anush hovhannisyan

Կարոտը

-Տխո՞ւր ես:

-Ըհըն…

-Ինչի՞, ի՞նչ ա եղել:

-Երկրից եմ գնում:

-Տխուր ա:

Արտագա՞ղթ անվանեմ, թե՞ լավ ապրելու ցանկության դրսևորում: Երբ իմանում ես, որ երկիրդ քիչ-քիչ ցրվում է, ինչ-որ մեկը մեկնում է, մտահոգվում ես, բայց երբ հարազատդ, ընկերդ, հոգով մոտ մեկն է գնում, ցավն ուրիշ է լինում:

-Մի օր կտեսնվենք անպայման:

-Չէ, Ան, դժվար:

-Ահ, երկրից գնում ես:

-Ըհըն…

Արդյոք ցավոտ չէ՞ էս տողերը ստանալ հարազատ մարդուց: Ստանալ, հետո վերլուծել, մարսել ամեն մի բառը, հասկանալ, որ վերջ: Դու կորցրիր քո շանսը՝ էդ մարդու աչքերի մեջ նայելով խոսելու: Հա, մեր կապը միշտ էլ կլինի, բայց արդյոք դա՞ է մեր միակ նպատակը: Հը՞, էդ միակ տարբերա՞կն է: Չէ: Ավելի ճիշտ՝ չգիտեմ: Միգուցե գնալը ճիշտ է, բայց մնալը ամենաճիշտն է: Բայց բոլորս էլ գիտակցում ենք, որ իր հաճույքի համար ոչ մեկը չի թողնի հարազատ մարդկանց, տունը, օդը, բակը ու չի գնա օտար երկիր:

Գնում են ամենալավը որոնելու, տեսնելու, զգալու, ապրելու:

Գնացին: Վերջ, հա՞, սառե՞նք միմյանց նկատմամբ, թե՞ կարոտից խեղդվենք: Մի պահ եկեք հաշվենք, թե ամեն մեկս քանի բարեկամ ու ծանոթ ունենք օտար երկրում: Ամեն դեպքում կան, չէ՞: Բոլորիս խնդիրն էլ նույնն է՝ կարոտը: Անսահման, դաժան ու սպանող կարոտը: Բայց կարող ենք էդ կարոտին լավ կողմով էլ նայել: Դեպքեր են եղել, որ կարոտը ստիպել է մարդկանց հետ գալ: Ու էս հարցը միայն ինձնով, քեզնով, կամ մեկ ուրիշով չի լուծվի: Այն կա ու ներսից կրծում է՝ քիչ-քիչ վերացնելով ամեն ինչ:

Ֆուտբոլիստուհին

Հարցազրույց 12-րդ դասարանի աշակերտուհի Կարինե Վահրադյանի հետ

-Քանի՞ տարեկանից սկսեցիր սիրել ֆուտբոլը, և ինչի՞ց առաջացավ այդ սերը

-Փոքր տարիքից երազել եմ մեծ դաշտերում ֆուտբոլ խաղալ, հագնել մարզական համազգեստ: Սկսել եմ ֆուտբոլով զբաղվել 15 տարեկանից: Սիրել եմ այն պատճառով, որ միշտ պապիկիս հետ ֆուտբոլ էի նայում, ոչ մի խաղ բաց չէի թողնում: Եղբայրներիս, բակի տղաների, մորեղբորս հետ միշտ բակում խաղացել եմ ֆուտբոլ: Շատ էի սիրում սպորտը, մասնավորպես՝ ֆուտբոլը: Միշտ հաճույք եմ ստացել այդ ամենից: Դասերս էական չէին ինձ համար: Տուն գալուն պես վազում էի բակ, տղաներին ձայն էի տալիս, ու սկսում էինք խաղը:

-Իսկ աղջիկները ի՞նչ կարծիք էին հայտնում քո նախասիրությունների վերաբերյալ

-Միշտ ասում էին, որ ֆուտբոլը աղջկա խաղ չի: Մեր հարևանները, դասարանի երեխաները, մայրս միշտ ինձ նախատում էին: Մամաս իրեն վատ էր զգում, որ տղաների հետ եմ խաղում: Բայց հայրս նորմալ էր այդ ամենին նայում: Մայրս ինչքան էլ ինձ արգելում էր, ես միևնույն է, գնում էի խաղալու: Խաղի ժամանակ լինում էին և՛ հաղթանակներ, և՛ պարտություններ: Պարտվելիս չէի հանձնվում, այլ առաջարկում էի նորից խաղալ: Առանձին գնում պարապում էի, ուժ էի հավաքում:

-Ֆուտբոլի պարապմունքների գնո՞ւմ ես

-Դպրոցում զբաղվել եմ թեթև աթլետիկայով: Հետո, մեր հարևաններից մեկը տեսավ, թե բակում ինչքան լավ եմ խաղում, և ինձ առաջարկեց գնալ ֆուտբոլի՝ իր ծանոթ մարզչի մոտ: Առաջին օրը, երբ գնացի ֆուտբոլի, թիմը մրցումների էր գնացել: Մարզիչը՝ ընկեր Լիանը, ինձ հարցրեց, թե որ դիրքում կցանկանամ խաղալ, ես ասացի՝ հարձակվող: Հենց սկսվեց խաղը, առաջին գոլը ես խփեցի: Հետո սկսվեցին մարզումները հավաքականի երեխաների հետ: Ես էլ ընդգրկվեցի հավաքականի մեջ և խաղացի ձախ կիսապաշտպան-հարձակվողի դիրքում:

-Մրցումների մասնակցե՞լ ես

-Մրցումներից ամենակարևորն այն էր, որ տղաների թիմի հետ էինք խաղում: Տղաների հետ խաղալով՝ փորձում էինք մեր ուժերը: Բնականաբար, տղաները ավելի կոփված էին, սակայն հաղթանակներ էլ ունեցանք: Հայաստանի ֆուտբոլի ֆեդերացիան կազմակերպեց մրցումներ արտերկրում: Այս դեպքում խաղը արդեն կայանում էր ոչ թիմերի միջև, այլ երկրների: Մենք ներկայացնում էինք Հայաստանը: Առաջինը գնացինք Բելառուս, հետո՝ Լեհաստան, Վրաստան: Վրաստանի հետ խաղում հաղթել ենք: Վրացիները իրենց թիմով ժամանեցին Հայաստան՝ պատասխան խաղի: Մենք կրկին հաղթեցինք նրանց մեր երկրում:

-Ձեր թիմը ունի՞ որևէ անվանում

-Այո, «Երևան ԼՀ»: Մեր մարզիչի անվան սկզբնատառերն են՝ Լիանա Հայրապետյան:

-Դու այս տարի դիմորդ ես, որտե՞ղ ես ցանկանում շարունակել ուսումդ

-Սկզբում մտածում էի դիմել Ֆիզիկական կուլտուրայի ինստիտուտ՝ «մարզիչ-մանկավարժ» բաժինը: Հետո ընկերներիցս մեկը առաջարկեց, որ ֆուտբոլը մնա որպես հոբբի, իսկ մասնագիտության հարցում ավելի լավ մտածեմ: Ես որոշեցի դառնալ բուժքույր, որովհետև մարզիչ դառնալով դվար թե հետագայում աշխատանք ունենամ:

-Այսինքն, պատրաստվում ես դո՞ւրս գալ ֆուտբոլի թիմից

-Այո, կան որոշ պատճառներ, բացի մասնագիտական ընտրությունից:

-Իսկ չե՞ս ցանկանում համատեղել ուսումը ֆուտբոլի հետ

-Համատեղել կարող եմ, բայց ժամանակի մեծ մասը պետք է տրամադրեմ ընտանիքիս, մնացածը` ուսմանս:

-Ֆուտբոլը ի՞նչ դեր ունեցավ քո կյանքում

-Ֆուտբոլի միջոցով ես հասկացա, որ պարտություն կրելիս պետք չէ հանձնվել: Պապիկս միշտ ասում էր. «Պայքարել, պայքարել, պայքարել հանուն նպատակների»:

Նա գնաց

Լուսանկարը՝ Սերյոժա Բաբոյանի

Լուսանկարը՝ Սերյոժա Բաբոյանի

Քառօրյա պատերազմից հետո մի դեպք պատմեցին ինձ, որը մինչ այսօր մտքումս է: Ինչպես բոլորի կյանքում, այս աղջկա կյանքում էլ եղան ծանր օրեր, իսկ կորուստն անդառնալի էր: Նա ինձ պատմեց իր հետ կատարվածը, այն, ինչ զգացել էր և այն, ինչ երբեք չէր մոռացվի:

«Ապրիլ, որն այսքան տհաճ երբևէ չէր եղել… Չէ՜, չէ՜ եղել էր։ Ուղիղ մեկ դար ու մեկ տարի առաջ. այսօրվա ցավը բոլորի սրտում էր։ Բոլորը ձեռքերը երկինք պարզած խաղաղություն էին աղերսում, փրկություն, որն այդպես էլ չեղավ։ Ապրիլի երկուսն էր։ Արևը դեռ չէր հասցրել ծագել։ Արթնացա հեռախոսի զանգից։ Նա էր… Քնաթաթախ վերցրի հեռախոսը, դժգոհելով միացրի այն, ու…

-Գնում եմ, պարտավոր եմ գնալ։ Չհարցնես ոչինչ… Ուզում եմ իմանաս, որ միշտ մտքումս ես լինելու։ Ուզում եմ իմանաս, որ հենց քեզ համար եմ գնում, քո խաղաղ օրվա համար…

-Սպասիր, ո՞ւր ես գնում, ի՞նչ է պատահել, ոչինչ չեմ հասկանում։

-Լավ նայիր քեզ։ Միշտ ժպտա… Քեզ շատ եմ սիրում…

Կախեց հեռախոսն ու չքացավ։

Չէ, հիմա ասեք՝ ես ի՞նչ անեմ։

Ուղեղս բթացավ, կորցրեցի խոսելու, լսելու, հասկանալու ունակությունս։ Գլխիս վրա այդ պահին սև ամպեր կուտակվեցին, և ինձ մնաց լոկ սպասել, բայց թե ինչին՝ ես էլ չիմացա…

Պատերազմը նորից գլուխ էր բարձրացրել։ Կայնքից հեռանում էին անմեղ ու բարի երիտասարդներ, որոնք դեռ պիտի ապրեին, պիտի արարեին… Խելագարվելու բան է…

Անցավ երկու օր։ Այդ երկու օրը շատ բան փոխեց իմ կյանքում, դարձա անտարբեր ու սառը։ Չէի ուզում ոչ ոքի տեսնել, ոչինչ լսել։ Միայն դու էիր մտքումս, անընդհատ նայում էի հեռախոսին, սպասում զանգիդ, ուզում էի լսել ձայնդ, որն այնքան կարոտել էի…

Շրջապատի մարդիկ անդադար խոսում էին տղաներից, որոնք վիրավոր էին, և ավելի վատ՝ որոնք այլևս չկային՝ զոհվել էին… Գժվել կարելի էր։ Վախենում էի, սիրտս դադարում էր զարկել, երբ մտածում էի, որ կարող էի տեսնել անունդ այդ շարքերում։ Չէ, այդ հարվածին ես հաստատ չէի դիմանա։ Ու հետո՝ ես լավատես էի, չէ՞ որ դու էիր ինձ այդպիսին դարձրել…

Հույսով ու անսահման կարոտով սպասում էի զանգիդ, բայց միևնույն ժամանակ, վախենում էի՝ եթե չզանգես, եթե քո փոխարեն ուրիշը զանգի… Դժվար էր։

Չորրորդ օրն էր, էլի քեզանից լուր չկար։ Արդեն սկսել էի ատել բոլորին, բոլորը… Հա, արդեն խելագարության էի հասել։ Անգամ քո մասին լավ ու երջանիկ հիշողություններն էին ինձ լքել։ Էլ չգիտեի՝ ինչ եմ անելու… Հինգերորդ օրը ես ինձ գտա ոչնչացած։ Երկու օր սենյակում փակված մնալուց հետո, վերջապես ուժերս հատել էին, և քնել էի սենյակիս մի անկյունում՝ չգիտեմ էլ՝ ինչպես և ինչքան… Ու զանգն էր, որ արթնացրեց ինձ, այն զանգը որին այդքան սպասել էի…

-Բարև, իմ արև։ Կարոտել եմ քեզ։ Ասա, որ լավ ես։ Ասա, որ ժպտում ես ինձ համար։

Երջանկությունից կորցրել էի բառերս, շուրթերս դողում էին…

-Իմ տղա՜, ոնց եմ կարոտել քեզ։ Խոստացիր, որ շուտ ես գալու, խոստացիր, որ ինձ երբեք մենակ չես թողնելու, խոստացիր։ Առանց քեզ գժվել եմ…

-Գալու եմ, խոստանում եմ։ Անպայման հետ եմ գալու։ Գալու եմ, որ միշտ ժպտաս, արևս… Ամեն օր ավելի շատ եմ քեզ սիրում…

Ասաց ու նորից չքացավ։ Բայց այս անգամ ուրիշ էր, այս անգամ ես թևեր առա, չէ որ խոստացավ, որ գալու է. նա միշտ կատարում է իր խոստումները։ Նա հաստատ կգա, վստահ եմ…

Արևը նորից սկսեց շողալ, կյանքի գույները հետ եկան, նորից ուզեցի ապրել, որովհետև կյանքն այնքան հիասքանչ է, երբ դու կաս… Ամբողջ օրս անցավ հեքիաթի պես, կարծես նորից էի ծնվել…

Վաղ առավոտ էր, մռայլ, անձրևոտ մի առավոտ… Զանգում էր հեռախոսը, ու կրկին արթնացա դրա ձայնից… Բացեցի աչքերս, գիտակցության եկա ու մտածեցի. «Նա է… Իմը»:

-Նա էլ չկա։ Ցավոք, նա էլ հերոսացավ,- ասաց այդ ձայնը, ու ես այլևս ոչինչ չլսեցի…

Ականջներս խլացան, ուղեղս մթագնեց, ու էլ ոչինչ չեմ հիշում…

Նա գնաց։ Գնաց, որ ապրեմ իր փոխարեն, իր համար…

Ապրիլի յոթն էր։ Արևը դեռ չէր հասցրել ծագել, և այդ օրվանից արևն էլ երբեք չծագեց ինձ համար»…

Ani Hovhannisyan

Ճիշտն ասելն ավելի լավ է

Աշնանային մի առավոտ ես սովորականի պես արթնացա և ուղևորվեցի դպրոց։ Երբ մտա դասարան, զանգը դեռ չէր հնչել, շատ հետաքրքիր անցան բոլոր դասաժամերը։ Եկավ վեցերորդ դասաժամը՝ ֆիզկուլտուրան։ Մեր դասարանի Ամալյան նստած էր Կարենի սեղանի մոտ։ Երբ զանգը հնչեց, տղաները վազելով դուրս թռան՝ չնկատելով, որ հրեցին Ամալյային։ Ամալյան ընկավ, աղջիկներով վազեցինք նրա մոտ։ Բարեբախտաբար Ամալյային ոչինչ չէր պատահել։ Այ, իսկ սեղանի ոտքը կոտրվել էր։ Մենք ստիպված էինք կանչել մեր դասարանի Կարենին։ Ես և Կարենը մնացինք դասարանում, որ սարքենք սեղանի ոտքը։ Մեզ նյութեր էր անհրաժեշտ։ Բայց որտեղի՞ց։ Երկար մտորելուց հետո որոշեցինք գնալ Լյովա պապիկենց տուն։ Բերեցինք նյութերը և վերանորոգեցինք սեղանը։ Շատ ուրախ էինք, որ կարողացանք հասցնել, և ուսուցիչները չիմացան։ Ես ուրախ-ուրախ իջա ֆիզկուլտուրայի դահլիճ, որտեղ տեսա ընկեր Մամբրեյանին։ Չգիտեի, ինչ պատճառաբանություն հորինել, դասից բացակայելու համար։ Ասացի, որ մնացել էի դասարանում որոշ առաջադրանքներ գրելու համար։ Պարզվեց, որ մեր դասարանի Լիլյան ընկեր Մամբրեյանին ասել էր, թե ես ինձ վատ եմ զգացել, դրա համար չեմ ներկայացել դասին։ Ընկեր Մամբրեյանը կանչեց Լիլյային և երկուսիս սաստեց ու շատ զայրացավ, որ ստել ենք։

Հաջորդը դասղեկի ժամն էր։ Դասղեկը մեզ տարավ համակարգչային սենյակ՝ ֆիլմ դիտելու։ Ֆիլմն ընկերության մասին էր։ Բայց մենք չէինք կարողանում դիտել ֆիլմը՝ անընդհատ մտածում էինք այն մասին, որ ընկեր Մամբրեյանը չպատմի մեր ստախոսության մասին, այլապես դասղեկը մեզ կպատժեր և կզրկեր էքսկուրսիա գնալու հնարավորությունից։ Ամբողջ դասարանով որոշեցինք ինքներս պատմել այդ մասին։ Դասղեկը ժպտաց և գնահատեց մեր անկեղծությունը՝ խոստանալով տանել էքսկուրսիա:

anush hovhannisyan

Մտածելու մասին

Երբևէ մտածե՞լ եք մտածելու մասին: Ասեմ, որ ինձ համար ամենահետաքրքիր թեմաներից մեկն է: Ես սկսեցի մտածել մտածելու մասին, երբ մի օր գիրք կարդալիս գտա մի նախադասություն.

«Երբ մարդն առաջին անգամ դառնում է ինքն իր համար հարց, գիտակցում է, որ գիտակցություն ունի ու սկսում է գիտակցել գիտակցելու մասին»:

Ես մի պահ սկսեցի մածել մտածելու մասին: Ու սկսեցի ուշադրություն դարձնել փոքրիկ երեխաների ամեն մի շարժմանն ու գործողություններին և ամեն անգամ մտածում եմ՝ տեսնես նրանք է՞լ են մտածում ինձ նման…

Այս մտքերով որոշեցի մի փոքրիկ հարցում կատարել ու հասկանալ բոլորի տեսակետը մտածելու մասին, և հիմնականում բոլորից լսում էի նույն պատասխանը.

-Դե չէ, ոնց պետք ա փոքր երեխան մտածի, ի՞նչ են հասկանում, որ մի բան էլ մտածեն:

Բայց եկեք մի փոքր ուշադիր լինենք, ու երևի հարցը պարզ կդառնա նրանց արարքների միջոցով, ու վերջապես իմ մտքերը մի քիչ կհանգստանան: Նրան իհարկե, իրենց փոքրիկ գլխում ամեն ինչ մտածում են, վերլուծում են, դե հա, իհարկե, ոչ մեզ պես, բայց ինչ-որ ձև, ինչ-որ չափ հաստատ մտածում են:

Ինչևէ, որոշեցի շարունակել և գրքի ընթերցումը, և մտածելու մասին մտածելը:

Սկզբում Պլատոնի մտքերն էին գլխիս մեջ, հետո մեզ միացավ Հեգելը իր ժխտողական սկզբունքներով, ու մեկ էլ Կանտը եկավ: Բոլորը միախառնվեցին, ու սկսվեցին մտքեր՝ մտածելու մասին, գիտակցության մասին, մարդու մասին: Եվ ինչպես ասվում է հայտնի ասացվածքներից մեկում՝ «Որպեսզի լինի սկիզբ, ստեղծվեց մարդը»…

Սկսեք մտածել մտածելու մասին, վարակիչ հարց, որ եթե թույլ տաս մտնել քո մեջ, հաստատ կհետաքրքրի:

Իսկ վերջում Կանտի խոսքերից մի բան, որը էլի մտածելու տեղ կտա.

«Ինձ ոչ ոք չի հասկացել, բացառությամբ մեկից, ու նա էլ սխալ է հասկացել»:

jemma petrosyan

Գրել, բայց ինչի՞ մասին

Արդեն բավական ժամանակ է, ինչ չեմ կարողանում նյութեր ուղարկել 17․am-ին։ Երբ ամեն անգամ մտածում եմ գրելու մասին, ինչ-որ մի բան խանգարում է։

Ամեն անգամ քնելուց մտածում եմ վաղվա մասին, ու երևի այս օրերի ընթացքում չի եղել մի այնպիսի օր, որ չմտածեմ գրելու մասին։ Հա, ճիշտ է, ես չեմ սիրում գրել, բայց մտածե՞լ։ Ինչպե՞ս կարելի է չսիրել «մտածել» ասվածը։ Հը՞։

Միշտ մտածում եմ, որ երբ առավոտյան արթնանամ՝ մի խորիմաստ ու հավես նյութ կգրեմ։ Չգիտեմ, է՜։ Առավոտ արթնանալուն պես փորձում եմ գրել այն ամենը, ինչ մտածում էի նախորդ գիշեր։ Մտածել ամեն ինչի մասին ու այդ ամենը միացնել իրար։

Երբ դեռ չես հասցրել մի բան գրել, տան մեծերը սկսում են քեզ գործի դնել, այդ ամենից հետո դասեր, իսկ երբ այդ բոլորը վերջացնում ես ու բոլորից թաքուն փորձում ես գրել… Ի՞նչ գրել։ Արդեն բոլոր մտքերը ցրվեցին։ Վերցնել թուղթը և գրիչը: Ես չեմ կարողանում, ու գիտե՞ք ինչու, որովհետև ես չեմ սիրում գրել , չեմ սիրում մտածածս թղթին հանձնել։ Բայց այսօր որոշեցի ինչ մտածում եմ ասել․ ասել այն ամենը, ինչ արդեն ներկայացրեցի: Որտեղի՞ց պետք է սկսել, կամ որտեղ վերջացնել։

Հա, ճիշտ եմ ասում, այս օրերին շատ գաղափարներ եմ ունեցել, բայց երբ թուղթը և գրիչը վերցրել եմ ձեռքս, ամեն ինչ հօդս է ցնդել։ Ախր, ես գիտեի, թե ինչ կարելի էր գրել, բայց մտածում էի, որ բոլորն էլ գրում են, նյութի պակաս չկա 17-ում, կհասցնեմ, հետո տեսնում էի, որ ուրիշներն արդեն այդ մասին գրել են, այդ իսկ պատճառով սպասում էի մեկ այլ թեմայի։

Վերջ, սպասելն ինձ շատ խանգարեց: Այսուհետ չեմ սպասելու, գրելու եմ հաճախ, գրելու եմ առօրյա կյանքի, ինձ հուզող խնդիրների, նորությունների, ինձ շրջապատող մարդկանց մասին։

Anna Andreasyan

Արարատյան դաշտի առավոտը

Շատերիս համար առավոտյան վաղ արթնանալը այնքան էլ հեշտ չէ: Եվ ես բացառություն չեմ: Ամեն առավոտ, երբ արթնանում եմ դպրոց գնալու, միակ երազանքս է շուտ տուն վերադառնալ ու քնել: Իհարկե, այդ երազանքը հազվադեպ է իրականանում:

Ամբողջ տունը արթնանում է, ես դեռ ասում եմ.

-Հինգ րոպե էլ քնեմ:

Այդ պահին երազում եմ արձակուրդների մասին, որ կարողանամ հանգիստ քնել: Իսկ արձակուրդների ժամանակ, երբ այդ հնարավորությունը ունեմ և լիարժեքորեն օգտագործում եմ, մի ուրիշ խնդիր է առաջ գալիս: Իհարկե, շատ հաճելի է քնել այնքան, ինչքան ուզում ես, բայց հետո ամբողջ օրը ուշքի չես գալիս: Հոգնած ես զգում, ու այնպիսի տպավորություն է, ասես շուտ արթնացել և շատ գործ ես արել: Ինչքան բան չես անում, այնքան շատ ես հոգնում: Պարապությունը ամենաշատն է հոգնեցնում:

Տատս մեր տանը շուտ արթնանալու ջատագովն է, և մեր տանը ամենաշուտը նա է արթնանում: Ինձ միշտ ասում է, որ առավոտյան շուտ արթնանալուց և թարմ ու մաքուր օդը շնչելուց լավ բան չկա:

Մի անգամ ամռանը, չգիտեմ ինչ հրաշքով, առավոտյան 6-ին էի արթնացել:

Ես որոշեցի զսպել նորից քնելու ցանկությունս և վեր կացա: Տանը բոլորը քնած էին: Լվացվեցի, որից հետո գիրքս վերցրի (այդ ժամանակ «Վարդանանք» էի կարդում) ու գնացի դուրս: Արևը դեռ չէր ծագել, բայց հասցրել էր կարմիրով ներկել ամպերը: Օդը այնքան թարմ էր ու զով, ոչ մի ձայն չկար, բացի թռչունների ծլվլոցից:

Գիրքը բացեցի ու կարդացի. «Հանդիսավոր բացվեց գարնանային առավոտը Արարատյան դաշտում»: Միայն գարնանայինի տեղը` ամառային, մնացածը համընկնում էր:

Այդ օրը վերջապես հասկացա, թե ինչքան հաճելի է վաղ արթնանալը: Եվ, թե ինչու է տատս միշտ այդ ժամին արթնանում:

Ամեն ինչ լավ կլինի

Հարցազրույց 12-րդ դասարանի աշակերտ Շիրազ Կիրակոսյանի հետ:

Լուսանկարը` Սոնա Մխիթարյանի

Լուսանկարը` Սոնա Մխիթարյանի

-Որպես ապագա շրջանավարտ ի՞նչ մտավախություններ կամ հուզող հարցեր ունես:

-Ես ուսուցիչների խորհրդով քննություններս տեղափոխեցի մայիս ամիս, բայց փոշմանել եմ, որովհետև դեկտեմբերին անցկացված քննություններին մարզից ստուգողներ չկային, իսկ մայիսին հնարավոր է գան: Ինձ ասում էին՝ մյուս կիսամյակ կնստես դասի, մի բան կսովորես, կգրես: Բայց եթե ես այս 12 տարիների ընթացքում չեմ սովորել, ու ցանկություն չի էլ առաջացել սովորելու, ինչպե՞ս կսովորեմ մի քանի ամիսների ընթացքում:

-Իսկ ի՞նչ ես կարծում, մայիս ամսի պարտադիր 3 քննությունները կարո՞ղ ես հանձնել:

-Դե, պիտի արտագրեմ, բայց ումից՝ չգիտեմ: Բոլոր լավ սովորողները արդեն հանձնել են:

-Ինչպես հասկացա, չես սիրում սովորել: Իսկ որևէ հոբբի կամ նախասիրություն ունե՞ս:

-Արդեն 2 տարի է գնում եմ նկարչության ու շատ եմ սիրում նկարել: Դաս չեմ սիրում անել, հոգնում եմ, իսկ նկարելով հանգստանում եմ, ոչ թե հոգնում: Ես փոքր ժամանակ միշտ նկարում էի ու մայրս տեսնելով, որ սեր ունեմ, ուզում էր գնամ սովորելու այդ ուղղությամբ: Ցերեկը այդքան ժամանակ չի լինում նկարելու համար, դրա համար գիշերն եմ միշտ նկարում: Մայրս գալիս, լույսը անջատում է, ես էլ նորից միացնում ու շարունակում եմ: Իմ ուսուցիչը միշտ ինձ ասում է, որ երբ հավեսով չեմ նկարում, դադարեցնեմ, թե չէ կհիասթափվեմ: Ես հենց այդպես էլ անում եմ: Քանի որ հայրս վատառողջ է, ու իրեն օգնելու շատ բաներ եմ ունենում, դրա համար չեմ հարմարեցնում նկարել: Հայրս միշտ ասում է, որ չհիասթափվեմ:

-Ունե՞ս երազանքներ:

-Ես իմ կյանքը առանց նկարչության չեմ պատկերացնում, հետևաբար իմ երազանքները կապված են նկարչության հետ: Երազում եմ իմ արվեստի տունը ունենալ ու շատ աշակերտներ: Ուզում եմ, որ իմ աշակերտները ինձ հպարտանալու առիթ տան, ինչպես որ մենք՝ մեր ուսուցչին: Սոն ջան, հույս ունեմ, որ կընդունվեմ, ուղղակի վարձավճարի հարցն է:

Լուսանկարը` Սոնա Մխիթարյանի

Լուսանկարը` Սոնա Մխիթարյանի

-Կա՞ այնպիսի հարց, որը քեզ միշտ մտահոգում է ու տխրություն է պատճառում:

-Հա: Ես ժամանակին արել եմ մի սխալ, չգիտակցելով, որ ինձ մտերիմ ընկեր ձևացողները ինձ վատ դրության մեջ կդնեն ու կծիծաղեն վրաս: Ես չէի մտածել հետևանքների մասին: Ես հիմա ամենաշատը ընկերության կարիք ունեմ: Գիտե՞ս, Սոն, որ ընկեր կոչվածներս երբ ինձ դիմում էին, միշտ փորձում էի օգնել, բայց իրենք… Շատերն են ասում՝ ընկերությունը սուտ է, հա, ես էլ էի էդպես մտածում, բայց դու ինձ հակառակը համոզեցիր, Սոն՝ դժվար պահերին կողքս մնալով: Առաջ, որ ընկերներս բարև էին տալիս, սովորական էր, իսկ հիմա թանկարժեք է դարձել էդ մի սովորական «բարև»-ը:

-Ամենաշատը ի՞նչ կցանկանայիր, որ կատարվեր քեզ հետ:

-Եթե հայրս բուժվի, ամեն ինչ լավ կլինի:

anush hovhannisyan

Մի դժգոհեք

Ահ, ինչ հետաքրքիր են մարդիկ: Իրոք, մի փոքր ուշադիր լսեք, թե ինչ են խոսում, և վերջ: Մեկ կտեսնես՝ գների թանկացում, մեկ՝ աշխատավարձ, մեկ էլ՝ հոպ, հասանք եղանակներին: Դե հա, ինչ արած, ամեն եղանակ իր հետաքրքրությունն ու դժվարություններն ունի: Ախր, ինչո՞ւ եք այդքան փնթփնթում ու բարդացնում ամեն ինչ, որ խոսեք, քննարկեք, հանկարծ ձմեռը կդառնա մեղմ ու տա՞ք, ամառը՝ հով ու երկա՞ր: Չէ, բան էլ չի փոխվի: Ու ամեն անգամ հիշում եմ իմ լավ ուսուցչուհու խոսքերը.

-Եթե մի բան պետք է այսպես թե այնպես լինի, սիրով նայիր ու արա. ամեն ինչ ավելի լավ ու հեշտ կստացվի:

Փորձեք մի փոքր սիրով նայել ամեն ինչին:

Վերջերս հյուրեր ունեինք: Խոսեցին հազար ու մի թեմայից ու մեկ էլ.

-Էս տարի ձմեռը շատ խիստ է, ձյունն էլ շատ եկավ ու հլը անդադար գալիս ա: Ուֆ՜, հոգնեցինք, էլի:

- Մի պահ էլ ասեցին Թուրքիայից իբրև տաք հոսանքներ են գալիս, դրանց տաք հոսանքել ա սուտ, այ մարդ, գոհ ենք դրանցից:

Հը՞, դեպի Անտարկտիդա ուղեգիր պատրաստե՞նք հատուկ քեզ համար: Ի՞նչ էիք ուզում, ձմեռը առանց ձյա՞ն: Եկեք համաձայնվեք, որ առանց ձյան իրոք անիմաստ կլիներ:

-Ա՜, թող միշտ ամառ լինի, թե չէ՝ էս ինչա ջրերը սառեցին, ճանապարհները, բա էլ ասելու չի: Ահավոր ա:

Ես հիշեցի. դու հենց այն նույն մարդն ես, ով ամռան շոգին չդիմանալով, ձմեռ էր ուզում: Ես հիշում եմ ամեն ինչ: Չփորձեք դժգոհել: Կցանկանա՞ք մեկնել Եգիպտոս, տաք ավազ ու արև:

-Հեսա մի կերպ էս ցրտից կպրծնենք, ու գարուն: Խելառ մարտ:

-Էդ հեչ, բա աշո՞ւնը, էնքան անձրև ա գալիս, խոնավանում ենք: Թե ասա՝ ինչի ա էդքան անձրև գալիս:

Այ, էստեղ ուզում ես մի տոմս էլ առնել դեպի Բրիտանիա, որ գնա «կարոտը առնի» անձրևից:

Տեսնես, որ ամբողջ տարին միապաղաղ լիներ ու մի եղանակ, ինչի՞ց էին դժգոհելու:

qristine epremyan

Խնդրանք Աստծուն

Հայկական բոլոր ընտանիքներում արու զավակի ծնունդը ամենասպասվածն է, և դա գիտենք բոլորս: Ցանկացած ընտանիք պիտի իր ժառանգն ունենա, իսկ այդ ժառանգն էլ դառնում է ընտանիքի ուրախությունը:

Հիմա ուզում եմ այդպիսի մի դեպք պատմել, որտեղ…

Քեռիս ապրում է Շիրակի մարզում՝ Սարակապ գյուղում: Կարծում եմ՝ գիտենք, որ հեռավոր գյուղերում ավանդապաշտությունը մի փոքր ավելի շատ է ընդգծված: Եվ այնտեղի բնակիչների համար առավել քան կարևոր է մի տղա ունենալ, որին կկոչեն իր պապի անունով: Եվ ահա, նրա ընտանիքում ծնվում են երկու աղջիկներ: Դե… Բոլորն էլ ասում են` երեխան երեխա է, կարևորը առողջ լինի, բայց…

Մոտ տասը տարի հետո նրանք արդեն սպասում էին իրենց տղայի ծնվելուն, ով պետք է դառնար տան լիությունն ու հպարտությունը: Բայց բախտը հաճախ չէ, որ ժպտում է մարդկանց:

Տղան ծնվեց հիվանդությամբ, և բժիշկներն անգամ հույս չտվեցին, որ նա կապրի: Բայց երևի այդ տղային Աստված էր ուղարկել, և նա ինչ որ առաքելություն ունի երկրի վրա:

Այսպես ասած, բամբակների մեջ մեծացրին այդ երեխային: Ինչպես կարգն է՝ պապի անունով էլ կնքեցին: Իսկ տատիս սերն այնքան մեծ է երեխայի նկատմամբ, որ երևի չկարողանամ նկարագրել: Հիմա տղան արդեն տասներկու տարեկան է, չնայած հիվանդությանը՝ քայլում է, գնում դպրոց, աղբյուրից ջուր բերում տան համար և մի շարք այլ գործեր անում: Այնքան սեր կա նրա մեջ, բոլորին սիրում է, բոլորի հետ շփվում, գրկելուց էլ այնքան ամուր է գրկում, որ քիչ է մնում խեղդվես:

Ափսոս, որ չի կարողանում հասկանալի խոսել: Նրան անծանոթ մարդը չի կարող հասկանալ, թե ինչ է ասում, իսկ դա ընկճում է նրան:

Սուրբ Ծննդյան օրը գնացել էի տատիս այցելության: Ինչպես միշտ, քեռուս տղան, ինձ տեսնելով, ուրախությունից պարում էր, և տվեց իր «ավանդական» հարցը՝ տորթը բերե՞լ ես (ես միշտ, հյուր գնալիս, նրան տորթ եմ տանում):

Եվ հենց այդ օրը տատս մի բան պատմեց.

«Էսօր քեռուդ հետ նստած Սուրբ Ծնունդի Պատարագն էինք նայում, ու գիտե՞ս ինչ եղավ, ապերը (մենք էդպես էնք դիմում քեռուս տղային) չոքեց հեռուստացույցի առաջ ու սկսեց «Հայր մեր»-ն ասել, վերջում էլ ավելացրեց. «Հիսուս ջան, խնդրում եմ ինձ լեզու տուր, որ խոսեմ»:

Մի պահ իսկապես քարացա, հետո ոչ մի մեկնաբանություն չկարողացա տալ տատիս պատմածին: Իսկ երեխան ժպիտով նայում էր ինձ, ու պտտվում շուրջս…

Ո՞վ գիտե, գուցե մի օր հրաշք կատարվի, և Աստված տա երեխային այն, ինչը նա իրոք այդքան սրտանց խնդրել էր…