Վայոց Ձորի մարզ, ք. Եղեգնաձոր
Ֆոտո՝ Սոֆյա Աբրահամյանի

Սեպտեմբերի մեկը Հայաստանում

Սեպտեմբերի մեկին Հայաստանի  դպրոցներում եւ բուհերում նշվեց ուսումնական տարվա սկիզբը։ Տարբեր քաղաքներում եւ գյուղերում գտնվող մեր թղթակիցները լուսանկարել են այդ օրվա իրադարձությունները իրենց տեսանկյունից։

Սեպտեմբերի 1–ի հակառակ երեսը

Բոլորի համար աշնան առաջին ամսվա առաջին օրը նշանավորվում է կամ առաջին անգամ դպրոց գնալով, կամ համալսարան` դեպի նոր կյանք մուտքով:

Լուսանկարը` Հռիփսիմե Եղիազարյանի

Լուսանկարը` Հռիփսիմե Եղիազարյանի

Բայց շատերը շարունակում են կրկնել իրենց` արդեն ծիսակարգ դարձած առօրյան, ինչպես և մեզանից շատերն էին անում ամառային արձակուրդների ժամանակ: 

Լուսանկարը` Հռիփսիմե Եղիազարյանի

Լուսանկարը` Հռիփսիմե Եղիազարյանի

Ֆոտոշարքով կուզենայի ցույց տալ սեպտեմբերի 1-ի հակառակ երեսը` այն երեսը, որը հաճախ անուշադրության է մատնվում: Երբ առաջին անգամ լսեք սեպտեմբերմեկյան ֆոտոշարքի մասին, երբեք չեք մտածի, չէ՞, երթուղայինի սպասող տատիկի, կրպակի հարևանությամբ ամեն օրվա նման նարդի խաղացող պապիկների, իր ապրանքը հարմար վայրում տեղավորած վաճառողի առևտուրը, խափանված մեքենան ջանասիրաբար «ուշքի բերող» վարորդի, կամ էլ իր առօրյա գործերով տարված կնոջ, ով` հավանաբար չափազանց զբաղված լինելով միայն բավարարվեց իրար հետ կռվող երեխաներին խոհանոցային խառնաշփոթի միջից բարձր ձայնով սաստելով…

Լուսանկարը` Հռիփսիմե Եղիազարյանի

Լուսանկարը` Հռիփսիմե Եղիազարյանի

seda harutynyan-2

Ընդամենը մեկ օր

Սեպտեմբերի մեկին մնաց մեկ օր։ Պատկերացնո՞ւմ եք։ 

Հիշում եմ, մինչև  4-րդ դասարանը առավոտյան արթնանում էի ժամը յոթին, որ հասցնեի հագնվել։ Մայրիկը մի օր առաջ արդեն պատրաստում էր պայուսակս, սև կիսաշրջազգեստս, սպիտակ վերնաշապիկս ու սպիտակ «փոռիկներով» կիսագուլպաներս։ Հիշում եմ` ինչքան էի ուրախանում, որ կիսագուլպաներս «փոռիկներով»  էին։ Հիշում եմ, թե ոնց էր մայրիկը մազերս բարձր «պոչիկներ» կապում ու մեծ սպիտակ ժապավեններ կապում` օրս ավելի տոնական դարձնելու համար։  Ինչ ժամանակներ էին, չէ՞։
Չնայած, ի՞նչ թաքցնեմ, մինչև հիմա էլ մայրիկն է ամեն անգամ կոկիկ պատրաստում շորերս։
Գիտեք, արդեն սովոր եմ, ամեն տարի նույն ճանապարհով, մի ժամանակ ընկերուհուս ձեռքը բռնած, իսկ հիմա` թևը մտած, դպրոց գնալուն։

Բայց այս տարի տարբերվող է։ Այս տարի ճանապարհս ուրիշ է։ Այս տարի չեմ գնալու ու  տեսնելու էն հարազատ  դեմքերը, որ տեսել եմ արդեն ինը տարի։ Դասարան չի մտնելու դասղեկս ու չի հարցնելու. «Էս տարի էլ ե՞ք որոշել անցածի նման անկապ գլորեք` գնա»։ Պատկերացնում եք, այս տարի նստելու եմ լրիվ օտար քոլեջի, օտար նստարաններին, օտար ինչ-որ մեկի կողքին։ Ու էս տարի դասարան ընկերներս չեն մտնելու։ Էս տարի չենք գնալու զուգահեռ դասարան, որ տեսնենք, թե ով ինչ տրամադրությամբ ա եկել։
Չգիտեմ։ Այս տարի շատ ոգևորված եմ, երևի դրա համար էլ ինձ համար շատ արագ անցավ ամառը։ Բայց մի բան շատ վատ է։ Երբ սովորում էինք  դպրոցում, մեզ կոչում էին 9-րդ դասարանի աշակերտներ, իսկ այս սեպտեմբերին հավանաբար ներս կմտնի  տնօրենը ու ինձ համար կհնչի անսովոր մի ձայն։

-Հարգելի երեխաներ, այս տարի դուք դարձաք մեր քոլեջի ուսանողներն ու ուսանողուհիները․․․․
Ես մոտավոր հենց այսպես  եմ պատկերացնում։

Երբ քեզ դիմում են ուսանողուհի, արդեն ուզած-չուզած, քեզ մեծ ես զգում, ինչքան էլ հոգով փոքր ես։

Ես շատ մեծ ու հիանալի սպասելիքներ ունեմ, ու համոզված եմ, որ սպասելիքներս արդարանալու են։

Հարևաններ

Լուսանկարը՝ Արման Արշակ-Շահբազյանի

Լուսանկարը՝ Արման Արշակ-Շահբազյանի

-Դըխ՛կ, դըխ՛կ,- էլի դռան թակոցից ես արթնացա ու ինչպես ամեն առավոտ, լսեցի մեր հարևան Հռիփսիկ տոտայի` «Բարի լու՛յս, Աի՛դ ջան…» արտահայտությունը, որն ինձ դեռ վաղ տարիքից արթնացնում էր:

Արթնացա, հագնվեցի, գնացի հյուրասենյակ ու, ինչպես գրեթե ամեն առավոտ, տեսա նույն տեսարանը՝ սուրճի փոքրիկ սեղան՝ երկու գավաթ սուրճով, իսկ սեղանի շուրջ մայրս ու Հռիփսիկ «տոտան» սկսվելիք օրն են ծրագրում: Մեր հարևաններից ամենաշատը Հռիփսիկ տոտային եմ սիրում: Ասում են՝ փոքր տարիքում նրան «մամա» եմ ասել:

Ինչպես միշտ, արթնանալուց հետո ինձ ուղարկում են խանութ: Գիտեմ, որ շքամուտքից դուրս եմ գալու ու էլի տեսնեմ շենքի բոլոր տատիներին՝ նստարանին նստած, և իմ «Բա՛րև Ձեզ»-ին, լսելու եմ «Բարև, բալա՛ ջան» պատասխանը: Միշտ մտածել եմ, որ ոչ մի շենք չունի այդ տատիներից, որոնք արևի առաջին շողերը ելնելիս մինչև մայրամուտ նստում են շենքի բակում, ու ամփոփում օրվա անցուդարձը, շենքում կատարվող իրադարձությունները: Ինչևէ, շարունակեմ: Գնացի խանութ ու ճանապարհին տեսա մեր շենքի ամենաակտիվ երիտասարդին՝ Լիլիթին: Ինքն էլ է ռոք լսում, ու մենք իրար տեսնելիս միշտ թեմա ենք ունենում խոսելու:

Ըհը՜, էլի Արեգնազ տատին դուրս եկավ դիմացս: Բոլորը շենքում Արեգնազ տատիին ճանաչում են՝ չարչարված կին է, յոթ երեխաների մայր: Հա, ինչպես ամեն անգամ, Արեգնազ տատին ջերմ-ջերմ դասերիցս հարցրեց:
-Բարև Ձեզ:
-Բարև, Արման ջան, դասերդ լա՞վ են, սիրունացել, մեծացել ես…
-Լավ են, մերսի շատ:
Չգիտես ինչի` ամեն անգամ, երբ Արեգնազ տատին ինձ տեսնում է, ասում է, որ մեծացել եմ: Տեսնես` մարդ ամեն շաբաթ կարո՞ղ է մեծանալ:
Հա, քիչ էր մնում մոռանայի: Ասեմ, որ մեր հարևանների մեջ ուսանողներ էլ կան: Մտա մուտք ու տեսա, որ Անի քույրիկը դիպլոմը արդեն ստացել է ու տուն է գալիս:
Էլի երեկո, ու զբոսնելու ժամն է: Հեսա, էս էլ մեր իրավաբան հարևանը. հարևանները շատ են դիմում տարբեր իրավական հարցերով:
Հեսա էս էլ Լեռնիկ «ձաձան» ՝ Աբովյանի փոխքաղաքապետը: Խեղճ մարդ, շենքում ամեն մի թերության դեպքում իրեն են դիմում: Գիտե՞ք ինչ հետաքրքիր է տեսնել փոխքաղաքապետին, այսպես ասած, «առանց փողկապի»:
«Էս ինչա էս մուտքի ապակիների վիճակը, Լեռնիկ ջան, փոխել տուր, ի՞նչ կլինի»:
«Բա լույսերը, լույսերը, ամեն մի անձրևին կտրում են»:
«Մի լույսն ինչ ա` բակում չունենք: Մարդ գիշերը չի կարում քայլի»:
«Ջրերը, բա: Ամեն օր կտրում են»:
Ու ամեն անգամ Լեռնիկ «ձաձային» տեսնելիս նստարանին նստած տատիկները հիշում են նույն խնդիրները ու լսում. «Ամեն ինչ հերթով անում ենք, դրանց էլ կհասնենք, համբերեք»: Ու ամեն անգամ Լեռնիկ «ձաձայի» «Համբերեք»-ը բակի տատիկներին համբերելու ուժ է տալիս:
Իսկ գիտե՞ք՝ որն է իմ ամենասիրած հայկական ֆիլմը՝ «Թթենին»: Դեռ մանկուց շատ էի սիրում: Հիմա կասեք՝ էս ի՞նչ կապ ուներ մեր հարևանների հետ: Սպասեք, հիմա ասեմ: Մեր շենքի սիմվոլը երևի մեր բակի թթենին է, ու ինչպես ֆիլմում, այնպես էլ մեր բակում դեռ չի պարզվել, թե ո՞վ է տնկել այդ թթենին:
Երբ փոքր էինք, բոլորին հարցնում էինք, թե ով է տնկել այդ թթենին: Չգիտեմ, երևի հավես էր ամեն մեկից լսել մի բան:
Ռոզա տատին ասում էր, որ իր ամուսինն է տնկել: Իսկ երբ հարցնում էինք Ալվարդ տատիկին, ասում էր, որ հենց ինքն է տնկել: Երեխեքից մեկը ասում էր, որ տանը ասում են, որ իր պապիկն է տնկել: Հա, լավ, տեսնես` վերջը կիմանա՞նք, թե ով է տնկել:
Սա էլ մեր շենքը՝ իր հարևաններով: Երևի հասկացաք, որ շատ տարբեր հարևաններ ունենք: Ու ինչքան էլ մեծանամ, մեկ է՝ Հռիփսիկ «տոտայի» դռան թակոցից եմ արթնանալու, շքամուտքից դուրս եմ գալու ու տեսնեմ տատիկներին, իսկ ամռանը՝ թթենու վրայի երեխաներին:
Սիրում եմ մեր հարևաններին իրենց բոլոր թերություններով ու առավելություններով հանդերձ, ու միշտ մնալու եմ այն կարծիքին, որ մեր հարևաններից ուրիշ տեղ չկա: Միայն մերոնք են, որոնք ապրում են քաղաք Աբովյանում:

araqs aharonyan kotayk

Ես Արաքսն եմ

Միշտ նախընտրել եմ  չխոսել իմ մասին, բայց այսօր կփորձեմ հնարավորին չափ ներկայացնել ինձ: Ես եմ: Ծնվել եմ 1998 թվականի մարտի 12-ին: Մանկությունս, պատանեկությունս, մի խոսքով, ողջ կյանքս անց եմ կացրել Կոտայքի մարզի Կոտայք գյուղում: Միջնակարգ կրթություն ստացել եմ տեղի Ս.Վարդանյանի անվան միջնակարգ դպրոցում: Ինչ խոսք, դպրոցական տարիները եղել են ու միշտ կմնան կյանքիս անփոխարինելի տարիները: Որքա~ն արագ անցան…

2014-2015թ.թ., վերջին ուսումնական տարի, վերջին, բայց նոր սկիզբ ազդարարող: Աննկարագրելի զբաղվածություն, դանդաղ քայլերով դեպի նպատակի իրագործում. ընդունելություն: Եվ ո՞վ եմ ես մասնագիտությամբ: Մասնագիտության ընտրության հարցում բավականին դժվարացա, քանի որ շատ ուշ սկսեցի առավել լրջորեն մտածել այդ մասին: Ի վերջո, երկար պրպտելուց հետո ընտրեցի թարգմանչի մասնագիտությունը: Ինչո՞ւ: Եթե անկեղծ, սկզբում այդքան էլ չէի գիտակցում` ինչ է «թարգմանիչ» ասվածը: Մի բան հաստատ գիտեի. սիրում եմ անգլերենը, իսկ այդ դեպքում, ինչո՞ւ ոչ այնպիսի մասնագիտություն, որը կապված կլինի անգլերենի հետ: Բայց հետո միայն հասկացա, որ լեզու սովորելը, լեզու իմանալը այլ բան է, իսկ թարգմանչի մասնագիտությամբ տվյալ լեզվին տիրապետելը` լիովին այլ: Իհարկե, երբ սովորում ես լեզու` օտար լեզու, զուտ հաղորդակցության համար, կարող ես չտիրապետել լեզվի այս կամ այն նրբություններին, չիմանալ բոլոր բառերի իմաստներն ու հոմանիշային շարքը, բայց երբ այն սիրողական, զուտ հաղորդակցային հարթակից տեղափոխվում է մասնագիտական` ավելի լուրջ բնագավառ, դու, որպես թարգմանիչ, որպես միջնորդ երկու լեզուների միջև, պարզապես իրավունք չունես դրան մատների արանքով նայելու: Որքան խոսեմ մասնագիտությանս մասին, կարծում եմ, էլի շատ բաներ բաց կթողնեմ. ծավալուն թեմա է, ինձ համար շատ կարևոր:  Գուցե մի օր հատուկ անդրադարձ կատարեմ թարգմանչի մասնագիտությանը, ով գիտե:

Այսքան խոսեցի, բայց չասացի` որտեղ եմ սովորում: Սովորում եմ Երևանի պետական համալսարանում, ռոմանագերմանական բանասիրության ֆակուլտետի թարգմանչական գործ` անգլերեն և հայերեն լեզուներ բաժնում, արդեն երկրորդ կուրսում: Մայր բուհում սովորելը կարևոր ձեռքբերումներիցս մեկն է, իսկ ընտրածս ուղու մեջ իսկապես մասնագիտանալը` իմ պարտականությունը:

Բնավորությանս մասին խոսելուց մշտապես խուսափում եմ: Չեմ սիրում ինձ, այսպես ասած, որակավորել:

Երևի խոսեմ նախասիրություններիս մասին: Առանց մի պահ անգամ երկմտելու, պետք է նշեմ, որ շատ եմ սիրում կարդալ: Ընթերցանությունը մի այլ աշխարհ է ինձ համար, իսկ գրքերը, թերևս, առօրյայիս կարևոր պայմանը: Միշտ որևէ գիրք կա ձեռքիս տակ, ազատ ժամանակս գրքերինն է: Լրիվ այլ է կապը գրքերի հետ: Երևի առանձնացնեմ մեկը սիրելիներից. Օսկար Ուայլդ, «Դորիան Գրեյի դիմանկարը»:

Թերևս այսքանը:

milena araqelyan

Չհասկացված լինելու մասին

Սիրում եք, չէ՞, որ հասկացվում եք շրջապատի կողմից: Ինչ խոսք, հաճելի պահ է: Բայց այ, մեկ-մեկ լինում են պահեր, որ վախենում ես չհասկացված լինելուց: Վախենում ես, որ մտքերդ արտահայտես` որոշները բացասական արձագանք կտան, մի քանիսը կհակառակվեն, իսկ մեկ այլ, լրիվ ուրիշները, կբարձրացնեն քեզ քո գաղափարներին, կօգնեն աճել, հասնել էն սիրուն կետին, որտեղ դու քո ափսեում ես: Ամեն դեպքում պետք է բարձրաձայնել էն հարցերի մասին, որոնք ներսից պատասխան են պահանջում: Պետք է չվախենալ էդ «չհասկացվել» կոչվելուց: Բոլորս էլ ընկնում ենք, նոր ենք վերև ելնում, հասկացվում այնպես, ոնց ուզում ենք:

Ինձ ինքնավստահություն ներշնչեք, որ ես էլ կարողանամ հասնել իմ հասկացվելու կետին:

Հաճախ ասեք դիմացինին, որ իր մի գաղափարը կարող է լիքը մարդկանց ներսը շարժել: Իրենք էլ կսկսեն հասկանալ քո տեսակը ու կբարձրացնեն էդ ընկնող, բայց աճող տեսակին:

laura sekoyan

Պետք է մի քիչ համբերել

Այսօր ես հարցազրույց եմ վարելու մայրիկիս` Գոհար Ղազարյանի հետ: Ի դեպ, ասեմ, որ երկար ընդմիջումից հետո նա արդեն երկու տարի է, ինչ աշխատում է:

-Մա՛մ, դժվար չէ՞ր ութ տարի դադարից հետո նորից աշխատել:

-Իհարկե դժվար է, բայց արդեն ընտելացել եմ:

-Շաբաթվա ընթացքում ընդամենը երկու օր ես տուն գալիս,  աշխատում ես Երևանում, ու այդ երկու օրն ես տեսնում հարազատներիդ: Այդ ամենին է՞լ ես ընտելացել

-Աղջի՛կս, պարզ է, որ դժվար է, և դրան ընտելանալ հնարավոր չէ: Իսկ ինչ վերաբերվում է հարազատներին, ապա կասեմ, որ դա իմ աշխատանքից դժվար է: Մայրը, ինչքան էլ հեռու լինի իր զավակներից, միևնույն է,     հոգով, սրտով ու մտքով այնտեղ է, որտեղ իր ձագերն են: Գիտեմ, որքան ինձ համար է դժվար, այնքան էլ ձեր` քո  ու եղբորդ:

-Լավ, մա՛մ, հերիք է տխուր բաներից խոսենք, արդեն հարց տալս էլ չի գալիս: Ինչևէ, շարունակենք: Պատմիր մի քիչ քո աշխատավայրի մասին:

-Իմ աշխատավայրը գտնվում է Մալաթիա թաղամասում, մի գողտրիկ վայրում: Գործընկերներս հիմնականում աղջիկներ են, միայն մի երեք-չորս տղա կա: Աշխատակիցները բարեհամբույր են միմյանց նկատմամբ:

-Շատ լավ է, մա՛մ, որ  գոհ ես քո աշխատանքից: Իսկ այժմ պատմիր, թե ինչպիսի՞ն է քո աշխատանքի բնույթը և ի՞նչ եք անում այնտեղ:

-Աշխատանքը բարդ չէ: Ասեմ, որ  մենք պատրաստում ենք բրենդային խանութների տոպրակներ, կոնյակի կամ գինու տուփեր և այլն: Որպեսզի աշխատողը իր աշխատանքը լավ կատարի, պետք է պարզապես ընդունակ լինի, որ նախագծողի տված գծագիրը կարողանա վերածել տուփի կամ տոպրակի:

-Իսկ ի՞նչ կարծիքի ես տնօրինության մասին:

-Նախ ասեմ, որ բավականին պահանջկոտ մարդիկ են: Ընդանուր առմամբ, ընկերական են վերաբերվում աշխատողներին և ապահովում են ամենաանհրաժեշտ իրերով` գոգնոցով, ձեռնոցներով և այլ պարագաներով:

-Ուրախ եմ, որ այդպիսի մարդկանց հետ ես աշխատում: Իսկ այժմ մի հարց պիտի տամ քեզ և կխնդրեմ, որ անկեղծ պատասխանեսԿցանկանայի՞ր չաշխատել և մնալ տանը`մեր կողքին:

-Միանշանակ կցանկանայի, բայց մենք այնպիսի երկրում ենք ապրում, որն իր բնակիչներին չի ապահովում, և իմ նման շատ ու շատ մարդիկ տուն-ընտանիք թողած աշխատում են չնչին կոպեկների համար:Առաջին իսկ հնարավորության դեպքում դուրս կգամ այդ աշխատանքից ու կմնամ ձեր կողքին:Միայն թե` պետք է մի քիչ համբերել:

Ալափարսի բերքն ու բարիքը

Լուսանկարը՝ Սեդա Հարությունյանի

Լուսանկարը՝ Սեդա Հարությունյանի

Եթե անկեղծ, ես չեմ սիրում տատիկիս գյուղը՝ Ալափարսը։ Այնտեղ կյանքն ասես կանգ առած լինի։ Իրո՛ք։ Ամեն առավոտ մարդիկ արթնանում են, արդեն իմանալով իրենց այդ օրվա հոգսը։ Ու ամեն օր նույնն է։ Գառներին արածացնել, հավերին կեր տալ, կով կթել, կաթը մերել և այլն։

Լուսանկարը՝ Սեդա Հարությունյանի

Լուսանկարը՝ Սեդա Հարությունյանի

Հարց. իսկ ի՞նչ են անում երիտասարդները։ Հավատացեք՝ ոչինչ։ Նրանք ամեն օր տանից տուն են գնում ու զրուցում են։
Բայց գիտե՞ք, ես մի բանի համար շա՜տ եմ սիրում Ալափարսը։ Ամառը մենք գնում ենք մեր բարեկամների տուն ազնվամորի , ծիրան ու հաղարջ հավաքելու։ Երևի մտածեցիք` սիրում եմ հավաքելը։

Լուսանկարը՝ Սեդա Հարությունյանի

Լուսանկարը՝ Սեդա Հարությունյանի

Իրականում, չէ՛։ Ես սիրում եմ ծառերի ու թփերի մոտ կանգնել, քաղել և ուտել։ Ինչքան էլ բարեկամուհիս ասի. «Ծառերը դեղած են, հանկարծ չուտեք»,- ինձ համար մեկ է։ Մի՞թե կարող է լինել դրանից ավելի հաճելի պահ։ Չգիտեմ, զգացե՞լ եք, թե ոչ, բայց ծառից քաղածն ու միանգամից կերածն ավելի համեղ է, քան  քաղած, լվացած, տան սպասքի մեջ դրածը։

Լուսանկարը՝ Սեդա Հարությունյանի

Լուսանկարը՝ Սեդա Հարությունյանի

Իրականում Ալափարսը մի դրախտային վայր է, քանի որ այնտեղ աճող յուրաքանչյուր ծառի վրա  բերք կա՝ առատ բերք։ Ու ամեն պտուղ իր տարբերվող համն ունի։ Հենց դրա համար էլ ինչքան ուտում ես, չես կշտանում։

Լուսանկարը՝ Սեդա Հարությունյանի

Լուսանկարը՝ Սեդա Հարությունյանի

Ես չեմ սիրում Ալափարսի առօրյան, ես սիրում եմ Ալափարսի բերքն ու բարիքը։

Մի կտոր Եղվարդ

Իմ Եղվարդը հին բնակավայր է: Առաջին  գրավոր տեղեկությունները կապված են 603 թվականի հայ-պարսկական պատերազմի (1735 թվականի հունիսին օսմանցիները ծանր պարտություն են տարել) և Մովսես Եղվարդեցի կաթողիկոսի հետ: Ծնվել ու ապրում եմ Եղվարդում կամ`

Լուսանկարը՝ Լիդա Արմենակյանի

Լուսանկարը՝ Լիդա Արմենակյանի

«Այստեղ եմ ծնվել ես, այստեղ մեծացել,
Այս ջուրը խմել սառնորակ,
Հազար ճանապարհ ես դու իմ դեմ բացել,
Իմ լավ, հարազատ իմ քաղաք…»:
Դե հարազատը գուցե, բայց լավը… Եսիմ:

Լուսանկարը՝ Լիդա Արմենակյանի

Լուսանկարը՝ Լիդա Արմենակյանի

Քաղաքի անվան հետ կապված շատ ավանդազրույցներ կան` ես միայն երկուսը գիտեմ:
Ասում են` ջրհեղեղի ժամանակ Նոյի տապանում գտնվող մարդիկ անհամբեր սպասում են ջրի իջնելուն և երկրի երևալուն։ Որոշ ժամանակ անց, երբ նրանք տեսնում են Արայի լեռան ստորոտը, ուրախացած բացականչում են «եղև-արդ»: Դրանից հետո տեղը կոչվում է Եղվարդ:

Մյուսն էլ, թե… Եղվարդը ժամանակին շատ մեծ գյուղ է եղել, հողով առատ։ Նրա մի ծայրը հասել է Քանաքեռ, մյուսը՝ Աշտարակ: Ունեցել է չորս ջրանցք, որոնցից մեկը ջուր է առել Զանգվից, մյուսը՝ Բուժականից, երրորդը՝ Սաշլվից, չորրորդը՝ Քասախից: Գյուղի բոլոր հողերը ծածկված են եղել անտառներով ու այգիներով։ Եղել է ծաղկով, վարդով ու յուղով առատ։ Դրա համար էլ անունը դրել են Եղվարդ՝ եղ(յուղ)-վարդ:

Լուսանկարը՝ Լիդա Արմենակյանի

Լուսանկարը՝ Լիդա Արմենակյանի

Եղվարդի կենտրոնական մասից այն կողմ «գյուղամեջ» կոչվածն է սկսվում, չնայած նրան, որ քաղաք է: Անգամ մի զավեշտալի ու իրական դեպք է եղել «գյուղամեջ»-ի հետ կապված:
Քաղաքացիներից մեկը զանգահարում է քաղաքապետարան.
-Ալո, բարև Ձեզ: Գյուղապետը տեղո՞ւմ է:
-Բարև Ձեզ: Մերը գյուղապետ չէ` քաղաքապետ է,- քաղաքավարի, բայց մի քիչ էլ հեգնանքով պատասխանում է քարտուղարուհին:
-Բարի, իսկ տեղո՞ւմ է:
-Ոչ: Գնացել է գյուղամեջ:

Լուսանկարը՝ Լիդա Արմենակյանի

Լուսանկարը՝ Լիդա Արմենակյանի

Իսկ ինչո՞ւ գյուղամեջ… Դե որովհետև մարդիկ էստեղ փոքր-ինչ գյուղական կյանքով են ապրում:
Մեր տունը հեռու է կենտրոնական մասից ու մի քիչ կտրված է ավելորդ աղմուկից ու շարժից: Ավելի հանգիստ է թվում, բայց էստեղ` մեզ մոտ, մարդիկ ավելի զբաղված են լինում:

Մեր հարևանները, ինչպես և մենք, ապրում են սեփական տներում և ունեն իրենց սեփական այգիները, որտեղ անուշահամ մրգեր են աճում, որտեղ մի գողտրիկ անկյունում ցանցաճոճն է կախված, որտեղ ծառերի շվաքում կարող ես նստել ու գիրք կարդալ: Մեր հարևանները պահում են հավեր, կերակրում են խոզերին ու կովերին էլ արոտավայր են տանում:  Ու մեր հարևաններն առավոտյան, կեսօրին, երեկոյան և առհասարակ ցանկացած պահի, երբ ուզում են քայլել, գնում են մեր եկեղեցի, որովհետև ուրիշ ոչ մի հետաքրքիր ու, միևնույն ժամանակ, հանգիստ տեղ չկա քաղաքում:

Լուսանկարը՝ Լիդա Արմենակյանի

Լուսանկարը՝ Լիդա Արմենակյանի

Մեր եկեղեցին հին պատմություն ունի: Կառուցվել է 1301 թվականին:  Կառուցել է Ազիզբեկ Իշխանն իր կնոջ՝ Վախախի երազի հիման վրա։ Եկեղեցին կոչվում է դամբարան եկեղեցի, որովհետև այդտեղ ամփոփված է Ազիզբեկ Իշխանի որդու դին: Ներկայացնում եմ նկարը, բայց եկեղեցու տեսքով հիանալու համար առաջարկում եմ Եղվարդ այցելել:

Կյանքիս առաջին ու մասամբ կարևոր քայլերն արել եմ այստեղ և բացի այդ էլ, կյանքիս գլխավոր մարդիկ են այստեղ:

Եղվարդը կարելի է չսիրել, բայց այ, մարդկանց` դժվար: Ես կարծես չեմ սիրում քաղաքը, որը մի քանի կիլոմետր է հեռու մայրաքաղաքից, որի տեսարժան վայրերը մեկ կանգուն ու մի քանի ավերված եկեղեցիներն են, որտեղ չկան ժամանցի վայրեր ու որտեղ ընտրության հնարավորությունը այնքան սահմանափակ է, որքան ասենք, երկու գույնից ընտրություն կատարելն է լինում: Բայց սիրում եմ այստեղի իմ մարդկանց, ովքեր գուցե և պատահաբար, բայց ապրում են այստեղ` իմ, քո ու այն երրորդի Եղվարդում: Եղվարդը մերն է, մենք` Եղվարդինը:

Լուսանկարը՝ Լիդա Արմենակյանի

Լուսանկարը՝ Լիդա Արմենակյանի

Մանկությանս վառ հիշողություններն էլ են ինձ կապում Եղվարդի հետ: Մանկապարտեզ հաճախել եմ այստեղ, կրթություն ստացել` ևս, ինչպես նաև երաժշտական դպրոցում յոթ տարի գործիքի ստեղներին դիպչել ու հոգով լարերի հետ խաղալ եմ սովորել:

Անգույն Եղվարդը իմ գունավոր կյանքի ու առօրյայի մի մասն է, որը մի օր անպայման իմ կյանքից գունավոր է դառնալու:

artyom safaryan

Գրագողություն

Այ, շատ հաճախ ես հանդիպում եմ այս արտահայտությանը. «Էս երգը երգիչը գողացել է էս մեկից, կամ մյուսից»:

Ես ուզում եմ այդ մասին մի քիչ ավելի շատ գրել, քան կարելի է: Նախ, կարող եմ սկսել այն բանից, թե ինչ եմ ես մտածում այդ ամենի մասին: Կուզեմ երկու կողմից նայել այդ երևույթին: Եկեք սկսենք առաջին կողմից: Պատկերացրեք, թե դուք ինչ-որ հեղինակ եք, որը գրել է մի գիրք, որը շատ արագ մեծ համբավ է բերել ձեզ: Դուք շուտ ձեռք եք բերում հռչակ և համբավ, ու արդեն լողում եք փառքի դափնիների մեջ, ու հանկարծ… Մի օր նստած եք ու հետևելով նորություններին, նկատում եք, որ ինչ-որ մեկը իր գրքով ընդօրինակել է ձեզ ու բարձրացել է փառքի նույն պատվանդանին և խլում է ձեր դափնիները: Համաձայն եմ, ծանր դեպք է, քանզի դուք ողջ օրը քրտնել, չարչարվել եք, գրել եք այդ ամենը, շարժել եք ձեր ուղեղի գալարները, ով գիտի, միգուցե անցկացրել եք մի քանի տասնյակ անքուն գիշերներ, և հանկարծ ինչ-որ մեկը գալիս է և ձեր գաղափարներով փորձում է իշխել գրական Օլիմպին:

Անարդա՞ր է, իհարկե անարդար է, քանզի դա բացի ձեր ինքնասիրությանը կպնելուց, կպնում է նաև ընդհանուր արվեստի մակարդակին, քանի որ նման գաղափարները ընկնում են շտամպի տակ, և ոլորտը բերում է լճացման, ու մենք ստանում ենք միօրինակ ֆիլմեր, գրքեր ու երգեր:

Բայց մի րոպե: Եկեք մի ուրիշ կողմից նայենք այդ ամենին: Ենթադրենք դուք ունեք գաղափար, որը հանձնում եք հանրությանը, բայց այն իհարկե ունի որոշակի հում էլեմենտներ, որոնք անկասկած ավելի հետաքրքիր կլինեն այլ մարդկանց կատարմամբ: Եվ հետո, ոչ մեկի մոտ չի ստացվի բացարձակ կրկնօրինակել գաղափարը, քանզի ընկալումը ամեն մեկի մոտ տարբեր է: Շատ հաճախ ճոխ գաղափարները դառնում են ժանրերի օրենսդիրներ կամ կերտում են նորը և կատարելագործվելով վերածվում գլուխգործոցի:

Դրա համար, ժողովուրդ, ունեցեք ձերը, բայց բաց եղեք նաև հետաքրքիր մտքերի համար, որոնք կարող են գլուխգործոց դառնալ, իսկ դուք էլ դառնաք որևէ ժանրի օրենսդիրներից մեկը:

Խմբագրության կողմից. Հիմա ի՞նչ, քո այս նյութի տակ դնենք մեկ այլ ազգանուն, գուցե ավելի բարեհունչ, ճի՞շտ կլինի: Իսկ գուցե ամեն մեկը, ինչպես դու ես ասում, շարժի իր ուղեղի գալարները, ոչ թե վերցնի պատրաստի գաղափարներ: 

Ամեն դեպքում, պատանիներ և աղջիկներ, հրավիրում ենք բանավեճի: Ի՞նչ է հեղինակային իրավունքը, մտավոր սեփականությունը, արդյո՞ք կարելի է խախտել և որ դեպքում ենք համարում գրագողություն: Սպասում ենք: