Կոտայք
Կրթություն Կոտայք

Շուտով էլի դպրոց

Լուսանկարը՝ Դիանա Շահբազյանի

Լուսանկարը՝ Դիանա Շահբազյանի

Սեպտեմբերի մեկ՝ ոմանց համար սիրելի, ոմանց համար անտանելի դարձած օր: Ես պետք է առաջին անգամ դպրոց  գնայի ու գնացի: Ես սկսեցի սիրել դպրոցը առաջին իսկ օրվանից: Դե, բոլոր նրանք, ովքեր վաղուց հաճախում են դպրոց, պետք է որ արդեն իրենց որոշակի կարծիքն ունենան այդ վայրի մասին: Հավանաբար ես դպրոցը սիրում էի  դասընկերներիս ու ուսուցիչներիս շնորհիվ: Նրանք միշտ ինձ լավ էին վերաբերվում: Անցավ մի քանի տարի:
Ձմեռ էր, փետրվարյան մի պայծառ օր: Արդեն չորրորդ դասարանում էի: Դասերը ավարտվեցին: Ինձ տուն տանելու նպատակով դպրոց էր եկել մայրս: Հորս մահից հետո իմ կյանքի մռայլ գույներին նա էր վառ երանգավորում տալիս: Մենք որոշեցինք այցելել մեր ազգականներից մեկի տուն: Ես խաղում էի այդ տան փոքրիկի’ հինգամյա Զարուհու հետ: Միշտ շատ երկար էի ցանկանում մնալ նրանց տանը, իսկ այս անգամ մի տեսակ շտապում էի: Մորս խնդրեցի, որ գնանք տուն, պատճառաբանելով, թե դասերը շատ են: Դուրս եկանք նրանց տնից ու ճամփա ընկանք դեպի մեր տուն: Թեպետ օրը տաք էր, բայց սառը օդի առկայությունը ակնհայտ էր: Բոլորը հագել էին ճտքավոր կոշիկներ ու տաք վերարկուներ: Ես ամուր բռնել էի մորս ձեռքը, պատմում էի նրան, թե ինչ զավեշտալի դեպքեր են տեղի ունեցել դպրոցում, իսկ նա ուշադիր լսում էր:  Հետո ես դիմացս նկատեցի ձյուն: Բարկությամբ նայեցի այդ ձյան թմբին ու եսասեր աղջկա նման ասացի.
-Ինչո՞ւ պիտի ես քայլեմ այս սառը ձյան միջով:
Ախ, որքան հիմար եմ եղել ես, բայց զղջալու համար ուշ է արդեն: Ես բաց թողեցի մորս ձեռքը և վազեցի դիմացի ճամփեզր: Միայն ափսոս, ոտքս չհասցրի դնել ճամփեզրին: Հեռվից  մի մեքենա եկավ՝ կտրուկ արագություն հավաքելով,  տեղի ունեցավ վրաերթ: Այդ ամենից բացի ոչինչ չեմ հիշում ու չեմ էլ ուզում հիշել: Մեքենան գնացել է որոշ ճանապարհ , հետո վարորդը հասկացել է իր սխալը ու հետ վերադարձել: Նա ինձ իր մեքենայով հիվանդանոց էր տարել: Անելանելի վիճակ էր ստեղծվել: Բժիշկները հույսները կորցրել էին, թե կկարողանան ինձ փրկել: Վնասել էի գլուխս, աջ  ոտքս ամբողջությամբ փշուր-փշուր էր եղել: Նրանք մտածում էին, որ միայն հրաշքը ինձ կփրկի, հակառակ դեպքում ես կմեռնեմ: Ես  երեք օր գիտակցություն չունեի: Ընտանիքիս անդամներն ու հարազատներս  մինչև վերջին պահը աղոթում էին ինձ համար: Աստված ինձնից երես չթեքեց: Նա փրկեց իմ կյանքը: Ես հասկացա, որ կյանքում ինչ-որ կարևոր բան ունեմ անելու և  մինչև  չիրագործեմ այն, կյանքին հրաժեշտ չեմ տա: Ի վերջո ես իմ ընկուզագույն աչքերը բացեցի ու ասացի.
-Մեր դասղեկին ծաղիկ գնելու համար գումար ենք հավաքում, կտաք ծնողկոմիտեին:
Հետո իմանալով  այդ մասին, զարմանք ապրեցի, թե ինչու եմ հենց այդ խոսքերն ասել, զարմանում էի, բայց նաև  հպարտանում, որովհետև ես հավատարիմ աշակերտ լինելով եմ նրան հիշել: Դասղեկից զատ ես հիշում էի դասընկերներիս: Ես ամեն օր երազումս տեսնում էի դասարանս, դասընկերներիս, ուսուցիչներիս: Լիովին ապաքինվելուց հետո գնացի դպրոց: Քննություններս հանձնեցի: Այդ տարի դպրոցը ավարտեցի գերազանց առաջադիմությամբ: Եկավ ժամանակը արձակուրդ գնալու: Արձակուրդները անցան միապաղաղ, սակայն ես ոչինչ փոխել չէի կարող:
Էլի սեպտեմբերի մեկ, էլի ոմանց համար սիրելի, ոմանց համար անտանելի դարձած  օր: Ես դպրոց գնալով իմացա, որ մեր դասարանը պետք է ցրեն, քանի որ երեխաների քանակը քիչ էր: Դասարանը ցրելուց հետո մատյանում առաջինից ութերորդ համարը կգնա ա դասարան, իսկ դասարանի մյուս մասը  բ դասարան:  Ես հինգերորդ համարն էի, հետևաբար բարի գալուստ հինգի ա դասարան: Ինձ այդ դասարանի երեխաները առաջին իսկ հայացքից դուր եկան: Նրանց հետ բավականին շուտ մտերմացա: Նրանք բոլորն էլ շատ բարի, կատակասեր, խելացի և  ընկերասեր երեխաներ էին: Շատ սիրեցի նրանց բոլորին: Նրանք ինձ համար թանկ էին, ինչպես հարազատ քույր ու եղբայր: Բացի ընկերներից, ձեռք բերեցի անչափ բարի ուսուցիչներ: Դասղեկս շատ սիրալիր էր իմ հանդեպ ու մյուս դասընկերներիս: Մեր հայոց լեզվի ուսուցչուհու հետ այնքան կապվեցի, որ ինձ մոտ ցանկություն առաջացավ  ապագայում նրան նմանվել ու դառնալ հայոց լեզվի ուսուցչուհի: Ես մինչ այսօր էլ սիրում եմ նրանց բոլորին և  ցանկանում եմ, որ այս կյանքում բոլոր մարդիկ լինեն նրանց պես բարի:

Ուզում եմ ևս մի անգամ ասել իմ բոլոր դասընկերներին ու ուսուցիչներին ես բոլորիդ անչափ շատ եմ սիրում:

meri panosyan
Իմ էջը Կոտայք

Տարբերվելու արվեստը

-Դուք էս աղջկան քիչ էրես տվեք:

Երևի ինձ ամենաշատը նկարագրող երկխոսությունը, որը ես լսում եմ գրեթե ամեն օր: Ինչպես հասկացաք, ես մեր տան «էրես տվածն» եմ: Միշտ նույն բանը. նստած եմ իմ սենյակում ու մեկ էլ քրոջս՝ Սերինեի ձայնը.

-Մերի՛, սենց չի լինի, օրը մի տեղդ ցավում ա, դու էս տնից չե՞ս, ես չեմ հասկանում:

Ու էստեղ հնչում է ամենասպասված պատասխանը.

-Սերինե, ինչպե՞ս ես խոսում մեծն դերասանուհու հետ:

Մտերիմներս միշտ ասում են, որ իմ սենյակից արվեստի «հոտ» է գալիս: Իրականում ես չգիտեմ դա ինչից է: Երևի նրանից, որ ես էլ եմ մի քիչ «արվեստոտ»: Մտնում եմ սենյակս ու կարծես ուրիշ աշխարհ եմ մտել: Տպավորություն  է, որ սենյակս մեր տան մեջ չի մտնում: Ես եմ, գրքերս, նկարներս, ներկերս, վրձիններս:

Չգիտեմ ինչու՝ ամեն մարդու չեմ թողնում մտնի իմ սենյակ: Միայն ամենամտերիմներին, երևի խանդում եմ: Հա, իմիջիայլոց, ես անգամ իմ իրերին եմ խանդում: Ընկերներիս հարցում՝ էլ չասեմ:

Մի շատ վատ սովորություն ունեմ. մի գիրքը դեռ չավարտած, մի ուրիշն եմ սկսում: Շատ հաճախ հենց էդպես կիսատ էլ թողնում եմ:

Ընկերներս ասում են, որ նկարներս լավ են ստացվում: Գլուխ գովել չլինի, բայց ես էլ մի քիչ հավանում եմ:
Միշտ ասում են, որ ուրիշի մասին խոսելը ավելի հեշտ է, քան ինքդ քո: Ես դրանում համոզվեցի: Չգիտեմ՝ ինչ ասեմ: Ես ամեն տեղ արկածներ փնտրող Մերին եմ: Ինձնից կարելի է սպասել ամեն ինչ, բացարձակապես ամեն ինչ:

Հա ու մեկ էլ, դերասանուհի եմ դառնալու: Ամբողջ կյանքիս երազանքը, որը իրականացնելու ճանապարհին եմ:

Երևի այսքանը: Բայց ամենակարևորը չասացի: Ես անսահման ու անդադար երազող մեկն եմ: Իսկ երզելուց ավելի սիրում եմ մտածել:

Այ, հիմա մի ժամից ավելի նստած մտածում եմ, թե ինչն է ինձ հուզում: Իրականում ինձ հուզում են հարյուրավոր, նույնիսկ հազարավոր հարցեր, բայց դե բոլորի մասին հո չեմ կարող միաժամանակ խոսել: Երկար մտորումներից հետո կանգ առա ներկայումս շատ արդիական մի հարցի շուրջ, որը վստահ եմ միայն ինձ չի հուզում:

Տարբերվելու արվեստ: Իսկ ո՞րն է էդ տարբերվելու արվեստը: Օրինակ, ես ամեն անգամ դասից տուն ընկած ճանապարհին շատ եմ ուշադրություն դարձնում կարմրականաչաոսկեգույն մազերով, ծխախոտը ձեռքներին, բազմաթիվ դաջվածքներով ողողված աղջիկների վրա: Այ, հենց սա ես չեմ համարում տարբերվել: Դա ավելի շատ ինքնահաստատման է նման:

Մարդը կարող է տարբերվել շրջապատից գեղեցիկ ժպիտով, սիրուն աչքերով կամ երկար կամ էլ ընդհակառակը, կարճ մազերով:
Իմ կարծիքով, ընդհանրապես պետք չէ ձգտել տարբերվել: Եղեք այնպիսին, ինչպիսին կաք: Իմացեք, որ այդ ժամանակ դուք կլինեք ավելի հետաքրքիր մեկը: Ընդամենը՝ միշտ ձգտեք լինել ավելին:

Հարցազրույց, Հետաքրքիր մարդիկ, Մշակույթ Կոտայք

Տեղ տվեք ձեր մտքին և ցանկություններին

Հարցազրույց նկարիչ Արսեն Պետրոսյանի հետ

-Արսեն, ախր, ո՞նց ա մոտդ էսքան նման ստացվում:

-Ասեմ, բայց խոստացիր, որ կհավատաս:

-Հա, ասա, իհարկե, կհավատամ:

-Որովհետև я гений…

Ծիծաղում ենք:

Դու, հավանաբար, մտածում ես, որ ես զրուցում գլուխգովան մեկի հետ, սխալվում ես, նայիր ներքև և համոզվիր ինքդ…

Հավանաբար քեզ հետաքրքրեց նկարելու այս ոճը:

Դե, ինչ անցնենք հարցազրույցին:

-Ե՞րբ ես սկսել նկարել այս ոճով, և ի՞նչ է իրենից ներկայացնում այն:

-Այս ոճով նկարում եմ գրեթե մի տարի: Ոճը համարձակորեն կարելի է անվանել փոփ արթ, որն իրենից ենթադրում է հայտնի մարդկանց դիմանկարներ՝ կատարված 2 և ավելի գույներով՝ ըստ ճաշակի: Նկարիր ինչպես ու ինչ գույնով ուզում ես… Թերևս այսպես կարելի է հակիրճ ներկայացնել փոփ արթը: Չնայած ես շատ գույներ չեմ օգտագործում. սև, սպիտակ, մոխրագույն: Ոճի առանձնահատկությունն ավելի շատ մարդկանց  ուշադրություն գրավելն է, քան կգրավի հասարակ նկարը: Բայց և այնպես, բոլորին հասու չէ, սեփական փորձիցս եմ ասում:

-Հիշո՞ւմ ես առաջին աշխատանքդ այս ոճի մեջ: Ինչպիսի՞ արձագանքներ եղան:

-Իհարկե, հիշում եմ… Առաջինը Նորմա Ջին Բեյքերն էր՝ Մերիլին Մոնրոն: Շատ հաջող դիմագծեր ունի, շատ հաջող: Ինչպես միշտ, ոչ ոք չէր հասկանում՝ ինչ եմ անում: Հարցերի էլ չէի պատասխանում, լուռ գործովս էի զբաղված: Լավագույն գնահատականն ինձ համար շրջապատի մարդկանց գնահատականն է: Այ, թե ինչ է նշանակում հոգեկան բավարարվածություն:

-Մի տարի առաջ սա քեզ համար հոբի էր, իսկ այսօր դու կարո՞ղ ես ասել, որ նաև աշխատանք է:

-Իհարկե, կարող եմ: Հոբին աշխատանքի վերածելու փորձ ես արդեն ունեցել եմ 5 տարի առաջ, այնպես որ գիտեի՝ ուր եմ գնում: Գումարը մի կողմ, բայց երբ տեսնում ես պատվիրատուի էմոցիաները, դեմքին կարդում ես այն ամենը, ինչ ինքն արտահայտում է աչքերով մի քանի վայրկյանում, ակամայից դու էլ ես ինքդ քեզ շնորհակալ լինում: Համարձակ կարող եմ ասել, որ իմ վարձատրությունը միայն նյութական չէ: Ամենալավ աշխատանքն էլ վարձատրվող հոբին է…

-Իսկ ո՞վ կամ ի՞նչն է եղել քո ոգեշնչման աղբյուրը:

-Սկսեմ նրանից, որ դեռ մանկուց ինձ ոգեշնչողները եղել են ծնողներս ու հարազատներս: Առավել օբյեկտիվ իմ աշխատանքները գնահատում է հայրս: Վերջին դիմանկարներից մեկի մասին նա ասաց, որ նմանությունը 99 % է… Ես հասկացա, որ թերություններ իմ մեջ արդեն  պետք է փնտրեմ ինքս: Ոգեշնչման աղբյուր է նաև ամերիկացի հանրահայտ ավտոդիզայներ Չիփ Ֆուզը, որի աշխատանքներն ինձ մղեցին ավտոնկարչությունը տեղափոխել ավելի լայն հարթություն. դա, կարելի է ասել, նոր շրջան է ինձ համար:

-Իսկ մոտավորապես ո՞ր տարիքում ես նկատել, որ ունես նկարելու ձիրք:

-Ասում են, որ մարդ հիշում է իր մանկությունը սկսած 4 տարեկանից… Կա չէ՞ այսպիսի բան: Ես չեմ հիշում, երբ եմ սկսել նկարել, հիշում եմ միայն առաջին նկարս, որը սեպի նման մխրճվել է հիշողությանս մեջ ու դուրս չի գալիս: Դեղին ճուտիկ էր, որը պահում էի իմ դարակում: Մինչև հիմա էլ, ամեն անգամ, երբ բացում եմ դարակը, հույս ունեմ, որ կգտնեմ այդ նկարը….

-Երբևէ ունեցե՞լ ես կտավ նկարելու ինքնուրույն գաղափարներ:

-Չգիտեմ ինչքանով զարմանալի կթվա, բայց կտավի վրա նկարել եմ մի անգամ, այն էլ բանակում: Հեռու եմ կտավի վրա բնություն, կենդանիներ կամ նմանատիպ բաներ նկարելուց: Չի ձգում ինձ այդ ամենը: Կտավի հետ կապված մի աշխատանք եմ պլանավորում, որը շուտով կփորձեմ անել: Մեքենա է լինելու, մոդելը չեմ որոշել… Մեքենաներն էլ, նկարչության նման, մանկուց կենցաղիս անբաժան մասն են: Չեք պատկերացնի, ախր, ինչ խանդավառություն եմ ապրում, երբ նայում եմ ավարտած աշխատանքիս, ու այն ինձ դուր է գալիս: Քիչ է մնում դուռը բացեմ, քշեմ-գնամ:

-Իսկ եղե՞լ են պահեր, որ մուսադ կորել է: Եթե այո, ապա ինչպե՞ս ես դա հաղթահարել:

-Մուսան ինձ համար, ինչպես թանաքը` գրիչի:  Լինում է, ամեն ինչ պատրաստում ես, նստում ես, որ պետք է նկարես, մուսադ լքում է քեզ: Նախանձելի զգացողություն չէ, ինչ խոսք, բայց մեծ աղետ էլ չէ: Այդ պահերին ուղղակի փոխվում են պլաններդ, ու դու չես նկարում: Իսկ ինչ վերաբերում է մուսայաբացակայությանը, այսպես ասեմ, հաղթահարման դեպքեր դեռևս չեն գրանցվել:

-Իսկ եղե՞լ է հակառակը, որ դու ցանկացել ես կտրվել աշխարհից և ներսումդ կուտակվածը հանձնել  թղթին:

-Գիտեք, ես թղթին չեմ հանձնում իմ զգացմունքները: Միակ բանը, որ կարող եմ անել վերոնշյալ դեպքում, նույն զգացմունքների ու էմոցիաների ազդեցության տակ իմ իսկ ընտրած մարդուն կամ առարկան թղթին ու շրջապատի դատին հանձնելն է: Նման դեպքերը, բարեբախտաբար, չեն գերակշռում իմ կյանքում:

-Իսկ ի՞նչ կցանկանաս սկսնակ նկարիչներին:

-Սկսնակ նկարիչներ ջան, տեղ տվեք ձեր մտքին ու ցանկություններին: Գլուխգործոց ստեղծելու համար պարտադիր չի կարմիր դիպոլմով ավարտել արվեստի դպրոցը: Ուզում եք հաճույք ստանալ ձեր աշխատանքներից` հաճույքով նկարեք, ազատություն տվեք վրձնին կամ մատիտին, ինքը կանի ամեն ինչ ձեր փոխարեն: Ձեզ մնում է շատ ուզել ու հոգի ներդնել: Կստացվի, կտեսնեք: Հաջողություն եմ մաղթում բոլորին, թող ռետինի կարիք չունենան:

Հարցազրույցը վարեց՝ Կարինե Նահապետյանը

lida armenakyan
Մեդիա ճամբարներ Կոտայք

Դիլիջանյան մեդիա ճամբար. նոր բանի սպասումով

Վերջին օրն էր: Դե նախորդ օրերի նման, բայց միաժամանակ արտասովոր: Էլի վեր կաց, նախաճաշ, նկարահանումներ, ճաշ, վարպետության դաս, ընթրիք… Էլի սովորական առավոտ էր, իջանք ճաշարան. նախաճաշի թեյն ամեն ինչ արժե: Գնում ենք կոնֆերանս- դահլիճ: Բաժանվում ենք խմբերի ու մեկնում: Մի մասը` Վանաձոր, մյուս մասն էլ՝ Գոշ ու Դիլիջան: Ընկնում ենք փողոցներով, քայլում, գտնում, նկարում… Մի լավ հոգնում ենք: Մեքենայի մեջ ենք, արդեն հետ ենք դառնում, աչքներս կամաց փակվում են, բայց մեր կամքին հակառակ: Փակվում են ու քնում ենք: Մեկ էլ արթնանում ենք դեպի հյուրանոց տանող ճանապարհի ոլորապտույտներին: Հասանք: Վերջ, գնում ենք հաց ուտենք: Ճաշարանում էլ քննարկում ենք նկարահանումները՝ ոնց անցավ, ինչ արեցինք, ով, ում նկարեց, ու էդպես մի շարք բաներ: Վարպետության դասին ֆիլմի մոնտաժ ենք սովորում ու միասին աշխատանքային վիդեոն ենք մոնտաժում: Ու… մե խինդ, մե ուրախություն…

Էս ամենից հետո օրվա ամփոփումն է տեղի ուենում, ու կիսվում ենք մեր տպավորություններով: Գնում ենք սենյակներ, ու թվում է, թե սովորական օրերից է: Պիտի զրուցենք սենյակակիցներով ու քնենք: Բայց, հոպ: Մեկ էլ կանչում են ներքև: Հովնանի ձայնն է հեռվից.

-Տաք կհագնվեք:

Ինչքան տաքուկ ժակետներ, շարֆեր ու պիջակներ ունենք, վերցնում ենք: Մեր տաքուկ երգերն էլ ենք վերցնում մեզ հետ ու գնում անտառ: Ա… Ան-տառ: Դիլիջանի ծառաշատ ու մութ, խավար, բայց դե լուսնի լույսից լուսավորված անտառները: Ցուրտ է: Բարձրանում ենք անտառ, հարմար տեղավորվում գետնին ու սկսում խաղեր խաղալ: Ասում, խոսում, ծիծաղում ենք: Մեկ էլ տեսնենք՝ տղերքը չկան: Վահ: Էս ո՞ւր կորան: Ու մեկ էլ տեսնում ենք, որ ծանր-ծանր իջնում են վերևից, բայց ոչ դատարկ ձեռքերով: Լիքը չոր փայտ են բերել, կրակ ենք վառում, նստում շուրջն ու սկսում երգել, խաղալ ու զրուցել: Կրակի բոցն էլ բարձրանում է մութ երկինք ու էնտեղ կարմիր լույսեր վառում:

Գիշերվա ժամը մեկն է: Իրար բարի գիշեր ենք ասում ու գնում սենյակ: Էնտեղ օրն ավարտվում է, բայց մի ուրիշ բան երևի նոր է սկսվելու:

milena araqelyan
Իմ էջը Կոտայք

Գաղտնապահ ընկերս

-Մամ, ուզում եմ կիթառի գնալ:

-Ուզում ես` գնա:

Այսպես էր ամեն անգամ ասում մայրիկս, երբ ցանկություն էի հայտնում ինչ-որ նոր բան սովորելու:

-Կիթառ կառնե՞ս:

Հիշում եմ, երկու տարի առաջ էր, որ իմ մեջ արթնացավ էդ ցանկությունը ու սկսեցի քայլեր անել` ուզածիս հասնելու համար: Ընդունվեցի կիթառի: Սկզբում կիթառ չունեի ու նվագում էի երեխաներից մեկի շատ հին կիթառով, որի լարերը գրիֆից մեկ մատնաչափ հաստությամբ հեռու էին, հետն էլ` մետաղական էին: Կիթառ նվագողները կհասկանան, թե քո անփորձ մատների համար ինչ դժվար ա մեկ ակորդ պահել այդպիսի կիթառով:

Առաջին երգը, որ սովորեցի «Ախ, ինչ լավ է սարի վրա…» երգն էր: Երբ էդ «ցավոտ» կիթառով առաջին անգամ կարողացա երգ հնչեցնել, ուրախությանս չափ չկար: Ի վերջո շուտով ունեցա իմ կիթառը, որի լարերը մետաղական չէին, և արդեն ամեն ինչ շատ հեշտ էի սովորում: Դժվարի միջոցով ենք հեշտը սովորում ու սկսում գնահատել էդ բարդ ճանապարհը, որով անցնում ենք հեշտին հասնելու համար:

Ուսուցիչս հաճախ էր ասում. «Դու շատ լավ արեցիր, որ որոշեցիր նվագել սովորել, որովհետև համ դու ես «իրան» լավ հասկանում, համ` «ինքը»` քեզ»: Ու ճիշտ էր ասում:

Հիմա եմ հասկանում, որ նվագելով էն ամենատխուր մտքերս ցրվում են, որ էդ պահին մոռանում եմ բոլոր մանր ու մեծ խնդիրների մասին: Թվում է, թե կիթառը էդ ամենը իրեն է վերցնում, ինքն է տխրում, ինձ` ուրախություն պատճառելով: Լարերին կպչելով գտնում եմ ինքս ինձ իմ երևակայությունների աշխարհում: Մի խոսքով, իմ անբաժան մասնիկն է:

Ծանոթ-անծանոթ մարդիկ հաճախ կիթառը ուսիս տեսնելիս կատակում են. «Ջութա՞կ ես նվագում» կամ` «Դաշնամուրդ էլի հետդ ա՞», ու ոչ մեկը չի խոստովանում, որ դա կիթառ է: Վերջերս մի երեխա ինձ տեսնելով իր տատիկին հարցրեց.

-Տատ, էն ապերը ի՞նչ ունի:

-Ապեր չի, քուրիկ ա, բալես:

Այ, այսպիսի հետաքրքիր ու արկածաշատ կյանքով ենք ապրում ես ու իմ արդեն շատ հարազատ դարձած մի մասնիկը:

qristine stepanyan
Իմ էջը Կոտայք

Հայրենիքի լուսաբացը

Առավոտ էր: Երեխաներին հատուկ աղմուկ լսելով մոտեցա պատշգամբին: Մեր հարևանությամբ գտնվող մանկապարտեզից մի խումբ փոքրիկներ՝ մոտ 4-5 տարեկան, երգելով զբոսնում էին: «Մեր հայրենիք, ազատ անկախ…»

Նկատեցի, որ խմբի վերջում մի քանի տղա, իրենց տարիքին բնորոշ մանկական տաքարյունությամբ վիճում էին: Հետո վեճն ընդհատվեց, նրանք ևս միացան երգին: Շուտով խումբը ավելի մոտեցավ, ու տղաները նորից սկսեցին աղմկել: Պարզվեց, որ նրանցից «ամենահայրենասերիկը» կռվում էր երկու տղաների հետ, թե. «Բարձր երգեք էս երգը, վա՜յ…»:

«Էս երգը» ասելով, նա նկատի ուներ այն երգը, որը ամեն անգամ լսելիս ձեռքը դնում ենք սրտի վրա, ոմանք` սովորույթին զոհ գնալով, ոմանք էլ` հայրենիքը սրտում զգալով:

Այդ օրվանից անցավ մի քանի օր: Անսահման հետաքրքրությամբ լցված աշակերտներից մեկին՝ իննամյա Արամին հարցրեցի.

-Արա՛մ, գնում ենք սահման, ես ու դու, գալիս ես, չէ՞:

-Կլինի` ես չգա՞մ:

-Ինչո՞ւ Արամ ջան:

-Ախր, շալվարս կեղտոտվել է, ես չգամ, հա՞:

Կողք-կողքի, նույն հողի վրա, նույն միջավայրում մեծանում են գրեթե հասակակից, փայլող աչքերով, բազմաթիվ երազանքներով ու հեքիաթներով պարուրված փոքրիկներ: Նրանցից ինչ-որ մեկը կռիվ կտա «հայրենիքի երգը» բարձր երգելու համար, ինչ-որ մեկը դիտմամբ կկեղտոտի տաբատը` հայրենիքից փախչելու համար: Մեզանից ինչ-որ մեկը աղոթքը շուրթին կդիմավորի լուսաբացը, ինչ-որ մեկը կփախչի հայրենիքի լուսաբացից:

Հայրենիքը երակներում հոսող արյունը չէ, այն այդ արյան մի կաթիլն է միայն՝ կենարարը, անբիծը, անրջականը…

Ազատ տարածք Կոտայք

Լիլիթի կատուն

Մտերիմ ընկերուհիս մոտ մեկ ամիս անդադար  կատու էր ուզում պահել: Ծնողները թույլ չէին տալիս կատու  պահել, և ընկերուհիս վշտանում էր այդ փաստից:
Մի անգամ, երբ Լիլիթը եկավ մեր տուն շատ ուրախ տրամադրությամբ, ես նրան հարցրի.
-Ինչ որ առիթ կ՞ա, որ այսքան ուրախ ես:
Նա ժպտաց ու սկսեց ինձ պատմել.
-Երեկ մեր տուն մի կատու էր եկել: Նա իր հետ բերել էր ձագերին: Ձագերը շատ լավն էին: Ուզում եմ նրանց մեր տանը պահել:
-Մեր տուն էլ էին երեկ ինչ-որ կատվի ձագեր եկել, իմ կատուների հետ էին խաղում, իսկ հետո գնացին:
-Թագուհի, խնդրում եմ հաջորդ անգամ, որ գան` կբռնես, կբերես մեր տուն: Ես էլ եմ ուզում քո պես կատու պահել:
-Բայց իմ կատուները երկուսն են, ոչ թե հինգը, ինչպես որ նրանք էին:
-Լավ, գոնե մեկը կբռնե՞ս ինձ համար, խնդրում ե՜մ:
Անցավ մի քանի օր, և կատուն կրկին եկավ ու բերեց իր ձագերին: Ես ցանկացա բռնել կատվի ձագերից մեկին, բայց նրա մայրը այնպես ձեռքս ճանկռեց, որ սպանեին, էլ չէի բռնի: Երբ Լիլիթին պատմեցի, խղճաց ինձ, սակայն ավելի շատ կատվի համար տխրեց:
-Էլ երբեք ձեր տուն չի գա, հասկացել է, որ ուզում ես իր ձագերին բռնել:

Ես մոռանալով ձեռքիս ցավը, նրան հուսադրեցի:

-Լի՛լ, ես կբռնեմ փիսոյին, մենակ թե դու մի տխրի:

-Էլի կճանկռի, արի` դու ինձ համար ձեռքերդ մի վնասի, ես առանց կատվի էլ շատ ուրախ եմ:

Ընկերուհուս խոսքերից ուրախացա: Կատվին բռնելու միտքն էլ գլխիցս հանեցի: Անցավ մի ժամանակ: Լիլիթը ժպիտը դեմքին եկավ մեր տուն: Կատուն էր պատճառը: Պատմեց, որ ինքը կատվին բռնելու կարիք չունի այլևս, որովհետև նա իր ձագերին բերել է Լիլիթենց մառան ու հեռացել: Լիլիթն էլ, ես էլ շատ ուրախ  էինք, սակայն դա ինձ դաս եղավ, ես էլ կատուներին իրենց մորից անջատել չէի փորձում:
Հա, մոռացա ասել. Լիլիթը վերջերս էլ սկսել է շնիկ ուզել, այնպես որ, այս անգամ  էլ մեր բակի շներն են ձեռքերս վնասելու…

lida armenakyan
Ինչն է ինձ հուզում Կոտայք

Ես մնալու եմ

Ձեզնից շատերն են մտածել երկիրը լքելու մասին հատկապես այս օրերին: Ու չհերքես, չասես, որ չես մտածել կամ որ գոնե մտքիդ ծայրով չես անցկացրել:

Իրականում մեզնից յուրաքանչյուրը մի պահ իր կյանքը պատկերացրել է երկրից դուրս, պատկերացրել է իր երազանքների երկրում, ու հետո մեկը համաձայնել է, մեկը` չէ, էն երրորդն էլ ճամպրուկները հավաքել, մտերիմներին հաջողություն է մաղթել ու գնացել: Ախր, չի գնացել, է, փախել է, փախել: Արտագաղթել է ու ոչ ներգաղթելու մտքով: Արտագաղթել է, որ հարազատներին էլ «արտագաղթեցնի»:

Երեք ամիս առաջ կատարվածն էլ դեռ չենք մարսել: Չենք մարսել, բայց հասցրել ենք մոռանալ: Մոռացել ենք մեր տղերքի արյունով պահած հողերի, «ռազմավարական նշանակություն չունեցող 800 հեկտարի» 80-ականների զենքով ու բահերով, թշնամու դեմ կռվող զինվորների, մեր խաղաղ երկնքում, անմեղ գյուղացու տանիքի վրայով սավառնող անօդաչու թռչող սարքերի ու հեռուստացույցի դիմաց, աչքերը կկոցած տատիկների մասին:  Մենք մոռացել ենք, բայց դա երեք ամիս առաջ էր: Ու մոռացել ենք, որովհետև հիմա տեսնում ենք ժողովրդի դեմ 2016-ի զենքով կռվող, ժողովրդին պատանդ վերցնող ու Ազատության հրապարակում ազատ խոսքի իրավունքը ոտնահարող իշխանությանը:

Մի պահ հետ ենք նայում, հիշում ենք 2015-ի Բաղրամյան 26-ի դեպքերը, ու ներկա ենք գալիս, որ առաջ գնանք: Առաջ ենք գնում «երկիրը`երկիր չի» ու «կեցցե այն Հայաստանը, որ վաղն է գալու» գոռալով ու գոչելով:

Էդ «վաղը» վաղուց չի գալիս: Իսկ ե՞րբ պիտի գա: Ե՞րբ պիտի գա, որ էս երկիրն էլ երկիր դառնա ու մարդիկ էլ` ՄԱՐԴ:

Էդպես ձեռքերդ ծալում, նստում ես ու սպասում, որ այ էդ «վաղը» գա: Չի գալիս, որովհետև ոչինչ չես անում: Սպասումից հոգնում ես, նեղվում, թողնում ու գնում: Գնում ես էն երազանքներիդ երկիրը, որի մասին քիչ առաջ ասում էի:

Դու գնում ես, բայց այ, ես մնալու եմ: Ես չեմ գնալու (ավելի ճիշտ`չեմ գալու): Մնալու եմ ու ամեն ինչ անելու եմ, որ սա դառնա իմ երազանքների երկիրը: Մնալու եմ ու սերունդներիս հետ շենացնելու եմ էս Հայաստանը, որ դառնա իմ ու քո երազանքների երկիրը: Ու դառնալու է:

Մի օր անպայման դառնալու է:

lida armenakyan
Մեդիա ճամբարներ Կոտայք

Դիլիջանյան մեդիա ճամբար. Օրագիր

Նստած եմ սենյակում, մտածում եմ, թե ինչ գրեմ, ինչի մասին պատմեմ: Մտածում եմ, որ արդեն բոլորը գրած կլինեն «Առավոտ» օրաթերթի լրագրող Ռուզան Մինասյանի հետ ունեցած վարպետության դասի մասին: Հիմա հաստատ կինոյի նկարահանումներից խոսել են: Վայ, բա անիմացիան: Չէ, չէ: Մի րոպե: Անիմացիայից անվերջ կարելի է խոսել, ու լիքը կարող ենք պատմել: Ասենք, օրինակ՝ ոնց էր Հովնանը ֆոտոխցիկը հարմար տեղավորում, ոնց էր Սիսակը ամեն րոպե ասում.

-Դուք իջեք, դու արի էստեղ, բարձրացիր, արագ: Հավասար ճոճվեք: Էրեխեք, կամերային չնայեք:

Ու չէինք նկատում՝ ոնց են օրվա ժամերը թռնում, ոնց է ամպերը քիչ-քիչ կուտակվում գլխիդ վերևում, ու թե ոնց է երկինքն աստիճանաբար փոխում իր գույներն ու երանգները: Ու մոտավորապես էսպես էլ անցավ մեր փիքսիլեյշնի նկարահանումները և ուրախ օրը:

Մեդիա ճամբարներ Կոտայք

Դիլիջանյան մեդիա ճամբար. Վարպետության դաս. Արփինե Գրիգորյան

Դիլիջանյան մեդիա ճամբարի վարպետության դասն անցկացնում է News Deeply-ի մենեջեր Արփինե Գրիգորյանը:

-12 տարեկանից հաճախել եմ «Մանանա»: Ավարտել եմ Պոլիտեխնիկի համակարգչային տեխնիկայի բաժինը: Պոլիտեխնիկ ընդունվելուց հետո սկսեցի «Մանանայում» աշխատել: Մենք ունեինք վեբ-դիզայնի խմբակ ու նաև համակարգչային հմտությունների դասեր, որը ես վարում էի ու ինձ համար շատ լավ փորձ էր:  Բացի այդ, հենց առաջին կուրսից սկսեցի աշխատել ու ծախսերիս ինչ-որ մասը ինքս հոգալ, ծնողներիցս կախված չէի: : Ես մոտ 9 տարի աշխատել եմ «Մանանայում»:  Այստեղ մենք ազատություն ունեինք փորձելու և սովորելու այն ամենը, ինչը մեզ հետաքրքրում էր` գրել, լուսանկարել, ֆոտոներ անել, անգամ եթե ուզում ենք, զբաղվենք ձեռքի աշխատանքով: Ես դասավանդում էի վեբ-դիզայն, բայց միաժամանակ հնարավորություն ունեի իբրև աշակերտ սովորել օրինակ, ֆիլմ ստուդիայում և այլն: Երբ ավարտեցի բուհը, ընդունվեցի «Շարմ հոլդինգ» ընկերություն: Այնտեղ կար IT բաժին, որտեղ իրենց ֆիլմերի ու ծրագրերի մասին ստեղծում էինք վեբ-կայքեր: Հետո ծրագրավորումից մի քիչ ձանձրացա:Ու ես որոշեցի ուրիշ բան փորձել: Մի քիչ սկսեցի նախագծեր ղեկավարել: 4 տարի այդտեղ աշխատելուց հետո դրանից էլ մի քիչ ձանձրացա ու աշխատանքս փոխեցի, ընդունվեցի PanArmenian net, որը առաջատար լրատվական գործակալություններից է: PanArmenian-ում հանրային կապերի ու նախագծերի ղեկավարն էի: Սկզբում որպես ծրագրավորող եմ աշխատել, հետո հասկացա, որ մեդիան ինձ շատ հետաքրքիր է ու PanArmenian net-ում ինձ շատ լավ էի զգում, որովհետև համ տեխնիկական մասով էի աշխատում, համ էլ խմբագրության հետ էի աշխատում:  Այսինքն, շատ պետք եկավ այն ուսուցումը, որ ստացել էի «Մանանայում»:

Հենց այդ տարի ստեղծվեց ֆոտո գործակալությունը, ու մենք սկսեցինք շատ ակտիվ տարածել, միջազգային տարբեր գործակալությունների հետ սկսեցինք աշխատել, նկարներ ուղարկել: Բայց ամեն ինչ սկսել էինք զրոյից, ու դժվար է մի նոր բան ստեղծել, երբ աչքիդ առաջ չունես ինչ-որ օրինակ: Մենք սկսեցինք ինչ-որ լիցենզիաներ, բաժանորդագրություններ վաճառել տարբեր թերթերի, որպեսզի լուսանկարները տեղադրելուց թույլտվություն ունենային:  Դա  շատ հետաքրքիր է, որովհետև զրոյից ինչ-որ բան ես ստեղծում, որը չկա: PanArmenian.net-ը առաջիններից էր, որ սոցիալական մեդիայում իր ներկայությունը սկսեց, ու մենք սկսեցինք ակտիվ ներգրավել Facebook-ի ու Twitter-ի օգտատերերին, որ իրենք կարողանան նորություններ կարդալ:

Դրանից  hետո, 6 տարի PanArmenian net-ում աշխատելուց հետո զգացի, որ նոր բան եմ ուզում: Ես հանդիպեցի մի կնոջ՝ Լարա Սեդրակյանին, ով շատ հայտնի լրագրող էր ABC news-ում ու շատ ավելի հայտնի դարձավ իր թվիթերյան էջում, որտեղ շատ ակտիվ կարճ լրատվական նորություններ սկսեց հրապարակել:

Հետո որոշեց դուրս գալ այդ գործակալությունից ու ստեղծել իր լրատվական նախագիծը, որը կոչվեց Syria Deeply: Ստեղծեց մի լրատվական կայք, որը միայն մի խնդիր էր լուսաբանում և  ոչ թե ստանդարտ լրատվական կայքերի նման, այլ շատ խորը, ու դրա համար էլ կոչվում է Deeply:  Լուսաբանում էր հարցը տարբեր կողմերից ու մարդկային պատմություններ էին ներկայացվում: Շատ հայտնի խորագիր ունենք՝ Սիրիացի դեռահասի օրագիր, որտեղ ինքը պատմում էր իր առօրյայի մասին, իր կենցաղից, թե ինչպես են հարևանները մահանում, ինչպես են շենքերը փլուզվում: Հետո մենք ստեղծեցինք մի քանի նոր ֆորմատներ, ու դրա համար Syria Deeply-ն շատ մեծ համբավ ձեռք բերեց: Իրականում Syria Deeply-ի առանձնահատկությունը նրանում էր, որ շատ բարդ երևույթները փորձում էինք մաքսիմալ պարզ կերպով ներկայացնել, որ մարդ կարդար ու հասկանար՝ սկզբից մինչև վերջ ինչ է կատարվում: Քանի որ Syria Deeply-ն շատ հաջողված էր, սկսեցինք այդ ֆորմատը ուրիշ թեմաների վրա կիրառել: Ու ստեղծվեց News Deeply-ն, հետո մենք սկսեցինք ուրիշ deeply հարթակներ ստեղծել, մի քիչ փոխեցինք մեր տեխնիկական բազան: Ու հաջորդը, որ ստեղծվեց Ebola Deeply-ն էր, որտեղ մանրամասն ներկայացնում էինք էբոլա հիվանդության մասին: Դրանից հետո որոշեցինք լուսաբանել տեղային ջրի խնդիրը, ու հարթակը կոչվեց Water Deeply: Arctic Deeply-ն էլ ստեղծեցինք, որ լուսաբանենք Արկտիկայի շրջանի խնդիրները: Եվ Deeply ֆորմատով մեր վերջին խորագիրը Refugees Deeply-ն է,  որտեղ անդրադառնում ենք փախստականների խնդիրներին ողջ աշխարհում:

News Deeply-ն ստեղծվել է Նյու Յորքում, բայց մենք գրասենյակներ ունենք Հոնգ-Կոնգում, Բեյրութում, Սան Ֆրանցիսկոյում և Երևանում: Ամեն գրասենյակում տարբեր մարդիկ են աշխատում ու տարբեր ֆունկցիաներ ունեն:

Մենք ունենք հարթակներ, որոնք հատուկ ստեղծվել են ինչ-որ ընկերությունների համար: Առաջիններից մեկը Inclusion Hub-ն էր, որ ստեղծեցինք Mastercard ընկերության համար: Եվ վերջինը, որ ստեղծել ենք, կոչվում է Women and Girls Hub, որտեղ լուսաբանում ենք զարգացող երկրներում կանանց և աղջիկների խնդիրները: Այս նախագծի համար մեզ հովանավորել է Բիլ Գեյթսի հիմնադրամը:

Արփինեն մեզ ներկայացրեց խմբագրման աշխատանքից: Նշեց, որ տեքստերում ընդհանուր սահմանափակում ունեն՝ հիմնականում 1500 բառ: Վերնագրի ոճական սահմանափակում ևս: Եվ առհասարակ, կայքն իր գրելաոճն ու կանոններն ունի: Նյութի մասին, վերևում գրվում է ամփոփ նկարագիր, ներքևում նշվում է հեղինակի անունը,  և թե քանի րոպե կպահանջվի, եթե նյութն ամբողջությամբ ընթերցենք: Նյութը լրագրողը գրում է, ուղարկում խմբագրին, խմբագիրը նայում է, տեքստային ուղղումներ է կատարում և ուղարկում copy editor-ին՝ սրբագրիչներին, ովքեր սրբագրում են նյութը, վերջում ուղարկում են թվային պրոդյուսերին, ով նյութը տեղադրում է կայքում: 

-Խմբագրող թիմն իրականում տարբեր վայրերում է իր աշխատանքն իրականացնում:  Մեկս մյուսիս չենք էլ տեսել երբևէ ու որպես էդպիսին չենք ճանաչում, բայց համակարգչային շփման միջոցով աշխատում ենք միասին, թեև տարբեր երկրներում ենք գտնվում:

Իր աշխատանքի դժվարության հետ կապված, ասաց, որ յուրաքանչյուր աշխատանք իր դժվարությունն ունի, բայց երբ սիրով ես անում, քեզ ոչինչ չի խանգարում: Եվ խմբագրման միակ դժվարությունը ժամային գոտիներն են, իսկ դա էլ կապված է այն հանգամանքի հետ, որ գրասենյակները աշխարհի տարբեր անկյուններում են:

Սակայն երբեմն թիմային հավաքներ ենք անում: Այ օրինակ, գնացինք Հոնգ Կոնգ և միասին աշխատեցինք մի գրասենյակում:

Իսկ թե ինչ է տվել Մանանա կենտրոնը Արփինե Գրիգորյանին, պատասխանեց.

-Իրականում շատ լավ հարց էր: Մեր ժամանակ տարբեր բաժիններ կար «Մանանայում», ֆիլմեր էինք նկարում, լրագրություն էի սովորում: Առհասարակ, «Մանանան» շատ բացառիկ տեղ է, եթե դու ուզում ես ինչ-որ հետաքրքիր ու նոր բան սովորել, գալիս ես «Մանանա»: Ու նաև շատ լավ ընկերներ է տվել ինձ:

Վարպետության դասն էլ վերջացավ մասնագիտական խորհուրդներով,  ու յուրաքանչյուրս իր համար մի նոր բան վերցրեց հանդիպումից ու զրույցից, թե կյանքի և թե աշխատանքի համար: