջին նյութեր գան, ու դուք կարդաք: Հետո գտնում եք իմ նյութերը, կարդում, դե ոչ միայն իմը, բոլորինն էլ կարդացեք ու միշտ հետևեք: Հենց որ հրապարակեն, կտեսնեք, կամ լավ՝ ես ձեզ կասեմ, կնայեք:

-Սուրե՛ն, գնա՛ դասարան գլուխ գովա, որ քեզ «17. am» են գցել:

-Հա՛, դու էլ Լևոն ջան, դու էլ ես իմ նման հայտնի:

-Լավ, հայտնի երեխե՛ք, ես գնացի` ուղարկեմ:

Շատ ուրախ տրամադրությամբ գնացի տուն, նկարահանածս նյութն ուղարկեցի: Տևեց մի քանի ժամ: Դե, անհամբեր սպասում եմ, տեսնեմ` ինչ է ստացվել: Հա, ու ոչ միայն ես եմ սպասում, այլև մեր ամբողջ թաղի երեխաները, հատկապես՝ քույրս ու եղբայրս:

Angelina Karapetyan

Հայկական սերիալների քարկոծումը համարում եմ բացված

…Չնայած, որ բացումն արել էին Վահե Ստեփանյանը` այն խորիմաստ ու համով նյութեր գրող երիտասարդը, և Գայանեն, ում հետ ծանոթացել եմ մեդիա ճամբարի ժամանակ:

Սկսեմ նրանից, որ հայկական արտադրության ժամանակակից սերիալները շատ վատ սցենարների հիման վրա են նկարահանվում, այնտեղ ներկայացվում է հանցագործություն, սպանություն, վատ խոսքեր են հաճախ հնչում, և այդ ամենը ազդում է դիտողի ապրելակերպի վրա: Մարդիկ ամեն կերպ փորձում են նմանվել, չգիտակցելով, որ սերիալներում ներկայացվում է արհեստականորեն, ինչպես իրենց դուր է գալիս, ոչ թե իրական իրողությունը:

Սերիալները խանգարում են դասերին, այդ պատճառով զարգանում է անգրագիտությունը: Իսկ քանի որ գնալով նվազում է երեխաների հետաքրքրությունը դասերի հանդեպ, նրանք ոչ թե անհամբերությամբ կսպասեն լուսաբացին, որ գնան դպրոց, տեսնեն ընկերներին և ավելացնեն գիտելիքի պաշարը, այլ տարված կլինեն սերիալային սցենարներով.

-Տեսնես ի՞նչ կլինի հաջորդ սերիայում, ախր, ամենալավ պահին վերջացավ:

-Ե՞րբ են էս դասերը վերջանալու, գնամ տուն` սերիալս նայեմ:

Այս ամենն, այո՛, իր դրական կողմը բացարձակ չունի: Ընդհանուր առմամբ, սերիալներն իրենց դրական կողմերը չունեն, բայց քանի դեռ ապրում ես այս երկրում, պետք է ապրուստի միջոց գտնես: Տարբեր մարդիկ վաստակում են տարբեր ճանապարհներով` շինարարությամբ, դարբնությամբ, վարսահարդարմամբ, և այլն: Ճիշտ է, այդ «և այլն»-ը ավելի բովանդակալից կլիներ, եթե Հայաստանում աշխատատեղերի առկայությունը մեծ լիներ, սակայն ինչպես մեծերն են ասում. «Ամեն մեկն իր գլխի ճարը պետք է տեսնի»: Դերասաններն էլ սերիալում նկարվելով են ապրում: Ու իրենց համար միևնույն է, իրենք ում նյարդերի վրա են ազդում, լա՞վ են խաղում, թե՞ ոչ, իրենց սերիալը լայն տարածում ունի՞, թե՞ միայն վատաբանվում է: Նրանք էլ իրենց ապրուստի միջոցը վաստակում են այդպես: Լինում են դեպքեր, երբ իրենց աշխատանքին իրենք էլ կողմ չեն, սակայն ֆինանսական վիճակը դրդում է շարունակել:

Իրականում ես միանշանակ դեմ եմ սերիալների ցուցադրմանը: Ես միայն կողմ եմ սերիալների առկայությանը, որ դերասանները աշխատանք ունենան: Ապրենք հույսով ու հավատով, որ մի օր հայկական սերիալների արտադրության համար էլ ծաղկուն շրջան կլինի, և կհեռարձակվի այն, ինչը իրոք կլինի մեր սրտով: Այդ ժամանակ կգրենք այլ նյութ՝ գովելով հայկական սերիալները: