tigran hovhannisyan?

Երազանք

Ովքեր ինձ ճանաչում են, կիմանան, որ ես ֆուտբոլի մեծ երկրպագու եմ: Մեծագույն երազանքներիցս է ներկա գտնվել սիրելի թիմիս՝ «Բարսելոնայի» խաղին: Եվ ահա մի հաճելի օր իմ այդ երազանքը կատարվեց. մեկնել էի Մադրիդ և «Սանտյագո Բերնաբեու» մարզադաշտում նստած անհամբեր սպասում էի մրցավարի սուլիչին: Չէի համբերում, թե երբ կսկսվի աշխարհի կողմից այդքան սպասված խաղը «Ռեալ Մադրիդի» և «Բարսելոնայի» միջև՝ այսպես կոչված «Էլ Կլասիկոն»: Մենք՝ Բարսելոնայի ֆաներս, քիչ էինք (քանի որ «Սանտյագո Բերնաբեու»-ն «Ռեալ Մադրիդի» խաղադաշտն է), բայց հոգեպես գուցե փոքր-ինչ առավելություն ունեինք: Ահա խաղը մեկնարկեց: Մի քանի րոպե անց անկախ ինձանից ճչացի. պատճառը «Բարսելոնայի» գոլն էր: Մինչև խաղի վերջը ևս մի քանի անգամ կրկնեցի այդ ճիչը: Խաղին հենց սկզբից չէր մասնակցում վնասվածքից նոր ապաքինված Լիոնել Մեսսին՝ իմ կարծիքով, ֆուտբոլի պատմության լավագույն ֆուտբոլիստը: Երբ նա պատրաստվում էր խաղադաշտ մտնել, ես նրան կանչեցի: Չգիտեմ, գուցե մեծ ցանկությունից էր, բայց ինձ թվաց, որ նա նայեց իմ կողմ. մեծ բավականություն ստացա դրանից: Խաղի ընթացքն իմ սրտով չէր. մոտ մեկ ամիս սպասել էի այդ լարված խաղին, բայց խաղը Բարսան էր կառավարում: Ինչ խոսք, հաշիվը սրտովս էր: Ֆուտբոլով հետաքրքրվող մարդիկ կհաստատեն, որ «Ռեալին» հաղթելը՝ այն էլ խոշոր հաշվով, հավասարազոր է տիտղոս նվաճելու: Սակայն եկավ հրաժեշտի հիասթափեցնող պահը…

…Ա՜խ, այդ զարթուցիչը…

Հ.Գ. Խաղն իրականում տեղի է ունեցել:

lusine hovhannisyan

Քիչ մնաց

Հաջողակ մարդիկ իրենց առաջ նպատակ դնելու ու դրան հասնելու յուրահատուկ սովորություն ունեն: Նրանք միշտ պլանավորում են քայլ առ քայլ իրենց անելիքները: Նույնիսկ գիշերը չեն քնում, եթե պլանավորած չեն լինում հաջորդ օրվա անելիքը: Հաջողակները միշտ իրենց օրվա ծախսածը հաշվարկում են:

Մեզ շրջապատող աշխարհը ոչ չար է, ոչ էլ բարի: Այն այնպիսին է, ինչպիսին, որ մենք ենք ընկալում: Իսկ մենք մեր անհաջողությունների համար մեղադրում ենք ոչ թե ինքներս մեզ, այլ՝ նրան: Մարդկանց ներկա վիճակը իրենց անցյալում կատարած սխալների հետևանքներն է: Ես այսպես եմ կարծում:
Օրինակ, հիմա ես զբաղված եմ իմ պարապմունքներով. Ինչո՞ւ, որովհետև ժամանակին չեմ սովորել այն, ինչ ուսուցիչները տվել են ինձ (չնայած կլինեն ուսուցիչներ, որ բավական գիտելիքներ չեն տա աշակերտներին, որպեսզի նրանք կարողանան բուհ ընդունվել): Բայց չէ՞ որ մենք գիտենք, թե դրա հետևում ինչ է թաքնված: Բացի այդ, դպրոցում անցած թեմաներն ու դասերը չեն համապատասխանում շտեմարաններին:

Հա, շտեմարան ասացի, հիշեցի. այդ բթացնող շտեմարաններն ինչո՞ւ են արտադրում: Մեզ գիտելիք տալո՞ւ, թե՞ գումար կորզելու ու իրենց բիզնեսը առաջ տանելու համար: Դրանք մեզ չեն կրթում: Ինձ թվում է, այնտեղ կան այնպիսի բաներ, որոնք մեզ երբևէ պետք չի գալու: Բայց ինչ արած, եթե ուզում ես բարձրագույն կրթություն ստանալ, պետք է շտեմարանները անգիր անես: Ինքս էլ չեմ հասկանում` սովորեցի՞ ինչ-որ բան, թե՞՝ ոչ:
Ես հիմա պարապում եմ երեք առարկա` հայոց լեզու, անգլերեն և մաթեմատիկա, բայց դեռևս չեմ կողմնորոշվել, թե ինչ մասնագիտություն ընտրել: Երբ մայրիկիցս խորհուրդ եմ հարցնում, նա միշտ սկզբում նշում է, որ լավ մասնագետ դառնալու համար առաջին հերթին լավ մարդ պետք է դառնալ, այնուհետև ամեն ինչ իր հերթին կլինի:
Այժմ տատանողական վիճակ է. ջուրը մեկ ինձ տանում է ձախ, մեկ` աջ: Երբ փոքր էի, ուզում էի դառնալ բժշկուհի, քանի որ համարում էի կարևոր մասնագիտություն, իսկ հետո որոշումս փոխեցի: Ժուռնալիստ, դերասան, իրավաբան, դիզայներ էի ուզում դառնալ, բայց այդ երազանքներն էլ փշրվեցին, քանի որ ամենից շատ սիրում եմ պարել: Պարը իմ կյանքի մի մասն է , առանց որի անհնարին և անիմաստ եմ այն համարում ապրելը: Արդեն 14 տարի է, ինչ պարում եմ: Պարի խմբով համերգների ենք գնում (Երևան, Ջերմուկ, Եղեգնաձոր, Վայք,Վրաստան նույնիսկ): Այդ համերգներից հետո մոտենում կամ հեռվից մատով են ինձ ցույց տալիս և առանց ինձ ճանաչելու խորհուրդներ տալիս. «Գնա պարի ու այն երբեք չթողնես» կամ` «Դու դրա համար ես ծնվել», և այդպիսի այլ խոսքեր:
Արդեն երկար ժամանակ է ուզում եմ թարգմանիչ դառնալ, սակայն սա էլ շատ աշխատատար մասնագիտություն է: Նաև չեմ կարող պարը շարունակել, այդ իսկ պատճառով որոշեցի ընտրել ավելի «թեթև» մասնագիտություն: Եվ ես իմ կարծիքով գտա, դա` սոցիոլոգիան է (թող սոցիոլոգները ինձ ներեն, ախր, շատ բան չգիտեմ): Բայց էլի չգիտեմ, կարող է` որոշումս նորից փոխեմ և ընտրեմ մեկ այլ մասնագիտություն:
Այժմ մտածում եմ իրարից տարբեր, բայց մի կողմից էլ իրար նման մասնագիտությունների մասին: Այսինքն, կա՛մ տնտեսագիտություն, կա՛մ սոցիոլոգիա: Միայն թե` հասնեմ հաջողության: Դառնամ իմ ուզած մասնագետը և լավագույնը իմ գործի մեջ: Քիչ մնաց:

Ինչ անել, երբ զրույցը ձանձրալի է

Լուսանկարը՝ Հռիփսիմե Եղիազարյանի

Լուսանկարը՝ Հռիփսիմե Եղիազարյանի

Տուկ-տուկ՝ դուռն է նորից: «Վայ, բարև ձեզ»: Նորից հյուրեր են եկել, և քանի որ ամանորին մայրս աշխատանքի է, ես պետք է նրանց հյուրասիրեմ: Ահա և վերջ, ամեն ինչ արված է: Հիմա նստել եմ նրանց կողքին և լսում եմ հորս և հյուրերի խոսակցությունները: Նրանք խոսում էին տարբեր թեմաներից,  և ահա հերթը հասավ քաղաքականությանը: 

Ոչ մի բան ինձ չէր հետաքրքրում այդ խոսակցությունից, սակայն քանի որ ես էի «տանտիրուհին», ստիպված էի նստել ու խելացի հայացքով նայել հյուրերին: Միայն թե չնկատեն, որ ես չեմ լսում: Իսկ մտքով բոլորովին ուրիշ տեղ էի: Ճիշտ նույն իրավիճակում, ինչ հիմա, երբ զրույցը ձանձրալի է, բայց ստիպված ես լսել:

Ես հիշեցի այն օրերը, երբ Երևանում էի: Աշնանային արձակուրդներն էին, և ես գնացել էի հորաքրոջս հյուր՝ առանց վերարկուի: Առանց վերարկուի, այն էլ աշնանը: Երևանում այդ օրերին շատ ցուրտ էր, և ես տանից դուրս գալ չէի կարողանում: Վերջապես մի երկու օրից ընկերուհիս իր հետ Ջերմուկից բերեց վերարկուս, և հորաքույրս ասաց, որ հաջորդ օրը արդեն տնից դուրս եմ գալու: Վերջապես կզբոսնենք, կգնանք ակնաբույժի մոտ, և էլի շատ վայրեր…

Երբ հաջորդ օրը պատրաստվում էինք տանից դուրս գալ, հորաքույրս ասաց, որ շատ կարճ ժամանակով պետք է մտնենք դատարան: Հորաքույրս պետք է դատի մասնակցեր: Ի դեպ, ասեմ, որ հորաքույրս փաստաբան է: Դե, ես էլ Նանեն չէի լինի, եթե նրա հետ դատարան չգնայի: Մի անգամ էլ էի գնացել, երբ դեռ փոքր էի, դրա համար ոչինչ չեմ հիշում, իսկ հիմա արդեն մեծ եմ և ուզում եմ դառնալ իրավաբան:

Դե, գնացինք դատարան և երբ ներս մտանք, հենց առաջին քայլից, հորաքույրս ստացավ շատ ողջույններ իր կոլեգաներից, և մի տղամարդ, ով նույնպես փաստաբան է, վախեցած ձայնով հարցրեց. «Հո այսօր քեզ հետ դատի չե՞մ: Հորաքրոջս բացասական պատասխանից նա հանգստացավ և մեր հետ եկավ այն նույն դատական սենյակը, կամ այն սենյակը , որի անունը չգիտեմ, որտեղ դատեր էին ընթանում: Պարզվեց, որ առավոտյան դատը երկար էր տևել, և դատերի հերթը խախտվել էր: Հորաքույրս մեղավոր հայացքով նայեց ինձ, բայց ես ասացի, որ շատ հետաքրքիր է, շատ եմ ուզում դատավարությունների ներկա լինել: Մի որոշ ժամանակ դահլիճից դուրս էինք սպասում, հետո ներս մտանք, և ես մի  քանի դատավարության ներկա եղա: Ահա այդպիսի մի հայացքով նստել էի դահլիճում և անհամբեր սպասում էի, թե երբ հորաքրոջս հերթը կհասնի, ու մենք դուրս կգանք վերջապես քաղաքը տեսնելու: Ահա վերջապես  հասավ հորաքրոջս  հերթը, բայց… Պարզվեց մի բան այն չէ, և դատը հետաձգվեց:

Ես հորաքրոջս վրա բարկացել էի, որովհետև անիմաստ այնտեղ անցկացրինք երկու ժամ, և այդքանից հետո նույնիսկ չտեսա նրա դատը: Եվ դա էլ դեռ քիչ էր, զանգահարեցին և ասացին, որ շտապ պետք է գնա աշխատավայր: Ես բարկությունից տեղս չէի գտնում, իսկ նա իմ կարմրածությունը տեսնելով պատասխանեց, որ պետք է դեռ ընդմիջում անի: Դե ես չէի համարձակվի հորաքրոջս ասել այն, ինչ մտածում էի և տեսնում էի: Դե ինքն էլ գոհ չէր, որ իր դատը այդպես էլ չէր կայացել:

Մենք գնացինք ակնաբույժի մոտ, հետո հորաքույրս շտապեց աշխատավայր, իսկ ես եղբորս հետ գնացի զբոսնելու:

Ես էլի բաներ հիշեցի, բայց երբ որոշեցի իսկապես ընկղմվել այդ հիշողությունների գիրկը, հանկարծ հասկացա, որ հյուրերը արդեն գնում են:

Նոր տարի է, և ես պետք է արագ կարգի բերեմ սեղանը և սպասեմ նոր հյուրերի:

նարեկ բաբայան

Բողոք, բողոք ու նորից բողոք

Ոնց էլ չլինի, ձեր կյանքում գոնե մի անգամ ինչ-որ բանից բողոքած կլինեք։ Ու չփորձեք հակառակը համոզել, ես գիտեմ, որ հաստատ բողոքած կլինեք։ Մենք ապրում ենք մի երկրում, որտեղ քարերից հետո բողոքն է իշխում։ Բոլորը միշտ, ինչ-որ բանից բողոքում են։ Կրակն ես ընկնում՝ մեկին հարցնում ես. «Ո՞նց ես»։ Լավագույն դեպքում դուք կստանաք` «Էլ ո՞նց պիտի լինեմ, ինչպես միշտ»։ Իսկ վատագույն դեպքում դուք մի երկու ժամով «ընկղմվում եք» այդ մարդու կենսագրության սև էջերի մեջ։ «Էս վատ ա, էն վատ ա, երկիրը երկիր չի», և այլն։ Հիշում եմ, երբ հայրս իր ծանոթներից մեկին հարցրեց. «Ո՞նց ես»։

-Ի՞շթար ես է, պատմի` շկամ…

-Էն ընչի՞ խարցուցիր, մկը լալը-շիվանը կտնեմ՝ կմնաս ծեռս շիվար։

Իրոք, ես արդեն հոգնել եմ։ Դպրոցականները դասերից են բողոքում, մեծահասակները՝ աշխատանքից, ծերերը՝ թոշակից։ Դե ես էլ սկսեմ բողոքել, տեսնեմ` դուրներդ գալի՞ս է, որ այդքան բողոք եք լսում։

«Գարունը ցեխ ա, ամառը շոգ ա, աշունն անձրև ա, ձմեռը` ցուրտ։ Սենց ո՞նց ապրենք»։ Այս խոսքերով սկսելու եմ բոլորին զզվացնել, որ հասկանան՝ ոչ ոքի հաճելի չի բողոքներ լսել, հերի՛ք է։  Վերջերս մի հետաքրքիր բան եմ տեսել համացանցում։ Հզոր մեքենայի վարորդը ուղղաթիռ էր ուզում, որ առանց խցանումների այստեղ ու այնտեղ գնար։ Ավելի համեստ մեքենայի վարորդը ավելի լավն էր ուզում։ Հեծանվորդը մեքենա էր ուզում, թեկուզ ամենավատը։ Հետիոտնը հեծանիվ էր ուզում… Եվ այդ ամենին հետևում էր մի հաշմանդամ, ով ուղղակի քայլել էր ուզում։ Ասածս ի՞նչ է։ Շուրջներդ նայեք, ուրախացեք նրանով, ինչ կա։ Հետևեք եղբորս օրինակին։ Նա «Ո՞նց ես» հարցին միշտ պատասխանում է` «Շատ լավ»։ Եվ ես նրան դեռ տխուր վիճակում չեմ տեսել։ Լավատես եղեք, ու ամեն ինչ լավ կլինի… էհ, հոգնել եմ նյութեր գրելուց։ Ուզում եմ տնօրեն դառնալ։

Վերնագիր հորինելու հավես չունեմ

Ամենօրյա թոհուբոհի մեջ ինձ մենակ մի բան չի հերիքում: Հա, էդ բանը շատ օգտակար ու պարտադիր բան ա: Դե, հիմա… Իմ մեջ էդ բանի դեֆիցիտ կա: Հիմա դու, հա, հենց դու, էս նյութը կարդում ես, բայց դեռ չգիտես, թե էդ ինչ բան ա: Որովհետև քո մեջ էլ կա դրա դեֆիցիտից: Դու ուղղակի հավես չունես մի քիչ միտքդ լարել ու հասկանալ, որ խոսքը հենց հավեսի մասին ա: Լավ ա` հավես ես անում, հիմա էս գրածս կարդում ես: Հավես հիմա ո՞վ ունի որ: Չգիտեմ: Օրինակ, ես չունեմ: Հիմա կասեք. «Տո քո տունը շինվի, հավեսն ի՞նչ ա, որ չունես»: Հա, ասում եք` ասեք: Ես ուղղակի հավես չունեմ ձեզ բացատրելու, թե ինչի ա փախնում իմ հավեսը: Հիմա ես ո՞նց ասեմ ձեզ: Պատկերացրեք, ես արդեն շատերի կողմից մոռացված հեռուստացույց եմ նայում: Ասենք թե, ինչ-որ ֆուտբոլային հանդիպում ա եթերում: Ըհը, առաջին խաղակեսը վերջացավ, ու հիմա արի` 15 րոպե գովազդների տակ տվայտի: Բայց ես չեմ ուզում: Դրա համար ես սկսում եմ հայացքով փնտրել հեռակա-հեռակառա-հեռակառավարման «վալոդիկը»…. Աա՜, կարճ ասած, «պուլտը»: Գտա: Բայց մենակ հայացքով: Էդ «պուլտ» կոչեցյալը սեղանի վրայից չարախնդորեն նայում ա վրաս ասելով. «Ուզած-չուզած պիտի հելնես տեղիցդ»: Փա՜հ: Էս «պուլտն» ինձ լավ չի ճանաչում: Ես ոտքերս ֆիքսում եմ բազմոցին, իսկ մարմինս սողեսող գնում է դեպի սեղան: Ահա ձեռքս երկարեցրի … Եվ այո՛, «պուլտն» իմ ձեռքում է: Բայց հենց այդ պահին երկրորդ խաղակեսը առանց իմ բազմոց վերադառնալուն սպասելու դավադրաբար սկսում է: Այ, էստեղ արդեն հետ ա գալիս հավեսի բացակայության սինդրոմը ու ես նայում եմ խաղը հենց այդպես՝ փորս` գետնին, ոտքերս` բազմոցին, ձեռքս` սեղանին, ուշադրությունս էլ էկրանին: Որովհետև… Որովհետև… Որովհետև ուղղակի հավես չունեմ: Քանի որ հավես չունեմ, նյութին վերջաբան գրել ու ձեզ շնորհավորել տոների կապակցությամբ, ուղղակի հավես արեք ու պատկերացրեք, որ ձեզ լիքը լավ բաներ եմ ասում, գրկում ու համբուրում եմ:

Հետգրություն .
Ով չի ուզում` չեմ համբուրում: Շատ պետքս ա…

Սիրելիներիցս հեռու

Լուսանկարը՝ Անի Ջիլավյանի

Լուսանկարը՝ Անի Ջիլավյանի

Ի՞նչ տվեց ինձ 2015 թվականը: Մեկ-մեկ մտածում եմ` ի՞նչ կար, որ ինչ էլ տար: Բայց հետո հիշում եմ, որ շատ լավ բաներ տվեց: Օրինակ՝ կատարվեց իմ ամենամեծ երազանքը: Ես գնացի ծնողներիս մոտ, որոնց կյանքիցս շատ եմ սիրում: Նրանց վաղուց չէի տեսել: Առաջ բոլորս միասին էինք ապրում մեր գյուղում: Բայց մի սովորական օր զանգեց հորաքրոջս ամուսինը և ասաց, որ գալիս է Հայաստան` նրանց տանելու նպատակով: Ես հենց լսեցի այդ արտահայտությունը, անկախ ինձնից արցունքները սկսեցին գլորվել աչքերիցս: Ինձ հետ չգիտես ինչ կատարվեց, շատ ծանր էի տանում այդ փաստը, որ նրանք գնալու են, երկու օր անընդմեջ լաց էի լինում: Եկավ այն չարաբաստիկ օրը, երբ պետք է նրանք գնային, ես էլի լաց էի լինում: Տատիկս նրանց օրհնեց, և ինչպես ասում են մեր գյուղի մեծերը, ասաց. «Բարով-խերով հասնեք տեղ», նրանց մի կերպ ճանապարհեցինք: Բոլորը մտածում էին, որ նրանք գնացել են առանձին-առանձին` հայրիկս, հետո մայրիկս և փոքր քույրիկս, բայց ոչ, նրանք գնացին միասին: Ես և եղբայրս մնացինք տատիկիս և պապիկիս խնամքի տակ: Մենք չենք բողոքում, քանի որ նրանց շատ սիրում ենք և հարգում, բայց կարոտում ենք…
2015 թվականի Նոր տարուն ծնողներս եկան: Ես անչափ ուրախ էի, որ ընտանիքով միասին ենք դիմավորելու Ամանորը: Մենք անգամ տոնածառը չէինք զարդարել, սպասեցինք մինչև գա քույրիկս, որպեսզի միասին զարդարենք: Եվ այսպես անցավ Ամանորը, և նրանք նորից հետ վերադարձան Ռուսաստան: Անցավ մի երկու երեք ամիս, և ամառային արձակուրդներին ես և եղբայրս մեկնեցինք նրանց մոտ: Առաջին մի քանի օրը այնքան անսովոր էր, որ չէի ցանկանում ապրել այնտեղ, ցանկանում էի հետ վերադառնալ Հայաստան: Բայց երբ անցավ մի քանի օր, ես սովորեցի այնտեղի կյանքին, երանության մեջ էի կարծես: Ճիշտ է, ես այնտեղ քիչ ապրեցի, չորս ամիս, բայց այնքան լավ և հիանալի օրեր անցկացրեցի: Մենք այնտեղ ապրում էինք ընտանիքով` հայրս, մայրս, եղբայրս, փոքր քույրիկս և ես: Քանի որ ես էի մեծը, քույրիկս փոքր էր և չէր կարող օգնել մայրիկիս, ես էի օգնում նրան տան բոլոր գործերում: Մենք միասին գնում էինք խանութ, ինձ գեղեցիկ հագուստներ գնում, իսկ հետո, եթե ժամանակ էր լինում, գնում էինք սրճարան: Հետո վերադառնում էինք տուն և գեղեցիկ տպավորությունները պատմում հայրիկիս: Իսկ երեկոները քույրիկներիս և եղբայրներիս հետ գնում էինք այգի, զբոսնում էինք, կարուսելներ նստում: Ճիշտ է, ես շատ էի վախենում, բայց համարձակությունս առաջ էի բերում և նստում: Ես վերադարձա Հայաստան, քանի որ այստեղ դպրոց եմ գնում:
2015 թվականին չիրականացան իմ բոլոր երազանքները, բայց ոչինչ, ես չեմ տխրում, դրանց կհասնեմ 2016 թվականին:
Երեք ամիս առաջ Ամանորի նախօրեին մեր դպրոցի ուսուցչանոցի մոտ դրեցին մի արկղիկ, որտեղ պետք է գրեինք նամակ Ձմեռ պապիկին, որոշեցի ես էլ գրեմ:
«Բարև, սիրելի Ձմեռ պապիկ, ճիշտ է ես արդեն մեծ եմ նամակ գրելու համար, բայց չգիտես ինչու, սիրտս այդպես կամեցավ: Ձմեռ պապիկ, ես քեզանից ուրիշ երեխաների նման թանկարժեք բաներ չեմ ուզում, մի շատ հասարակ բան եմ ուզում: Խնդրում եմ, մի հրաշք կատարիր և այնպես արա, որ Ամանորը ծնողներիս հետ նշեմ, որովհետև այդ տոնը ընտանեկան տոն է»: Գրեցի և տարա գցեցի արկղիկի մեջ: Օրեր անց պարզվեց, որ հաղթել եմ, շատ ուրախացա, որ ուսուցիչների կողմից արժանացա գովասանքի: Բայց սրտիս մեջ թաքուն մի հույս կար. գուցե կատարվեր իմ երազանքը, Ամանորը նշենք ամբողջ ընտանիքով…

Ամանորյա այցելություն

Լուսանկարը՝ Լիլիթ Կարապետյանի

Լուսանկարը՝ Լիլիթ Կարապետյանի

Հունվարի մեկն էր: Ես և հայրիկը նստեցինք մեքենայի մեջ, գնացինք ծանոթ-բարեկամների, ընկերների Ամանորը շնորհավորելու: Մեքենան կանգ առավ մի հին, քանդված պատերով տան առաջ, որը մի տեսակ անհանգստություն և տխրություն պատճառեց ինձ: Անծանոթ էր ամեն ինչ, առաջին անգամ էի նրանց հյուր գնում:
-Պա՜ պ, ա՛յ պապ, ո՞ւմ տուն ենք գնում:
-Գնանք կիմանաս:
Մտանք ներս, պապիկն ու տատիկը հեռուստացույց էին դիտում, մեզ տեսնելով ընդառաջ եկան.
-Վա՜յ, Գևորգ ջան, էս դո՞ւ ես,- դողացող ձեռքը դեպի հայրիկին պարզելով ասաց պապիկը:
-Հա, Նորիկ ձյա, ե՛ս եմ, հը՞ն, ո՞նց ես:
-Է՜ հ, Գևորգ ջան, էլ չեմ դիմանում էս կարոտին:
Մինչև հայրիկն ու պապիկը խոսում էին, ինձ մոտեցավ տատիկը, ամուր գրկեց և արցունքները սրբելով ասաց:
-Հիմա իմ թոռն էլ քո թայն է, քո պես խորոտ էրեխայա: Էհ, թողին, գնացին, ոչ զանգում են, ոչ էլ գալիս են:
Հայրս՝ մոտենալով Էմմա տատիկին, ասաց.
-Ոչինչ Էմմա տոտա, կտենաս էրեխեքիդ, մի նեղվի:
Ամեն ինչ տխրություն ու կարոտ էր հիշեցնում այստեղ: Շնորհավորեցինք և դուրս եկանք տնից:
-Պապ՛, պատմիր էլի նրանց մասին:
-Էհ բալես, իրենք իմ մանկության ընկերոջ՝ Կամոյի ծնողներն են: Իրենք իրենց էրեխեքին ու թոռներին արդեն քսան տարի չեն տեսել, ու քեզ իրենց թոռնիկին՝ Էմմային նմանեցնելով փորձում էին քեզնից իրենց կարոտն առնել:
Այս հանդիպումից հետո շատ եմ մտածել, խորհել: Չտեսնել երեխային ու թոռներին քսան տարի՞: Մարմինս ուղղակի փշաքաղվում է…

hasmik givargizyan

Ամանորի ամենամեծ նվերը

2015 թվականը ինձ համար բավական լավ տարի էր, բայց շուտով այն կավարտվի, շուտով Ամանոր է. նվերներ, փուչիկներ, նախապատրաստական աշխատանքներ: Բայց ինձ համար Ամանորը նվերներով ու պատրաստություններով չի արտահայտվում: Ամանորն իմ ամենասիրելի տոնն է, քանի որ Ամանորին հայրս տանն է, և իմ ընտանիքը ամբողջական է դառնում: Այ, հենց դրա համար եմ սիրում Նոր տարին: Ամեն տարի ես պայթուցիկներ եմ գնում (չմտածեք շենք պայթեցնելու), ու դրանք պայթեցնում եմ հայրիկիս հետ: Ամեն անգամ մայրս ասում է.
-Մեծ աղջիկ ես, ի՞նչ տղայական բաներ ես անում:
-Մամ, դե լավ էլի, ամեն տարի նույն պատմությունն ա:
-Դե սուս է, մեծացել ես, պատասխանում ես:
Մի կողմից համաձայն եմ մամայի հետ, տղայական բաներ են, բայց դե, ես ամեն կերպ փորձում եմ ժամանակս պապայի հետ անցկացնել, անգամ եթե պիտի պայթուցիկներ պայթեցնեմ: Ինչ ուզում է լինի` միայն թե հայրիկիս հետ լինեմ:
Մի տարի էնպես ստացվեց, որ հայրս չկարողացավ Նոր տարուն տանը լինել: Գործերը չափազանց շատ էին, գումարի անհրաժեշտությունը՝ մեծ: Ու նա որոշեց մնալ և աշխատել: Ես ամբողջ գիշեր լաց եղա, այնքա՜ն պլաններ ունեի այդ Նոր տարվա հետ կապված: Բացի այդ, ես փոքր ժամանակ նրան գրեթե չեմ հիշում, ու ամեն կերպ ուզում եմ լրացնել այդ բացը: Բայց չեմ կարողանում հասկանալ, ստացվո՞ւմ է դա, թե՞ ոչ:

նարեկ բաբայան

Երեք սերունդ, երեք ավանդույթ

Կրկնությունը գիտության մայրն է։ Ես հաճախ եմ առաջնորդվել այս խոսքերով։ Որոշ դեպքերում անգամ դրանք դարձել են իմ կարգախոսը։ Բայց, մի ասացվածք էլ կա, ասում է՝ ամեն ինչ չափի մեջ է գեղեցիկ։ Հիմա շատերի մեջ հարց կառաջանա։ Էս տղան ինչի՞ համար է ասացվածքներից խոսում։ Ասեմ։ Ես ուզում եմ մի օրինակ բերել, որի ժամանակ անխտիր բոլորն առաջնորդվում են առաջին ասացվածքով, լիովին մոռանալով երկրորդը։ Շատերն արդեն հասկացան, որ խոսքս մեր՝ հայկական, ավանդական, «խոզի բդոտ» ու «ստալիչնիոտ» նոր տարիների մասին է։ Ախր, ինչքան էլ կատակեմ, դրա մեջ իրականություն կա։ Բոլորն էլ երևի նկատել են, որ ամեն տարի կրկնվում է նույնը։ …«Խոզի բուդ, ստալիչնի, չարազ, օղի, օղի, օղի, արաղ, արաղ․․․Ո՞վ եմ ես»։ Վայ, տեսեք է։ Քիչ էր մնում հազարավոր տան տնտեսուհիների վիրավորեի, «բլինչի՜կն» էի մոռացել։
Ես իրոք զարմանում եմ, երևի այդքան որ ասում են` հրաշք ա, հրաշք ա, սրա մասին են ասում։ Ամեն տարի նույնը, ու ոչ մեկը չի հոգնում։ Խոզի բուդն էլ, բլինչիկն ու էն մնացած ամանորյա եսիմինչիկները լավ ուտվում են։ Միակ բանը, որ չի ուտվում, բայց բոլորը գնում են, դա անձեռոցիկն ա։ Լավ, կատակեցի։ Էն որ ասում էի` օղի, օղի, օղի։ Հենց էդ ժամանակ էլ անձեռոցիկը հացի տեղ ուտվում ա։
Ամանոր տոնելը ես բաժանում եմ 3 տարիքային խմբերի։
Առաջինը՝ մանուկներ։ Ամանոր է, բոլոր երեխաներն ուրախ,զվարթ, մեծ հույսերով նամակ են գրում հեռավոր Լապլանդիայում ապրող Ձմեռ պապիկին, չիմանալով նույնիսկ, որ այդ նվերները իրենց ծնողներն են գնում։ Չնայած, հիմիկվա երեխաները այնքան են մեծերի, Հայաստանի վերաբերյալ բողոքները լսում, խելքները կտրում ա, որ հայկական փոստը նույնիսկ Մեղրիից Բագրատաշեն չի ձգվում, էլ ո՞ւր մնաց հասնի Լապլանդիա։ Ու դա այն դեպքում, որ Լապլանդիայի տեղը նույնիսկ Ձմեռ պապը կարգին չգիտի։ Ու մեկ էլ,էս երեխեքի մեջ մի զվարճալի բան էլ կա, որ ոչ-մեկին չեն թողում իրենց նամակը կարդա, ու իրենք էլ 4-5 տարեկան են, գրել չգիտեն։
-Կտա՞ս նամակդ կարդամ։
-Չէ՛, ոչ մեկին էլ չե՛մ տա։
-Բա ախր, դու գրել չգիտես, ո՞նց ես գրել։
-Մամային խնդրել եմ, ինքն ա գրել։
-Բա ասում ես` ոչ մեկին ցույց չես տվել։
-Հա՛, էլի որ։ Մաման փակ աչքերով ա գրել, չի կարդացել։
Լավ, ինչևէ։ Անցնեմ հաջորդ տարիքին։ Այս տարիքը ես անվանում եմ «բոմբասալյուտային» տարիք։ Էս տարիքի երեխեքը «Ամանոր նշել» ասելով, հասկանում են պայթուցիկներով մարդկանց շաքարը բարձրացնելն ու Նոր տարվա գիշերը հրավառություն անելը։ Տնաշեններ, հերիք ա էլի։ Մի օր էլ էնքան եք պայթեցնելու էդ «սալյուտները», որ Նոր տարին վախից Հայաստան չմտնի։ Շրջանցի ու գնա։ Առանց էդ էլ, մաքսատան գները տեսնելով էս խեղճ Նոր տարին մի եսիմ ինչքան էլ չի ուրախանում Հայաստան մտնելով։
Եվ վերջապես «ամենաողբերգական» տարիքը։ Այս տարիքում մարդիկ մոռանում են, որ աշխարհում լավ բաներ էլ գոյություն ունեն։ Միայն առաջնորդվում են` «Նոր տարին ինչպես դիմավորես, այնպես էլ կանցկացնես» կարգախոսով ու հասկանում, որ վերջ։ Այս տարին էլ, մնացածի պես անցկացնելու են պարտքերի մեջ լողալով։ Այս տարիքում մի սովորույթ էլ կա, որ ինձ համար մի-քիչ, չնայած մի-քիչը ո՞րն ա, լավ էլ տարօրինակ ա թվում։ Դա իրար հյուր գնալու ավանդույթն է։ Ախր, ինչո՞ւ: Ի՞նչ իմաստ ունի գնալ էն մարդու տուն, ով մի կես ժամ առաջ ձեր տանն էր, ու իր լյարդի հետ միասին շնորհավորում էր ձեր Նոր տարին։ Դե իհարկե, իրար սեղան գնահատելու պահն է էստեղ։ Մարդիկ մի բլոկնոտ վերցնում են ու սկսում են գնահատել բոլորի սեղանները։ Այս դեպքում հաղթում է նա, ով բոլորից շուտ էր շրջել տներով։ Նա պարզապես տեսնում է, թե իր սեղանը ումինից ինչով է պակաս, մահվան գնով էլ լինի, գնում ու լրացնում է, ու վերջ։ …Մե խինդ, մե ուրախություն… Նա դառնում է «տարվա սեղան» մրցանակաբաշխության հաղթողը։ Էհ…Մեկ ա, չեմ հասկանում էլի։
Դե լավ, էլ չշարունակեմ։ Ուղղակի առիթից օգտվելով ուզում եմ շնորհավորել Հայաստանում և Հայաստանից դուրս ապրող հայերի Ամանորն ու Սուրբ Ծնունդը։ Ցանկանում եմ մի պարկ առողջություն, այս նոր՝ 2016 թվականին շատ հաջողություններ, թող մեր պանդուխտները վերադառնան հայրենիք։ Եվ ամենակարևորը, շառից-պարտքից հեռու, ժողովուրդ ջան։
Հուսամ մեր սերունդը ամանորյա նոր ավանդույթ կստեղծի, և այս ամենը հիշելով, մի լավ կծիծաղեն: