Ani asryan

Գտնել ապրելու սահմանված տեղը

Դասեր, շտեմարաններ, շտեմարաններ: Հարցեր, որոնք տեղ են գտել օրակարգիս մեծ մասում: Առավոտներ, որոնք նման չեն անցած տարիների առավոտներին: Առաջ ինձ համար առավոտը բացվում էր ժամը 8-ին` ստիպելով պատրաստվել դպրոց հաճախելուն, իսկ հիմա, հիմա ամեն ինչ ուրիշ է: Այժմ իմ արթնանալու ժամը դարձել է 6-ը: Արթնանում եմ և մի քանի րոպե մտքովս անցնում է այն իրադարձությունների շարքը, որոնք կատարվել են նախորդ օրը: Հետո հագնվել, լվացվել և վերադառնալ այնտեղ, որտեղ գտնվում են շտեմարանները: Բազմել նույն տեղում, որը կարծես դարձել է մշտական վայր՝ թվաբանություն կատարելու: Ժպիտով ինձ էին սպասում գրքերը, որոնք դեռ 4 ամիս պատրաստվում են ինձ արթնացնել ժամը 6-ին: Ա՜խ, այդ անպիտան շտեմարանները, որոնք այդքա՜ն պիտանի են: Գնում եմ դպրոց շտեմարանների հետ, վերադառնում եմ տուն, և կրկին նրանք ինձ հետ են: Նույնիսկ երազներս են նրանք առաջնորդում: Բայց մի պահ մտածում եմ, թե ինչքան կարևոր են նրանք յուրաքանչյուր շրջանավարտի համար: Ամեն օր մի նոր էջ շրջելիս նոր օրենք և հավասարում ենք սովորում: Ես ուզում եմ դառնալ տնտեսագետ, և դա է պատճառը, որ թվերը դարձել են իմ ապրելու միջոցը: Երբեք չեմ ցանկացել աշխատել թվերի հետ, սակայն կյանքում անկանխատեսելի իրադարձություններ պատահում են: Եվ թվաբանությունը ինձ համար դարձավ այդ անկանխատեսելին: Երբ փորձում էի նրանցով աշխատել, կարծես բարկանում էին և չէին ուզում, բայց ժամանակի հետ նրանք ամուր բռնեցին ձեռքս, և հիմա էլ չեն ուզում ինձ լքել: Եվ այն, ինչ ունեմ և ինչին կհասնեմ, դրա համար պարտական եմ այդքան ատելի և նույնքան սիրելի շտեմարաններին:

Ծնվելիս Աստված յուրաքանչյուրիս նվիրում է մի փոքրիկ աշխարհ, որտեղ մենք կապրենք մեր մնացած կյանքը: Սակայն այդ վայրը պետք է մենք գտնենք: Այն 18 տարի ապրում է գաղտնի, մինչև ես կամ մյուսը գտնենք նրա ուղին: Սահմանված վայրը, այն աշխարհը, որը ստեղծել էր Աստված ինձ համար, դա թվերի աշխարհն էր: Կապրեմ թվերի մեջ և այդ աշխարհում կգտնեմ իմ ուրույն տեղը:

shushan stepanyan portret

Մարդ արարած

Կյանքից «գոհ»

-Ու՜ֆ, էս ինչ կյանք ա, արդեն զզվել եմ: Ամեն օր գործի, տուն, տան գործ: Հո սաղ ինձ նման չե՞ն տանջվում: Մենակ ես եմ, որ էսքան աշխատում եմ: Մի օր չեղավ ինձ հանգիստ զգամ:

«Մեծահոգի»

-Էդ էր մնացել՝ ես զանգեի իրա ծնունդը շնորհավորեի: Ինքը իմը չի զանգել, բա ես ինչի՞ պիտի զանգեմ: Էն որ ասում են, է. «Ամեն ինչ փոխադարձ ա», շատ ճիշտ են ասում: Ես ինձ պիտի բարձր պահեմ: Ոնց ինքը, նենց էլ՝ ես:

«Անապահով»

-Վա՜յ, մի կոպեկ փող չկա, չեմ կարա պարտքով քեզ տամ: Սենց բան կլինի՞: Մի կերպ ենք յոլա գնում: Մեզ փող որտեղի՞ց, որ հլը քեզ էլ տանք:

«Տկլոր»

-Վա՜խ, էս ինչ սիրուն կոշիկ ա: Բա էս բլուզն ինչ լավն ա: Այ, էս գույնի չունեմ: Վերջ: Պիտի առնեմ:

«Հայրենասեր»

-Էս Հայաստանում մարդ չգիտի՝ ինչ անի, որ լավ ապրի: Այ, թե Ռուսաստանում լինեի, ինչ փողեր կաշխատեի: Էս ի՞նչ երկրում ենք ապրում:

«Գիտուն»

-Ինչքան մարդ կա ավտոբուսի մեջ: Շատ լավ ա. հեսա գիրքս հանեմ ու սկսեմ կարդալ: Կմտածեն՝ ինչքան խելացի եմ:

«Մուրացկան»

-Հեսա էս մեկին էլ մոտենամ ու արդեն կարգին փողով տուն կմտնեմ: Երկու քայլ ես անում ու ընտիր փող ես աշխատում: Կարդացիք երևի բոլորի մտքերն ու ամենքիդ մտքում մի կերպար հայտնվեց գրեթե իմ կերպարների պես: Չեմ սիրում ու չեմ կարողանում հանդուրժել իրենց իրական վիճակը հականիշող նման մարդկանց: Ապրելու իմաստը կորցնում եք, անկեղծ եմ ասում: Դե հիմա կարդացեք իմ սիրելի կերպարների մտքերը. իրենք շատ-շատ լավն են:

Գյուղացի

-Փառք Աստծո, երաշտ չեղավ, ահագին ցորեն-գարի ունեցա: Սենց էլ գնա՝ գոհ եմ: Մի քիչ տանջանք ա, բայց ո՞վ չի տանջվում: Մարդ պիտի աշխատի, որ ուտի:

Բեռնակիր

-Կես ժամ, ու ես տանը կլինեմ: Ինչքան լավ էր՝ էսօր շատ բեռ կար տեղափոխելու: Ուրեմն, շատ փող կտան: Ես էլ կնոջս սիրած խմորեղենն էսօր վերջապես կառնեմ ու տուն կտանեմ:

Հավաքարար, բայց առանց անգլերենի իմացության

-Հեչ էլ չեմ ամաչում գործիս համար: Հո չե՞մ թողնելու ընտանիքս առանց հաց մնա: Չեմ գնալու ու խնդրեմ, որ ուրիշն իր աշխատածն ինձ տա: Պիտի աշխատել: Ամոթ է չաշխատելն ու ուրիշից օգնություն ակնկալելը:

Հայրենասեր

-Որ չեն ասում՝ Հայաստանը ապրելու տեղ չի, գժվում եմ: Դե, տուն-տեղ թողեք, գնացեք ռուսի առաջ ծառայեք: Բա մարդ էս երկիրը կթողնի ու կգնա՞: Ամեն տեսակ գործ էլ կա Հայաստանում: Վատից սկսեք: Շատ աշխատեք: Գոնե կիմանաք, որ հայրենի երկրում եք, որ ձեր երկիրն եք շենացնում, ձերն են էս մարդիկ, էս մաքուր օդը ու էս հպարտ սարերը:

Մեծահոգի

-Ոնց եմ կարոտել լավ ընկերոջս: Ինչքան ժամանակ ա, որ չեմ զանգել, չենք խոսել: Ինքն էլ չի զանգել, բայց հասկանում եմ, որ ինձ նման, ինքն էլ ա զբաղված: Հո չե՞մ նեղանա իրենից:

Մեծ հիմնարկության հաշվապահ

-Վա՜յ, էս ինչքան եմ հոգնել: Ամեն օր հաշվել, գրել, ջնջել: Բայց, ա՜խր, առանց էս գործի էլ չեմ կարող: Վեց տարեկանից սկսել եմ կառուցել հաշվապահ դառնալուս երազանքն ու հիմա ո՞նց կարող եմ քանդել «տունս»:

Ուզում եմ, որ բոլորս գոհ լինենք կյանքից, գնահատենք այն ամենը, ինչ ունենք, գիտակցենք ամենափոքր ձեռքբերումի կարևորությունն անգամ, ու անկախ ամեն ինչից, միշտ աշխատենք, երբեք չծուլանանք: Այդպիսով միշտ գեղեցիկ կմնանք: Ուզում եմ, որ գնահատենք մեր ունեցածն ու ձգտենք հասնել ավելիին ոչ թե ագահությունից դրդված, այլ այն պատճառով, որ ուզում ենք ինքներս մեզ փորձել ու քայլել կյանքի ավելի բարձր աստիճաններով, որ ինքներս մեզնով ուրախանանք:

Ani asryan

Ձմեռային զորակոչը

Ահա եկավ այդ օրը, երբ նորից զինվոր ենք ճանապարհում բանակ։ Ձմեռային զորակոչն սկսվել է։ Գնդերը կլրացվեն զինվորներով, ովքեր դեռ շատ բան ունեն սովորելու։ Կյանքի նոր էջ, որը թերթում են այսօրվա նորակոչիկները։ Նորից նույն կարոտն է խեղդում կոկորդս, որը զգացել էի անցած տարի։ Անցած տարի զինվորը եղբայրս էր՝ Ակսելը, իսկ հիմա ընկերս՝ Արտակը։ Արտակը և ընկեր է, և եղբայր, եղբոր պես ուշադիր և հոգատար։ Այն կարոտը, որը հիմա զգում եմ, դեռ 2 տարի կմնա ինձ հետ։ Մինչ եղբորս բանակ գնալը, պարապմունքից տուն էր ճանապարհում նա, իսկ նրա գնալուց հետո այդ ճանապարհը անցնում էի Արտակի հետ։ Մեկ տարի անընդմեջ ես և Արտակը անցանք եկեղեցի-տուն ճանապարհով՝ «ռաբիս» երաժշտության ներքո։ Ես այդ երգերը չէի սիրում, միայն նրան չնեղացնելու համար լուռ քայլում էի։

Այսօր ձմեռը ավելի սաստիկ է թվում։ Նոր ջերմ փաթիլները գնում են ծառայության։ Գնում են հայրենիք պաշտպանելու, ընտանիքի և սիրելիների թիկունքը լինելու։ Բայց երկու տարի հետո սաստիկ ձմեռը նորից կջերմանա, և այդ փաթիլները հետ կգան։ Այսօր քաղաքի բնակիչները հավաքվել էին մի կետում։ Ամուր բուռ դարձած ճանապարհում էին իրենց զավակներին։ Արցունքոտ աչքեր, թախիծ և միաժամանակ ժպիտ։ Մայրիկների աչքերը կարոտով էին նայում նրանց, բայց նաև սպասումով։ Մայրերի ձայնը իրենց սրտերում տանում են, տանում են, որ 2 տարի քաջի հոգով ծառայեն և նույն ժպիտով վերադառնան։ Ծառայությունը կարծես կյանքի իմաստ դարձած լինի։ Յուրաքանչյուր տղայի կյանքի էջում գրված է «ծառայել հանուն խաղաղության»։ Այսօր սահմանապահների թվում ավելանում է մյուս եղբայրս։ Երկու տարի, այնքան հիշողություն և կարոտ կա այս երկու տարվա մեջ ընդգրկված։

Զինվորների համար սպասում է դարձել վերադարձը, իսկ նրանց սպասողի համար՝ կարոտը։

Բարի ծառայություն բոլորին։

Sose Zaqaryan

Պատմություն առաջին աշխատավարձի մասին

-Բարև Ձեզ, կներեք Ձեզ անհանգստացնելու համար, չորսամյա Մարիամին ենք օգնում, երեխային վերականգնողական բուժում է հարկավոր, մայրն է խնդրել։

Այսպես էր սկսվում իմ աշխատանքը։ Ինչպես հասկացաք կամ կռահեցիք․ ես աշխատում էի մի բարեգործական խմբագրությունում, որը այդ ժամանակ օգնում էր չորսամյա Մարիամին։ Զանգահարում էինք մարդկանց և օգնություն խնդրում․ կային մարդիկ, ովքեր մինչև վերջ լսում էին և չէին անջատում։ Կային մարդիկ, ովքեր օգնում էին։ Մարդիկ էլ կային, ովքեր շատ հարց էին տալիս, մեզ համարում խաբեբա, վիրավորում։ Դե պատկերացրեք, տարբեր մտածելակերպի, սեռի, մասնագիտության մարդիկ։ Ինչպես ասում են՝ ինչքան մարդ, այնքան բնավորություն ու մտածելակերպ։

Իմ աշխատանքը ինձ դուր էր գալիս։ Կստեմ եթե ասեմ, որ այն ինձ դուր չէր գալիս,  մանավանդ, երբ աշխատում ես քո կուրսեցիների հետ։ Մի անգամ էլ մի մարդ երեխայի մորը մեծ գումար փոխանցեց, որից ես լավ զգացի, դե մեծ գումարը հարաբերական է։ Երբեմն ծիծաղելի դեպքեր էին պատահում։ Լինում էր դեպքեր, երբ համարները կրկնվում էին։ Մի անգամ այդպիսի դեպք ինձ հետ կատարվեց։ Զանգեցի մի կնոջ, ով հրաժարվեց օգնել։ Սխալմամբ նորից զանգահարեցի, և այդ կինը մինչ կսկսեր բարկանալ, ես չկորցրեցի ինձ և ասացի, որ սոցհարցում ենք կատարում քաղաքացիների զբաղվածության մասին։

Հա, մոռացա նշեմ, որ հիմա էլ չեմ աշխատում։ Պատճառն այն չէ, որ դասերս չէի հասցնում, ընդհակառակը, ավելի պարտաճանաչ էի սովորում։

Մի քանի օր առաջ ստացա իմ առաջին աշխատավարձը։ Ամբողջը վատնել եմ եղբորս նվեր գնելու վրա։ Կարծում եմ, որ տեղին եմ ծախսել, այդպես չէ՞, և քանի որ Ամանորի նախաշեմ էր, ես եղբորս համար տոնածառի խաղալիքներ գնեցի, ամբողջ տոնածառը իմ գնած խաղալիքներով զարդարեցի: Բոլորս ուրախ էինք, ես էլ ներքուստ հրճվում էի, որ կարողացել եմ ուրախացնել ընտանիքիս։ Այս խաղալիքները դարձան իմ ամենասիրելի իրերը, չէ որ դրանք իմ աշխատանքի արգասիքն էին, և առաջին կուրսեցուս առաջին նվերը մայրաքաղաքից։

Մայրս պատմեց, որ առաջին աշխատավարձը քառասուն ռուբլի է եղել, ստացել է ու նվիրական մասունքի նման պահել դարակում, մտածել է, որ այդ փողերը տարբերվում են ուրիշ փողերից, և ափսոսել է օգտագործել։

Հետո էլ ավելացրեց, որ իր աշխատավարձով որոշել էր իր Սուրիկ հորեղբորը նվեր գնել և այդպես էլ որոշումը չիրականացրեց։

Ես ուրախացա, որ իմ որոշումը կարողացել էի կատարել: Ես ու քույրս որոշել էինք մեր աշխատավարձերով եղբորս նվերներ գնել, և ես կատարեցի իմ խոստումը։

Հիմա, երբ  գրում եմ այս տողերը, տոնածառի  լույսերի տակ փայլփլում են եղբորս նվիրական խաղալիքները, իսկը իր փոքրիկ աչուկների նման։

sona zaqaryan

Արմատներ

Երբ փոքր էի, սիրում էի նստել տատիկիս կողքին ու լսել նրա պատմությունները իր ու պապիկիս կյանքի, հարազատների ու մտերիմների մասին: Ճիշտ է, շատ բան չէի հասկանում, քանի որ երեխա էի, բայց միևնույն է, ինձ հետաքրքիր էր այդ ամենը: Հետաքրքրությունս կրկնապատկվեց այն ժամանակ, երբ ուսուցչուհիս հանձնարարել էր կազմել մեր ընտանիքի տոհմածառը: Իսկ տոհմածառ կազմելը իրոք շատ հետաքրքիր է: Տատիկս պատմում էր, թե ովքեր են եղել պապիս պապը, նրա որդիները, և ես շատ մեծ հետաքրքրությամբ կազմում էի տոհմածառը: Որոշ ժամանակ անցավ, ու ես հասկացա, որ միայն անուններն իմանալը շատ քիչ է, և պետք է նաև իմանաl նրանց կյանքի ու գործերի մասին: Սկսեցի հետաքրքրվել և արդյունքում հետաքրքիր բաներ իմացա:

Գյուղում մարդիկ պատկանում են տարբեր «ազգերի»: Մեր գյուղի հիմնական ազգերն են` Պապունց, Ապունց, Դավութանց, Կիրիքորանց, Շեթանց: Յուրաքանչյուր ազգ ունի իրեն բնորոշ հատկանիշներն ու յուրահատկությունները: Մեր ազգը Պապունց ազգն է: Պապը ունեցել է հինգ տղա, որոնցից մեկը Զաքարան է եղել`պապիկիս պապը: Զաքարայից էլ առաջացել է Զաքարունց ճյուղը: Գյուղում այդպիսի մարդ չկա, ում հարցնես Պապունց ազգի և Զաքարյանների մասին, ու նրանք չիմանան:

Հայրիկիս ու տատիկիս հետ զրուցեցի, և նրանք ինձ պատմեցին Զաքարյանների մասին մի քանի բան:

Զաքարյանները Շամբ գյուղում մեծ հողատարածք են ունեցել: Այնտեղ բերք ու բարիք են ցանել: Մի մեծ խնձորենի է եղել այնտեղ, որը «շաղկալդի» են կոչել:

-Տատ, բայց ի՞նչ հետաքրքիր բան կա այդ ծառի մեջ:

-Բալաս, էդ ծառը մի տոննա խնձոր ա տվալ: Լյավ մեծ-մեծ կարմիր խնձորնի: Շատ են ըշխադալ, վեր լյավ բերք ստանան:

Զաքարայի տղաներից մեկը հորս պապիկն է եղել` Ներսեսը: Մի անգամ Ներսեսը երեկոյան որոշում է այգին ջրել: Մութ է լինում և ոչինչ չի երևում: Նրա կինը` Կայանը (անունը Գայանե է, ուղղակի բարբառով այսպես է հնչում), հրացանը վերցնում է և կրակում, կարծելով, որ գող է մտել այգի: Բայց բարեբախտաբար Նեսեսը չի վնասվում, փամփուշտը գլխի մոտով է անցնում: Ներսեսը չորս որդի է ունեցել` Սուրենը (պապս), Ռուբենը, Վանուշը և Ժորան

1941 թ. Ներսեսը որդու` Ռուբենի հետ մեկնել է ռազմաճակատ՝ Հայրենական մեծ պատերազմին մասնակցելու:Ռուբենը զոհվել է ռազմաճակատում, իսկ Ներսեսը վիրավոր վերադարձել է և մեկ-երկու տարի անց մահացել:

Մնացել են Ներսեսի երեք որդիներն ու չորս քույրերը: Պապիկս գյուղում հայտնի մարդ է եղել, և նրան ճանաչել են որպես Շոֆեր Սուրեն:

-ԽՍՀՄ-ի տարիներին թորքերի նհետ շատ լյավ էինք, պապիդ ալ պիրըմ էր տոն, հաց տալիս: Ասըմ էր՝ սաղս ալ մարդ ենք, խե՞ թշնամություն անենք:

Պապիկիս ու նրա նախնիների թողած ժառանգությունը իրոք մեծ է: Երբ գյուղում ինձ հարցնում էին, թե ով եմ, ծնողներիս անունը տալով չէին ճանաչում, բայց երբ ասում էի, որ Զաքարյան Սուրենի թոռն եմ, միանգամից ճանաչում էին:

-Պապունց ազգի հարսները շատ խելոք, կրթված ու դաստիարակված են իլալ,-ասում է տատս:

Մեր հարևան Աղավնի տատը, ով նույնպես Պապունց ազգի հարս է, միշտ ասում է.

-Շտեղ մի լյավ ու ըշխադող աղջիկ ա իլալ, ընգալ ա Պապունց ազգի տղերքի ձեռը:

Միշտ այն համոզմանն եմ եղել ու հիմա էլ համոզված եմ, որ մարդ պետք է հպարտանա իր արմատներով: Եվ, այո’, ես իրոք հպարտ եմ, որ Դարբաս գյուղից եմ, և որ Պապունց ազգի ու Զաքարյանների ժառանգներից մեկն եմ: Մեր նախնիները մեզ հպարտանալու առիթ են տվել, մենք էլ պետք է այնպես անենք, որ մեր սերունդները հպարտանան մեզնով, ու Զաքարյանների անունը միշտ բարձր պահենք:

Ani asryan

Դարբաս գյուղի համայնքը

Հարցազրույց Դարբաս գյուղի համայնքապետ Սաշա Ստեփանյանի հետ:

-Բարև Ձեզ: Պարոն Ստեփանյան, ուզում եմ տեղեկանալ, թե ինչպիսի՞ զարգացման փուլի է հասել համայնքը, և որոնք են դրա նախադրյալները:

-Ունենք համայնքի զարգացման ծրագիր: Այս ծրագրի մեջ ներառել ենք մշակույթի տան վերանորոգումը, որը կխթանի երիտասարդների զբաղվածությանը: Մյուսը՝ համայնքապետարանի շենքի վերանորոգումն է, որովհետև այն վթարային է: Համայնքում մեծ խնդիր է դարձել աղբահանությունը: Մինչ այս ծրագրին անդրադառնալը, համայնքում աղբահանություն կատարվում էր որոշակի չափով, սակայն այս հարցը պետք է լիարժեք լուծում գտնի: Որոշ ժամանակ անց կլինեն աղբամաններ և աղբատարներ: Համայնքի զարգացման կարևոր նախադրյալը արտագաղթի կանխումն է:

-Իսկ ի՞նչ եք կարծում, ինչպես կարելի է կանխել արտագաղթը:

-Բնակիչները պետք է աշխատանք ունենան: Ավելի շատ արտագաղթում են գործազուրկ ընտանիքները:

-Համայնքում քանի՞ ընտանիք է ապրում անապահով պայմաններում:

-Հաշվառված են 18 ընտանիք, որոնց պետությունը որոշակի գումար է տրամադրում, որպեսզի ապրեն բարենպաստ պայմաններում:

-Մուտք ենք գործել 2017 թվական, կպատմե՞ք՝ ինչպես նշեցիք:

-Դեկտեմբերի 28-ին Շամբ ավանում կազմակերպվեց միջոցառում, որի ժամանակ մանուկներին Ձմեռ պապը նվերներ բաժանեց: Իսկ դեկտեմբերի 29-ին միջոցառում եղավ այստեղ՝ Դարբասում, որի ժամանակ նույնպես նվերներ բաժանվեց մանուկներին և ազատամարտիկների ընտանիքներին: Սակայն այս տարի կատարեցինք որոշակի փոփոխություններ: Նվերներ բաժանեցինք նաև այն սերնդին, ովքեր այս գյուղին և հայրենիքին տվեցին արժանի զավակներ: Տատիկներին և պապիկներին նույնպես նվերներ բաժանվեց:

-Իսկ Նոր տարին ընտանիքի հե՞տ եք նշել, թե՞ համայնքում:

-Ես այդ օրը համայնքի բնակիչների հետ էի, նշել եմ այստեղ՝ եկեղեցու բակում: Իմ ընտանիքը իմ համայնքն է, որտեղ բնակիչներն էին, այնտեղ էի նաև ես: Գիշերը ս. Ստեփանոս եկեղեցում մատուցվեց Սուրբ պատարագ, որին մասնակից եղա ես նույնպես:

-Իսկ ի՞նչ է սպասվում մեր համայնքին գալիք տարում:

-2016 թվականը մեր համայնքի համար դժվար տարի էր: Ապրիլյան պատերազմի ժամանակ կորցրեցինք համայնքի ղեկավար Մայիս Միրզոյանին, լավ ընկերոջ՝ Սեդրակ Ասրյանին: Պետք չէ հետ նայել, բայց նաև պետք չէ մոռանալ, որ մենք դեռ վրեժ ունենք կուտակած: 2017 թվականին մեր համայնքի բնակիչներին մաղթում եմ խաղաղություն, բոլորս եկող տարուն աշխատենք համախմբված, որպեսզի համայնքը հասնի զարգացման լավագույն աստիճանի:

Սյունիքի մարզ,գ. Դարբաս Անի Ասրյան Դարբաս գյուղի համայնքը

Հարցազրույց Դարբաս գյուղի համայնքապետ Սաշա Ստեփանյանի հետ:

-Բարև Ձեզ: Պարոն Ստեփանյան, ուզում եմ տեղեկանալ, թե ինչպիսի՞ զարգացման փուլի է հասել համայնքը, և որոնք են դրա նախադրյալները:

-Ունենք համայնքի զարգացման ծրագիր: Այս ծրագրի մեջ ներառել ենք մշակույթի տան վերանորոգումը, որը կխթանի երիտասարդների զբաղվածությանը: Մյուսը՝ համայնքապետարանի շենքի վերանորոգումն է, որովհետև այն վթարային է: Համայնքում մեծ խնդիր է դարձել աղբահանությունը: Մինչ այս ծրագրին անդրադառնալը, համայնքում աղբահանություն կատարվում էր որոշակի չափով, սակայն այս հարցը պետք է լիարժեք լուծում գտնի: Որոշ ժամանակ անց կլինեն աղբամաններ և աղբատարներ: Համայնքի զարգացման կարևոր նախադրյալը արտագաղթի կանխումն է:

-Իսկ ի՞նչ եք կարծում, ինչպես կարելի է կանխել արտագաղթը:

-Բնակիչները պետք է աշխատանք ունենան: Ավելի շատ արտագաղթում են գործազուրկ ընտանիքները:

-Համայնքում քանի՞ ընտանիք է ապրում անապահով պայմաններում:

-Հաշվառված են 18 ընտանիք, որոնց պետությունը որոշակի գումար է տրամադրում, որպեսզի ապրեն բարենպաստ պայմաններում:

-Մուտք ենք գործել 2017 թվական, կպատմե՞ք՝ ինչպես նշեցիք:

-Դեկտեմբերի 28-ին Շամբ ավանում կազմակերպվեց միջոցառում, որի ժամանակ մանուկներին Ձմեռ պապը նվերներ բաժանեց: Իսկ դեկտեմբերի 29-ին միջոցառում եղավ այստեղ՝ Դարբասում, որի ժամանակ նույնպես նվերներ բաժանվեց մանուկներին և ազատամարտիկների ընտանիքներին: Սակայն այս տարի կատարեցինք որոշակի փոփոխություններ: Նվերներ բաժանեցինք նաև այն սերնդին, ովքեր այս գյուղին և հայրենիքին տվեցին արժանի զավակներ: Տատիկներին և պապիկներին նույնպես նվերներ բաժանվեց:

-Իսկ Նոր տարին ընտանիքի հե՞տ եք նշել, թե՞ համայնքում:

-Ես այդ օրը համայնքի բնակիչների հետ էի, նշել եմ այստեղ՝ եկեղեցու բակում: Իմ ընտանիքը իմ համայնքն է, որտեղ բնակիչներն էին, այնտեղ էի նաև ես: Գիշերը ս. Ստեփանոս եկեղեցում մատուցվեց Սուրբ պատարագ, որին մասնակից եղա ես նույնպես:

-Իսկ ի՞նչ է սպասվում մեր համայնքին գալիք տարում:

-2016 թվականը մեր համայնքի համար դժվար տարի էր: Ապրիլյան պատերազմի ժամանակ կորցրեցինք համայնքի ղեկավար Մայիս Միրզոյանին, լավ ընկերոջ՝ Սեդրակ Ասրյանին: Պետք չէ հետ նայել, բայց նաև պետք չէ մոռանալ, որ մենք դեռ վրեժ ունենք կուտակած: 2017 թվականին մեր համայնքի բնակիչներին մաղթում եմ խաղաղություն, բոլորս եկող տարուն աշխատենք համախմբված, որպեսզի համայնքը հասնի զարգացման լավագույն աստիճանի:

Lusine atanesyan

Ամանորը Անգեղակոթ գյուղում

Ամանոր՝ ծախսեր, նվերներ, Ձմեռ պապ, տոնածառ և այլն: Համոզված եմ, որ բոլորդ էլ շատ եք սիրում Ամանորը, մանավանդ երեխաները (դե մտածելու ոչինչ չունեն): Իմ կարծիքով, շատ սիրելը կապված է նվերների և Ձմեռ պապի հետ: Ես էլ եմ շատ սիրում Ամանորը և հիմնականում սիրում եմ այն ամենի համար, ինչի համար սիրում են երեխաները:

Երբ ասում ենք Նոր տարի, միանգամից հիշում ենք Ձմեռ պապին, ով ամեն հունվարի 1-ին մեզ նվերներ է բերում: Երեխաները մեծանալով սկսում են չհավատալ Ձմեռ պապի գոյությանը, սակայն ես կարծում եմ, որ նրանք իրենց սրտի խորքում հավատում են այդ հրաշքին, ում կոչում են Ձմեռ պապ: Ես հավատում եմ այդ հրաշքին, բայց ոչ հոգուս խորքում: Հիշում եմ, երբ 4-5 տարեկան էի, տեսել էի, թե մայրս մեր նվերները ինչպես է դնում տոնածառի տակ, և նեղացել էի նրանից՝ կարծելով, թե թույլ չի տվել, որ Ձմեռ պապը բերի, իսկ երբ իմացա, որ Ձմեռ պապ չկա, էլի նեղացա մայրիկիցս, սակայն այս անգամ մտածելով, թե նա վիրավորվել է մայրիկիցս, քանի որ մայրիկս նրան թույլ չէր տվել գալ մեր տուն: Անցավ որոշ ժամանակ, և ես հաշտվեցի մայրիկիս հետ, իսկ իմ հավատը էլ ավելի շատացավ:

Դեկտեմբերի 23-ն էր, երբ մայրս մեզ արթնացրեց և ասաց.

-Դեռ քնա՞ծ եք, ի՞նչ է, արթնացեք, գիտե՞ք՝ ամսի քանիսն է:

Իսկ մենք պատասխանեցինք, որ գիտենք, թե ամսի քանիսն է, և մայրս ասաց.

-Հապա նայեք մեր տանը, զգացվո՞ւմ է, որ շուտով Ամանոր է:

Մենք արագ վեր կացանք և վազեցինք խանութ, գնեցինք ամեն տեսակ զարդարանքներ, բրինձ, ուլունքներ և այլ բաներ ու վերադարձանք տուն: Վերադարձանք ու սկսեցինք պատրաստվել Նոր տարվան: Այն բրինձը, որը գնել էինք, ձնեմարդեր պատրաստեցինք, նորոգեցինք իմ տնակը, որը պատրաստել էինք անցյալ տարի, պատրաստեցինք նոր տոնածառեր ու վերջացրինք անտառը: Այս տարի որոշեցի պատրաստել ևս մեկ ձնեմարդ, բայց ոչ թե բրնձով, այլ բաժակով՝մեկ անգամյա օգտագործվող, նաև շրջանաձև տոնածառ, որը կախեցի դռան վերևից: Երեկոյան զարդարեցինք տոնածառը, իսկ հաջորդ օրը ձևավորեցինք տունը: Դեկտեմբերի 28-ի երեկոյան ամանորյա գնումների ցուցակ կազմեցինք ու 29-ի առավոտյան գնացինք գնումների, վերադարձանք ու անցանք գործի:

Լուսանկարը` Լուսինե Աթանեսյանի

Լուսանկարը` Լուսինե Աթանեսյանի

Պատրաստեցինք թխվածքներ, աղցաններ, տատիկս պատրաստեց տոլմա, հայրիկս՝ խորոված Նոր տարվա գիշերը և այլ ուտելիքներ: Գնացինք Սիսիան և նվերներ գնեցինք երեխաների համար, որը այցելության ժամանակ նվիրեցինք նրանց:

Լուսանկարը` Լուսինե Աթանեսյանի

Լուսանկարը` Լուսինե Աթանեսյանի

Ամանոորը դիմավորեցինք մեր տանը, իսկ մոտավորապես ժամը 1-ին գնացինք տատիկիս տուն: Ամեն տարի մենք, մորաքրոջս և մորեղբայրներիս ընտանիքները հավաքվում ենք այնտեղ և նշում Ամանորը մինչև առավոտյան ժամը 4-5-ը: Մոռացա նշել, որ մինչև ժամը 10-ը երեխաներով ենք նշում՝ պարում ենք, պայթուցիկ պայթեցնում և հրավառություն կազմակերպում:

Հենց այդպես ենք մենք նշում Ամանորը Անգեղակոթ գյուղում:

Առկայծող ճրագ

Հյուրասեր  ընտանիք,  բարի մարդիկ և փոքրիկ հրաշք:

Լուսանկարը՝ Անի Ասրյանի

Լուսանկարը՝ Անի Ասրյանի

Այս մտքերը վաղուց էի ուզում հանձնել թղթին, սակայն դժվարանում էի, քանի որ քիչ տեղեկություններ ունեի այս ընտանիքի մասին: Այս ընտանիքի մարդիկ կարծես թե պապենական դաշինք ունեն իմ ընտանիքի հետ կնքած: Յուրաքանչյուր ժառանգի  մեկը քավոր է կանգնում: Մեր գյուղի «երգչուհին»  այս ընտանիքի փոքր զավակի առաջնեկն է՝ Ռաիսան: Մեր ընտանիքների մեջ եղած ջերմությունը անտարբեր չանցավ իմ ու Ռաիսայի կողքով: Մենք ընկերներ ենք, հարազատ մարդիկ, քույրեր: Հարցազրույցը վարել եմ  տան ավագ ներկայացուցչի հետ: 

-Ռայա տատիկ, պատմիր, թե ինչպես ստեղծվեց ձեր ընտանիքը: Ինչպե՞ս ծանոթացար Սեյրան պապիկի հետ: 

-Հունց կարգն ա` նենց ալ ծանոթացալ ենք: Գի՞դմ ես` հունց եմ ծանոթացել պապիկի հետ: Պապիկի, մին ալ մեր տունը իրար մոտ ա իլալ: Ես քիմ ի իրանց տոն, ինքը` մեր տոն, միասին մի թաղի խոխերք ինք, խաղմ ինք: Եդավ սկսեցինք խոսալ, 18 տարեկանմ ալ ամուսնացանք: Սեյրանը ամուսնանալուց հետո քինաց բանակ,  3 տարի ծառայեց, եկավ աշխատանքի անցավ դպրոցմ` տեխնոլոգիայի դասատու:

-Բա որ Սեյրան պապին գնաց բանակ, ո՞ւմ մոտ էիր մնում դու, իր ծնողների՞: 

-Ես մանցալ եմ կիսուրիս մոտ: Իրա, մին էլ իմ պապան պատերազմի ժամանակ են մհացել:

-Լսել եմ, որ ձեր երեխաները շատ փորձությունների միջով են անցել: Կարո՞ղ եք պատմել: 

-Վրույրիս հետ ավտովթար ա իլալ, Ծաղիկիս մատերը մնացալ ա ստանոկի տակ, սաղ ոսկորնին ջարդվել ա, բայց փառք աստծու, հիմա լավ ա: Գալուստս նախանցած տարի մահացավ, դժբախտ պատահարից:

Փորձությունները աննկատ չանցան Մանգո հոպարի կողքով: Նա` ծառայելով Օմարի սարում, կորցրեց ձեռքի 4 մատը: Պատճառը ավելի ցավալի է: Ձմեռ օրով,  ռազմի դաշտից փորձել է դուրս բերել մահացած ընկերոջը: Ցրտահարությունից կորցրել է մատերը: 

-Իսկ ե՞րբ մահացավ Սեյրան պապին: 

-Պապիս մահացել ա 2001 թվականի մարտի 1-ին, երբ ես 4 ամսական էի: Ասում են ինձ օրորելուց է մահացել: Այնքան եմ լացել, որ երգելու շնորհքն եմ ձեռք բերել,- միջամտեց թոռնիկը:

Այս փորձությունները ավարտվեցին Մանգո հոպարի երկար սպասված զավակի՝ Սեյրանի ծնունդով: 

Լուսանկարը՝ Անի Ասրյանի

Լուսանկարը՝ Անի Ասրյանի

-Ռաիսա, շատ եք չէ՞ սիրում ապերին,- դիմեցի փոքր Ռաիսային: 

-Անչափ շատ: Գիտես, արդեն նախընտրած երգ էլ ունի: Հենց պապիտոն լսում ա, սկսում ա թռվռալ, պարել:

-Այ բալա, Սեյրանս իրա ծնունդով մեղմացրեց կորուստները,-ասաց Ռայա տատին:

-Ինչի՞ Սեյրան, ոչ այլ անուն: 

-Որովհետև ուզում ենք պապիկի արժանի հետնորդը դառնա, փոքրիկ ընկեր Մաթևոսյան:

Ճրագը ծնվում է տան մեջ, առկայծելով ջերմություն տալիս: