Ամենատխուր լուսանկարը

-Պապի՜կ, տատի՜կ, ես, մաման, քուրիկը ու ապերիկը Ռուսաստան ենք գնում` պապաjի մոտ:

Երեկվա պես հիշում եմ` ոնց էինք հավաքում մեր ճամպրուկները, ոնց էի ուրախանում ու բոլորին ասում, որ գնում եմ Հայաստանից, որ էլ չեմ սպասելու, թե երբ են ծառի տերևները դեղնելու, որ հայրիկս տուն գա: Որ արդեն ամեն օր տեսնելու եմ նրան:

Հիշում եմ նաև պապիկիս ու տատիկիս տխուր հայացքները, արցունքոտ աչքերը և լացի ձայնը: Հոնգուր-հոնգուր լաց էին լինում և մինչև մեր ինքնաթիռ նստելու վերջին վայրկյանը դեռ հույս ունեին, որ չենք գնալու, բայց…

Բայց մենք գնացինք: Փոքր էի, չէի հասկանում, որ իմ ուրախությունից տասն անգամ ավելի պապիկս ու տատիկս տխրություն էին զգում: Մի քանի օր էր, ինչ Ռուսաստանում էինք: Ու երբ մեր գյուղից այդ նույն քաղաք եկան մեր համագյուղացիներից, պապիկս ու տատիկս մեզ դեղձ ու ծիրան էին ուղարկել, իսկ հորաքույրս նրանցից գաղտնի մի նկար էր ուղարկել, որի վրա գրված էր. «Ձեր գնալու օրը այնքան էին լացել, որ հոգնել ու քնել էին»: Նկարում տատիկս ու պապիկս էին, ամեն մեկը բազմոցի մի անկյունում կուչ եկած քնած էին:

Sose Zaqaryan

Պատմում է Սուրիկ պապիկը

Խերս՝ Ուլուճանի Բագրատը, բնիկ ուզեցի է: Էրկու քույրիկների՝ Յաղութի ու Մարգարիտի թաք ախպերը: Ուլուճան էին ասըմ, որովհետև, աշկերը շատ պստիկ էին, իշկո հոնի կոճ: Ինքը արհեստավոր էր. մաղեր էր կապըմ: Էն վախտը էտի շատ հարգի կործ էր: Կարաբաղից էլ էին կալի խորըս մէտը, մեր տան ուքագները ալուրը լիյն էր: Չորս կնիկ ա առի, բայց վեչ մեկից էլ չի պաժնվի, ուղղակի կնիյները մեռել են: Սաղից էլ էրէխա յա ծնվի:

Մէ կնիկըն էլ ուր խետը մէ տղայ ա պէրի, բայց խերս Հայկ ապուս, էտենց ինք ասըմ խորթ ախպորս, հարազատ խոր նման ա էլի: Ըղրկել ա Բաքու, հիվանդանոցի գլխավըր հաշվապահ ա էլի: Հայկ ապիս Աղավնիկ բաջուս մոր տղեն ա էլի: Բաջիս ընդունվել ա ինըստուտ Բաքու, բայց չի կնացի սորվա: Մեր մերը մեռած ա էլի, մեզի պախող չի էլի, ես նա Ազնիվը կախվել ենք բաջուս փեշերից, ասեր ենք.

-Բաջի, վեր տու էթաս, մեզ վո՞վ ա պախելու: էտենց, Սոսե ջան, բաջիս մնացել ա ինձ ու պապիկիդ պախել ա: Չնայած մենք մէ խորից, մէ մորից չենք էլի, բայց Բագրատ պապու ինը էրեխեքն էլ ուրար խետ շատ սէր ու բարիշ են էլի: Ես ու պապիկդ մէ խորից, մէ մորից ենք էլի, մէրս ապուս երրորդ կնիյն ա էլի: Ես մորս չեմ հիշում, մէ նկար էլ չունա: Հետո պապես ամուսնացել ա վայքցի մէ կնգա խէտ: Սոնեն շատ մաքրասեր կնիկ էր, մեզի էլ էտենց ա սորվացի: Խէրս ասըմ էր. «Մարդ աշխատասեր պդա ըլա, մաքրասեր, մեկ էլ սիրուն»:

Էն վախտը օղչար էինք պախըմ: Մեր հարևանին մէ սիրուն ամլիկ ուներ, խէրս էրկու օխչար տվավ, էդ մէ սիրուն ամլիկը վերցավ: Ասըմ էր` դռան շունն էլ մարդու պդա գեղեցիկ ըլա: Ամեն առավետ, որ օխչրներին խանըմ ինք, մեր հարևան մէ կէշ աղջիկ կար, էլնըմ էր օխչրի առաջը, խէրս էտ էրեխին ասըմ ա.

-Այ, աղջի, օղչարը քեզի տսնըմ ա, խրտնըմ ա:

Հիմա էդ աղջիկը, իմանը՞մ ես, ինչ սիրուն կնիկ ա էլի. պուդրի կրասկեն տըսնը՞ն ես, ինչ ա սարքըմ մարդուն:

Խերս Անդրանիկի մասին երգեր էր երգում, ափսոս, գրի չենք առի: Ինչ հարսանիք ըլնում էր, պապուս երգացըմ ին:

Կարաբուլաղում, որ խող ին պաժնըմ, մենք պապիկիդ խետ խող վերցանք ու տուն սարքանք: Ես ամուսնացա Անոյի խետ: Մեր հարսանիքին Աշոտավանից Շողեր մորքուրս մէ հորթ է նվեր տվել, Վաչո փեսես՝ Աղավնիկի մարդը, պիոներական վզկապը կապել էր հորթիկի վզից, բոլորը ծիծաղից մեռնըմ ին: Դհոլը զարկըմ ին, հորթը տռճկի էր տալիս գիժ թողլու նման:

Հետո անսպասելի սկսեց մաքուր հայերենով շարունակել խոսքը.

-Ես իմ աղջիկներին ու Ազնիվի աղջիկներին ասում եմ. «Էնպես հարսնություն արեք, որ չասեն` Մարգարենց աղջիկները էսենց-էնենց…»

Հետո նորից հարազատ բարբառով շարունակում է խոսքը: 

-Ես լավ չեմ սորվի, բայց մինչև մկա հիշըմ եմ Ավետիսյան Ալբերտից սովորածը. «Երեխաներ, «բայց»-ից, «իսկ»-ից առաջ ստորակետ է դրվում»: Շատ լավ դասատուներ ունեինք. Կարապետյան Արտեմը, Դավթյան Միրզոն, Ալբոն:

Հա, Սոսե ջան, էն վէր Ուզի մասին գրել ես, խի՞ չես գրել Լենժետի, Ֆրիդի, Լենադի, Լաֆարգի, Շիմիդի անունները: Իմանըմ ե՞ս,ո ր դարաբասցի Չապաևի անունը մեր կեղացի բուժակ Նիկալն ա տրի: Էն ժամանակ ինքը Դարաբաս էր աշխատում, էնքան են հարգի, որ առաջարկը չեն մերժի:

Հիմա աշխրքին ուզում եմ խաղաղություն ըլա, որ մարդ խիղճը հանգիստ աբրա: Բա, բալես,- ասաց Սուրիկ պապը և ծիծաղեց:

Ու ես նկատեցի, որ նրա մանր աչքերն էլ կորան, ինչպես իր հայր Ուլուճան Բագրատինը, ով իր գերդաստանին ավանդ էր թողել՝ Սիրել միմյանց:

«Քաղաքացի» նախագիծը ավագ դպրոցի Իրավագիտական հոսքում

Լուսանկարը` Մարթա Մինասյանի

Լուսանկարը` Մարթա Մինասյանի

-Երեխաներ, կա նախագիծ, որի անունն է «Քաղաքացի»: Այս նախագծով պետք է ներկայացնենք մեր համայնքում առկա խնդիրները,- ասաց ընկեր Գրիգորյանը, երբ դասն ավարտվեցինք:

Մեզ շատ հետաքրքրեց նախագիծը և միասին սկսեցինք ներկայացնել համայնքային խնդիրներ:

-Ընկեր Գրիգորյան, մեր թաղի ասֆալտապատումը, որ քանի ամիս ա` սպասում ենք, կլինի՞:

-Գետափի այգին, որտեղ լիքը թափված տերևներ են, ու չեն մաքրում:

-Երեխաներ, տանը կմտածեք ու հաջորդ ժամին կներկայացնեք,- հանձնարարեց մեր ուսուցիչը:

Անցավ երկու օր, և ողջ դասարանը ներկայացրեց համայնքային խնդիրները:

-Այս նախագծի համար ինձ պետք են 16 հոգի, ովքեր կներկայացնեն ու կաշխատեն այս խնդիրների վրա: Ովքե՞ր են ցանկանում:

Լուսանկարը` Մարթա Մինասյանի

Լուսանկարը` Մարթա Մինասյանի

Արձագանքեցինք աղջիկներով, և ընկեր Գրիգորյանը զարմացած ասաց.

-Չհասկացա: Էս ոչ մի տղա չի՞ ուզում: Ամոթ է, առաջինը հենց տղան պիտի ձեռք բարձրացնի:

Սկսեցինք  քննարկել նշված խնդիրները:

-Ընկեր Գրիգորյան, եկեք այգիների խնդիրը միացնենք խաղահրապարակների խնդրինն, որովհետև իրար հետ կապված են:

Լուսանկարը` Մարթա Մինասյանի

Լուսանկարը` Մարթա Մինասյանի

Ես քանի որ կողմնակից եմ շրջակա միջավայրի մաքրությանը, բարձրաձայնեցի մեր քաղաքում հոսող Որոտան գետի աղտոտվածության խնդիրը.

-Օրինակ, Որոտան գետը հիմա ահավոր կեղտոտ է: Ու մաքրության աշխատանքներ չեն կատարվում:

-Բայց մի քանի տարի առաջ մաքրման աշխատանքներ են կատարվել,- ընդհատեցին խոսքս, ասելով այն, ինչ պատրաստվում էի ասել:

-Ճիշտ է, բայց ինչքան ժամանակ է անցել դրանից հետո:

Հաջորդ ժամին ես գրատախտակի մոտ կանգնած ներկայացրեցի մեր վեր հանած հիմնախնդիրը.

-Մեր քաղաքում հոսում է մի գետ, որը շատ աղտոտված է, և չի մաքրվում: Գետի ափի մի հատվածում կան տներ, որոնց բնակիչները գարշահոտության պատճառով խուսափում են հողագործությամբ զբաղվել իրենց բանջարանոցներում: Բացի այդ, երբ մեր քաղաք զբոսաշրջիկներ են գալիս, շատ տհաճ է այն, որ նրանք տեսնում են այդ աղտոտված մասերը և զգում գարշահոտությունը:

Լուսանկարը` Մարթա Մինասյանի

Լուսանկարը` Մարթա Մինասյանի

Ինձնից հետո մյուս աշակերտուհին ներկայացրեց մեր քաղաքի մարզասրահի խնդիրը.

-Մեր մարզասրահի հատակը վնասված է, որի պատճառով մարզումների ժամանակ մարզվող աշակերտները հաճախ են մարմնական վնասվածքներ ստանում:

-Ես մի անգամ ծունկս վնասել եմ, երբ վազելիս ոտքս մտավ հատակի փոսերից մեկի մեջ ու, հավասարակշռությունս կորցնելով, ընկա գետնին -ասաց այդ դեպքերից մեկի «զոհ» դարձած մեկը:

Ահա երկար քննարկումներից հետո որոշվեց, որ ամեն մի խումբ իր հիմնախնդիրը ներկայացնի փաստարկներով:

Ես անմիջապես գտա տեսախցիկ և մեր Սիսիանի մի կամրջից կամ մեր լեզվով ասած, Աղջկա արձանի մոտից, լուսանկարեցի գետը: Լուսանկարելու ժամանակ  գետի ճահճուտների հոտի պատճառով ստիպված եղա շունչս պահել: Ինչևէ, աշխատանքս կատարեցի և ցույց տվեցի նկարները ընկեր Գրիգորյանին:

Մինչ օրս էլ շարունակում ենք աշխատել ծրագրի վրա, և իհարկե, հարցազրույցների միջոցով հաշվի ենք առնում քաղաքի բնակիչների կարծիքները:

Հետագա աշխատանքների մասին կներկայացնեմ հաջորդ նյութիս մեջ, հուսով եմ, այս անգամ խնդիրը լուծված տեսքով:

Hasmik galstyan

Ու այսպես ամեն օր

-Հա՜ս, Հաս ջան, ի՞նչ ես անում։

-Հա, մամ, դաս եմ անում։ Ի՞նչ կա։

-Լավ, լավ, դասերդ արա։ Ուզում էի` սուրճ եփեիր։

«Դասերդ արա»: Էնքան էլ հեշտ են ասում, կարծես մեկ-երկու րոպե, ու կվերջանան դասերդ, կամ էլ թեկուզ` մեկ-երկու ժամ։ Բայց չէ՜, ժամեր շարունակ, մինչև ուշ գիշեր։

Լավ, շարունակենք «տառապելը»։

Վա՜յ, էս իմ հեռախոսն է զանգում։ Փրկությու՜ն, թեկուզ երկու րոպեով կկտրվեմ Օհմից և նրա էլեկտրական դիմադրությունից։ Կարենը ֆիզիկայի դասի տեղն էր հարցնում։ Գնա` դու էլ տառապի Օհմի ձեռքը։

Լավ, կենտրոնանանք ու «տառապենք»։ Կարծես թե, էնքան էլ դժվար չի, որ կենտրոնանում եմ, լավ էլ հեշտ ստացվում է։

Ու՜ֆ, նորից հեռախոսս է զանգում։ Դե, մի խանգարեք, էլի։ Գոռն էր, քիմիայի խնդիրներից էր հարցնում։ Այ տղա, քիմիայից էլ հեշտ առարկա՞: Գնա, կարդա, սովորի, էլի։ Ուրիշներին էլ մի խանգարի։ Խորացանք ֆիզիկայի մեջ, չէ, լավ էլ ստացվում է։

Մայրիկս ճիշտ է. պետք է մտքիս տեղ լինի, որ սովորեմ։ Լավ, էս էլ վերջացրինք։ Հեռախոսս ո՞ւր դրեցի. պետք է լիցաթափվել։ Դրանում իհարկե ինձ կօգնի երաժշտությունը։ Երգս էլ հարամեցին։ Հիմա էլ Լևոնն է, թե՝ անգլերենիդ տետրը կբերես, որ արտագրեմ։ Կբերեմ, բա ի՞նչ կանեմ, թե չէ` դու ո՞ր օրվա անգլերեն գրողն ես։

Սուզվեցինք հայկական հարցի մեջ, հասանք Փարիզի խաղաղության կոնֆերանս։ Պատմություն շատ եմ սիրում, էդ պատճառով էլ չեմ զգում ոնց եմ վերջացնում։ Լիլո, այ, հիմա զանգի։ Սևրի պայմանագիրը կապելու փոխարեն պիտի քեզ հետ շատախոսեի։ Լավ, ինչ արած, ես կզանգեմ։

-Լիլ, ի՞նչ կա։

-Հեչ, կոֆե ենք խմում։

Վա՜յ, մայրիկին սուրճ էի խոստացել։

-Մամու՜լ, կոֆե եփե՞մ։

-Չէ, Հաս ջան… Ես եփել եմ, խմել եմ, դու դասերդ արա:

Համարյա ամեն օր նույնն է. դպրոցից հետո տուն, դասեր, մտքում կռիվ ամեն դասի հետ, իսկ ազատ ժամանակ համարյա չի մնում:

Հայաստանում ՄԱԿ-ի գործունեությունը

Հարցազրույց Հայաստանում ՄԱԿ-ի գրասենյակի Հանրային տեղեկատվության վարչության ղեկավար Արմինե Հալաջյանի հետ

Լուսանկարը` Անի Ավետիսյանի

Լուսանկարը` Անի Ավետիսյանի

-Կներկայացնե՞ք Հայաստանում ՄԱԿ-ի առաքելությունը:

-Ամբողջ աշխարհում ՄԱԿ-ի առաքելությունը նույնն է: Ողջ աշխարհում ՄԱԿ-ը հիմնականում աշխատում է մարդկանց բարեկեցության համար, պատերազմներից և, առհասարակ, աղետներից պաշտպանելու, մարդու իրավունքների հաստատման համար: Իսկ վերջին հազարամյակի սկզբից ՄԱԿ-ի համար զարգացման հետ կապված հարցերը առաջնային են:

Նույնն է նաև Հայաստանում: Հայաստանում գործող ՄԱԿ-ի բոլոր գործակալությունները աշխատում են նույն ծրագրերն իրականացնել Հայաստանում:

-Քանի՞ տարի է, ինչ ՄԱԿ-ը գործում է Հայաստանում:

-Արդեն 24 տարի: Հայաստանի անկախացումից  մեկ տարի անց՝ 1992 թվականի մարտի 2-ից, Հայաստանը անդամ է ՄԱԿ-ին, նույն թվականին նաև բացվել է ՄԱԿ-ի Հայաստանյան գրասենյակը: Հաջորդ տարի մենք կտոնենք Հայաստանում ՄԱԿ-ի գործունեության 25-ամյակը:

-Իսկ Հայաստանում երիտասարդները ակտիվ մասնակցո՞ւմ են ՄԱԿ-ի կողմից կազմակերպվող միջոցառումներին:

-Եթե իրազեկված են լինում, ցանկությունը շատ մեծ է միջոցառումներին մասնակցելու: Եվ, ոչ միայն դպրոցականների շրջանակներում են միջոցառումները, այլ նաև՝ ուսանողների: Իրականացնում ենք տարբեր տիպի միջոցառումներ, թե առցանց, թե իրական, ինչպես դպրոցական, այնպես էլ բուհական: Մենք փորձում ենք ներգրավել բոլոր խավերի և մակարդակների երիտասարդներին:

-Հետագայում երիտասարդների  հետ կապված ի՞նչ միջոցառումներ կամ մրցույթներ եք ծրագրել:

-Ներկայումս հստակ նշել  չեմ կարող, թե ինչ մրցույթներ կան ապագայում, բայց վստահաբար կարող եմ ասել, որ շարունակելու ենք  այս համագործակցությունը, հատկապես «ՄԱԿ-ի բարեկամներ» ցանցով: Ես խորհուրդ կտամ հետևել լուրերին մեր կայքէջում, ինչպես նաև սոցցանցերում, որտեղից էլ կարող եք տեղեկանալ հետագա ծրագրերի մասին:

Մի բան ավելացնեմ կապված երիտասարդների հետ: Մեկ շաբաթից մենք ծրագիր ենք սկսում բուհերի ուսանողների համար: Ունենալու ենք ֆորումների շարք ութ բուհերում, որի ընթացքում ուսանողների հետ խոսելու ենք Կայուն զարգացման նպատակների մասին:

-Տեղյակ ենք, որ ՄԱԿ-ն ունի երիտասարդ կամավորներ: Ինչպե՞ս դառնալ ՄԱԿ-ի կամավոր:

-ՄԱԿ-ի բոլոր գործակալություններն ունենում են կամավորական աշխատանքների թափուր տեղեր: Յուրաքանչյուրն իր կանոններն ունի դիմելու կարգի հետ կապված: Եթե հետևեք ՄԱԿ-ի  կայքէջին, այնտեղ տեղադրվում է համապատասխան հայտարարությունը: Այնտեղից էլ կարող եք տեղեկանալ, թե գործակալության մասին և թե թափուր տեղի:Նաև ասեմ, որ կամավորների ընտրությունը մրցույթային կարգով է:

Լուսանկարը` Անի Ավետիսյանի

Լուսանկարը` Անի Ավետիսյանի

-Իսկ կպատմե՞ք, թե ինչպես Դուք դարձաք ՄԱԿ-ի  աշխատակից:

-Դե, ես էլ ձեզ պես թղթակից էի և եկել էի ՄԱԿ-ի Հանրային Տեղեկատվության վարչության ղեկավարից հարցազրույց վերցնելու: Հարցազրույցը շատ լավ անցավ, և հետո նրանք ինձ  առաջարկեցին անպայման մասնակցել թափուր աշխատատեղի մրցույթի: Ես կարողացա հաղթել, և շուտով կլինի 20 տարի, ինչ աշխատում եմ ՄԱԿ-ում:

Հարցազրույցը վարեցին՝ Անի Ավետիսյանը, Սոֆյա Աբրահամյանը, Նոնա Պետրոսյանը

Ժենիկ տատը

Զրույց մեր համագյուղացի` արզականցի Ժենիկ տատի հետ

-Ժենիկ տա՛տ, մի փոքր պատմիր քո մասին:

-Ի՜նչ պատմեմ, ազիզ ջան: Ես ծնվել եմ Կիրովաբադում, Դաշքեսանի ռայոն , գյուղ՝ Շահումյան, 1940 թվին, հիմա 76 տարեկան եմ:

Լուսանկարը՝ Էլադա Պետրոսյանի

Լուսանկարը՝ Էլադա Պետրոսյանի

-Ժենիկ տա՛տ,  փոքր ժամանակ  շա՞տ  կամակոր  երեխա ես եղել:

-Շա՜տ,  շա՜տ,  սաղին վառել  եմ, թողել եմ: Մանկությունս էլ շատ վատ ա  էղել, լավ չի եղել, ազիզ ջան: Վա՜յ, էնքան էինք տանջվում, բայց արդյունք էլ չկար: Գառ էինք պահում, ոչխար էինք պահում, բախ էինք  անում (փոցխում), կարտոլ շա՜տ,  հեկտարներով ցանըմ ինք, բուկ էինք թուլցնում:

Ա՜յ, քո չափ աղջիկ եմ էլել, ինչքա՞ն եմ բախել, ինչքան եմ ցանել, դեռ չին էլ հավատում, ասում էին` դու շատ էս բախել, էս երևի ուրիշն ա էլել հետդ բախող:

Էնտեղից  եկել եմ Չարենցավան՝  հորաքրոջս տուն, դեռ մերոնք չէին եկել: Հա՛, էկել եմ  էդ  տղային պատահել եմ, սիրահարվել ենք Աղվերանում: Պատահել ենք, սիրահարվել  ենք, նստել ենք զրույց ենք արել: Մի օր  էլ ասաց՝ մամաս էսպես խեղճ ա, մամաս տանջված ա: Ասի՝ դե մի լավ աղջիկ առ, որ մամայիդ  պահի: Ասավ` քեզնից էլ լավ աղջի՞կ: Մի հատ  գլխին խփեցի, ու  էդպես էլ  եկան ընձի  տանելո՜ւ: Իրանց ժողովրդին ասեց, որ ես էս  աղջկան եմ ուզում: Եկել են, տեսել են,  Հենոյի  բոռտավոյով  են բերել Չարենցավանից:

-Ինչ որ մասնագիտություն ունե՞ս, Ժենիկ տատ: 

-Եկել  եմ  Չարենցավան, որ էթամ թեթև  արդյունաբերության տեխնիկում, էն էլ ուրբաթը  շաբաթից շուտ ա եկել:  Էդպես էլ ոչ մի մանագիտություն չեմ ունեցել, բայց աշխատել եմ անտառտնտեսությունում, մի 20 օր հետո էդ տղային տեսել եմ,  ու  էդ ա  եղել:  Պարտիական եմ  եղել, շրջանային դեպուտատ եմ էլել՝ աղջիկ ժամանակ:

-Ինչ-որ հետաքրքիր դեպք կպատմե՞ս, Ժենիկ տատ,  աշխատանքային տարիներից:

-Հա, եկել եմ էստեղ, որ արդեն երեխեքս մեծ են էլել, գնացել եմ «սովմինի» հանգստյան տուն,  որ  դիմում տամ, ինձ հավաքարար ընդունեն գործի: Ասել են` ինչի՞ էս էդ գործն ընտրում, դու կուսակցական ես, դու դեպուտատ ես: Ասել եմ՝ ոչինչ, էս էլ ա լավ:

-Գիտեմ, որ ամուսինդ բանաստեղծություններ է գրել, տա՛տ, կպատմե՞ս այդ մասին: 

-Հա՛,  ճիշտ ես իմանում: Էդ բանաստեղծությունները ես էլ եմ կարդում, թոռներս էլ են կարդում: Իմ մասին բանաստեղծություններ էլ ա գրել: Ասեց. «Ասում ես` չես գրը՜մ, իմ մասին չես գրը՜մ, Ժենիկ ջան, էս էլ՝ քո մասին»:

-Քանի՞ երեխա  ունես, Ժենիկ տատ:

-Երեքն  էին, հիմա՝  2-ը ու՜նեմ, և ունեմ 4 թոռ: Սիրում եմ ամենաշատը աղջիկներին: Դե տղաներին էլ եմ սիրում, բայց որ ինձ աղջիկ չեմ ունեցել, շատ եմ ուզեցել ունենալ, չի էլել՝ երկուսին էլ  սիրում   եմ՝ Արաքսյային էլ, Անուշին էլ:

-Իսկ ի՞նչ երազանքներ ունես, Ժենիկ տատ:

-Երազանքներ ունեմ, որ իմ ոտին, իմ ձեռին,  անկողին չմտնեմ, իմ երեխաների ձեռքով հողը մտնեմ, դրանից ավել  էլ բան  չունեմ… Ի՞նչ ավելացնեմ… Թոռներս  բախտավոր ըլնեն: Է՛հ…

Sargis Melkonyan

Արևածագին սպասելիս

Գիշերվա 03:27:

-Ես էլ եմ սիրում նայել աստղերին…

-Վայ, աստղ ընկավ․․․

-Լավ, հերիք է ձեր աստղային թեմաներով խոսեք, եկեք «Այլ կերպ» խաղանք…

-Բայց գյուղում կա՞ «Այլ կերպ»:

-Չկա՞, կսարքենք:

-Ա՜, ինչ էլ հավես ունեք…

Ժամը 03:45:

-Երեխեք, «Այլ կերպի» 20 քարտ եմ սարքել…

-Իսկ մենք արդեն քաշել ենք ինտերնետից:

-Ասեիք` էդքան չէի տանջվի, ու՜ֆ…

-Լավ, հիմա խաղում ե՞նք, թե՞ չէ…

-Խաղում ենք, խաղում:

-Դե, եկեք խմբերի բաժանվենք:

-Ըհըն, ես, Մարիշը, Նելլին: Մելքոնը, Ջուլին, Ելենան…

Երևի այս խառնաշփոթից հասկացաք, որ մի խումբ երեխաներ գիշերվա կեսին հավաքվել են ինչ-որ վայրում ու խաղում են: Երեխեքը մենք էինք՝ ես, քույրս, եղբայրս, հորաքույրներիս աղջիկները: Հազիվ էինք իրար գլխի հավաքվել: Դե, մեծանալը լավ բան չի, էլի: Առաջ ամբողջ ամառ միասին էինք անցկացնում. պարում էինք, լողում, բակային ճամբարներ կազմակերպում, խաղաքարտային առաջնություններ, ֆուտբոլ, «գործնագործ», «շիթ», լոտո, բադմիտոն, վոլեյբոլ… Ինչ ձեր մտքով կանցնի: Իսկ հիմա՞: Հիմա Ֆեյսբուք, Ինստագրամ, Թվիթեր, դասեր, պարապմունքներ, գործեր, պրոբլեմներ, բարի գիշեր:

Լուսանկարը՝ Սարգիս Մելքոնյանի

Լուսանկարը՝ Սարգիս Մելքոնյանի

Ժամը 04:01:

Խոսքը բացեցի ես, որ մեր տանը հայտնի էի, որպես հավերժ սոված:

-Եկեք հաց ուտենք, սոված եմ:

-Տասներկուսին կերանք:

-Ես ավելի լավ առաջարկ ունեմ, եկեք ուտենք ու արևածագը դիմավորենք:

Ու կտրեցինք ցերեկը գնած ձմերուկն ու հացով, պանրով կերանք:

-Էս ձմերուկն ո՞վ ա առել:

-Պապան , ինչի՞, չես հավանո՞ւմ:

-Չէ, հակառակը, շատ համով ա:

-Սուս մնացեք, յա, կերեք, ձեռքներդ լվացեք, գնացեք քնեք, ի՞նչ կա մնացել եք…

-Չէ տատի, ի՞նչ քնել, հազիվ էսքան նստել ենք, ուզում ենք արևածագը դիմավորենք…

-Սաքո, հել քնի, հեսա հերդ, մերդ ու քուրդ օդանավակայանից կգան:

-Տատի, մենակ ի՞նձ տեսար: Քո մածունը սև ա` հաստատողն էլ ես էի՞:

-Ա՜ տատի, լավ էլի, հեսա լույսը կբացվի, ուզում ենք արևածագը տեսնենք…

-Դե լավ, խելոք մնացեք, ձեն չհանեք, գնում եմ քնեմ: Մի հատ բարձր ձեն եմ լսել, գալու եմ քեզ սխկեմ, Սաքո:

-Ըհ, էլի՞ ես, էստեղ ուրիշ մարդ չկա՞…

-Բարի գիշեր տատ ջան…

-Բարի, բարի…

Գիշերվա 05: 39:

-Էրեխեք, ես էլ չեմ ձգում, գնում եմ քնեմ:

-Կամաց հորանջի, մոծակը մտավ բերանդ:

-Չէ, ոչ մի քնել…

-Մնում ենք մինչև արևածագ:

-Էրեխեք, լույսը ոնց որ բացվում ա, մի հատ հեռախոս տվեք` չխկացնեմ:

-Չէ, ես էլ չեմ ձգում:

-Վա՜յ, 20 րոպեից արևը կերևա, ոչ մի քնել:

20 րոպեն դարձավ 30, 40, ու զարթուցիչ էինք դնում րոպեն մեկ, որ արևին դիմավորելիս քնած չլինենք…

-06:13, լույսը բացվեց, այ հիմա գնանք հանգիստ քնենք:

-Բարի գիշեր:

-Բարի լույս:

seda mkhitaryan

«Դասավանդիր, Հայաստան» ծրագրի մեր ուսուցիչը

 Հարցազրույց անգլերենի ուսուցչուհի՝ Անի Հարությունյանի հետ, ով մեր գյուղ է եկել «Դասավանդի´ր, Հայաստան» ծրագրի շրջանակներում։

-Միսս Անի, կպատմե՞ք մի փոքր ձեր մասնագիտության ընտրության մասին:

-Ես մասնագիտությամբ լեզվաբան եմ` անգլերենի ուսուցչուհի: Ընդհանրապես կարծում եմ, որ մասնագիտության ընտրությունը իսկապես այն մի քանի կարևոր որոշումներից է, որ մարդ կայացնում է իր կյանքում: Մասնագիտությունս ընտրել եմ դեռահասության տարիքում, ինչպես մեզնից շատերը: Ընտրել եմ այն պարզ ու միամիտ մի պատճառով` սիրում էի այդ լեզուն: Իհարկե, ուսմանս ընթացքում արդեն սկսեցի մասնագիտությանս նայել կիրառական տեսանկյունից: Բախտս բերեց, որ սիրտս ճիշտ էր հուշել:

-Ինչպե՞ս հայտնվեցիք մեր գյուղում՝ Քարինջում։

-Որպես ընտրածս ուղու տրամաբանական շարունակություն դարձավ դասավանդման ոլորտը: Ուսումս ավարտելուց և որոշ ժամանակ դասավանդելուց հետո որոշեցի կրթական ծրագրով գնալ Չինաստան` այնտեղի դպրոցում դասավանդելու: Ամեն ինչ համարյա որոշված էր և պատրաստ: Սակայն 2014 թ. մայիսին մի քանի օրում իմ կյանքն իսկապես փոխվեց, որի համար ուրախ եմ հիմա: Հայաստանում գործում է «Դասավանդի´ր, Հայաստան» (Teach for Armenia) կազմակերպությունը, որը վերապատրաստում է տարբեր մասնագետների և ուղարկում Հայաստանի տարածքում գտնվող առավել կարիքավոր գյուղերի դպրոցներ` դասավանդելու 2 տարով: Համացանցում տեսա իրենց հայտարարությունը, և այդ գաղափարն ինձ միանգամից գրավեց: Որոշեցի մնալ իմ հայրենիքում: Դրանից սկսվեց ամեն ինչ: Մեզ` 14 ուսուցիչներիս, ուղղորդեցին տարբեր գյուղեր: Եվ այդպես ես հայտնվեցի իմ Քարինջում, որտեղի միջնակարգ դպրոցում արդեն երկրորդ տարին է, ինչ դասավանդում եմ անգլերեն:

-Ի՞նչ դժվարությունների եք հանդիպել գյուղում և արդյո՞ք դեռ կան ինչ որ բաներ, որոնց հետ դեռ չեք հարմարվել։

-Գյուղ գալուս առաջին իսկ օրվանից տեսել եմ շատ ջերմություն և սեր տեղի բնակիչների կողմից, ովքեր ինձ չճանաչելով անգամ, հյուրընկալել են և պատվել: Սակայն ուրախ եմ նաև, որ հանդիպել ու շարունակում եմ հանդիպել դժվարությունների ամեն օր: Դրանց շնորհիվ եմ ես ուժեղանում և շարունակում բացահայտել կյանքը: Ինձ համար` որպես անծանոթ գյուղ եկած ուսուցչի, դժվարություններ են եղել կապված նոր միջավայրի, կենցաղային խնդիրների հետ և այլն: Սակայն ամենամեծ դժվարությունը ինձ համար եղել և մնում է երեխաներին դպրոցը և ուսումը սիրել սովորեցնելը: Հուսով եմ, մենք կհասնենք նշանակալի արդյունքի:

-Ինչպիսի՞ն է մեր համայնքը Ձեր աչքերով, կցանկանայի՞ք մնալ և շարունակել աշխատել այստեղ։

-Սիրեցի ձեր բնությունը: Այստեղ զգացի իրական ներդաշնակություն: Դա նշանակում է, որ արդեն կապված եմ Քարինջի հետ, տեղի մարդկանց, ինչքան էլ տարբեր լինենք մենք: Սակայն իմ տունն այստեղ չէ: Ինչքան էլ ես սիրեմ այս գյուղը, մնում եմ հյուր: Ես ցանկանում եմ մի բան միայն` իմ աշխատանքի 2 տարիների ընթացքում հասցնել որևէ օգտակար բան անել դպրոցի, երեխաների և համայնքի համար: Կարծում եմ ինչքան էլ ցավալի լինի, երբեմն հեռանալն ավելի ճիշտ է:

-Ըստ Ձեզ, ո՞րն է մեր համայնքի առանձնահատկությունը։

-Համայնքը խրոխտ ու հպարտ է իր աշխարհագրական դիրքի նման: Ինչքան էլ տարբեր լինեն մարդիկ, նրանց միավորում է մի կարևոր հատկանիշ` իրար օգնելու ու հոգ տանելու պատրաստակամությունը: Հենց այդպես էլ կհիշեմ ձեզ:

zabel arustamyan-2

Նպատակներ և երազանքներ

Ամեն երազանք նպատակ չէ, ու ամեն նպատակ չէ, որ երազանք է։ Աստղերը երազել են սիրում, արևն ու լուսինը երազել են սովորեցնում, մարդիկ երազում են, միայն երազում, ու վերջակետով ավարտում, հենց այդ պարզ նախադասությունը:

Ուժեղ մարդիկ… Իսկ այ, ուժեղ մարդիկ երազանքները դարձնում են նպատակներ, և նպատակներով ու երազելով հասնում և ստեղծում են իրենց մոլորակն ու ապրում այնտեղ։

Բոլորս էլ լսած կլինենք. «Երազի,երազի, երազելն էլ հո փողով չի՞»։

Դե հա, համաձայն եմ, սովորական մարդկանց համար երազելը անվճար է, իսկ այ, ուժեղ ու նպատակասլաց մարդկանց երազանքները իրականացնելու համար մի քիչ միջոցներ պետք կգան։

Դե օրինակ, ես մանկուց երազել եմ լինել Փարիզում, սիրող ու սիրվող քաղաքում, Էյֆելյան աշտարակի չորրորդ հարկի սրճարանում էլ մեկ գավաթ սուրճով վայելեմ Փարիզյան սիրառատ գիշերը։ Ի՞նչ եք կարծում, իմ երազա՞նքն էլ է անվճար։ Դե իհարկե, ոչ։ Երազանքիս հասնելու համար մի փոքր ջանք է անհրաժեշտ։

Ես սիրում եմ երազել: Ամեն գիշեր աստղերի հետ, նույն երկնքի տակ երազում եմ, պատկերացնո՞ւմ եք։ Գիշերը հեքիաթային է դառնում, երբ մարդիկ թողած ամեն մի հոգս ու մտածմունք նստում են  աշնանային այգու գունաթափված նստարանին ու սկսում են երազել, կամաց-կամաց հավաքում են երազանքները, դրանք դարձնում նպատակներ, խլում աստղային անսպառ էներգիան ու առաջ շարժվում։

Իսկ դուք գիտե՞ք, թե ինչով են տարբերվում երազանքները նպատակներից: Դե, երազանքները ունեն սկիզբ, իսկ վերջաբան չունեն։ Երազանքերը պղպջակների կամ թիթեռնիկների պես են. գեղեցիկ, բայց անհավանական։ Նպատակները ծնվում են ուժեղ երազանքներից, այն երազանքներից, որ ապրելու ու իրականանալու համար պայքարում են, երկար ու երկար, ու ի վերջո հասնում են իրենց պլանավորած վերջաբանին։

Ամեն երազանք կունենա վերջաբան, եթե սկսենք հավատալ ու պայքարել։

mane m sargsyan

Արդեն դու իմն ես

Դու իմ նոր տունն ես, իմ համալսարանը: Քեզ մոտ գալու համար ես երեք տարի անընդմեջ պարապել եմ: Եվ առանց պարապմունքի չեմ պատկերացրել իմ օրը: Իսկ հիմա արդեն պետք է հարմարվեմ մի նոր օրակարգի: Սովորեմ ապրել առանց պարապմունքի գնալու: Առավոտյան դպրոցի փոխարեն գնամ ամենատարօրինակ, ամենահետաքրքիր համալսարաններից մեկը, իսկ հինգից հետո ոչ թե գնամ պարապմունքի, այլ գամ տուն:

Իմ համալսարան, դու այնքան բարի և հոգատար ես: Քեզ դիմողներին ընդունում ես գրկաբաց, սակայն, եթե նրանցից մեկը փորձում է փոքր ինչ ծուլություն անել, դու նույն բարեհամբույր ձևով նրանց հաջողություն ես մաղթում:

Սակայն սկզբի համար հաջողություն ասելը դեռ շուտ է: Պետք է նախ ողջունել, իսկ ողջույն առանց ուրախության, դա ողջույն չէ: Ուսանողական խորհուրդը որոշեց, որ մերձեցման երեկո պետք է կազմակերպվի:

«Հարգելի առաջին կուրսեցիներ, ուրախ ենք տեղյակ պահել Ձեզ, որ շուտով` սեպտեմբերի 24-ին, վարչական մասնաշենքի առաջին հարկում տեղի է ունենալու«Բարի գալուստ բժշկական» երեկոն (welcome party)…»

Այդ միջոցառմանը նաև անակնկալ հյուր ունեցանք: Մեզ ողջունելու էր եկել ռեկտորը` Մ. Նարիմանյանը: Ողջույնի խոսքից հետո սկսեցինք լիաթոք ուրախանալ և երկու ժամով մոռացության մատնեցինք դասերը:

Հաճելի երեկոյից հետո հասկացանք, որ ոչ միայն գտել ենք նոր ընկերներ, այլ նաև համալսարանն է «մեզ ընդունել»: Ես հիմա հպարտությամբ կարող եմ ասել, որ ես Երևանի պետական բժշկական համալսարանի առաջին կուրսի ուսանող եմ: