nina arsutamyan portret

Ամենախելացի Տարոնը

Բոլոր դպրոցներում կան գերազանց սովորող աշակերտներ: Դե, մեր դպրոցը նույնպես չի տարբերվում մյուս դպրոցներից: Մեր դպրոցում աշակերտների թիվը մեծ չէ, բայց գերազանց սովորող աշակերտների թվով չի տարբերվում մյուս դպրոցներից: Գերազանց են սովորում Նազելին, Նարեկը, Տիրանը, Տարոնը և ուրիշներ: Ամեն մեկն ունի իրեն բնորոշ ընդունակությունները: Սակայն ես կառանձնացնեմ Տարոնին: Հիմա կասեք՝ ինչո՞ւ հենց Տարոնին: Նախ, հպարտությամբ կնշեմ, որ Տարոնը իմ ազգականն է: Տարոնը դեռ 4-րդ դասարանում էր, երբ բոլոր ուսուցիչներն ասում էին, որ ունի գիտելիքների մեծ պաշար և յուրահատուկ աշակերտ է: Ու միշտ մտածում էի, թե Տարոնը ինչո՞վ է յուրահատուկ:

-Տարոնը չի բավարարվում դպրոցի ծրագրային նյութերով,-ասում էին ուսուցիչները:

Զարմանում էի, թե ինչպես կարող է 4-րդ դասարանի տղան չբավարարվել ուսուցիչների սովորեցրածով և ցանկանա ավելի ու ավելի շատ նյութեր կարդալ:

Տարիներն անցնում էին, իսկ Տարոնի գիտելիքները ավելի էին շատանում: Տարոնն իր փայլուն գիտելիքներով ինքնավստահ առաջ էր շարժվում՝ «Մեղու», «Կենգուրու» մրցույթներում: Հիմնականում շատ լավ արդյունքներ էր վաստակում «Կենեգուրու» մրցույթում:

Ես մի կողմից զարմացած էի, իսկ մյուս կողմից՝ հպարտ, թե ինչպես կարող է Տարոնը տարիներ շարունակ հաղթող ճանաչվել տարբեր մաթեմատիկական մրցույթներում: Բոլորս էլ համոզված էինք, որ Տարոնին սպասվում է մեծ և փայլուն ապագա;

2016 թվականի մայիսին ամբողջ դպրոցը հպարտությամբ էր խոսում, որ Տարոնը հանձնել է մաթեմատիկայի քննություն և ընդունվել «Քվանտ» վարժարան: Մոտենում էին Տարոնին, շնորհավորում, իսկ Տարոնը ժպտում էր և համեստաբար շնորհակալություն հայտնում: Հետո Տարոնն ուսումը շարունակեց Ա. Շահինյանի անվան ֆիզմաթ դպրոցում: Իսկ հետո մեզ ավելի ուրախ լուր էր սպասվում: Տարոնը հայտ էր լրացրել և պատրաստվում էր մասնակցել «Ամենախելացին» հեռուստատեսային ինտելեկտուալ խաղին: Տարոնը երկու շրջաններում էլ շա՜տ լավ արդյունք ցույց տվեց: Բայց պատկերը փոխվեց եզրափակիչում, երբ 1 միավորի պատճառով չկարողացավ անցնել եռյակի մեջ:

Դե անկախ նրանից՝ հաղթեց, թե պարտվեց, Տարոնը մեր դպրոցի և մեր գյուղի հպարտությունն է:

Ani asryan

Նամակ զինվորիս

Շատ հաճախ ընկերներս զարմանում են, որ սահմանից վատ լուր լսելիս ասում եմ.

-Մենակ թե զինվորս չլինի:

Մտածում են` խոսքը ծառայող ընկերոջ մասին է: Այո՛, խոսքը ամենահավատարիմ և անդավաճան ընկերոջս մասին է: Լինում է ժամանակ, որ լուռ նստում եմ մայրիկի մոտ և լսում նրա հեռախոսազրույցը սահմանապահի հետ.

-Բալաս, բարև, ո՞նց ես, ինչի՞ կարիք ունես: Տղես, հո կրակոցներ չկա՞ն ձեր մոտ:

-Մա՛մ, ամեն ինչ լավ ա, ես լավ եմ, մի անհանգստացի, լավ եմ, մա՛մ:

Ապերս, պատրաստվում ենք Նոր տարին նշելու, բայց առանց քե՞զ: Առաջին Նոր տարին է, որ մեզ հետ չես լինելու, որ իրար հետ բաժակ չենք բարձրացնելու, որ զրնգուն ծիծաղդ չենք լսելու և կատակներիցդ չեմ նեղանալու: Առաջին տարին է, որ ընկերներիդ հետ ոտքերով չես ներխուժի տուն ասելով. «Սեղան դրեք»: Ակսելս, գիտե՞ս, ես հոգնում էի քո ասած գործերը կատարելուց, բայց կատարում էի: Խոստանում եմ, ապեր, որ գաս` ասածներդ առանց հոգնելու կկատարեմ: Հիշում եմ, որ ամեն տարի ես զարդարում էի սեղանը, իսկ դու անընդհատ գալիս ու խանգարում էիր: Ամբողջ տնով վազվզում էինք, հետո վերադառնում մեր կիսատ թողած գործերին:

Անցած տարի գիշերը ժամը 1-ին դուրս եկանք տնից` ձնագնդի խաղալու և վերադարձանք ժամը 4-ին: Դժվար է պատկերացնել, որ Ամանորին զենքը ձեռքիդ կանգնած կլինես սահմանին: Մամային ասել եմ, որ չլացի: Մենք պետք է ուրախ լինենք, տխրելու պատճառ չունենք, չէ որ դու այդտեղ ես, որ մենք մեզ ապահով և պաշտպանված զգանք: Վաղը քո Ձմեռ պապն էլ կժամանի, ուղղակի ոչ մարդու տեսքով: Մաման մեծ անակնկալ է պատրաստել, սպասիր, այն վաղը կհասնի:

Հպարտ եմ, որ քեզ պես եղբայր ունեմ, որ չես տրտնջում, որ ամեն ինչից և ամենքից գոհ ես: Նրանք, ովքեր պաշտպանում են քո թիկունքը, ակամայից դարձել են հարազատ: Լավ մնա, սահմանապահ ջան, չմոռանաս ձեռնոցներդ դնես: Թող բոլորի աղոթքները ձեզ առաջնորդեն: Հիշիր, որ սիրելիներդ քեզ են սպասում սրտատրոփ: Եղբայրս, շնորհավոր քո և բոլոր տղաների Նոր տարին և Սուրբ Ծնունդը:

Երկու տարի առաջ ինձ ուղեկցում էիր դպրոց: Սպասում եմ, արի՛, արդեն ժամանակն է եկել համալսարան ուղեկցելու: Սպասում եմ… Սպասում եմ…

Նոր տարի, նոր էջ

Լուսանկարը` Սոնա Զաքարյանի

Լուսանկարը` Սոնա Զաքարյանի

-Ո~ւխ, վերջացնում ենք:

-Արի գնանք տուն, կիսամյակները արդեն փակել են:

-Երեխե~ք, միջոցառում է լինելու:

Այսպիսի արտահայտություններ լսեցի, երբ ուրբաթ օրը մտա դպրոց: Բոլորը շատ ուրախ էին ու խառնված: Երեխաները ամանորյա փայլեր, շղթաներ, խաղալիքներ ձեռքներին այս ու այն կողմ էին վազվզում: Դե իհարկե, պատրաստվում էին ամանորյա միջոցառման: Ամեն տարի մինչև արձակուրդների սկսվելը դպրոցում ամանորյա միջոցառում է կազմակերպվում: Բայց մինչև ամանորյա միջոցառումը կատարվում է տոնածառ դնելու արարողությունը: Կարո՞ղ եք պատկերացնել, թե ինչ մեծ ուրախություն է տիրում դպրոցի միջանցքում, երբ երեխաները տեսնում են զարդարված եղևնին: Նրանք շրջան են կազմում տոնածառի շուրջը և սկսում երգել.

-Ալո՜, Ձմեռ Պապի՜կ, քեզ սպասում ենք անհամբե՜ր…

Շա՜տ եմ ոգևորվում, երբ տեսնում եմ նրանց՝ տոնածառի մոտ երգելիս: Ես էլ եմ ուզում գնալ միանալ նրանց. երգել ու սպասել Ձմեռ պապին: Նրանք այնքան լավ տրամադրություն են հաղորդում մեծերին, որ մի պահ մեծերն էլ են մանկանում և սկսում հավատալ ամանորյա հրաշքներին:

Ուրբաթ օրն էր և ամեն տարվա նման՝ մեր հեքիաթային ամանորյա միջոցառումն էր: Բոլորը երգում էին ու պարում.

-Նոր տարի, Նոր տարի, քեզ սպասում ենք շուտ արի…

Թեև ուրախ տրամադրություն ունեի, բայց ինձ կրկին այցելել էին իմ մտքերը: Սովորաբար հաճախ են դրանք այցելում ինձ: Հիշեցի, որ ես արդեն մեծ եմ, մյուս տարի կավարտեմ դպրոցը ու ամեն տարվա պես չեմ կարող իմ հին ու հարազատ դպրոցի հետ նշել Ամանորը: Զգացի, որ ամեն տարին ավարտվելու հետ սկսում եմ ավելի շատ գնահատել ու արժևորել դպրոցս, ընկերներիս, գյուղս: Ու անգամ դեռ այստեղ լինելով՝ կարոտել:

Միջոցառման օրը նայում էի բոլոր ուսուցիչներին, նրանց ժպտացող դեմքերին: Նրանց դեմքերին երևում էր տարիների հոգնատանջ աշխատանքը, որը սքողված էր ժպիտով: Իսկ այդ ժպիտը նրանց պարգևում էին հենց իրենց աշակերտները: Ինչքա՜ն մեծ հպարտությամբ էր տնօրենը խոսում աշակերտների մասին: Դա իրոք մեծ երջանկություն է: Երջանկություն է այն, որ ուսուցիչները իրենց կատարած աշխատանքնի արդյունքը տեսնում են ու մտածում, որ իզուր չէ այն ամբողջ եռանդը, որը ներդնում են իրենց նվիրական գործում: Մեծ երջանկություն է, երբ աշակերտները հասկանում են, որ արդարացրել են թե՛ իրենց ծնողների, և թե՛ ուսուցիչների սպասելիքները: Ինչքա՜ն եմ կարոտելու ուսուցիչներիս հայացքները՝ բարի, խիստ, ուրախ և տխուր:

Լուսանկարը` Սոնա Զաքարյանի

Լուսանկարը` Սոնա Զաքարյանի

Ամանորի գալուստը մեզ հուշում է, որ մի տարով էլ մեծացանք ու սկսում ենք մտածել այս տարիների մեր արածների ու չարածների մասին: Սկսում ենք հասկանալ կյանքը և գիտակցել բոլոր այն դժվարությունները, որոնք շուտով շրջապատելու են մեզ:

Նոր տարին իր հետ կյանքի մի նոր էջ է բերում, մաքուր էջ, որի վրա պետք է գրենք գեղեցիկ ձեռագրով ու առանց ջնջումների:

Նոր տարվա գալու հետ ոչ միայն մենք ենք մեծանում, այլև մեր հայրենիքը և նրա պատմությանը մի նոր էջ է ավելանում: Բոլորս հավատում ենք և աղոթում հայրենիքի համար, աղոթում, որ այս էջը գրվի պայծառ ու գունավոր տառերով:

nina arsutamyan portret

Իմ հեքիաթը և իրականությունը

Իմ պատկերացրած հեքիաթում կյանքը ուրիշ է: Բոլորն այնտեղ ուրիշ են: Ուրիշ է նաև ընկերությունը, ուրիշ է մարդկանց հավատարմությունը: Հեքիաթում միշտ կա սեր, կա ջերմություն ամեն մի անկյունում, կա հավատարմություն: Իմ՝ գույներով լեցուն աշխարհը, լի է հավատարիմ ընկերներով: Իմ փոքրիկ, գունավոր հեքիաթի աշխարհում մի աղջիկ է լինում այնքան բարի և այնքան անկեղծ: Իսկ եթե այդ աղջիկը վիճում կամ կռվում էր իր մտերիմ ընկերուհու հետ, դրանից հետո նրա անկեղծ արցունքները միայն գիշերն էին թափվում: Բայց միայն հեքիաթիս վերջում է, որ նրանք կարողանում են կրկին մտերմանալ: Իսկ իմ հեքիաթի վերջում նրա աչքերից թափվեց 3 հատիկ արցունք: Առաջին արցունքը՝ տխրության, երկրորդ արցունքը՝ երջանկության, իսկ երրորդ արցունքը` մտերմության և հաշտության արցունքն էր:

Հիմա վերադառնանք իմ իրականություն: Իմ իրականությունում գույներ չկան: Կամ էլ կան, ուղղակի ինձանից թաքնվել են: Բայց գուցե կարողանայի՞ գտնել գույները, եթե չլինեի մենակ: Այս մեծ աշխարհում լինել մենա՞կ: Անհավանական է, չէ՞: Բայց ես մենակ եմ: Իմ իրական աշխարհում իմ հանդեպ չկա հավատարմություն, չկա սեր, չկա ջերմություն: Իսկ եթե կա, ուրեմն գնացել է հեռու, շա՜տ հեռու: Այնքան հեռու, որ չեմ զգում, կամ էլ միայն իմ սիրտն է զգում: Իմ իրական աղջիկը նման է հեքիաթի միջի աղջկան. բոլորի հետ անկեղծ է, բոլորի հետ՝ մաքուր: Մտերմանում է, սիրում է, վստահում է, հարգում է, կապվում է: Բայց այդ ամենը նա չի կարողանում գտնել իր մտերիմի սրտի մեջ: Կապվում է իր մտերիմ ընկերուհու հետ, անկեղծանում է, իր սիրտը «բացում է», իր ամբողջ հոգին «նվիրում է» այդ մարդուն: Սական այդ ամենից հետո էլի ամեն ինչ անփոխադարձ է:

Իսկ ես չեմ ցանկանում ապրել այս իրական՝ սև ու սպիտակ գույներով լցված աշխարհում: Ցանկանում եմ, որ մի օր իմ հեքիաթը գա կանգնի իմ առջև և ասի.

-Իմ իրական աշխարհ, արի միանանք և միասին բոլորին սեր, ջերմություն, հավատարմություն և, իհարկե, փոխադարձ վստահությամբ ընկերություն տանք:

Իսկ ես, մինչև հեքիաթիս այդ հատվածը, կապրեմ իրականի և իմ հեքիաթի միախառնումից առաջացած աշխարհում: Մեծերն ասում են` պատանեկան տարիք է, շուտով կանցնի, և գույները կվերադառնան:

Ani asryan

Փոքրիկ քայլ

Սկսենք ամենաառաջին քայլից:

Սոսեն, Հերմինեն, Սոնան և Մերին թղթակցում էին 17-ին: Մի օր մտածեցի, ինչպե՞ս ես էլ թղթակցեմ: Ինձ այս հարցում օգնեց ընկերությունը: Իմ մտերիմ ընկերուհին առաջարկեց իր օգնությունը: Նա ինձ տեղեկություններ հայտնեց 17-ի մասին, օգնեց կապ հաստատել: Ես չէի գիտակցում, որ այս փոքրիկ քայլը ճակատագրական կլինի: 17-ը շատ բան փոխեց իմ կյանքում և շատ բան տվեց ինձ: Մեկ տարի էլ չկա, ինչ թղթակցում եմ, բայց արդեն գյուղում ինձ անվանում են «լրագրող»: Երբ քայլում եմ փողոցով, անցնող-դարձողը հարցնում է, թե ինչպե՞ս են լրագրողական աշխատանքներս և էլի մեծ ոգևորություն են ներշնչում: Ավելի շատ հպարտանում եմ, երբ աշխատանքիս մասին խոսում են դպրոցում: Տնօրենը ամեն վճռական հարցի պատասխան ուզում է ինձնից ստանալ: Նրա կարծիքով լրագրողների մտածելակերպը տարբերվում է: Շատ բան կա, որ 17-ը նվիրեց ինձ: Ծանոթացա տարբեր մարզերի թղթակիցների հետ և ձեռք բերեցի նոր ընկերներ, հավատարիմ ընկերուհի՝ Հասմիկը Մալիշկա գյուղից:

Մինչ 17-ին թղթակցելը ոչ ոք չէր ճանաչում ինձ, իսկ հիմա հանրապետության բնակչությունը կարող է կարդալ իմ մտքերը և շարադրանքը: Շնորհակալ եմ քեզ, «Մանանա»: Իմ կարծիքով «Մանանա» թիմը մի ամբողջականություն է, որտեղ գրեթե բոլորն ունեն բնավորության նույն գծերը:

Այս տարի կավարտեմ դպրոցը և ոտք կդնեմ կյանքի նոր փուլ, բայց այս ամենը ինձ հետ կմնա միշտ: Ես կշարունակեմ թղթակցել՝ անկախ զբաղվածությանս աստիճանից: Ես բաժանվելու եմ գյուղից, դպրոցից, ընկերներից և Մերիից: Զարմացաք, թե ինչո՞ւ Մերիին առանձնացրի ընկերներիցս: Մերին է այն մարդը, ով օգնեց ինձ հանդիպել 17-ին: Շնորհակալ եմ քեզ 17, որ ինձ դարձրիր ստեղծագործ մտքիս տերը:

Albina

Իմ Ձմեռ պապը

Ամեն տարի մեծ ուրախությամբ եմ սպասում Ամանորին, բայց այս տարի էլ ավելի մեծ ոգևորությամբ, որովհետև վերջապես կգա իմ «Ձմեռ պապիկը»: Երբ նա ինձ հետ է ապրել մի ամբողջ 15 տարի, ես չեմ հասկացել, որ իր հետ այդքան կապված եմ: Միշտ վիճում էի, ասում էի. «Երբ է գալու էն օրը, որ գնաս», բայց ընդամենը վայրկյաններ հետո զղջում էի ասածիս համար: Հիմա մի քիչ շուտ, դեկտեմբերի 27-ին, ոչ Ամանորի գիշերը, ես կտեսնեմ նրան: Իրականում այս տարի ինձ համար Ձմեռ պապ դարձավ իմ քույրիկը, ում անհամբեր սպասում եմ:

Օգոստոսի 29-ին ես մի վերջին անգամ տեսա նրան, ու նա գնաց: Այդ օրը ես Սիսիանում էի, և մասնակցում էի «Մանանայի» կազմակերպած դասընթացին: Աչքերս թաց մտա սենյակ, որտեղ հավաքվում էինք, և ինձ հարցրեցին, թե ինչ է պատահել, ինչում եմ լալիս:

-Ռուզանը՝ քույրիկը, գնաց Երևան, ուսանող է դարձել, դրա համար ա լացում,- բացատրեց Սոսեն:

Ես նրան հիշում եմ ամեն օր: Երբ գիտեմ, որ արդեն քիչ է մնացել, որ էլի պիտի սկսվեն մեր կռիվները, կարոտել եմ նույնիսկ դրանք: Կարոտել եմ մեր կռիվը համակարգչի համար.

-Ալբինա, 10:30 արդեն ֆեյսբուքում չլինես, պա՞րզ ա:

-Հա, Ռուզ, վայ ամեն օր էդ ես ասում:

-Դե նայի, ասամ` մի հատ էլ ասեմ:

Կռվում էինք, թե ով պետք է գնա ջրի:

-Երեխեք, տանը ջուր չկա,- ասում էր մայրիկս:

-Ռուզ, գնա բեր, էլի…

-Չէ, դու գնա: Էսօր քո հերթն ա:

Կարոտել եմ մեր դպրոց գնալը:

-Ալբինա, շատ պետք է սպասե՞մ:

-Արդեն կոշիկներս եմ հագնում: Քեզ ո՞վ ա է խնդրել` էսքան շուտ դուրս գաս, հլը ինձ էլ սպասես:

Ու հիմա ուրախ եմ, որ գոնե մի քանի օրով ես նորից կկռվեմ, ու ի տարբերություն իրական Ձմեռ պապիկի, իմ Ձմեռ պապը ինձ հետ կմնա ավելի շատ:

nina arsutamyan portret

Եթե կարողանայի

-Է՜հ, երեխեք ջան, ե՞րբ մեծացաք: Ոնց որ երեկ ըլներ, որ Նինան ընկավ՝ կոտրեց թևը,-պատմում էր տատիկս իր շուրջը հավաքած ութ թոռներին:

Մի պահ չհասկացա, թե ինչ ասաց տատիկս: Բայց մի պահ խորը շունչ քաշեցի և զարմացած հարցրեցի.

-Ո՞նց, տատ, ես կոտրե՞լ եմ իմ թևը:

-Հա՜, այ բալա:

-Վա՜յ, տատ կպատմե՞ս` ո՞նց եղավ:

Տատիկս ժպտաց և սկսեց իմ չարաբաստիկ պատմությունը:

-12 ամսական երեխա էիր: Արդեն կարողանում էիր քեզ պահել գետնի վրա և քայլել: Դեռ այդ ժամանակ չէիր կարողանում խոսել: Մի օր քեզ տարանք հյուրասենյակ: Հյուրասենյակում դրված էր մի մեծ բազմոց: Քեզ դրեցինք բազմոցի վրա: Դու մի կերպ վեր կացար և սկսեցիր քայլել բազմոցով մեկ: Ծիծաղում էիր, ու անընդհատ վազվզում: Աշխույժ երեխա ես եղել փոքր ժամանակ: Դե, բայց հիմա էլ, էլի, ընենց ոչինչ: Հա՜, շեղվեցինք թեմայից: Վազում էիր, երբ մամադ ներս մտավ և տեսավ, որ ընկել ես թևիդ վրա: Դե, մի քանի օր հետո, երբ մամադ..

Տատիկիս ընդհատելով հարցրեցի.

-Տատ, բա չե՞մ լացել:

-Դե, համբերի, էլի: Չէ, չես լացել: Ոչ էլ նվնվացել ես, ոչ մի էտենց բան… Հա՜… Մամադ, որ շորերդ փոխում էր, զգացի, որ ուռել ա, որ չես կարողանում շարժել:

Կրկին տատիկիս ընդհատելով հարցրեցի,

-Տատ, բա ո՞նց իմացաք:

-Դե, համբերի, Նինա ջան, հիմա հասնում եմ հենց այ քո հարցին: Հա՜, մամադ կանչեց հորեղբորդ: Նա եկավ, ձեռքով շոշափեց քո ձեռքը: Հետո զայրանալով ասաց` չե՞ք տեսել, որ Նինայի թևը կոտրվել է:

Մենք բոլորս զարմացել էինք, թե ինչպես կարող է 12 ամսեկան երեխու թևը կոտրվի, ու ինքը չլացի, նույնիսկ չնվնվա՞: Դե, քեզ տարանք Բարիսովկա (ներկայիս՝ Ծղուկ), մեր Արայիկը իր ոսկի ձեռքերով թևը կապեց, ու եկանք տուն:

-Տատ, վերջացրեցի՞ր…

-Հա, վերջացրեցի, այ անհամբեր:

-Տատ, էլի կպատմե՞ս իմ մանկությունից:

-Էհ, Նինա ջան, հիմա մեծացել եմ, ոչ մի բան չեմ հիշում:

Իսկապես: Ե՞րբ անցավ այդ 15 տարին, թե ինչպես կոտրեցի թևս, թե ինչպես մտնելով եկեղեցի, փչեցի բոլոր վառվող մոմերը, թե ինչպես էր ամեն օր կորում իմ ծծակը, թե ինչպես եմ սկսել խոսել: Ինչպես եմ կարողացել գիշերները հանգիստ քնել՝ առանց մորս անուշ քունը խանգարելու…

Ա՜խ, այդ ժամանակները… Եթե միայն կարողանայի մի պահ հետ տալ ժամանակը:

sona zaqaryan

Ինչից է հյուսվում կյանքը

Երբ հիշողություններդ այցելում են քեզ, ոչինչ չես կարողանում անել, որ մոռացության տաս դրանք: Հիշողությունները մի փոքրիկ արկղի մեջ են դասավորված, իսկ արկղը հոգուդ մեջ, մի փոքրիկ անկյունում: Տարիների ընթացքում արկղերից շատերի վրա փոշի է հավաքվում, շատերը փակվում են հավերժ չբացվելու նպատակով, բայց միևնույն է, մի օր բացվում են, որովհետև ոչ ոք չի կարող այնպես անել, որ դրանք հավերժ փակ մնան: Իմ արկղը դեռ մաքուր է, և երբեք փոշի չի նստել դրա վրա: Գիտե՞ք ինչու: Որովհետև այդ արկղը անընդհատ բացվում է,և ինչքան էլ ցանկանամ, չեմ կարող փակ պահել: Այդ արկղի մեջ մեծ մասամբ իմ մանկության հուշերն են, չէ որ ես 16 տարեկան եմ, և ինչպես մեծերն են ասում, կյանքի փորձ չունեմ: Բայց ես շատ ուրախ եմ, որ մանկությանս հուշերն են տեղ գտել այնտեղ և որոշել եմ, որ միշտ այնտեղ են մնալու, որովհետև եթե ցանկանամ էլ, չեմ կարող հանել դրանք: Մանկությանս հուշերում միշտ մի դեմք եմ տեսնում պայծառ, տխուր աչքերով, բարի դեմքով, իմ չարաճճիությունների վրա ժպտացող թախծոտ աչքերով: Իմ պաշտպանը: Եթե անգամ բոլորը ինձ մեղադրեին, նրա համար ես ճիշտ էի: Հող ու աշխատանք սիրող մարդ էր նա, առանց դրա չէր կարողանում ու ամեն անգամ այնքան մեծ կարոտով էր նայում այգուն, ծառերին, աշխատող մարդկանց:

Մի փոքրիկ ցանկություն էր միայն փայփայում նա, որ իրեն այգի տանենք, նստի այգում, իրեն այդքան կապված հողը շոշափի, զգա այդ հողին պարգևած արևի ճառագայթների ջերմությունը և ուրախանա երեխաներով ու թոռներով: Մի պայծառ դեմք էլ է միշտ իմ հիշողության մեջ, ով ժպիտ է ինձ պարգևում, և ում գնած շոկոլադները ամենահամեղն են:

Պապիկնե’րս, դուք հավերժ իմ փոքրիկ արկղում եք: Մանկությանս հուշերում կանաչ աչքեր են, բարի ու հոգատար, որոնք երբեք չեմ կարող մոռանալ: Հոգնատանջ, բայց ժպտացող դեմքով մի գեղեցիկ ու առեղծվածային կին: Դոլմա փաթաթող, հարիսա եփող, գուլպա գործող ծերացած ձեռքեր են: Գյուղական անուշ բարբառով հնչող խոսքեր են: Տատիկնե’րս, դուք հավերժ իմ փոքրիկ արկղում եք:

Մանկությանս հուշերում մայրական անուշ ձայն է, հոգատար փափուկ ձեռքեր: Իմ կամակորություններին դիմացող, ինձ համար միշտ անհանգստացող լուսավոր, գեղեցիկ էակ: Մա’մ դեռ չծնված դու իմ փոքրիկ արկղում ես եղել ու հավերժ կմնաս: Մանկությանս հուշերում, հորս բարությունն է, նրա կոպիտ, բայց ճշմարտությամբ լցված խոսքերը, նրա խրատները: Պա’պ, քո տեղը իմ արկղում այնքան մեծ է, ինչքան քո բարի սիրտը:

Մանկությանս հուշերում ջարդված սահնակ է, մի մեծ ձնագունդ, մի պայծառ արև: Մանկությանս հուշերում մի փոքրիկ գյուղ է` ինձ ժպտացող գյուղ, մի մեծ խաղաղ աշխարհում:

marta minasyan

Սիդը, Վիրը, Իչան ու Տապուն…

-Բարև Ձեզ,- ասացի ես՝ մտնելով մորաքրոջս տուն:

Մնացի այնտեղ մինչև երեկո: Ահա՛, սկսվեց «Մերժվածը» հնդկական «բարձրորակ» սերիալը: Դիտում ենք ֆիլմը, և ահա՛, ցույց են տալիս, որ մեր սիրելի հերոսներ Տապուն ու Իչակին մեծացել են: Համոզվա՛ծ եմ, ողջ ՀՀ-ն այդ պահին անհամբերությամբ սպասում է, որ ցույց կտան Իչային: Մորաքրոջս ավագ դուստրն ասաց.

-Միայն թե գեղեցիկ լինի Իչան:

Ահա և եկավ մեր հերոսների մեծ տարիքը: Բոլորն արդեն սպասում են իսկական հնդկական սերիալին: Այն պահին, որ Իչան պետք է սիրահարվի, ու թե ինչպիսի դժվարությունների միջով պետք է անցնի այդ ընթացքում, ցույց են տալիս. «Ռամն ինձ օգնական»,-կանչող տատիկի ձեռքը: Կարճ ժամանակահատվածում գուշակեցինք ֆիլմի ընթացքը, բայց դե ամեն դեպքում, պարզելու համար` մեր 6-րդ զգայարանը ճիշտ է աշխատում, թե ոչ, նայեցինք ֆիլմը: Հաջորդ օրը տեսանք սպասված ռոմանտիկ պահին:

-Հաստատ, հիմա բոլոր տղաները Սիդի այս խոսքերն անգիր են անում, որ իրենց սիրած աղջկան ասեն,- ժպիտը դեմքին ասաց մայրիկս:

Հանկարծ հայտնվում է ֆիլմի «լավ տղան»՝ Վիրը: Բնականաբար պարզ դարձավ, որ նա կդառնա Իչայի ասպետը:

Ամբողջ դպրոցն այդ սերիալի մասին է խոսում՝ մոռանալով, որ իրական կյանք էլ կա: Գրեթե բոլոր աղջիկները խոսում են Վիրի մասին և երազների մեջ ընկնում՝ մոռանալով, թե ինչ տարիքում են գտնվում:

Ֆիլմը տևում է երկուշաբթիից որբաթ, բայց իրականում՝ սկսվում է այն պահից, երբ արթնանում ենք, և ավարտվում միայն քնելիս:

shushan stepanyan portret

Իմը սիրելն է

Հա էլի, իմը սիրելն ա, սիրելը: Վե՛րջ, ես մարդկանց, աշխարհին, անիրականին, երևակայականին սիրելու համար եմ ծնվել:

Բոլորս էլ հավանաբար մտածել ենք, թե որն է մեր առաքելությունը կյանքում, և արդյո՞ք մենք կարևոր դեր ունենք նրանում, թե ոչ: Վստահորեն կարող եմ ասել, որ ամենքս էլ ունենք մեր ասելիքը, որ մեր գոյության մեջ հաստատված իմաստ կա: Պարզապես մենք պետք է գտնենք մերը և տանք կյանքին այն, ինչ մեզ է տրվել իբրև մեծագույն պարգև: Անկեղծ կլինեմ ու կասեմ, որ ես չափից շատ եմ մտածում, թե ինչ կա պահված իմ Ես-ի համար: Ինքս ինձ խոսում ու երբեմն ինձնից ստանում եմ հետևյալ պատասխանը. «Վա՜յ, ոչ մի կարևոր բան էլ չկա, որ դու պիտի անես: Հերիք ա, էլի: Ինչ առաքելություն, ինչ նպատակ»: Իսկ երբ ինձ պատասխանում է իմ մեջ ապրող երկրորդ Ես-ը, նա ինձ ասում է. «Աղջի՛կ ջան, էնքան բան կա, որ քոնն ա, որ պիտի անես: Ինչն իրոք ցանկանաս, որ անես, քոնը դարձրու, սիրիր ու իրագործիր»: Հիմա ինձ թվում է, որ գտել եմ իմ դերը, իմ ապրելու իմաստը: Երկար եմ մտածել ու համոզվել եմ, թե ինչու հենց դա: Չգիտեմ, գուցե տարօրինակ թվա, բայց կարծում եմ, որ գոյությունս սիրելու համար է ստեղծվել, ու ողջ տիեզերքի սիրո ըմբռնումն ու սիրելու մեծ ապրումը հենց ինձ է տրվել: Ես սիրում եմ, սիրում եմ երկնքի կապույտը, ձմեռվա ցուրտը, ամառվա շոգը, քամու սուլոցը, մարդկային ժպիտը, աչքերի փայլը, բարձր ծիծաղը, անձրևի հոտը, աստղերի անսահմանությունը, լուսնի այտերը, աշնան գետնամած գույները, գարնան ծաղկումը, մրջյունի փոքրիկ մարմինը, թիթեռի դողացող թևերը, քաղցր խնձորի համը, վառարանում խորովված կարտոֆիլի բույրը, արևի՝ ամպերը շոյող ձեռքերը, օդի շունչը, ամպերի նուրբ թարթիչները, սառնամանիքի դեմ կռվող փոքրամարմին տաքությունը, գույնզգույն լվացքները՝ պարաններին գերի դարձած, արևի վարդագույն բաժանումն աշխարհից, ձմռան առավոտի մռայլ հայացքը, ահագնացող գիշերը, սիրելի երգերիս բառերը, օդում պարող ու արագ անհետացող երջանկությունը, ամպրոպի որոտը, կիթառի նոտաներն ու համերգի ծափերը, գնահատանքի խոսքերը, ուշացած զղջումը, երբեք չասված, սրտում վանդակված, վախվորած «ես սիրում եմ քեզ»-ը: Ես սիրում եմ, և օրեցօր գիտակցմանս համընթաց սերերս շատանում են: Ես աշխարհն եմ սիրում, ես կյանքն եմ սիրում, ես ապրելն եմ սիրում, ես հաջողության տանող դժվարությունն եմ սիրում, ես մի նոր սկիզբ բերող ավարտն եմ սիրում, և ամենից շատ ես բարությունն եմ սիրում՝ ոտքից գլուխ հրեշտակային:

Ես սերն եմ սիրում, սիրելն եմ սիրում, սիրված լինելը:

Սիրում եմ անկեղծը, սրտի զգացածը, իրական հույզերը ու մաքուր մտքերը: Ու բոլորն իմն են. ես իմ մեծ սերը, իսկ իմ սերերը իրենց ես-երը ինձ են նվիրել:

Իմը սիրելն է…