ella mnacakanyan yerevan

Ուսանողական բողոքներ

Երևի ցանկացած դիմորդի ծանոթ է այն երջանիկ պահը, երբ վերջապես հանձնում ես վերջին քննությունդ (ընդ որում, կապ չունի՝ լավ, թե վատ) և մտնում տուն ազատության այնպիսի զգացումով, ասես ողջ կյանքիդ ընթացքում ուսերիցդ կախված մի ծանր բեռից ես ազատվել: Հաղթահարում ես շտեմարաններդ իսպառ այրելու երկու տարվա անհագ ցանկությունդ՝ մտածելով, թե սա վերջն էր, այլևս նման դժոխքում չես հայտնվի, բայց… Բայց քեզ համար շատ անսպասելիորեն պարզվում է, որ հունիսից ընդամենը երկու ամիս հետո գալիս է սեպտեմբերը, և երկու աներևակայելի կարճատև ամիսներին հաջորդում է մի նոր՝ ավելի ծանր դժոխք: Դե՜, հա՜, երևի հասկացաք, որ խոսքը համալսարանում հայտնվելու մասին է: Բայց բողոքս ոչ թե համալսարանին կամ բուն կրթությանն է վերաբերում, այլ այն եղանակին, որի միջոցով «կազմակերպվում» է կրթական պրոցեսը: Իսկ դա, սիրելի՛ ընթերցող, ինքնակազմակերպումն է:

Չէ՜, անկեղծ, ինչպե՞ս եք պատկերացնում՝ ո՞նց պիտի ինքնակազմակերպվի շուրջ 80 ուսանողներից կազմված կուրսը, որտեղ ոչ ոք ոչ ոքի գրեթե չի ճանաչում: Ես ասում եմ՝ ուսանող, դուք հասկացեք՝ երեկվա աշակերտ, որը սովոր է, որ իրեն պիտի ուղղորդեն, ցույց տան, սովորեցնեն, որն առաջին անգամ է համալսարանում ու բացարձակապես գլուխ չի հանում համալսարանական կյանքից: Աշակերտ, ով ուներ 30 հոգանոց դասարան, դասղեկ ու ավագ, հիմա չունի ո՛չ լսարան, ո՛չ կուրսղեկ, ո՛չ ավագ: Ի՞նչ անել: Այո՛, փորձեցինք ինքնակազմակերպվել:
Համալսարանական առաջին շաբաթն այն աստիճան խառն ու փնտրտուքների մեջ է անցնում, որ թվում է՝ դասի գնալուդ օրվանից ոչ թե մեկ շաբաթ է անցել, այլ մեկ ամբողջ տարի: Հիմա արդեն մեկ ամիս է անցել այն օրվանից, ինչ սկսել ենք համալսարան գնալ, բայց, փառք Աստծո, ամբողջ մեկ տարվա զգացողությունը չի կրկնապատկվել: Բայց, դե այնպես չէ, որ նվազել է: Դեռ կայուն է: Միայն հուսանք, որ մեր ստացած կրթությունը ու դրա դերը մեր կյանքում կարդարացնեն մեր բոլոր սպասելիքները ու կստիպեն մի օր խոստովանել, որ չէ՜, զուր էինք այսքան բողոքում:

Հայաստան-Սփյուռք համաժողովի կամավորները

Լուսանկարը` Ժան Երեմյանի

Լուսանկարը` Ժան Երեմյանի

Եթե սեպտեմբերի 18-ի առավոտյան ժամը 7-ին Հանրապետության հրապարակում տեսել եք կապույտ վերնաշապիկներով անքուն երիտասարդների, ապա դա մենք ենք եղել` Հայաստան-Սփյուռք համաժողովի կամավորները: Մեր թիմը ամեն առավոտ դիմավորում և ուղեկցում էր համաժողովի մասնակիցներին: 

Օր 1. 18.09.2017

-Բարև ձեզ, համաժողովի մասնակից եք, չէ՞:

-Այո: Այդքան վա՞տ է տեսքս:

-Ինչո՞ւ:

-Միանգամից երևո՞ւմ է, որ համաժողովի մասնակից եմ:

-Դե, այս ժամին միայն համաժողովի մասնակիցներն են հրապարակում, համ էլ՝ կապույտ բեյջ ունեք:

Օրը կարծես թե լավ է սկսվում: Այս պապիկին ուղեկցելուց հետո նորից գնացի ու կանգնեցի իմ դիրքում: Հեռվում տեսա փողոցն անցնողների մի խումբ: Ըհը, նրանք էլ են երևի մասնակից: Պարզվեց՝ Ռուսաստանից ներկայացուցիչներ էին: Անուշի հետ մոտեցանք նրանց: Առաջին օրն էր, դեռ չէինք համարձակվում միայնակ մոտենալ և ուղեկցել խմբով եկածներին: Երբ հասանք ավտոբուսին, նրանցից մեկն ինձ ասաց.

-Эта девушка очень хорошо говорит по-русски.

-Անուշ, էստեղ արի, քեզ են գովում:

Անուշը չզգաց, թե ինչպես կարմրեց: «Հարսնացուն հյուսիսից» ֆիլմի Մուրադի նման հպարտ կանգնած նայում էի, թե ինչպես են գովում ընկերուհուս:

Հետաքրքիր և անմիջական էր աշխարհի տարբեր երկրներից ժամանած հայ գործիչների հետ շփումը:

Ժամը 8-ին մեկնեցինք Համալիր: Չեմ ուզում մանրամասն պատմել նախագահի, վարչապետի և այլ քաղաքական գործիչների ժամանման մասին: Ամեն տեղ նույնն է:

Ամենածանր օրը առաջինն էր. մարդիկ նոր էին եկել և դեռ չգիտեին բոլոր դահլիճների տեղերը: Համաժողովի ժամանակ 4 տարբեր դահլիճներում անցկացվելու էին թեմատիկ նիստեր Հայաստանի զարգացման հիմնախնդիրները, ազգ-բանակ, արտաքին քաղաքականության օրակարգը, հայապահպանության հիմնախնդիրները թեմաներով: Ամեն մեկս մեր կանգնելու տեղն ունեինք. մեկը աստիճանների մոտ, մյուսը՝ առաջին հարկում… Օրվա առաջին կեսը «կես դրույքով» վերելակավար եմ աշխատել՝ հյուրերին ուղեկցելով 7-րդ հարկ: Վերելակ մտավ Եգիպտոսի պատվիրակությունը:

-Չեմ հասկանում՝ այստեղ բոլորն ինձ ուզում են խաբե՞լ,- հումորով հարցրեց մի երիտասարդ:

-Ինչո՞ւ, ի՞նչ է պատահել:

-Ինձ հարկավոր է Հայաստանի տնտեսության զարգացման դահլիճը. մեկ տանում են 4-րդ հարկ, հետո իջեցնում 3-րդ: Դուք վստա՞հ եք, որ ինձ ճիշտ տեղ եք տանում,- անհույս հարցրեց ինձ:

Վերջապես վրայիցս հանելով «վերելակի գծով մենեջերի» պաշտոնը՝ իջա առաջին հարկ: Մինչև ժամը 17-ը չավարտեցինք առաջին օրվա պլանը: Սփյուռքահայերի հումորներն ու անմիջական շփումը այս օրվա ծանր լինելը զգացնել չտվեցին: Համենայնդեպս՝ ինձ համար:

Օր 2. 19.09.2017

Հեռվից եկող ծանոթ մի մարդու նկատեցի:

-Ես հենց ձեզ էի սպասում,- առավոտյան ժամը 6-ին արթնացած մարդուն ոչ բնորոշ առույգությամբ ասաց մի պապիկ:

-Բարև ձեզ, ինչպե՞ս եք:

-Շատ լավ, հիանալի օր է այսօր:

Տրամադրությունս միանգամից բարձրացավ: Համալիրում էլի իրարանցում էր: Ամեն մեկն ուզում էր գտնել իր դահլիճը: Մի պապիկ մոտեցավ՝ օգնության համար: Մինչ նրան ուղեկցում էի, հարցուփորձ էր անում, թե որտեղ եմ սովորում: Այսօր Կարո Փայլանը պիտի ելույթ ունենար «Հնարավոր է արդյոք, որ Թուրքիան ճանաչի Հայոց ցեղասպանությունը» թեմայով: Բոլորն էին ուզում Փայլանին լսել: Ես բացառություն չէի: Անուշին համոզեցի դիրքը թողնել ու բարձրանալ ինձ հետ երրորդ հարկ, այնտեղից կտեսնեի՝ հենց Փայլանը գար, գուցե կհասցնեի հետը նկարվել: Ոչ տեսա, թե ոնց եկավ, ոչ էլ նկարվեցի: Լավ է` ելույթը լսեցի:

Օր 3. 20.09.2017

Այսօր Համալիրում էլ ակտիվ շարժ չկար: Օրվա մեծ մասը պարապ ենք անցկացրել: Շարժը սկսվեց վերջում, երբ հյուրերը սկսեցին գնալ: Բոլորը մեզ մոտենում, շնորհակալություն էին հայտնում, ուզում էին նկարվել մեզ հետ: Ժան Երեմյանը մեզ նկարեց ֆրանսահայ նախկին ռազմիկների և դիմադրության շարժման նախագահի՝ Անտուան Բազդիկյանի հետ: Մուտքի մոտ նորից հանդիպեցի այն պապիկին. այս անգամ կնոջ հետ էր:

-Օրիորդ, շատ շնորհակալ եմ այս երեք օրվա ընթացքում Ձեր կատարած աշխատանքի համար,-այնուհետև դիմեց տիկնոջը,- այս օրիորդն ինձ այսօր շատ է օգնել:

-Ուրախ եմ, որ մեզանից գոհ եք գնում,- ժպտացի ես:

Իսկապես կկարոտեմ այս պոզիտիվ պապիկին և բոլոր-բոլոր ինձ և ամբողջ Հայաստանին դրական լիցքեր հաղորդած մարդկանց:

arxiv

Ինչու մեծերը չեն սիրում, երբ փոքրերը հարցեր են տալիս

Ինչո՞ւ

Ջրափոսերի միջով թռվռալով տուն է գնում մի հինգ-վեց տարեկան տղա: Նա ունի մեծ կապույտ աչքեր: Կարմիր բաճկոնով է: Նայեց երկնքին, տեսավ թռչունների մի երամ: Երամն այնպիսի տեսք ուներ, որ փոքրիկ տղային մի պահ թվաց, թե դա մի սլաք է երկնքում և ցույց է տալիս ինչ-որ ճանապարհ: Ո՞ւր էին գնում թռչունները, ինչո՞ւ էին լքում մեզ: Այս հարցերն էին տանջում տղային: Մտավ տուն, հարցրեց մայրիկին.

-Ինչո՞ւ են թռչունները հեռանում:

-Ցուրտ է, բալե՛ս, փակի՛ր պատուհանը:

Տղան կրկնեց հարցը, սակայն պատասխանն այդպես էլ չստացավ: «Միգուցե մայրիկը չգիտի՞ պատասխանը… Ո՜չ, նա գիտի, բայց երևի պետք չի, որ ես իմանամ»,- մտածում էր տղան:

Ես էլ եմ մտածում՝ միգուցե մեր տված հարցերի պատասխանը կարող է վնասել մեզ կամ դարձնել ավելի մեծ… Միգուցե նրանք չեն ուզում, որ մենք իրենցից շատ բան իմանանք… Միգուցե ամաչում են պատասխանել մեր հարցերին… Միգուցե հոգնել են արդեն «ինչո՞ւ, ինչպե՞ս, որտեղի՞ց, ե՞րբ» հարցերից… Չգիտեմ: Ես դեռ մեծ չեմ, բայց երևի պետք է իրենցից հարցնել: Մեծերը հաստատ կիմանան:

Գայանե Մուրադյան, 15 տ.

***

Անհարմար է, չէ՞

Երբ փոքրերը հարցեր են տալիս մեծերին, նրանք անհարմար են զգում այդ հարցերից: Օրինակ՝ ընկերուհուս՝ Մարալի փոքր քույրը՝ Անին, իրեն շատ հարցեր է տալիս: Մարալը շատ է բարկանում: Անին հարցնում է.

-Այդ դերասանին ինչո՞ւ ես սիրում, դե, որ սիրում ես, ամուսնացիր հետը:

Մարալն ասում է Անիին, որ սուս մնա և այլևս այդպիսի բան չասի, այլապես մայրիկին կասի, որ իրեն պատժի:

Անահիտ Վասիլյան, 16 տ.

***

Մի բան ասե՞մ

Մի անգամ մեր ֆիզիկայի ուսուցչուհին, ինչպես միշտ, առանց բացատրելու խնդիրը գրեց գրատախտակին և ճանապարհի՝ S-ի փոխարեն գրեց H, որը մեզ անծանոթ էր: Ոչ ոք ձայն չհանեց, բայց ես ասացի.

-Ընկե՛ր Հարությունյան, H-ն ի՞նչն է:

-Մանե՛, այստեղից էլ երևում է քո բթամտությունը, դա մենք արդեն անցել ենք,- ասաց ուսուցչուհին և այդպես էլ հարցին չպատասխանեց:

Ես շատ եմ բարկանում, երբ մեծերը հարցիս կոնկրետ չեն պատասխանում: Ուրախ եմ, որ իմ ծնողները հարցերիս պատասխանում են, անգամ երբ դրանք անմիտ են լինում:

Մինչ վերջերս ունեի մի շատ վատ սովորություն. ամեն հարցից առաջ ասում էի՝ մի բան ասե՞մ: Մայրս դրանից շատ էր բարկանում, և շատ անգամներ, երբ ես կարևոր բան էի հարցնում, սակայն դրանից առաջ «մի բան ասեմ» էի ասում, նա հարցիս չէր պատասխանում: Եվ ես, տեսնելով, որ շատ հարցեր անպատասխան են մնում, այլևս այդպես չեմ ասում:

Մանե Արշակյան, 13 տ.

***

Հանրահայտները և Հաստ Կողոսկրը

-Ըհը՜, երեք ամիսը լրացավ,- ասացի ես և, մի րոպե դադար առնելով, շարունակեցի,- պա՛պ, հեսա կատուն էլի ձագեր կունենա:

Անցավ ևս քառասուն օր, կատուն մեզ ծանոթացրեց իր ձագերի հետ: Ես անուններ տվեցի՝ Բեգեմոտ, Կառլսոն, Վինի Թուխ, Արքիմեդ և Հաստ Կողոսկր: Բեգեմոտը «Վարպետը և Մարգարիտան» գրքի սև կատվի պատվին է կոչվել, որին ես սիրեցի իր հետևյալ հայտարարությունից հետո. «Сижу себе, никого не трогаю»:

Կառլսոնն ու Վինի Թուխը բոլորիս հայտնի հերոսների անուններն են: Արքիմեդին այդ անունը տվեցի իր չափազանց խելացի հայացքի համար: Միայն խեղճ Հաստ Կողոսկրի բախտը չի բերել: Նրա անունը կապ չունի ոչ մի նշանավոր մարդու կամ կերպարի հետ. ուղղակի կողոսկրերն են շատ հաստ:

-Պա՛պ, էս մեր կատուն ո՞նց է ձագ ունենում, եթե ամբողջ թաղում իրենից բացի ուրիշ կատու չկա,- հարցրեցի մի անգամ հայրիկիս:

-Լուսինե՛, այսօր չէ, վաղը անպայման կասեմ,- ասաց հայրս:

Արդեն յոթ տարի է՝ նա ինձ դեռ պատասխանում է:

Լուսինե Համբարձումյան, 13 տ.

***

Կմեծանաս՝ կիմանաս

Երբեմն մեծերը երեխաների հարցերին չեն պատասխանում՝ կարծելով, որ պատասխանը նրանք դեռ չեն հասկանա: Ես փոքր տարիքից չեմ սիրել ստիպել պատասխանել հարցերիս: Երբ փոքր էի, շատ հարցեր էի տալիս, և երբ մեծերը շփոթվում կամ չէին իմանում ինչպես պատասխանել, ասում էի. «Լավ, կմեծանամ՝ կիմանամ»: Հիմա իմ փոքր եղբայրն է հարցեր տալիս, պատասխանն է՝ կմեծանաս՝ կիմանաս:

Տաթև Ավակիմյան, 13 տ.

***

Հնդիկները, հնդկացիներն ու «Հայոց հարցը»

Պատմության դասն էր: Ուսուցչուհին պատմում էր դասը.

-Եվ այսպես, երեխանե՛ր, երբ օտարերկրացիներն առաջին անգամ ոտք դրեցին Ամերիկա, այնտեղ ստիպված եղան առնչվել բնիկների՝ հնդիկների հետ:

-Ընկե՛ր Քոչարյան, կարո՞ղ եմ մի բան հարցնել,- ասացի ես:

-Սպասի՛ր վերջացնեմ, նոր:

-Լավ:

Նա ամբողջ դասը պատմեց՝ մի քանի անգամ նշելով, որ Ամերիկայի բնիկները հնդիկներն են:

-Դե, հիմա, Լիլի՛, կարող ես հարցդ տալ:

-Ընկեր Քոչարյա՛ն, Ամերիկայի բնիկները հնդիկնե՞րն են, թե՞ հնդկացիները:

Դասարանցիներիցս մի քանիսը, ովքեր համաձայն էին ինձ հետ, ծիծաղեցին դասատուի վրա: Վերջինս իրեն շատ վատ զգաց, որ ես ամբողջ դասարանի առաջ իր սխալն ասացի: Նա սկսեց բղավել ինձ վրա, անպատվել և ամեն գնով ուզում էր ապացուցել, որ ինքն է ճիշտը: Երբ զանգը հնչեց, ուսուցչուհին գնաց ավագ քույրիկիս դասարան, այդ դեպքի մասին պատմեց քրոջս և ասաց, որ վաղն առանց մայրիկի ես դպրոց չգամ:

Դասերից հետո գնացի տուն, մայրիկիս պատմեցի, թե ինչ է եղել իրականում, և հաջորդ օրը նա եկավ դպրոց: Դասատուն այդ գործին էր խառնել նույնիսկ տնօրենին: Այսպիսով, իմ սովորական հարցը նրանք դարձրին «Հայոց հարց». հավաքվեցին, զրուցեցին, որոշեցին, որ ես մեկ ներողությամբ կքավեմ մեղքս: Այդպես էլ արեցի: Բարեբախտաբար, ընկեր Քոչարյանը մոռացավ այս դեպքի մասին… Համենայնդեպս, ես այդպես էի կարծում մինչև այն օրը, երբ մենք նորից մի անգամ դասի ժամանակ անդրադարձանք Ամերիկային:

-Երեխանե՛ր, հիշո՞ւմ եք, նախկինում ձեզ ասել եմ, որ Ամերիկայի բնիկները հնդկացիներն են,- ասաց նա, նայեց ինձ և ժպտաց:

Այնուամենայնիվ, ես ճիշտ էի:

Լիլի Զաքարյան, 14 տ.

***

Հարցեր, հարցեր…

Երբ ես ու ընկերս գնացինք ամառանոց, ընկերս ամեն օր հարցեր էր տալիս, իսկ ես հոգնում էի ու չէի ուզում պատասխանել: Բայց անպայման պիտի նրա հարցերին պատասխանեի, որովհետև անքաղաքավարություն կլիներ չպատասխանելը: Երբ մենք նստեցինք ավտոմեքենա, ընկերս սկսեց հարցեր չտալ:

Մի անգամ էլ մայրիկս հիվանդացավ, իսկ ես մայրիկիս հարցեր էի տալիս: Նա չէր կարող ու չէր ուզում հարցերիս պատասխանել, ձայն չէր հանում, իսկ ես անընդհատ հարցնում էի.

-Մայրիկ, ի՞նչ է եղել:

Արամ Մնացականյան, 6 տ.

***

Երբ տատիկը սերիալ է դիտում

Փոքր էի, նստած էի տատիկիս կողքին, իսկ նա հեռուստացույց էր դիտում: Ես մածուն էի լցրել բաժակի մեջ և շաքար էի ավելացնում.

-Տատի՛կ, որ մածունի մեջ հաց լցնեմ, մածունը կավելանա՞:

Տատիկս կլանված սերիալ էր նայում և չէր էլ լսում իմ հարցերը, այդ պատճառով էլ անտրամաբանական պատասխաններ էր տալիս:

-Հա՛, ավելանում է,- ասաց նա:

-Տատի՛կ, իսկ որ շաքար լցնեմ, մածունը կպակասի՞:

-Այո՛, այո՛, կպակասի,- ասաց նա:

Սերիալից հետո ես նրան ասացի, որ երբ շաքար լցրեցի, մածունը չպակասեց, և նա սկսեց ծիծաղել՝ հասկանալով, որ ուշադրություն չի դարձրել իմ հարցերին և սխալ պատասխաններ է տվել:

Հովնան Բաղդասարյան, 13 տ.

2008թ.

arman baghdasaryan

Կորել է իմ սերը

Դեպքը տեղի ունեցավ մեկ ամիս առաջ: Արթնացա առավոտյան ժամը իննին, որովհետև պետք է գնայի Մալայան աչքի կլինիկա: Լվացվեցի, հագնվեցի, թեյ խմեցի, տանից դուրս եկա, սիրելիիս հաջողություն ասացի և վերելակով իջա առաջին հարկ: Ուղիղ մեկ ժամ սպասելուց հետո եկավ հինգերորդ համարի երթուղայինը: Քանի որ Մալայանում ինձ  «տշում» էին մեկ սենյակից մյուսը, վերադարձա տուն ահավոր հոգնած:

Երբ հասա մեր հարկ, հասկացա, որ ինչ-որ բան պակասում է, բայց այդ պահին իմ ուղեղը «մտածում էր» միայն թավայի միջի հավի թևիկների մասին: Երեկոյան դուրս եկա բակ, որպեսզի հանդիպեմ ընկերներիս: Ժամը տասի կողմերն էր, ես և Գռնոն (հանկարծ չփոխեք Գառնիկ գրեք), քանի որ նույն շենքից ենք, միասին մոտեցանք վերելակին: Երրորդ հարկում ես դուրս եկա վերելակից և առաջարկեցի Գռնոյին մի քիչ զրուցել մեր հարկում:

Եվ հանկարծ հասկացա, թե ինչն է պակասում.

-Գռնո, չկա… Սերս չկա, Գռնո… Տարել են, փախցրել են:

-Հա, էլի, չկա:

-Ախ, սիրտս, ես չեմ դիմանա էս ցավին, Գռնո:

-Լավ, ախպեր, չմտածես, կգտնենք սիրուդ: Հել տուն, հանգստացիր, վաղվանից կսկսենք որոնումները:

Ես այնքան վատ էի ինձ զգում, որ նույնիսկ չկարողացա Գռնոյին բարի գիշեր ասել:

Ամբողջ գիշեր չկարողացա քնել, մտածում էի իմ սիրո մասին:

Հաջորդ օրը առավոտից  դուրս եկա իմ սիրուն ման գալու: Ամենուրեք հարցուփորձ արեցի, նկարագրեցի նրա գեղեցկությունը, բայց ոչ ոք չկարողացավ ինձ օգնել:

Հույսս կտրած վերադարձա տուն: Չէի կարողանում չմտածել իմ գեղեցկուհու մասին:

«Պետք է մտքերս ցրեմ»,-մտածեցի ես և որոշեցի ինձ տալ խմիչքին:

Մեկ բաժակը դարձավ երկու, երկուսը՝ երեք, երեքը՝ վեց… Ստոպ, ի՞նչ վեց: Չէ, ես արդեն վատ եմ: Հավաքիր քեզ, Արման: Դու ուժեղ ես: Ապտակ, ևս մեկ ապտակ: Շատ ուժեղ էր, գիտակցությունս կորցրեցի: Բացում եմ աչքերս: Մեկ ժամ անգիտակից պառկած էի: Լվացվեցի, հաց կերա, կարծես արդեն լավ եմ:

Այդ դժբախտ դեպքից հետո անցել է մեկ ամիս, բայց ցավը  միևնույնն է, կա ու դեռ երկար կմնա:

Էհ, տեսնես հիմա որտե՞ղ է հեծանիվս:

Հ.Գ. Գողացել են կարմիր գույնի «Ֆիլիպս» ֆիրմայի հեծանիվ: «Ֆիլիպս» բառը գրված է հեծանիվի վրա մեծ սպիտակ տառերով: Եթե տեսնեք այդպիսի հեծանիվ, խնդրում եմ զանգահարեք հետևյալ հեռախոսահամարով. 094-94-49-26:

arxiv

Դասագրքի որոնումները

Ես նեղացած նստել եմ անկյունում: Մայրիկս ասում է, որ հիվանդացել եմ շատ հեռուստացույց դիտելուց: Շատ պետքս է, դե թող իրենց սիրելի որդուն նայեն՝ իմ միջնեկ եղբորը, որն իսկի հայերենի դասագիրքը չի կարողանում գտնել, որ տնայինը գրի: Թող փնտրի, իսկ ես կնայեմ:

Մուշն ամեն տեղ փնտրեց, հետո սկսոց խնդրել գրքին.

-Դե, դուրս արի, գիրք, առանց քեզ չի լինի:

Հետո բարկացավ.

-Դե, ի՞նչ անցավ մտքովդ, է… Պետք է, չէ՞, մի կերպ տնայինս գրեմ:

Բայց գիրքը, ինչպես և պետք էր ենթադրել, դուրս չթռավ, նույնիսկ չբացականչեց. «Ահա և ես»:

Մուշեղն արդեն սպառնում էր.

-Ախ, որ բռնել եմ, չէ, էջերդ կպոկեմ, ողջ կյանքում ինձնից չես հեռանա: Նույնիսկ դպրոցի գրադարանը երազումդ կտեսնես:

Բայց գիրքն ասես չէր էլ լսում: Մուշեղն սկսեց առաջարկություններ անել:

-Այ, եթե դուրս գաս, քեզ կկազմեմ, բոլոր բծերդ ռետինով կջնջեմ:

Բայց դա էլ չօգնեց:

Մուշեղն ուժասպառ ընկավ բազկաթոռին:

-Ես էլ չեմ կարող,- հուսահատված ասաց նա և սկսեց երգել,- հեյ, գիրք, ո՞ւր ես, գիրք…

Հետո սկսեց թախանձել հայրիկին, որ նոր գիրք գնի:

Հայրիկը փափուկ սիրտ ունի, իսկույն համաձայնեց, բայց մայրիկի հարցում Մուշեղի բախտը չբերեց: Մայրիկը չի սիրում փողը քամուն տալ:

-Լավ փնտրիր՝ կգտնես: Եթե քո կորցրած ամեն ինչը նորից գնենք, կսնանկանանք:

Զարմանալին այն էր, որ Մուշեղը փնտրում էր անհավանական վայրերում: Նա այլևս ոչ երգում էր, ոչ խնդրում: Փնտրում էր սառնարանի մեջ, լվացքի մեքենայի, անգամ թեյնիկի:

Հետո գործի անցան հայրիկն ու մայրիկը, նույնիսկ կրտսեր եղբայրս: Ես անկողնու միջից հրամաններ էի տալիս և մշուշոտ հայացքով հետևում նրանց: Այ, կարելի էր նաև բահերով փորել, և կստացվեր, որ գանձ եք որոնում: Ես դա առաջարկեցի հայրիկին, բայց նա ինձ սաստեց, մանավանդ, մայրիկն արդեն շատ էր լրջացել, և պայթունավտանգ էր օդը:

Գիրքն այդպես էլ չգտան, օգնության եկավ հարևանի գիրքը:

Առավոտյան, ինչպես միշտ, գնացինք դպրոց: Հանեցի պայուսակիցս Հայոց լեղվի դասագիրքը, և այ քեզ բան. Մուշեղի կորած դասագիրքն է:

Շատ մոռացկոտ և թափթփված տղա է Մուշը, կարող էր նաև իմ պայուսակի մեջ փնտրել:

Գոռ Բաղդասարյան, 12տ., 2000թ.

Եթերում Student TV-ն է

Հարցազրույց ՀՊՄՀ-ի կուլտուրայի ֆակուլտետի հեռուստալրագրության ամբիոնի 3-րդ կուրսի ուսանողուհի և ՀՊՄՀ ՈւԽ-ի առցանց ալիքի՝ Student TV-ի պատասխանատու Սոնա Խաչատրյանի հետ:

-Ինչպե՞ս և ինչո՞ւ որոշեցիք ստեղծել TV-ն։
-ՈւԽ-ի նախագահը և մյուս անդամները թիվիի գաղափարը դեռ վաղուց ունեին։ Երբ ես սկսեցի աշխատել կենտրոնական ՈւԽ-ում և համագործակցել նախագահական կազմի և անդամների հետ, ինձ ասացին, որ նման գաղափար կա։ Եվ որոշեցինք այդ գաղափարն իրականություն դարձնել, քանի որ ունեինք համապատասխան ռեսուրսներ և հնարավորություններ։ Սկզբում աշխատանքը շատ բարդ էր։ Աշխատում էինք անգամ գիշերները։ Ընդհանրապես չէինք պատկերացնում, թե ինչ է մեզ սպասվում։ Արխիվային կադրեր էինք փնտրում, ծրագիր մշակում, փորձում հասկանալ՝ ինչից կարելի է սկսել: Չնայած բոլոր դժվարություններին՝ որոշեցինք իրագործել ծրագիրը։ Աշխատանքները սկսեցինք սեպտեմբերին։ Առաջին հաղորդումը պատմում էր ՈւԽ-ի գործունեության, ինչպես նաև այդ ժամանակահատվածում տեղի ունեցած միջոցառումների մասին։ Առաջին հաղորդումը համացանցում տեղադրեցինք դեկտեմբերին։

-Ինչպիսի՞ն է թիվիի ձևաչափը։
-Մենք աշխատում ենք առցանց՝ համացանցային տարբերակով։ Տեղադրում ենք ռեպորտաժներ։ Ունենք լրագրողների և օպերատորների մեծ թիմ: Նյութերի հավաքագրման և վերջնական խմբագրման աշխատանքներով ես եմ զբաղվում։ Հեռուստաընկերության աշխատանքի ձևաչափից չենք շեղվել։ Կարելի է ասել՝ աշխատում ենք ինչպես փոքրիկ հեռուստաընկերություն։ Այն, ինչ կատարվում է իրական հեռուստաընկերություններում, արվում է նաև այստեղ, ուղղակի՝ ավելի փոքր կազմով։

-Մի փոքր կպատմե՞ք թիվիի անցած ուղու և ձեռքբերումների մասին։
-Առաջին հաղորդումը համալսարանի ղեկավարության կողմից հավանության արժանացավ։ Եթե դիտեք մեր հաղորդումները, կնկատեք, որ մենք հաղորդումից հաղորդում կատարելագործվել ենք: Այն թերությունները, որոնք կան առաջին թողարկման մեջ, շտկվել են երկրորդին, երկրորդի թերությունները՝ երրորդին և այդպես շարունակ: Մեր կարևոր ձեռքբերումներից էր «Ամառային դպրոց» ծրագրի շրջանակներում օրագիր թողարկելը։ Ամեն օր թիվիի ստեղծագործական կազմը նկարահանում և տեղադրում էր փոքրիկ ռեպորտաժներ։ Կարծում եմ՝ մեզ համար իսկապես մեծ ձեռքբերում էր նման հագեցվածությամբ ծրագրի շրջանակներում տասը օր շարունակ ամեն օր իրականացնել նկարահանումներ, ձայնագրել, մոնտաժել և նյութ գրել։ Դա նաև այնքանով էր կարևոր, որ մենք հասկացանք՝ կարող ենք արագ աշխատել և լինել օպերատիվ։ Կարծում եմ՝ համալսարանի ղեկավարությունն էլ նկատեց, թե ինչքան մեծ աշխատանք է կատարել թիվիի անձնակազմը։

-Ի՞նչ փոփոխություններ և նորամուծություններ են սպասվում առաջիկայում։
-Ամեն տարի մեր կազմը թարմանում է։ Մեզ ինչպես միանում, այնպես էլ մեզնից հեռանում են ուսանողներ։ Ոմանք դասերի շատ լինելու պատճառով, ոմանք էլ պարզապես «դրայվին» չեն հարմարվում, քանի որ հիմա մենք շատ արագ ենք աշխատում։ Նախկինում ձևաչափն էսպիսին էր. մի ամսվա ընթացքում տեղի ունեցած միջոցառումների լուսաբանում մի լրատվական հաղորդման տեսքով։ Քննարկելով ՈւԽ-ի նախագահական կազմի հետ՝ որոշեցինք այս ուսումնական տարում փոխել ձևաչափը։ Կլինեն ավելի շատ հաղորդումներ, կլինի միջոցառումը, որից հետո երկու օրվա ընթացքում կտեղադրվի դրա մասին պատմող ռեպորտաժը։ Այսինքն՝ կաշխատենք լրատվության կարևոր սկզբունքներից մեկի՝ «այսրոպեականության» համաձայն։ Սա կբարձրացնի նաև մեր հաղորդումների դիտելիությունը։ Եթե սկզբում մեր նպատակն էր միայն իրականացնել գաղափարը և դառնալ ուսանողի աչքերն ու ականջները համալսարանում, ապա այսօր մեզ համար սահմանել ենք ուրիշ նշաձող՝ ընդլայնել մեր լսարանի շրջանակը և լրատվական հաղորդումներից բացի՝ ներկայացնել նաև հումորային, ժամանցային, ճանաչողական, հեղինակային հաղորդումներ լսարանին հետաքրքրելու համար։ Մյուս ամսվանից կսկենք փորձնական նկարահանումները հասկանալու համար՝ մեր տեխնիկական հնարավորությունները թույլ տալի՞ս են աշխատել այդ ֆորմատով, թե ոչ։ Կարելի է ասել՝ այս տարի շեշտը դրել ենք հենց հեղինակային հաղորդումների վրա։

-Այժմ ի՞նչ լուրջ խնդիրներ ունի թիվին։
-Սկզբում ունեինք տեխնիկական խնդիր, ինչն անխուսափելի էր։ Տեխնիկան գնալով զարգանում է, և դրա հետևից վազելը լուրջ ֆինանսների հետ է կապված։ Այս պահին աշխատում ենք մեր հեռուստալրագրության ամբիոնի տեխնիկայով և փորձում այդ կերպ լրացնել տեխնիկայի հագեցվածության պակասը։ Եթե նկարահանում ենք մի բան, որի համար ամբիոնի տեխնիկան չի բավականացնում, ապա սեփական միջոցներով ենք փորձում խնդիրը լուծել։ Ամբիոնն այս պահին տրամադրում է մեզ մեր ձևաչափին համապատասխան տեխնիկա։

-Սոնա, թիվիի անձնակազմում հիմնականում համալսարանի ուսանողներն են և վարժարանի աշակերտները, հետաքրքիր է՝ ի՞նչ քայլեր եք ձեռնարկում, որ Ձեր՝ համալսարանն ավարտելուց հետո Student TV-ն շարունակի իր գործունեությունը։
-Անկեղծ ասած՝ դա ինձ համար գերխնդիր է։ Նշեմ, որ սկզբում մեր նպատակն էր մեր թիմը համալրել հեռուստալրագրության բաժնի ուսանողներով միայն, նույնիսկ չէինք մտածում, որ վարժարանի աշակերտները նույնպես ներգրավված կլինեն թիմում։ Հետո որոշեցինք, որ ֆակուլտետների լրատվական հանձնաժողովներից մի հոգի պիտի լինի թիվիի կազմում, որպեսզի տեղեկացված լինենք ֆակուլտետների գործունեությունից։ Բայց աշխատանքի ընթացքում նկատեցինք, որ նրանք ևս ունեն լրագրողական գիտելիքներ և հմտություններ, և համալրեցինք մեր թիմը՝ այլ ֆակուլտետների ուսանողներով ևս։ Եվ քանի որ ՈւԽ-ն համագործակցում է վարժարանի Ախ-ի հետ, մեր թիմն ընդլայնելով՝ համալրեցինք այն նաև վարժարանի լրագրության հոսքի աշակերտներով։ Հիմա իմ և ՈւԽ-ի նախագահական կազմի գլխավոր խնդիրն է այնպես անել, որ թիվին մեզնից հետո էլ շարունակի իր գործունեությունը։ Ես արդեն երրորդ կուրսի ուսանող եմ, մյուս տարի ավարտում եմ համալսարանը, բայց մենք ամեն բան փորձում ենք անել, որ մեզնից հետո թիվիի աշխատանքը չդադարեցվի։ Դրա համար մենք ամեն տարի, ինչպես արդեն նշեցի, կազմի փոփոխություն ենք կատարում։ Կարծում եմ՝ հենց այդ սերնդափոխությունը պետք է պահի թիվին։ Ավարտելուց հետո էլ մենք միշտ կլինենք այստեղ՝ պատրաստ օգնելու մեր կրտսեր ընկերներին:

arxiv

Առաջին անգամ համարյա բաց տիեզերք

Տանը մենակ եմ, ինչ լավ է, ի՞նչ անեմ, ափսոս մի ժամից պետք է դպրոց գնամ, ըհը՜, բանալի էլ ունեմ, ամբողջ տունը իմ տրամադրության տակ է:

Այո, երևի հասկացաք, որ առաջին անգամ ինձ բանալի էին տվել և տանը մենակ թողել: «Հա, ասում եք` ինչ անե՞մ, վա՜յ, փող էլ ունեմ, գնա՞մ մի հատ շոկոլադ գնեմ, որ դպրոցում (այսօր էլ 6 ժամ ունենք) սոված չմնամ: Գնամ»,- որոշեցի ես:

Առաջին անգամ ես պետք է դուրս գամ տանից, դուռը մենակ փակեմ, հետո էլ վերադառնամ ու ինքնուրույն բացեմ:

«Միգուցե զանգահարեմ տատիկին զգուշացնեմ, է՜, չէ, մի անգամ էլ ինքնուրույն ամեն ինչ անեմ: Սոնան (մորաքույրս), ինչ է, զանգահարո՞ւմ է տատիկին, զգուշացնո՞ւմ է, որ տանից դուրս է գալիս»,- մտածում էի ես` մոռանալով, որ Սոնան ինձնից 20 տարով մեծ է: Փողս վերցրեցի, դուռը հպարտ-հպարտ փակեցի, իջա առաջին հարկ:

«Վա՜յ, բանալին: Տանը մնաց: Դուրսը մնացի, ի՞նչ պետք է անեմ»: Իսկ ես այնքան էի ուրախացել… Տրամադրությունս միանգամից ընկավ: Գնացի հարևանի տուն: «Հիմա ամենաահավորը, ո՞ւմ զանգահարեմ, որ գա դուռը բացի»: Միակ մարդը, որին կարողացա գտնել, տատիկն էր:

-Ալո, բարև, տա՛տ:

-Հա, բարև:

-Տա՛տ, ես…Ես… Չէի ուզում, բայց…,- որոշեցի ասել արագ-արագ, որ լավ ստացվի,- գնում էի շոկոլադ գնելու, հանկարծ դուռը վրաս փակվեց, ավելի շուտ, բանալին մոռացա տանը, կարճ ասած, հիմա հարևանի տանն եմ: Արի, որ դուռը բացես:

-Ի՞նչ,- լսվեց տատիկիս ձայնը:

-Տա՛տ, արագ արի, հետո կբացատրեմ:

Անցավ կես ժամ, տատիկս եկավ, դուռը բացվեց: Ասեմ, որ արդեն դասերից ուշանում էի: Երբ մտանք տուն, տատիկիս կարմրած դեմքից հասկացա, որ հիմա պետք է մի ժամ խրատ լսեմ, բայց ինձ չկորցրեցի. վերցրի պայուսակս ու արագ ասացի.

-Տա՛տ, դպրոցից ուշանում եմ, չեմ կարող ասել ոնց եղավ, հետո կբացատրեմ, ուշանում եմ…

Մեգի Հակոբջանյան, 12տ., 2005թ.

milena barseghyan

Հարգենք առանց թվերի

Գրում եմ այն մասին, որը գուցե բազմիցս անցել է քո մտքով, բայց անցնելիս երևի «կոնտակտային տվյալներ» չի թողել, որ հետո նորից կապվես հետը։ Դրա համար։

Վերնագիրը դրել ենք, դե, սկսենք։

Ամեն օր դու ծանր պայուսակով, դպրոցում հոգնելուց ու հետո էլ պարապմունքներով զբաղվելուց հետո, վերջապես որոշում ես հասնել տուն, չէ՞։ Ավտոբուսով պետք է գնաս ու «օրենքով» պետք է կանգնած գնաս ու ազատ նստատեղը զիջես մեծահասակներին, չէ՞։ Ինչո՞ւ դու նստած չես՝ որովհետև դու փոքր ես, իսկ նրանք՝ մեծ, «պետք է հարգել մեծերին»։ Անկեղծ ասած, մեր ու մեծահասակների իրավունքներն ու հնարավորությունները լիովին հավասար և նույնն են հասարակական տրանսպորտում։ Քննարկման ենթակա էլ չէ, որ և՛մենք, և՛ մեծահասակները նույն ուղեվճարն ենք տալիս։ Այդ դեպքում ինչո՞ւ ենք զիջում։

Եթե հոգնած եմ, ուսապարկս լիքն է գրքերով, ոտքերս էլ հրաժարական են տվել, ու ուզում եմ նստած տուն հասնել, բոլորովին չի նշանակում, որ չեմ հարգում մեծերին, լա՞վ։ Որովհետև հարգել մարմինը, չափերը, և առավել ևս տարիքը՝ խելքին մոտ չէ։ Իմ ամենաչսիրելի արտահայտություններից է՝ «Գոնե տարիքը հարգի»։ Ես սովոր չեմ ու ոչ մի տեղ չեմ էլ կարդացել, որ պետք է տարիքը՝ թվերը հարգել։ Ոչ էլ կարդացել եմ, որ եթե չհարգեմ՝ անդաստիարակ պիտի կոչվեմ կամ «էս հիմիկվա ջահելնե՜րը…»։ Որովհետև թվերը հարգելը չէ կարևորը։

Հարգանքը իր ճիշտ իմաստը կրում է այն ժամանակ, երբ ավելացնում ենք «փոխադարձ» բառը ու մոռանում տարիքի մասին։ Բոլոր մեծահասակներին հարգելը ի՞նչ կանոն է, ես դա չեմ հասկանում, քանի որ ինձ համար հարգանքի չափորոշիչը տարիքը չէ։ Ես ինձնից փոքր երեխաներին էլ եմ հարգում և ուզում եմ բոլորդ էլ հարգեք նրանց՝ երեխաներին։ Դիմացինի հանդեպ հարգանք ցուցաբելերու համար կարևոր չէ, որ նա չորս տարեկան է, շիկամազ է, օտարերկրացի, կապույտ մազերով է կամ մաշված շապիկով։ Կարևոր չէ։ Դե՞մ չեք, որ չափորոշիչը լինի փոխադարձությունը, փոխադարձ հարգենք իրար, մարդկանց հարգենք անկախ իրենց, օրինակ՝գույնից։

Մի քիչ էլ «դու»-ի ու «Դուք»-ի մասին բարձրաձայնեմ ու հետո ավարտեմ, թողնեմ՝ մտածեք ու հակաճառեք։

Հարգանքի դրսևորում է «Դուք»-ով խոսելը։

Ավտոբուսում վարորդի հետ «դու»-ով խոսելը՝ «կանգառում կկանգնես»-ը, մեծահասակի կողմից ավելի անշնորհք վարքագիծ է, քան իմ, որ նրան չզիջեցի կիսակոտրած նստատեղը։ Հարգո՞ւմ է վարորդին, Ձեզ եմ հարցնում։

Կամ, եթե ինչ-որ մի կին ուզում է իմանալ երեխայի անունը ու հարցնում է՝ անունդ ի՞նչ է, արդեն ակնհայտ նեղանալու առիթ կա այդ կնոջից, քանի որ տարիքը կապ չունի, ու «Դուք»-ով խոսելը հարգանք է։

Ձեր անունն ի՞նչ է, սիրելիս, ես Ձեզ հարգում եմ ու բոլորովին ինձ չի հետաքրքրում, թե քանի տարեկան դարձաք Ձեր ծննդյան օրը, ես այդ թվերով ոչինչ չեմ որոշում։

amalya harutyunyan

«Սոնե» աղջկա մասին

-Ինչ տարօրինակ աղջիկ ես, ամեն ինչի մասին ուրիշ կերպ ես մտածում:

Այսպես ասաց Սոնան դեռ մեր ծանոթության առաջին օրը, դրանից հետո մեզ շատ չշփված օրեր էին սպասվում, ու կարծես հենց սկզբից էլ չէինք գտել մտերմանալու ուղին: Դե, մենք ի՞նչ իմանայինք, որ շուտով Սոնան ստիպված էր լինելու 5 օր ինձ հետ ապրել, այն էլ իրենց տանը ու այն էլ ճամբարի շրջանակներում:
Չէր էլ լրացել մեր ծանոթության 1 ամիսը, երբ մենք բավականին լավ գիտեինք իրար:
Ու երբ մենք մեծ երևակայությամբ իմ փախուստն էինք պլանավորում դեպի Մալիշկա, ինչի շնորհիվ պետք է տեսնեինք իրար, «երկնքից ընկնում է» հնարավորությունը՝ «ՏՆԱԿ» ճամբարը:
Մի քանի օր անց արդեն փախուստիս տոմսերն էլ էին ձեռքումս: Դե, նկատի ունեմ՝ ես ու Սոնան լրացրել էինք հայտը ու, ի ուրախություն մեզ, անցել ճամբարը: Ճամբարի ֆորմատը այլ էր, բոլոր այն մարդիկ, ովքեր Վայոց ձորից չէին, պիտի գային ու հյուրընկալվեին վայոցձորցիների տանը: Սոնան ու իր ընտանիքը դարձան ինձ հյուրընկալող ընտանիքը:
Հիմա, երբ հիշում եմ, որ առաջին 5 րոպեների ընթացքում չեմ ճանաչել Սոնային, ու մի կերպ եմ հասկացել, որ նա է, նորից կարմրում եմ: Ախր, շատ ամոթ էր, է: Բայց մինչև հիմա հիշում եմ, թե ինչպես ուժեղ գրկեց ինձ:

Ու սկսվեց, սկսվեցին իմ 5 անմոռանալի օրերի արկածները Վայքում ու Մալիշկայում:
Դե, պատկերացրեք՝ մեկը, ով ապրում է Երևանում, տանը միշտ փակված է ու բակում չունի ընկերներ, ամեն օր շրջապատվում է 30-ից ավելի ընկերներով, ու դա էլ հերիք չի, ընկերուհու տանն է մնում: Պատկերացրի՞ք, թե ինչ ուրախություն էր պատել ինձ: Ես էլ մինչև վերջին վայրկյանը չէի պատկերացնում: Ես տանը քնում եմ շատ ուշ՝ 3-ին կամ 4-ին ու արթնանում ցերեկը՝ 12-ին: Սոնան ինձ ստիպում էր, որ քնեի երեկոյան 11-ին ու արթնանայի առավոտյան 6-ին: Արթնանում էինք ու ճանապարհվում Վայք: Սոնայենց տունը սարի վրա էր, մենք ստիպված էինք շատ թեք ճանապարհներով գնալ: Միայն տեսնեիք, թե ինչ անհանգստությամբ ու զգուշությամբ էր բռնում ձեռքս Սոնան ու իջեցնում դժվար ճանապարհներով: Իջնում էինք, ճանապարհի կեսից միանում էին երեխեքի մի մասը, մյուս կեսից էլ՝ մյուս մասը, ու բոլորով ուղևորվում էինք կանգառ: Մեզ գցում էինք փոքրիկ ավտոբուսն ու մի փոքր տեղ գտնում նստելու: Սոնայի պատճառով ես ամբողջ ճանապարհին քնում էի, ու քնում էի՝ որպես բարձ օգտագործելով Սոնայի ուսը, Սոնան էլ ստիպված էր լինում գրկել ինձ: Դե, ճանապարհներն անհարթ էին ու իմ ընկնելու հավանականությունն էլ՝ շատ մեծ: Հասնում էինք, ամբողջ օրը միասին, ամբողջ օրը մի տեղում: Կիսում էինք նույն հացը կամ նույն նվերը (հա, Սոնան ինչ ստանում էր, ես միշտ կեսը ինձ էի վերցնում): Անցնում էինք ճոճվող կամուրջը՝ միասին գոռալով: Դասընթացներին միասին էինք ինչ-որ բան մտածում կամ միասին էինք արձագանքում ինչ-որ բանի:
Միասին էինք գնում Վայք ու Վայքից գալիս Մալիշկա:
Չեք էլ պատկերացնի՝ ինչքան շատ եմ սիրել Մալիշկան, մրգերը, որ պատահած ծառից թաքուն քաղում էինք, ճանապարհները, որ թեկուզ դժվար էր գնալ, բայց Սոնայի ձեռքը բռնած՝ լրիվ ուրիշ էր: Տները, որ հին էին շատ, բայց հետաքրքիր էին, էն սարը, որ Սոնայենց տան վերևում էր, ու որը մենք երկուսով բարձրացանք ու հայտնվեցինք արևին շատ մոտ:
Գիշերները մի լավ զրուցում էինք հազարավոր բաներից, պատմում մեր ամենակարևոր պատմությունները: Ու երբ Սոնան քնում էր, ես աչքերս բաց պառկում էի ու փորձում կանգնեցնել ժամանակը: Ես չէի ցանկանում, որ վերջանար ամեն ինչ, թեև գիտեի, որ այդ օրը շատ մոտ է:
Էդպիսի պահեր են, չէ՞, լինում, որ չես մոռանա երբեք, հա, ես չեմ մոռանա, թե ինչպես էր օգնում Սոնան, որ մաքրեի վրայիս ցեխը, երբ ընկել էի: Կամ ինչքան էր անհանգստանում, երբ ես շոգից լավ չէի զգում, ու ինչպես էր ինձ համար ջուր գտնում: Չեմ մոռանա՝ ինչպես էր ախառնվում իրար, երբ իր տեսադաշտից կորչում էի, կամ ինչպես էր մտահոգվում, երբ քաղցած էի լինում:
Մեկ, երկու, երեք, ու էսպես շուրջ 5 օր անցկացրինք ես ու Սոնան: Ամեն օրը յուրովի ուրիշ էր ու հետաքրքիր, միևնույն ժամանակ՝ խառն էր ու նույնը, արցունքոտ ու ժպիտներով լի: Բայց էդ օրերը մերն էին, մեզ համար ամենակարևոր ու ամենաթանկ պահերն էին:
Այնքան եմ կարոտում Մալիշկան: Ես նորից եմ ուզում արթնանալ Սոնայի հորդորներից առավոտյան 6-ին, ես նորից եմ ուզում ամաչել, ընկնել անհարմար իրավիճակների մեջ, նորից եմ ուզում լսել Աշոտիկի՝ Սոնայի փոքր եղբոր բղաված «բարևը», կամ նորից եմ ուզում զգալ նրա հարվածները, նորից եմ ուզում ստիպել Սոնային սովորեցնել իրենց բարբառը: Նորից եմ ուզում ընկնել ցեխաջուրն ու լաց լինել, ու ծարավ լինելու դեպքում՝ նորից եմ ուզում ջուր խմել այն տեղից, որը կենդանիների համար էր նախատեսված:
Հիմա այս ամենն արդեն երազ է թվում, թվում է, թե կյանքում չի էլ եղել, ու ես միայն քնի մեջ՝ երազում եմ այդ օրերը տեսել:
Իսկ դեռ մի քանի օր առաջ ես Մալիշկայի փողոցներով էի քայլում:
Վերջում, երբ արդեն գնում էինք, Սոնայի տանեցիները մրգի տոպրակը տվեցին ձեռքս ու ասացին՝ տանեմ: Սոնայի տատիկն էլ ասաց, որ միշտ հիշեմ՝ Մալիշկայում հարազատ քույր ունեմ ու ընտանիք:
Չէ, ես էլի եմ գնալու: Գնալու եմ՝ կարոտս առնեմ:
Գնալու եմ, հաստատ:
Մի փոքր ծանոթությունը վերածվեց մի մեծ շատ ամուր ընկերության:
Ինչ տարօրինակ ես, կյա՛նք, ամեն ինչ ուրիշ ձևով ես մատուցում:

sona gevorgyan

Անկախությունն ու ռոքը

Երեկ անկախության տոնն էր։ Ինչպես ամեն տարի, այս տարի ևս բազմաթիվ միջոցառումներ կազմակերպվեցին տոնի առիթով։ Դրանցից մեկն էլ որոշեցի ներկայացնել։ Միջոցառումը Արաբկիր համայնքում էր։ Այգին կարծես բաժանված լիներ երկու մասի. մի հատվածում փոփն էր, մյուսում՝ ռոքը։

Ընտրությունս կանգ առավ ռոքի վրա (քանի որ կա տարածված կարծիք, որ ռոքը անկախության դրսևորումներից մեկն է)։ Միջոցառման մասնակիցները 54 դպրոցի սաներն էին՝ Վանիկը, Դավիթը, Անին, Արայիկն ու Արուսը՝ Մարիետա Էջոյանի ղեկավարությամբ։ Մինչ կսկսվեր միջոցառումը, որոշեցի զբոսնել ու հասկանալ, թե ինչ են մտածում մեր համաքաղաքացիները ռոքի մասին։ Հարցս հետևյալն էր՝ արդյո՞ք ռոքը կարող է ագրեսիայի պատճառ դառնալ։ Գրեթե բոլորն ասում էին, որ ռոքը երաժշտական ժանր է ու կախված է մարդու աշխարհայացքից ու բնավորությունից, միայն մի տատիկ կար, որ կտրականապես դեմ էր hard rock կոչվածին։

Հանկարծ լսեցի «Get lucky» հանրահայտ երգի ռոք տարբերակի հնչյուններն ու հայտնվեցի այնտեղ, որտեղ իշխում էր ռոքը։ Իհարկե, դժվար էր կտրվելը երիտասարդների ստեղծած աշխարհից, բայց լրագրող լինելով՝ չէի կարող չնկատել, որ նստարաններն ազատ էին՝ չնայած այն փաստին, որ հարցմանս ժամանակ բոլորը գովաբանում էին ռոքը։ Չնկատեցի՝ ինչպես անցավ ժամանակն ու հանկարծ տեսա, որ կողքիս նստած է այն տատիկը, որը րոպեներ առաջ հանդես էր գալիս որպես ռոքի «հակառակորդ»։ Կասկած անգամ չէր կարող լինել, որ միջոցառման վերջում ազատ տեղ չպիտի մնար, բայց այ, տատիկի ներկայությունը զարմանալի էր։

Միջոցառումն ավարտվեց, բայց Ալեքսանդր Բաբասյանի հետ զրույցի շնորհիվ (ի դեպ՝ նա կազմակերպիչներից մեկն էր) իմացա, որ դեռ էլի խմբեր են ներկայանալու, ու ելույթները շարունակվելու են մինչև ժամը 5-ը։

Չէի կարող բաց թողնել անկախության սերնդի ներկայացուցիչների հետ հարցազրույցի հնարավորությունն ու որոշեցի Վանիկի և Դավիթի (մենակատարների) հետ խոսել ռոքից ու անկախությունից:

-Ինչո՞ւ ընտրեցիք հենց ռոքը։

Վանիկ (սիրիահայ).

-Սկզբնական շրջանում երաժշտություն չէի լսում, մի անգամ եղբորս հետ ֆիլմ էինք դիտում, ու ֆիլմի սաունդթրեքը գրավեց ինձ, հետո սկսեցին հետաքրքրել նույն խմբի այլ կատարումները։ Այնուհետև «System of a down» աշխարհահռչակ ռոք խումբը եկավ Հայաստան, ու արդեն ռոքը մտավ իմ կյանք։

-Ո՞րն էր «System»-ից լսածդ առաջին երգը։

Վանիկ.

-«Holy Mountains»-ը:

Դավիթ.

-Ի սկզբանե լսում էի փոփ, բայց եկավ պահ, երբ ռոքը գրավեց ինձ ու հասկացա, որ իրականում ինձ ռոքն է հոգեհարազատ։ Այդ շրջանում շատերը մտածում էին, որ ռոքը սատանիստական ոճ ունի, բայց, այնուամենայնիվ, ես նրանց հետ համակարծիք չէի։

-Սերժ Թանկյանը միշտ փորձում է առաջ քաշել ցեղասպանության հարցը, իսկ դուք ո՞ր հարցի մասին կբարձրաձայնեիք։

Դավիթ.

-Ես էլ կխոսեի ցեղասպանության մասին, քանի որ ըստ իս՝ դա հայերիս համար առաջին խնդիրն է։

Վանիկ.

-Ես կարծում եմ, որ նախ պետք է խոսել երկրում առկա ներկայիս խնդիրների մասին, հատկապես՝ երիտասարդության միօրինակության ու անառողջ մթնոլորտի:

-Ինչպե՞ս են վերաբերվում ձեզ, երբ տեսնում են փողոցում ձեր «ռոքային» կերպարները, եղե՞լ են արդյոք հետաքրքիր դեպքեր:

Վանիկ.

-Մի անգամ հարցրել են՝ էս ի՞նչ դաշնամուր ա մեջքիդ դրած, ես էլ պատասխանել եմ, որ դաշնամուր չի, դհոլ ա։

-Նկատեցի, որ ձեր կատարումների մեջ մեծ տեղ էին զբաղեցնում «Nemra» ռոք խմբի ստեղծագործությունները. ինչո՞ւ հենց «Nemra»:

Դավիթ.

-Միջոցառումից 2 օր առաջ էինք իմացել, որ պետք է բեմ դուրս գանք ու ամեն բան հանպատրաստից էր, այսինքն՝ հավաքել ու ներկայացրել էինք այն երգերը, որոնք սիրում ենք։

Վանիկ.

-«Nemra»-ի երգացանկի երգերն ինձ ամենահոգեհարազատն են:

-Նկատեցի, որ ունեք շատ հեղինակային կատարումներ, կա՞ ցանկություն տեսահոլովակի կերպով դրանք հանձնելու հանրության դատին։

Վանիկ.

-Ինչ խոսք, կա, բայց խմբում կան որոշ տարաձայնություններ, դրանք հարթելուց հետո կանցնենք մյուս ծրագրերի կյանքի կոչմանը։

-Ամփոփիչ հարցը. անկախության սերնդի ներկայացուցիչների պատկերացումները անկախության մասին։

-Մենք անկախ չենք, քանի դեռ կախված ենք դիմացինի տեսակետից ու ապրում ենք նրա կարծիքի համար։