elena shiroyan yelena

Ո՞ւր է քաղաքն իմ մանկության

-Մայրի՛կ, հիշում ես, չէ՞, վաղն ինչ օր է: Մայրիկ, կգնանք, չէ՞, վաղը զբոսայգի, կթողնե՞ս նստեմ բոլոր կարուսելները, ուզածիս չափ վազվզեմ, խաղամ,- հիշում եմ ամեն տոնի նախորդող երեկոյի խոսակցությունը մորս հետ, իմ խնդրանքները, մորս մեղմ ու ջինջ ժպիտը:

-Մա՛մ, իսկ գեղեցիկ է, չէ՞, մեր քաղաքը, մեր զբոսայգին, մեր լիճը… Դու էլ ես չէ՞ սիրում մեր հեքիաթային Սպիտակը, մեծ ու լուսավոր զբոսայգին:

Հիշում եմ նաև, մորս համբերատար հայացքը, ով յուրաքանչյուր հարցիս պատասխանում էր նույն ջերմությամբ. «Այո, փոքրիկս, այո, անպայման կգնանք: Կխաղաս դու սրտիդ ուզածի չափ, կվազվզես,- անկողնուս նստած, մեղմ ժպիտով ու վերմակս խնամքով ուղղելով, ասում էր մայրս,- միայն թե հիմա պիտի շուտ քնես, որ վաղվա օրը շուտ գա»:

Համաձայնվելով մորս հետ՝ արագ փակում էի աչքերս:

-Եթե միայն դու էլ տեսնեիր այն, ինչ մենք ենք տեսել, եթե դու էլ տեսնեիր այն, իսկապես գեղեցիկ ու մշտապես մաքուր ու մարդաշատ զբոսայգին, պատկերացնում եմ, որքան երջանիկ կլինեիր…

Մայրս սրբեց աչքերը, մեղմ ժպտաց ու դուրս եկավ սենյակից: Այդ օրը ես ոչ մի բառ չհասկացա մորս ասածներից, չհասկացա, թե ինչու հանկած տխրեց:

Հասկացել եմ այժմ: Հասկացել եմ քո բոլոր խոսքերը ու բոլոր հայացքները: Մեկը գողացել է քո երազը, գողացել է բոլոր մեծահասակների երազը… Այն օրը դու հիշեցիր քո մանկությունը, քո գեղեցիկ քաղաքն իր գեղեցիկ ու մարդաշատ զբոսայգով, որոնք երկրաշարժի ժամանակ, ասես մեկ հարվածով, ոչնչացան:  Ու քանի մանուկ, մեծանալով պիտի կարոտի իր երազը, հասկանալով,որ իր հեքիաթային ու վառ գույներով քաղաքն ու այգին ամենևին էլ այդպիսին չեն, ու որ դրանք գեղեցիկ հուշեր էին, որ մնացին անցյալում:

rafik tumnayan

Սպիտակ քաղաքը, սպորտը և կարծրատիպերը…

Ես ապրում եմ Սպիտակում: Ապրելով այս քաղաքում, ես անընդհատ բախվում եմ տարբեր խնդիրների հետ: Սպիտակ քաղաքի ամենամեծ հիմնախնդիրներն են՝ մտածելակերպը, կարծրատիպերն ու կաղապարները, որոնք նկատում եմ մարդկանց մեջ: Օրինակ` սպիտակցիների կարծիքով աղջկան հարիր չէ, որ սպորտով զբաղվի: Իմ ընկերուհիներից մեկը ցանկացավ զբաղվել սպորտով: Դա իր համար և՛ անհրաժեշտություն է, և՛ առողջ ապրելակերպ: Սկզբում մենք ուշադրություն չէինք դարձնում սպիտակցիների կարծիքներին և շատ հետաքրքիր պարապմունքներ էինք անցկացնում: Մենք զբաղվում էինք ձեռնամարտով: Ձեռնամարտը Հայաստանում մեծ տարածում չունի, և միայն Սպիտակում են զբաղվում այդ սպորտաձևով: Սակայն չկան համապատասխան պայմաններ, սպորտային գույք: Նաև չկան այլ խմբակներ, որպեսզի մենք կարողանանք մրցումներ կազմակերպել նրանց հետ: Մեր մարզիկները ստիպված են մրցումների մասնակցել այլ մարզաձևերում: Վատ պայմանների պատճառով տղա մարզիկներն էլ են շատ քիչ՝ 13 հոգի, իսկ միակ աղջիկ մարզիկը զույգ չունի, որի հետ կարողանա սովորել սպորտային հնարքներ, մրցել և կատարել լիարժեք պարապմունք: Բայց անգամ այս պայմաններում, նա չէր դադարում պարապել, քանի որ նպատակ ուներ և իսկապես սիրում է այս սպորտաձևը: Այս պայմանները նրան այնքան թևաթափ չարեցին, որքան այն մարդկանց խոսքերը, ովքեր կարծում են, թե աղջիկը չպիտի զբաղվի սպորտով: Նա վերջնականապես որոշեց թողնել սպորտն այն ժամանակ, երբ իմացավ, որ իր մտերիմ մարդկանցից մեկն էլ է իր մասին այդպիսի կարծիք արտահայտել:

Մենք՝ երկուսով, իսկապես չէինք կարող փոխել ամբողջ Սպիտակի մտածելակերպը…

Բացի այս, ուրիշ շատ դեպքեր էլ են եղել, երբ հասարակության կարծրատիպերի պատճառով շատ հետաքրքիր նախագծեր չեն իրագործվել Սպիտակում:

Այս խնդիրն ինձ ավելի շատ է հուզում, քանի որ մյուս բոլոր խնդիրները ֆինանսական են, ու քիչ թե շատ, լուծվում են: Իսկ մտածելակերպը, որն արմատացած է, դեռ երկար ժամանակ հնարավոր չի լինի փոխել, քանի որ այդ ուղղությամբ գրեթե ոչ մի քայլ չի արվում…

meri antonyan

Դու իմ ամենասիրածն ես

-Ես քեզ շատ եմ սիրում։ Ու, գիտե՞ս, դու ինքդ իմ բոլոր սիրած բաներն ես։

-Հա՞, էդ ո՞նց։

-Ահան, ես շատ եմ սիրում երկնքի աստղերը, դու ինձ համար աստղաշատ երկինք ես։ Սիրում եմ ամառվա հով գիշերները, դու դրանցից մեկն ես։ Դու հրավառություն ես։

-Հրավառություն է՞լ ես սիրում։

-Հա, շատ։ Դու փազլ էլ ես։

-Հա, էդ սիրում ես, գիտեմ… Էդպես որ լինի, դու էլ ֆուտբոլ ես։

-Թող ֆուտբոլ լինեմ… Դու իմ ամենասիրած օգոստոսյան արևոտ օրն ես։

-Իսկ ես նաև ձմեռվա վարդագույն ու փափուկ երեկոներն եմ սիրում, ուրեմն դու էլ դրանցից ես։

-Ես համաձայն եմ, ես էլ եմ շատ սիրում։ Կքայլենք իրար հետ էդ երեկոներին, չէ՞։

-Հա՜։ Դու էդ ձմեռների իմ սիրած կպչող ձյունն ես։

-Ես անչափ շատ եմ սիրում նվերներ։ Դու ինձ համար անսպասելի տրված ու սիրուն փաթեթավորված նվեր ես… Դու էն իմ սիրած մենակությունն ես։

-Քեզ համար մենակություն եմ, իսկ դու ինձ համար իմ սիրած ընտանեկան ջերմությունն ես։

-Դու աշխարհում ինձ դուր եկած ամենահամեստը, ամենահասարակն ես ու, ամենակարևորը՝ իմն ես։

-Իսկ դու իմ ամենանրբիկ ու ամենասիրուն աղջնակն ես, իմ տեսած ամենահրաշք էակը։ Դու իմ ամենասիրածն ես։

-Դուրս եկավ՝ դու էլ ինձ ես շատ սիրում, հա՞…

Սպիտակի արագաչափերը

Լուսանկարը՝ Մարիետա Բաղդասարյանի

Լուսանկարը՝ Մարիետա Բաղդասարյանի

Ես ձեզ ուզում եմ պատմել մի բանի մասին, որը Սպիտակում մեծ քննարկման առարկա է  դարձել: Շա՜տ էի լսել ու նաև տեսել, բայց կիրակի օրը, երբ գնում էի «Մանանայի» կազմակերպած դասընթացին ու ճանապարհին մտածում, թե ինչ  հոդված կարելի է գրել, հանկարծ ուշադրությունս նորից գրավեց էլեկտրասյան վրայի արագաչափը, որն այնքան էլ արագաչափ չէ, ու որոշեցի գրել դրա մասին։

Արագաչափ չէ՞ր՝ կզարմանաք դուք։ Հա՛, իրոք, արագաչափ չէր։ Բացատրեմ։ Այն ժամանակ, երբ այդ ճանապարհն ասֆալտապատեցին, վարորդները սկսեցին ճեպընթացի պես վարել իրենց մեքենաները։ Բնականաբար դա դուր չեկավ այդ փողոցի վրա գտնվող շենքի բնակիչներին ու հենց նրանք էլ պատրաստեցին այս չարագաչափը։ Ամեն դեպքում, վարորդները իջեցրին արագությունը, ավելի հանգիստ են վարում մեքենաները:

Հետո էլ կասեն, թե հումորն ու հնարամտությունը միայն գյումրեցիներին է բնորոշ: Տեսա՞ք ինչ հնարամիտ են մեր սպիտակցիները։

hovik vanyan

Ծուլությունս հաղթեց ինձ

Դեռ հոկտեմբերին էր, երբ առաջին նյութս ուղարկեցի 17.am-ին: Կարելի է ասել, որ դա 2016թ.-ի իմ առաջին ու վերջին նյութն էր:

Երկու ամիս կլինի, ինչ չեմ գրում 17.am-ին: Հիմա ինքս ինձ վրա զայրանում եմ ու չեմ կարողանում հասկանալ, թե ինչո՞ւ չէի գրում, ինչո՞ւ էի ծուլանում, չէ որ այնքան ոգեշնչված էի, որ արդեն 17-ի թղթակից եմ ու շուրջս կատարվող ամեն ինչից փորձում էի նյութ քաղել: Որտեղ էլ լինում էի, եթե մի բան էր պատահում, որը հետաքրքիր կլիներ նյութ գրելու համար, սկսում էի մտքիս մեջ շարադրել, ու լավ էլ ստացվում էր: Բայց հետո… Հետո` չեմ կարող ասել, թե ալարում էի գրել, բայց ինչ-որ բան խանգարում էր, միգուցե ինձ համարում էի շատ զբաղված ու չէի հասցնում գրել, կամ գուցե ֆեյսբուքն ու այլ սոցիալական կայքերն էին ինձ խանգարում… Չգիտեմ, չի տեղավորվում գլխիս մեջ, թե ոնց ծուլությունը հաղթեց ինձ, ու ես մատնվեցի անգործության…

Լավ, ինչևէ… Որոշեցի սա գրել, որպեսզի ինձ ավելի պատասխանատու զգամ ու սրանից հետո միշտ հետաքրքիր նյութերով հանդես գամ…

Խմբագրության կողմից. Ողջունում ենք որոշումդ, հուսանք այսուհետ բազմաթիվ թղթակցություններով հանդես կգաս 17-ում:

 

Ani Ghulinyan

Հոգվարթսից նամակի սպասելիս

Հարրի Փոթերի սիրահարների առաջնային երազանքն է՝ մի օր դռան անցքից նամակ ստանալ անձամբ Ալբուս Դամբլդորի կնիքով կնքված, Շեղ Նրբանցքից գնել սեփական փայտիկը, գրքերն ու կենդանին, և 9¾ կառամատույցով հայտնվել «Հոգվարթս Էքսպրես» գնացքում: Թեև մոգության և կախարդության այս դպրոցի գոյությունը նույնքան հավանական է, որքան այն, որ ես Գրիֆինդորի ուսանող եմ, բայց աշխարհի բոլոր ծայրերում գտնվող մարդկանց հաճելի է մտածել, որ ինչ որ տեղ, բոլորի աչքից հեռու, ապագա հրաշագործներ ու հրաշագործուհիներ են սովորում:
Ջոան Ռոուլինգը` Հարի Փոթերի և նրա արկածների մասին պատմող վիպաշարի հեղինակը, միակ գրողն է, ով իր ամբողջ հարստությունը ձեռք է բերել միայն իր վեպերի շնորհիվ: Իսկ ո՞րն է Հարրի Փոթերի հանրաճանաչության գաղտնիքը, և ինչո՞ւ այսքան շատ երկրպագուներ ունի աշխարհում:
Նախ և առաջ, գրքի բոլոր հերոսներն ունեն կենսագրություն, նրանք նույնքան իրական են որքան ես և դուք: Հեղինակը գրքում և դրանից դուրս տրվող հարցազրույցներում տալիս է նրանց հոգեբանական ու արտաքին հստակ պատկերը: Պարզ է, որ եթե հեղինակը Ռոուլինգն է, ապա նա պետք է կերտի իր հերոսներին, բայց այս գրքում ամեն բան փոքր ինչ այլ է: Կարծես ոչ թե հեղինակը, այլ հերոսներն են ձևավորում իրենց կերպարը և ազատ են՝  կատարելիք գործողությունների մեջ: Մյուս կողմից էլ՝ գրքերի հիման վրա նկարահանված ֆիլմերը գրեթե ոչնչով չեն զիջում գրքերին: Ճիշտ ընտրված ու մարդկանց կողմից սիրված դերասանները, բնորոշ հագուստները, Հոգվարթսի տեսքը և մնացյալը պարզապես իրենց են քաշում դիտողներին:
Նախորդ տարի Հարրի Փոթերի մասին այլ ֆիլմ էին նկարել, ուրիշ դերասաններով: Հատկանշական է այն, որ գլխավոր հերոսներից Հերմիոնե Գրենջերին սևամորթ աղջիկ էր մարմնավորում: Երկրպագուներին սա դուր չեկավ, որովհետև թեև Ռոուլինգը գրքում երբեք չի նշել, որ Հերմիոնեն պետք է պարտադիր սպիտակամորթ լինի, մարդկանց մոտ այնպես է արմատացել Էմմա Ուոթսոնի կերտած դերը, որ ուրիշին այդ դերում պատկերացնել չի լինում:
Ես էլ կցանկանայի մի օր Հոգվարթսից նամակ ստանալ, Ռեմուսի մոտ մթին արվեստների դեմ պաշտպանություն սովորել, Սնեյփի մոտ` դեղաթուրմերի մասին գիտություն, կուզեի, որ ինձ էլ ուսմանս ապագա վայրը ուղղորդող գլխարկ լիներ, կուզեի Քվիդիչում խաղալ դարպասապահի դիրքում ու արգելված բաժնի գրադարանից օգտվել: Բայց բախտս մի այլ կարգի չի բերել: Բրիտանացի չեմ, 11 տարեկանս վաղուց է անցել, օձերի հետ էլ կարողանայի էլ՝ չէի խոսի:

Stella Avetiqyan

Չմարող հույսս ու նպատակիս հասնելու ձգտումը

Սովորականի պես գնացի դպրոց, հանեցի վերարկուս, պայուսակիցս` հանրահաշվի գիրքն ու տետրը, գրիչս ու, ինչպես միշտ, գնացի իմ ընկերուհի Անի Ղուլինյանի սեղանի մոտ:

-Բարև, ի՞նչ կա, ինչպե՞ս ես:

-Դե՜, Ստել ջան, ընկերուհիդ գնում ա ճամբար:

-Ո՞նց, առանց ի՞նձ, ի՞նչ ճամբար:

-17-ի:

-Ո՜ւխ, երանի քեզ:

Ու արդեն ուսուցիչը մտավ ներս: Սկսեցինք դասը, բայց ինձ համար այն դեռ սկսված չէր: Գիտեի, թե ինչ պատճառով ես չեմ ընտրվել որպես ճամբարի մասնակից, բայց հոգուս խորքում մի զգացում կար՝ հույսի նման մի բան, որ ես էլ կմասնակցեմ: Ճիշտ է, մի քանի նկատողություն ստացա, բայց դե կարևորը մի շատ կարևոր բան որոշեցի. լինել 17-ի ակտիվ թղթակից:

Այդ օրը դասն ավարտվեց, օրն էլ ավարտվեց, ու գնացինք տուն: Հաջորդ օրը իմացա, որ Անին մեզ հետ է Երևան գնալու, ես՝ հանգստանալու, Անին՝ ճամբարի: Ու երկուսս էլ սպասում էինք ուրբաթ օրվան:

Եկավ չորեքշաբթին՝ անհամբեր դեմքեր, եկավ հինգշաբթին՝ էլի անհամբեր դեմքեր: Նույնիսկ ուրբաթ օրն էինք անհամբեր, թե երբ պիտի գա 4-րդ ժամը: Շատ չհոգնեցնեմ: Գնացինք Երևան՝ ճանապարհին էլի մի ներքին հույսով, գիշերը մնացինք մեր տանը և առավոտյան Անին, ես ու մայրիկս գնացինք «Մանանա» կենտրոն: Զրուցում էինք, մեզ պատմեցին «Մանանայի» անցած ուղու մասին, պատասխանեցին մայրիկների հարցերին և ծանոթացրեցին ճամբարի օրակարգի հետ: Ես լուռ կանգնած էի ու հանկարծ լսեցի, որ վերջին պահին մի երկու մասնակից հիվանդացել է և ճամբար չի գնալու: Այդ պահին հույսս ավելի մեծացավ, ու արդեն մտքում պլանավորում էի, թե ինչ կանեի, եթե ստանայի ճամբար գնալու հնարավորություն: Մտածում էի, թե ինչքան ժամանակում կենտրոնից կհասնեմ մեր տուն, կվերցնեմ իրերս ու հետ կգամ ուրախ-զվարթ: Բայց… Ոչինչ չեղավ: Իհարկե, հասկանում եմ, որ ես «նորեկ» եմ, բայց հիշեցի հանրահաշվի դասին դրած իմ նպատակը. դառնալ ակտիվ թղթակից: Ու ես մինչ հիմա էլ չեմ կորցրել հույսս, որ մի օր կտեսնեմ բոլո՜ր-բոլո՜ր թղթակիցներին իրար կողքի:

Ուրախ եմ, որ 17.am-ի թղթակիցն եմ:

Վանաձոր, իմ գեղեցկուհի

 

Մի անգամ արդեն ֆոտոշարքով անդրադարձել եմ աշնանային Վանաձորին, բայց մեր քաղաքում չկա լուսանկարելու ավելի հարմար ու գեղեցիկ բան, քան հենց ինքը՝ քաղաքը, դրա համար էլ, ուզած-չուզած, այս մի շարքիս հերոսուհին էլ դարձավ Վանաձորը տարվա տարբեր եղանակներին, օրվա տարբեր ժամերին։ Սիրում եմ քաղաքիս պարզ ու մռթնած, արևային ու ամպամած երկինքները, որ, երևի, նրա տրամադրությունն արտացոլող աչքերն են։

Նկատե՞լ եք, քաղաքիս միշտ «-ուհի»-ով եմ դիմում։ Գուցե նրանի՞ց է, որ այստեղի բնությունը, իրոք որ, շատ գեղեցիկ է, իսկ դարերով արմատացած է կանանց գեղեցիկ սեռ կոչելու սովորությունը։ Չգիտեմ, ինքնաբերաբար է ստացվում, ես էլ նոր նկատեցի…

Ani Ghulinyan

Դրսի տոնածառը

Մեր բակում երկու մեծ ծառ կա: Իրար կողքի, միմյանցից ոչնչով չտարբերվող: Դպրոցից նայելիս այդպես եմ որոշում մեր տան տեղը: Մի ուրիշ ծառ էլ ունենք, մյուսներից անհամեմատ ավելի փոքր, անմիջապես պատուհանիս տակ: Մի քանի տարի առաջ տան եղևնին զարդարելուց հետո մնացած խաղալիքներով էլ դրսի փոքրիկ ծառը զարդարեցի, հետո լույսեր դրեցի, բավականին լավ էր ստացվել:

Փողոցով երկու հոգի էին անցնում: Մեկը սայլակն էր քաշում, վրան` ալյուրի պարկը, մյուսը` երեխան, անընդհատ փորձում էր ծառս լինել սայլակից, բայց ամեն անգամ հայրն ավելի արագ էր քշում, ու նա թավալվում էր նոր եկած ձյան մեջ: Հանկարծ երեխայի աչքն ընկավ իմ զարդարած տոնածառին:
-Պապ, պապ, բա մենք մեր տոնածառը ե՞րբ ենք զարդարելու:
-Երբ որ փող լինի:
-Բա ե՞րբ ա փող լինելու:
-Չգիտեմ:
Երեխան լռեց: Հետո հայրն ինձ նայեց մի տեսակ չարացած աչքերով: Դեկտեմբերի վերջն էր, Ամանորին երեք օր էր մնացել… Չգիտեմ, հաջորդ տարի փող եղավ թե չէ, բայց էլ նրանց մեր գյուղում չտեսա, ասում են՝ Ռուսաստան են գնացել: Դրսի տոնածառը էլ չեմ զարդարում:

Mariam barseghyan

Գեղասահքի քաղաք Վանաձոր

Ըստ իս, գեղասահքը ամենագեղեցիկ սպորտաձևերից մեկն է: Ես միշտ հետաքրքրվել եմ այդ սպորտաձևով: Մի քանի տարի առաջ առաջին անգամ հագա չմուշկներ և արեցի իմ առաջին քայլերը սառույցի վրայով: Եվ այդ օրվանից միշտ ցանկացել եմ, որ Վանաձորն էլ սահադաշտ ունենա: Բայց պատմությունս ամենևին էլ գեղասահքի մասին չէ: Ես չէի պատկերացնում, որ մի փոքրիկ սահադաշտի փոխարեն ամբողջ Վանաձորը կվերածվի սահադաշտի, չէ’, ավելի շուտ սառցե դաշտի: Նման պայմաններում Եվգենի Պլյուշենկոն անգամ իր գեղեցիկ չմուշկներով չէր կարող սահել այն սահադաշտում, որը ձևավորվել է Վանաձորում ցրտի պատճառով: Եթե նա չի կարողանա, ի՞նչ եք կարծում, սովորական ձմեռային կոշիկներով վանաձորցիները կկարողանա՞ն հաղթահարել սառցե դաշտը: Չգիտեմ՝ դուք ինչ եք կարծում, բայց ես կարող եմ հաստատել, որ ո’չ, չեն կարողանում: Հունվարի 5-ին երեկոյան ինչպես բոլորը, այնպես էլ մենք` վանաձորցիներս, գնում ենք եկեղեցի՝ պատարագին մասնակցելու: Եվ ցավալին այն է, որ նույնիսկ այդ օրը, եկեղեցու տարածքը մաքրված չէր: Դե լավ, մաքրելը մի կողմ, կարելի էր չէ՞ գոնե աղ, ավազ լցնել, որպեսզի մարդիկ վայր չընկնեն սառույցի վրա: Իհարկե կարելի էր, բայց փաստը մնում է փաստ, որ ոչինչ էլ արված չէր: Ի դեպ, նշեմ նաև այն փաստը, որ ավտոմեքենաներն էլ էին դժվարությամբ մոտենում եկեղեցուն: Միակ գովելի բանը, որ տեսա քաղաքում, դա տոնական տրամադրությունն էր, որ ստեղծվել էր քաղաքում գեղեցիկ լուսավորման շնորհիվ: Բայց երբ վայր ես ընկնում սառույցի վրա, ո’չ գեղեցիկ լուսավորվածության, ո’չ դիմացի զարդարված եղևնու մեջ ոչ մի գովելի բան էլ չես տեսնում: Չեմ կարող ասել ի՞նչ են մտածում այս հարցի շուրջ մնացած վանաձորցիները, բայց անձամբ ես նախընտրում եմ առանց կոտրվածքների տուն հասնելը, այլ ոչ թե գեղեցիկ լուսավորվածությունը: