Հը՛ն, հետաքրքրե՞ց: Արի՛ վերլուծենք: Սկսենք պարզագույնից` մայրիկին պատկերացնելով լրագրողի դերում:

Պատկերացնենք, որ բակի երեխաների հետ կռվի ես բռնվել, երեխաներից մեկը հրել ու գցել է քեզ, ու դու քերծել ես թևդ: Այժմ տուն գնանք: Մայրիկն իսկույն նկատեց վնասվածքը, քանի որ ուշադիր էր: Նշանակում է, որ լրագրողները պետք է ուշադիր լինեն: Ապա, ինչպես և միշտ, սկսեց հարցուփորձ անել, թե ինչու ես վնասվել: Դա էլ լրագրողի հարցազրույց վերցնելն է: Եթե հանկարծ փորձես կեղծել պատմությունը, մայրիկն իսկույն կնկատի, ու քո բառը կօգտագործվի քո դեմ: Նա կջանա ճշմարտությունը կորզել: Նշանակում է` լրագրողը վերլուծում է ասված ցանկացած բառ և հարկ եղած դեպքում կարող է այն օգտագործել այլ հարցեր պարզաբանելու համար: Ինչպես մայրիկը, լրագրողը ևս փորձում է հնարավորինս ճշգրիտ տեղեկություններ հավաքել: Ճշմարտությունը լսելուց հետո մայրիկը, գտնելով, որ դու մեղավոր ես կոնֆլիկտի առաջացման մեջ, կսկսի վերլուծել, ինչպես դա կաներ լրագրողը: Մայրիկը կորոշի պատժել քեզ, որպեսզի դու այլևս այդ սխալը չկրկնես: Մայրիկը «կքաշի քո ականջը»: Այո՜, լրագրողներն էլ են կարողանում «ականջ քաշել»: Մայրիկը քո արարքի մասին կպատմի հայրիկին, որը լրագրության մեջ հանրությունն է: Իսկ հայրիկը արարքը կգնահատի յուրովի:

Է՜հ, ի՞նչ արած, այսքանով գործը դեռ չի վերջանում: Երեկոյան սուրճի սեղանի շուրջ մայրիկը զրույցի է բռնվում հարևանների հետ ու պատմում եղելությունը: Բայց մայրիկը երբեմն չափազանցնում է, երբեմն՝ որոշ բաներ թաքցնում, երբեմն էլ պատմում այնպես, ինչպես կա՝ կախված իրավիճակից:
Օ՜հ, իսկ անխուսափելին այն է, որ ի վերջո այդ բոլոր մայրիկները՝ թե՛ քո մայրիկը, թե՛ հարևանները, սկսում են նոր հարցերի տեղատարափ, որից, անկասկած, բոլոր երեխաներն են փորձում խուսափել:
Ա՜յ, թե ինչպիսի լրագրողներ են մայրիկները:

Վերջին շրջանում գրածս նյութերի թվաքանակի մեջ մեծամասնություն են կազմում հարցազրույցները, և դա իմ կարծիքով նրանից է, որ մեր համայնքում շատ են նշանավոր մարդիկ, կյանքի հետաքրքիր իրադարձություններ ունեցած, ականավոր և ակնառու լիճքեցիներ: Բացի բնությունից ու տեսարժան վայրերից, հարուստ միջավայրերից ու շրջապատից, համայնքս հարուստ է նաև իր անվանի լիճքեցիներով (Տեր Շահե քահանան, Աբով Արամայիսի Ջուլիկյանը՝ «Ники ТВ» հեռուստաընկերության գլխավոր խմբագիրը և սեփականատերը, Վանիկ Պողոսյանը, Գերմանիայում Հայաստանի Հանրապետության արտակարգ և լիազոր դեսպան Աշոտ Սմբատյանը և այլոք): 

Երբ առաջին հարցազրույցս իրականացրի, ինձ թվում էր, թե ամեն ինչ շատ բարդ ու դժվար է լինելու։ Մտածում էի, որ հնարավոր է այլևս հարցազրույց չանեմ, սակայն ամեն ինչ գլխիվայր շուռ եկավ, ամեն ինչ փոխվեց: Երբ երկրորդը իրագործեցի, կարծիքս սկսեց քիչ-քիչ փոխվել, էլ չասեմ երրորդի, չորրորդի և մյուսների մասին։ Չխոսեմ նաև այն մասին, որ հարցազրույցների ձայնագրությունները առկա են հեռախոսիս մեջ՝ ձայնագրության տեսքով, ուղղակի այնքան երկար ձայնագրություններ են, որ միացնելիս արդեն գրառելու հավեսս փախչում է։ Բայց իրականում շատ հետաքրքիր են:

Այնքան դժվար է նստել, մտածել, մտքերն իմի բերել ու գրի առնել թղթի վրա։ Մինչդեռ, հարցազրույցն այնքան հեշտ է՝ հարց ես տալիս ու պատասխանը ստանում, ուղղակի պետք է հարցերը ճիշտ, գրագետ ու հասկանալի կազմել, որպեսզի այն ընթանա սահուն, հետաքրքիր ու բովանդակալից: Հարցազրույցը նման է ճաշի՝ որքան բանջարեղենն ու անհրաժեշտ մթերքները շատ են, այնքան համեղ ու բուրավետ է դառնում։ Որքան հարցերը շատ ու բովանդակալից են լինում, այնքան այն համով ու հոտով է դառնում: Դե ինչ, երևի սրանից հետո կրկին հարցազրույց գրեմ, ուղղակի մի փոքր սպասեք:

Բոլոր նրանց, ովքեր որոշել են լրագրող դառնալ, խորհուրդ եմ տալիս հարցազրույց գրել սովորել:

Երբ կարևոր թեմա ես վերցնում ու գտնում ես մարդկանց, որոնք իսկապես ասելիք ունեն՝ համարիր, որ ինքդ էլ ես կարևոր գործ անում…

Մեր գյուղը մի փոքր ընտանիք է: Էստեղ մարդիկ իրար սիրում են, հաճախ էլ՝ կռվում, հետո էլի հաշտվում՝ մի բաժակ սուրճի սեղանի շուրջ: Մեր փոքր ընտանիքում ամեն ինչ պարզ է ու շիտակ. մարդկային հարաբերությունները, կյանքը, օդը, ջուրը, մի խոսքով՝ ամեն ինչ:

Մեր գյուղը մնացած գյուղերից էդքան էլ չի տարբերվում: Չնայած, չէ: Շատ գյուղերից տարբերվում է ասֆալտի (արդեն մաշված), ճանապարհային լուսավորության, մշտական գազի ու լույսի առկայությամբ:

Մեր հրաշք գյուղը դեռ Արցախյան ազատամարտի տարիներից անվանում են Վահան: Գիտե՞ք, թե ինչու: Ասեմ: Երբ սկսվել է ազատամարտը, գյուղը իսկական վահան է եղել ամբողջ Հայաստանի հյուսիս-արևելյան սահմանի համար: Սակայն տարբեր ժամանակներ գյուղն ունեցել է տարբեր անվանումներ՝ Ռուբենակերտ, Օրջոնիկիձե: Տեղացիներն անվանել են նաև Ջրդխան: Ջրդխա՞ն: Զարամացաք, չէ՞: Կզարմանաք, բա ի՞նչ կանեք:

Մեծ տատիկս (այսինքն՝ հորս տատիկը, էլի) մի օր պատմեց «Ջրդխանի» պատմությունը: Տատի խոսքերով, գյուղում մի խան է ապրելիս եղել: Էդ խանի ժամանակ գյուղում էնքա՜ն ձյուն է եկել, որ խանը նույնիսկ չի կարողացել իրենց գոմի դուռը բացի ու ճարահատյալ թողել է գյուղից փախել: Գյուղի անունն էլ մնացել է Ջրդխան (ջուր- կապված ձյան հետ և խան):

Դե, թե որքանով է էս պատմությունը ճիշտ, որքանով՝ սխալ, դա չգիտեմ, բայց կարծում եմ՝ հետաքրքիր պատմություն է:

Գյուղն ազատամարտի դեռ առաջին օրերից մեծ մասնակցություն է ունեցել հայրենի երկրի պաշտպանության սրբազան գործին: Գյուղի ինքնապաշտպանության ժամանակ զոհվել է 16 հայորդի, որոնց անմար հիշատակին է նվիրված գյուղի հուշահամալիրը:

Մեր գյուղում, մեր ընտանիքում՝ Վահանում, մարդիկ միշտ պատրաստ են իրար օգնել:

Էստեղ հարևաններն իրար օգնում են ամեն հարցով, պետք եղած ժամանակ հաց են տալիս, «մածնի մերան», հավի կուտ, ալյուր, իսկ երբ հետ են վերադարձնում, չեն վերցնում: Բայց, հե-հե՜, երբ մի օր էլ վիճում են, ամբողջը հիշում են ու երեսով տալիս…

Գյուղացու կյանքը հեշտ չի. ամեն օր առավոտ ժամը 5-ին վեր կաց (ամառը), մի բաժակ սուրճ խմի ու արագ գնա գոմ, կովերին կթի և ուղարկի արոտի, որ էդ խեղճերն էլ էդտեղ սովամահ չլինեն: Հավերին կուտ տուր, մեկ էլ ոչխարներին ուղարկի արոտի: Հետո արի տուն ու հազիվ հասցրու մի էրկու գործ արա, մեկ էլ, հո՛պ, կտեսնես տավարն արոտից էկավ: Էլի գնա գոմ ու էդքանը տեղավորի, կթի, ջուր տուր… Ու էլի զանազան գործեր: Ու ո՜չ երանի նրան, ում տնտեսությունը մի քիչ մեծ է:

Վերջ, օրը վերջացավ, մեծերի ասած՝ «մթինն ընգավ»:

Էսա գյուղացու օրը: Ամբողջ օը չարչարվի, ստեղծի, որ քո էրեխեն ոչ մեկից հետ չընկնի: 12 տարի դպրոց ուղարկի, մեկ էլ մտածի, թե ոնց ես քաղաք տեղ պահելու, սովորեցնելու, էդքան ծախսերն անելու:

Մի խոսքով, հեշտ չի գյուղացու կյանքը: Ու ամեն դեպքում, գյուղացու չարչարանքի, աշխատանքի շնորհիվ է, որ ունես կայուն գյուղատնտեսություն:

Ինչևէ, ժողովուրդ ջան, էս էլ մեր Վահան գյուղը, որտեղ մարդիկ իրար սիրում են, հաճախ էլ՝ կռվում, հետո էլի հաշտվում՝ մի բաժակ սուրճի սեղանի շուրջ:

Մենք բոլորս էլ ինչ-որ բան ապացուցելու կամ համոզելու համար պատճառներ ենք փնտրում, երբեմն ստացվում է համոզել մարդկանց, երբեմն՝ ոչ, բայց ինչպես ասում են. «Փորձը փորձանք չի և փորձել միշտ էլ կարելի է»։ Հիմա ես կպատճառաբանեմ իմ պասիվությունը ու հուսով եմ կհասկանաք ինձ։

Առաջին պատճառը թեմայի բացակայությունն է, գիտեմ՝ դա շատ տարածված պատճառաբանություն է, սակայն ինձ մոտ իսկապես մտքի ճգնաժամ էր։ Ես միայն դասերս էի անում ռոբոտացած և ուրիշ ոչնչի համար ժամանակ չէի գտնում։ Մարտունում էլ կարծես կյանքը կանգ էր առել։ Իմ կարծիքով, յուրահատուկ ոչինչ տեղի չէր ունենում։

Պատճառներից երկրորդը ձմեռն ու դասերն էին։ Այս տարի ձմեռն իր հետ միայն ցուրտ բերեց, իսկ դասերից կտրվելը, փաստորեն անհնար էր։ Պատկերացրեք. ձմռան ցրտին կտրել այդքան ճանապարհ, որպեսզի հասնել դպրոց, իսկ դպրոցում անհնար էր ինչ-որ բանի վրա կենտրոնանալ։ Բայց դե, եկավ գարունը՝ իր հետ բերելով արեգակ ու ջերմություն, ինչպես նաև նոր մտքեր ու մտահղացումներ։

Երրորդ ու ամենակարևոր  պատճառը ես եմ, ես ու իմ բնավորությունը։ Իմ առօրյան ու ապագայի սպասումները, հույսերը ու հուզմունքը, սակայն ես կփորձեմ փոխվել ու կսկսեմ հենց հիմա, հենց այս նյութից։ Հուսով եմ այս նյութը ինձ տեղից կշարժի, չեմ կանգնի ու պատճառաբանություններ ման գամ, կսկսեմ գործել:

Ինչպես ասում են՝ չաշխատելու համար պատճառներ են փնտրում, իսկ աշխատելու՝ միջոցներ:

Արդեն մի քանի օր է, ինչ հերթափոխի է եկել օրացուցային գարունը: Այս բառն էլ սեփականացրեցի հեռուստաեթերներից: Բոլորս անհամբեր ու սրտատրոփ սպասում ենք իրական գարնանը, ոչ թե օրացույցային:

Առավոտյան մեր գյուղում արդեն զգացվում էր գարնան շունչը` ձնհալը, դրանցից գոյացած ցեխերն ու ջրափոսերը: Բայց գարունը միայն ցրտաշունչ ձմռան արգելակումը կամ ծանր վերարկուներից ազատվելը չէ: Ո՛չ, ո՛չ, դեռահասների ու երեխաների համար հենց դա է, իսկ մեծահասակների համար՝ գարնանային գործերի սկիզբն է: Բայց ինչևէ, գործերի մասին հետո կխոսենք: Այս գարունը յուրահատուկ ձևով եկավ հերթափոխի: Հիմա պատմեմ յուրահատկության մասին: Մեր գյուղացիների մեծ մասը աշնան բերքահավաքի ժամանակ բերքի ցածր գների պատճառով բերքը չի վաճառում՝ մտածելով, թե գարնանը ավելի թանկ կվաճառի: Բայց սովորաբար գարունը գալիս է, բայց բարձր գները չեն գալիս: Իսկ այս տարվա ցրտաշունչ ձմռանը հաջորդեց գնային տեղումներով գարունը:

Այսօր հանդիպեցի մի խումբ մարդկանց, այնքան ուրախություն կար նրանց աչքերում: Ուշադիր հետևում էի նրանց խոսակցությանը.

-Իմացա՞ք, կաղամբի գինը գնալով բարձրանում է:

-Հա՛, հա՛, ճիշտ է՝ երեկ 120 դրամ էր:

-Այ, մի երկու օր էլ սպասենք, կարող է դառնա 130, այդ ժամանակ կտամ՝ թող տանեն:

Ու այդպես երկար զրուցում էին, այնքան ուրախ էին: Իսկ ես ուշադիր լսում էի նրանց, որ ոչ մի բան բաց չթողնեմ ու մտածում, թե որքան քիչ բան է պետք մեր գյուղացիներին ուրախանալու համար. միայն իրենց չարչարանքի գնահատում: Այս գարունը իր մեկնարկով ինչքան ուրախություն պարգևեց գյուղացիներիս:

Շնորհակալ եմ քեզ, գարուն։