nona petrosyan

Մի վերջանա, իմ սքանչելի օր

Հանգստյան օրերից հետո նորից երկուշաբթի: Ես շատ եմ սիրում առավոտյան քունը, որովհետև ամենալավ երազները սկսում են արևի ծագելուց հետո, բայց ինձ արթնացնում է դասի գնալու պարտավորվածությունը:
Սովորությանս համաձայն կանգնում եմ հայելու առաջ` ժպտում ու ասում, որ այսօր հիանալի օր է լինելու: Այդքանից հետո, իհարկե, ուրախ տրամադրությամբ և ժպիտով դուրս եմ գալիս տանից: Ես շատ եմ սիրում խոսել, անընդհատ զրուցել մի հետաքրքիր թեմայի շուրջ և այդ պատճառով էլ երբեք մենակ չեմ գնացել դպրոց: Հասանք դպրոց: Ես դասարանի ավագն եմ, և դա ինձ համար մեծ պարտավորություն է, միևնույն ժամանակ, նաև հետաքրքիր գործ: Զանգը հնչեց: Այժմ պետք է կենտրոնանալ դասին, բայց դե իհարկե, ինչպես վերը նշեցի, ես շատախոս եմ, և լինում է այնպես, որ ինձ դիտողություն են անում: Ես սիրում եմ իմ բոլոր ուսուցիչներին` հատկապես մեր դասղեկ ընկեր Սիմոնյանին: Ես նրան սիրում եմ, որովհետև թեկուզ նա շատ մեծ է, բայց միշտ կենսուրախ է: Դպրոցում ամեն ինչ լավ է անցնում, երբ ես տրամադրվում եմ, որ այսօր հիանալի օր է լինելու: Ես նաև շատ եմ սիրում հոգեբանությունը: Մեր դպրոցի հոգեբանը խմբակներ է անցկացնում, որի մեջ ես նույնպես ընդգրկված եմ: Նա ասում է, որպեսզի ձեր կյանքը միապաղաղ չլինի, պետք է ամեն օր տուն գնալու ճանապարհը տարբեր լինի: Նրա խորհրդով ես որոշեցի այս անգամ ընտրել բոլորովին ուրիշ ճանապարհ:
Դե ահա, ես մի փոքր հոգնած գալիս եմ տուն և համտեսում եմ մայրիկիս համեղ «ստեղծագործությունները»: Նա էլ ինձ նման չի սիրում միշտ նույն բաները` միապաղաղություն: Հանգստանալուց հետո պատրաստում եմ դասերս: Դա տևում է մինչև ժամը յոթը, բայց այս անգամ ես շուտ վերջացրեցի, իսկ մայրիկը տանը չէր… Դե~, ձեր մտքով էլ նույն բանն անցավ: Ես որոշեցի պատրաստել խմորեղեն: Տան մթերքները բավականացնում էին միայն ռուլետի: Ճիշտ ասած, չեմ սիրում լռության մեջ գործ անել, և ես դրեցի իմ սիրած երգերն ու գործի անցա: Ամեն բան լավ էր ստացվում: Ես գիտեմ մայրիկն ինչ է ուզում: Նա սիրում է, որ ինչ գործ էլ անելու լինես, մաքուր անես: Ես այդպես էլ արեցի: Սեղանին դրված էր միայն պատրաստ թխված ռուլետը: Մայրիկը եկավ: Նա սկզբում չնկատեց, բայց հետո առավ վառվածի հոտը (ես չեի ուզում ասել, բայց մինչ ես ափսեներն էի լվանում, մի փոքր վառվել էր իմ ռուլետը): Նրան շատ դուր եկավ իմ անակնկալը: Հրավիրեցինք նաև մորաքրոջս: Ոչ մի կտոր չէր մնացել: Արդեն ուշ էր: Ես պառկեցի քնելու, սակայն մտածում էի այս օրվա մասին: Օրն ուղղակի հիանալի էր: Ես հասկացա, որ ամեն բան գալիս է առավոտյան քո օրվա նկատմամբ տրամադրվածությունից: Ամեն օր ես արթնանում եմ այդպիսի զգացումով և վայելում կյանքը: Ես փորձում եմ նաև իմ դրական էներգիայից ամբողջ օրվա ընթացքում փոխանցել մարդկանց, որպեսզի բոլորն ուրախ լինեն: Մայրիկս ասում է, որ իմ մեջ չբացահայտված շատ տաղանդներ կան: Ինձ թվում է, մենք կբացահայտենք դրանք միասին:

Վիրտուալ մոլորակի բնակիչները

Լուսանկարը՝ Էլզա Զոհրաբյանի

Լուսանկարը՝ Էլզա Զոհրաբյանի

Տանը աղ չկար, խանութներն էլ փակ են այդ ժամին: Ինչ արած, պետք է դիմել հարևան Վարդանուշ տատիկի օգնությանը: Նրա թոռնիկներն էլ նոր էին եկել արտասահմանից: Նրանց տանը շատ զբաղված կլինեին, բայց ուրիշ տարբերակ չունեմ: Բացում եմ դարպասը և կանչում` Վարդուշ տատիկ: Դուրս է գալիս և մոտենալով` ինձ փորձում ճանաչել:
-Ախ, այդ դու ես, իմ քաղցրիկ, ի՞նչ է պատահել:
-Աղը վերջացել է, խանութներն էլ փակ են, եթե խնդրեմ, մի փոքր կտա՞ք:
-Իհարկե, անցիր ներս, հիմա կբերեմ:
Մտնում եմ ներս, սակայն ոչ ոք ինձ չի նկատում, ամեն մեկի ձեռքին մի հեռախոս և պլանշետ կա, նրանք նստած են և գրում են ինչ-որ բաներ, ինձ այնպես ավելորդ և վատ եմ զգում այդ միջավայրում, միաժամանակ հասկանալով, որ այստեղ ոչ ոք ինձ չի նկատի, ստիպված դուրս եմ գալիս և տեսնում Վարդուշ տատիկին` մի աման աղով:
-Շնորհակալություն,- ասում եմ ես և գալիս տուն: Իմ այդ օրվա տեսածը այնքան էր ազդել ինձ վրա, որ հիմա ինձ միայն այդ հարցն է հուզում, թե ինչու մարդիկ, իրական շփումը թողած, նախընտրում են այդ անհետաքրքիր և ձանձրալի համացանցային շփումը: Չէ՞ որ այդպես շփվելով մարդիկ սկսում են մոռանալ զգացմունքների, մարդկային վերաբերմունքի և առհասարակ հոգևոր արժեքների մասին, կորցնում են ջերմությունը միմյանց նկատմամբ: Տեխնիկան այնքան է զարգացել, ամենուրեք այդ համակարգիչներն են, և երեխաները,զբաղվելով համակարգչային խաղերով և սոցցանցերով, մոռանում են դասերի մասին և իրենց ամենալավ շրջանը` մանկությունը, անցկացնում չոր ու ցամաք համակարգչի առջև: Հիշում եմ, երբ փոքր էի, արագ-արագ սովորում էի դասերս, որ շուտ վերջացնեի, գնայի դուրս «գործնագործ» կամ «բռնոցի» խաղալու, իսկ հիմա երեխաները շտապում են վերջացնել դասերը և նստել համակարգչի առջև: Չեմ էլ ուզում պատկերացնել, թե ինչ կլինի ապագայում, եթե այսպես շարունակվի տեխնիկայի զարգացումն և տարածումը: Բոլորը կմոռանան մարդկային, իրական շփման մասին և կամաց-կամաց բոլոր մարդիկ ռոբոտներ կդառնան: Հուսով եմ, մի օր այս ամենի վերջը կդրվի, քանի դեռ Երկիր մոլորակը չի դարձել Վիրտուալ մոլորակ:

Ձմեռը  մեկ  փաթիլի  մեջ  

Լուսանկարը՝ Սերյոժա Բաբոյանի

Լուսանկարը՝ Սերյոժա Բաբոյանի

Տարվա եղանակներից ինձ ամենից շատ դուր է գալիս ձմեռը։ Ինչպես ուրիշները՝ ես ձմեռը չեմ տեսնում ձյան, ամանորի, ցուրտ եղանակի մեջ, այլ ընդամենը մեկ փաթիլի մեջ։ Այդ մեկ փաթիլում ես տեսնում եմ ամեն ինչ, և՛ ձյունը, և՛ ամանորը, և՛ ձմռան զանազան այլ հիանալի երևույթներ։ Բնությունն ունի հեքիաթային  երևույթներ, որոնք ապշեցնում են բոլորին։ Ձմռանը ես մեծ մասն անցկացնում եմ տանը, վառարանի կողքին նստած։ 
Լուսանկարը՝ Սերյոժա Բաբոյանի

Լուսանկարը՝ Սերյոժա Բաբոյանի


Ինչո՞ւ հենց մեկ փաթիլ ձյան մեջ, պատասխանը պարզ է, որովհետև հենց այդ փաթիլով է սկսվում ձմեռը։ Այդ փոքրիկ փաթիլները նման են մարդկանց, թե ինչո՞ւ, հիմա կասեմ։ Եթե մի քանի փաթիլ ընկնեն գետնին, միանգամից կհալվեն, իսկ եթե միլիոնավոր, միլիարդավոր փաթիլներ ընկնեն գետնին, ապա կծածկեն ողջ տարածությունը։ Այդպես էլ մարդիկ։ Եթե մարդը միայնակ է, ապա նրա մոտ դժվար թե ինչ որ բան ստացվի: Իսկ եթե միասնական լինեն, նրանց առջև կբացվեն համարյա բոլոր դռները։
Այդ մեկ փաթիլում ես տեսնում եմ ամեն ինչ։ Դժվար թե մարդիկ ինձ հասկանան։ Ամեն մարդ իր մտածելակերպն ունի և առաջնորդվում է դրանով։ Մեկը՝ ռոմանտիկ է, մեկը՝ ռեալիստ և այդպես շարունակ։
Ձմռանը շատ հաճախ ընկերներով, այսպես ասած «տղերքով» դուրս ենք գալիս փողոց և խաղում ձմեռվա ամենատարածված խաղը՝ ձնագնդիկ։ 
Հիմնականում ընկերներս ինձ կանչում են.
-Սերոժը տանն ա՞․․․
Թե ասա` ո՞ւր պիտի լինեմ էս ցուրտ ձմռանը։ Ինչպես միշտ, վառարանի կողքին նստած։

Համացանցո՞ւմ, թե՞ իրական կյանքում

Որոշեցի հյուր գնալ հորաքրոջս: Բարձրացա աստիճաններով, մտա տուն ու ի՞նչ տեսնեմ. մեծ աղջիկը համակարգչի առջև էր նստած, իսկ փոքրը՝ հեռախոսով էր խաղում: Նրանք ողջունեցին ինձ, և նստելով իրենց նախկին տեղերը, շարունակեցին իրենց գործը:
Առաջ, երբ համակարգիչներն ու հեռախոսները այդքան տարածված չէին, իսկական ուրախություն էր, երբ ես նրանց տանն էի: Մենք մինչև ուշ երեկո խաղում էինք բակում, իսկ երբ վերադառնում էինք, հորաքույրս բարկանում էր մեզ վրա և արգելում հեռուստացույց դիտել: Այժմ այդ ամենի փոխարեն երեխաներն իրենց ազատ ժամանակն անցկացնում են սոցիալական ցանցերում: Ցավոք սրտի, այդ խնդիրը տարածված է ոչ միայն Հայաստանում, այլև ամբողջ աշխարհում: Երեխաներն իրենց ֆեյսբուքյան, թվիթերյան և սոցիալական այլ կայքերում կատարում են հարյուրավոր և նույնիսկ հազարավոր գրառումներ առողջ ապրելակերպի, իսկական ընկերների, երջանիկ պահերի և շատ այլ բաների մասին: Սակայն հենց իրենք թողել են այդ ամենը իրական կյանքում և համակարգչի էկրանից բացի ոչինչ ո՛չ տեսնում են, ո՛չ էլ ուզում են տեսնել: Շատ անգամներ, երբ ես հրավիրել եմ ընկերներիս բակ՝ խոսելու, խաղալու կամ զբոսնելու, ստացել եմ մի այսպիսի պատախան.
-Ինչա՞ եղել, սենց ասա, հավես չկա դուրս գալու:
Կամ.
-Չէ սաղ երեխեքը ինտերնետում են, խոսում ենք, թող մնա հետո:
Այսպիսի պատասխաններից հետո փողոց դուրս գալու ցանկությունդ կորչում է: Ո՞ւմ հետ զբոսնել, խոսել կամ մի ուրիշ հետաքրքիր բան անել: Ու ինքս էլ մնում եմ ինտերնետում բոլորի հետ, բոլորի նման:
Այսօր ինտերնետից խուսափելն անհնար է դարձել, և դա այն պարզ պատճառով, որ մարդիկ ծուլանում են կատարել պարզ և երբեմն նույնիսկ հաճելի աշխատանքներ: Օրինակ՝ գնումներ կատարել, թատրոն կամ կինոթատրոն գնալ, երեխաներին զբոսանքի տանել և այլն: Այս ամենի փոխարեն մարդիկ պատվիրում են սնունդը, ֆիլմեր դիտում են տանը, իսկ երեխաների զբոսանքներին փոխարինելու են գալիս մուլտֆիլմերը: Ընտանիքի անդամներն սկսում են ավելի քիչ շփվել միմյանց հետ, և ավելի քիչ ժամանակ տրամադրել իրար:
Այս ամենը շատ ցավալի է, և ես կցանկանայի ինտերնետում գրառումներ կատարելու փոխարեն, մարդիկ անմիջական շփման միջոցով կիսվեին իրենց ընկերների հետ:

Ապրել ազատ

Գիտե՞ք, աշխարհում ամենաշատը ինչն եմ սիրում. մարդկանց: Հա, սիրում եմ բոլորին, «վատ» թե «լավ», դա կարևոր չի: Չնայած, ո՞նց կարևոր չի. վատն ու լավը պիտակներ են: Ինձ համար մարդը լինում է երկու տիպի` ազատ ու կախված: Կախված` առաջին հերթին կարծիքից, իսկ ազատ՝ մտքով:
Մտքից ուժեղ բան կա՞: Չէ:
Երբ մարդիկ փակում են իրենց կոպերը, աչքերի առաջ մթնում է: Բայց ես սիրում եմ տեսնել այ, էդ մութը: Տեսե’ք էլի, էդ մութը: Հա: էդ մութը թերթ ա , միտքը` գրիչ, ու երբ ես փակում եմ աչքերս ամեն անգամ, նայում եմ, թե ինչ կնկարի միտքս այդ մթության մեջ:
 Մարդկանց կարծիքներից կախվելը ինձ համար նույնն ա, թե մի թոկ կապես վզիցդ ու ծայրը գցես գետնին, որտեղ ամեն գնացող եկողը էդ պարանը քաշում ա մի կողմ: Հիմա կասեք` մեծ-մեծ ա խոսում: Չգիտեմ` մեծ-մեծ եմ խոսում թե չէ, ես խոսում եմ իմ աշխարհայացքով:
 Մենք մեր կյանքը դարձնում ենք սև ու սպիտակ, ոնց-որ շախմատի տախտակը: Բայց մենք կարող ենք էդ սև ու սպիտակ դաշտերի մեջտեղում թաքնված գունավոր դաշտեր գտնել ու ապրել գունավոր կյանքով:
 Գտեք, մի հատ հրաշալի ռոք-խումբ կա` AC/DC ու մի ֆանտաստիկ երգ ունի` Highway to hell: Էդ երգի առաջին բառերն ասում են` livin easy, lovin free – կյանքը հեշտ է, սերն` անվճար: Հիմա էդ իմ կարգախոսն ա դարձել: Գիտե՞ք երբվանից: Երբ սկսեցի ԱՊՐԵԼ ԱԶԱՏ:

Վայքի ավագ դպրոցի թխկին

Թեև Վայքը չի փայլում անտառապատ սարերով և կանաչապատ մարգագետիններով: Բայց կան ծառեր, որոնց միշտ ուշադրություն են դարձրել: Այդ ծառերից մեկը Վայքի ավագ դպրոցի դիմաց գտնվող թխկենին է: Ո՞վ է իրականում տնկել ծառը, ոչ ոք չգիտի, բայց հիմա, երբ ծառը դարձել է հայտնի, բոլորը ասում են, թե իրենք են տնկել: Միայն գիտեմ, որ տնկվել է 1977-78 թվականներին, երբ կառուցվել է այն ժամանակվա Ազիզբեկովի անվան միջնակարգ դպրոցը: Հիմա կասեք` սովորական ծառ է, գրեթե բոլոր դպրոցներում էլ կան նմանատիպ ծառեր, բայց այդ թխկենին Վայքի ավագ դպրոցի խորհրդանիշն է:
Շատ քիչ տեղերում կգտնես այնպիսի ծառեր, որոնց ճյուղերը այդպիսի համաչափ փռվածք ունենան: Իսկ տերևների զարմանահրաշ երանգի մասին էլ չեմ խոսում: Թխկենին գրավիչ տեսք ունի ցանկացած եղանակի: Նույնիսկ ձմռանը, երբ տերևները թափվում են, և մնում են միայն մերկ ճյուղերը, ծառը չի կորցնում իր գեղեցկությունը:
Վայքի ավագ դպրոցում չես գտնի մի դասարան, որը միասնական գեթ մեկ նկար չունենա այդ ծառի տակ: Այն ժամանակ, երբ դպրոցը դեռ միջնակարգ էր, առաջին դասարանցիները դասարանական նկարի համար շարվում էին ոչ թե աստիճանների վրա, այլ այդ ծառի տակ:
Ճապոնացի բանաստեղծ Ռյոկանի բանաստեղծությունն ասում է.

Ի՞նչ կմնա ինձնից հետո.

Ծաղիկներ գարնանը, կկուն՝ լեռներում

Եվ թխկիի տերևները աշնանը:


Մեր թխկենին տեսնելիս ես միշտ հիշում եմ այս տողերը:

Այսպես էլ Վայքի ավագ դպրոցում ամեն տարի գալիս են ու կյանք գնում նորանոր սաներ, իսկ ծառը մշտախոհ դիրքով կանգնած է դպրոցի դիմաց: Երբ դպրոցի դռնից դուրս ես գալիս, ծառը միանգամից աչքի է ընկնում իր մեծությամբ ու վեհաշուք պահվածքով: Կարծես հսկում է աշակերտներիս սովորելը:
Ի դեպ, հայրիկս ու հորաքույրս նույնպես սովորել են այդ դպրոցում: Հորաքույրս այսպես է պատմում այդ ծառի մասին.
-Երբ որ մենք էինք սովորում, էդ ծառը շատ փոքր էր ու անշուք, բայց հիմա շատ սիրուն ա:


Մեկ է` ինչքան էլ փոքր ու անշուք լիներ, նկարվում էին: Հայրիկս, հորաքույրս նույնպես նկարներ ունեն ծառի ֆոնին: Մեզ՝ աշակերտներիս համար ծառը շատ թանկ ու հարազատ է: Նրա մեջ ինչ որ խոր իմաստ կա, ու միշտ մտածելու առիթ է տալիս: Նրա տակ նստելիս սկսում ես մտածել ժամանակի մասին: Համեմատում ես անցյալդ ու ներկադ ու սկսում կառուցել ապագադ:

mushegh kyurekhyan

Ո՞ւմ է պետք լավ գաղափար

Գրեթե ամեն օր նույն ճանապարհով գնում եմ պարապմունքի ու գալիս եմ: Գնալուց դրսում դեռ լուսավոր է և մարդկային շարժ կա Վայքում: Բայց երբ վերադառնում եմ, դրսում միայն երևում են հատուկենտ ու նույն մարդիկ: Նրանք իմ հասակակիցներն են, կա՛մ գնում են պարապմունքի, կա՛մ վերադառնում են: Այնքան եմ տեսել նրանց, որ համարյա գիտեմ, ով որ ժամին է սկսում, ում մոտ է պարապում, երբ է վերջացնում: Բացի մեզանից ոչ ոքի չես հանդիպի Վայքի փողոցներում:

Տխուր է: 

Հորաքույրս ասում է.

-Երբ մենք քո տարիքին էինք, ամեն օր երեկոյան դուրս էինք գալիս զբոսնելու: Այնքան շատ մարդ կար դրսում, որ մայթերի փոխարեն փողոցով էինք քայլում: Այդքան շատ էին: Դուք ի՞նչ եք անում` դպրոցից գալիս եք, գնում պարապմունքի, հետ գալիս ու նստում համակարգչի դիմաց: Դուրս եկեք, աշխարհ տեսեք:

-Վայքում ի՞նչ աշխարհ տեսնել,- նստածս տեղից ելնելով ասացի ես:

-Հա, դու գնա համակարգչիդ մոտ:

-Ու կգնամ,- ծիծաղելով ասացի ես ու գնացի իմ սենյակ:

Թեև հասարակական կազմակերպությունների շատ լինելուն և նրանց ծավալած ակտիվ գործունեությանը, Վայքում չկան ժամանցի վայրեր երիտասարդների համար: Մի անգամ այդպիսի բողոքով դիմեցի ՀԿ-ներից մեկի ղեկավարին:

Նա էլ ասաց.

-Ակտիվ տղա ես, մի հատ ծրագիր գրի, թե ինչ ես ուզում, ներկայացրու, իրականացնենք:

Ես էլ ինձնից գոհ մի հատ «թվանոց բիզնես-ծրագիր» գրեցի ու տարա: Ցանկանում էի Վայքում կինոբար բացել: Երբ հաշվեցինք, թե ինչքան գումար է հարկավոր, պարզվեց` 1500-2000 դոլար է պետք սարքավորումների, տարածքի վարձակալման ու մնացած մանր-մունր ծախսերի համար: Իհարկե, ՀԿ-ն այդքան գումար չէր տրամադրի անհեռանկար գործի համար: Բայց դե, չեմ հանձնվել:
Եթե կան բարեգործներ, որոնք կուզենան ինձ օգնել,ապա կիրագործեմ երազանքս: Բայց հետո էլ մտածում եմ. մի քանի ամսից տեղափոխվելու եմ Երևան` ուսումս շարունակելու ու կանտեսեմ իմ բիզնեսը: Այս տարիքում այդքան մեծ պատասխանատվություն վերցնելու համար առնվազն կա՛մ պիտի լինես գիժ, կա՛մ չափից դուրս ինքնավստահ:

Հ.Գ. Կյանքը դեռ առջևում է, ավելի լավ է` իջնեմ երկնքից ու անցնեմ դասերիս:
 Ահա մաման արդեն բարկացավ:

-Հա, մամ, վերջացրեցի, հեսա կանեմ:
Բայց գուցե կա՞ մեկը, ում կոգեշնչի իմ գաղափարը…

erik alexsanyan

Բաբոն

Մեզանից մոտ մեկ դար առաջ Հացառատում ծնվեց մի մանուկ, ով ոչ մի բանով չէր տարբերվում մյուսներից: Մեծանալով աստիճանաբար սկսեց տարբերվել իր հասակակիցներից և մոտ քսան տարեկանում` մի արտասովոր երազ տեսավ, որտեղ նրան էր մոտեցել սպիտակ մորուսով ու սպիտակ հագուստով ծերունի, փոխանցել էր մի թալիսման ու ականջին շշնջացել, որ թալիսմանը նրան ուժ կտա: Վերգինեն` նույն ինքը այդ երիտասարդ կինը, ուշադրություն չդարձրեց երազին: Անցան շաբաթներ և մի սովորական առավոտ` բակը ավլելիս, Վերգինեն գտավ այն թալիսմանը, որը երազում փոխանցել էր իրեն ծերուկը: Նա մի պահ կանգ առավ, չհավատալով գտածին, բայց վերցրեց այն և պահեց իր մոտ: Գյուղում լուրերը շատ արագ էին տարածվում: Մի քանի ժամ հետո ամբողջ գյուղը Վերգինեի մասին էր խոսում:

Բաբոն` նույն ինքը Վերգինեն, ամուսնացավ: Առաջին չորս երեխաներին կորցրեց մանկահասակ տարիքում: Ոչ ոք չէր հասկանում, թե ինչու են նրանց երեխաները մեկը մյուսի հետևից մահանում: Երիտասարդ մայրը հուսահատության մեջ հիշեց թալիսմանը, կապեց այն թևին և մինչև կյանքի վերջը այն անբաժան մնաց իրենից: Շարունակեց ապրել: Ապրել որպեսզի ապացուցի բոլորին, որ ինքը ուժեղ կին է, և դեռ կծնվեն երեխաներ, ովքեր նրան մայրիկ կկանչեն: 
Անցան տարիներ: Բաբոն արդեն վեց երեխա ուներ ու քսանմեկ թոռ:
Արդեն ծեր հասակում երազում նորից այն ծերունին էր եկել և ասել, որ իրենց տան բակի սև մեծ քարերը չի կարելի տեղից շարժել: Նաև փոխանցել էր, որ իրենց բակում գանձեր են թաղված:
Երբ մեծ թոռներն իմացան այդ մասին, սկսեցին փորել ամբողջ բակը, որտեղ հնարավոր էր փորել, բայց ապարդյուն: Գանձերը չգտնվեցին: Թոռներն ուզում էին մեծ քարերը տեղաշարժել դրանց տակ փորել, սակայն Բաբոն արգելեց թոռներին քարերը շարժել: 
Ու մինչև այսօր, թեև Բաբոն արդեն մոտ տասը տարի է չկա, իր երեխաները պահում են իրենց տված խոստումը իրենց մահացող մորը և չեն թողնում ոչ մեկին մոտենալ դրանց: 
Բաբոյի երեխաները մոր պես առեղծվածային ուժ ունեն և ապրում են, որպեսզի իրենց սերունդներին պատմեն մեծ կնոջ ու հիասքանչ մոր մասին: Ես չգիտեմ, թե ինչ է թաղված սև քարերի տակ, գուցե ոչ մի բան: Ինձ համար Բաբոյի գանձը մայրական մեծ սերն է, որ ուժ է տվել իրեն և իր սերունդներին ապրել:
Բաբոն մորս տատն էր…

Սեր, բնություն և խաղաղություն

Այս նոյեմբերի 27-ն իմ կյանքում տարբերվեց մյուս բոլոր նոյեմբերների քսանյոթներից նրանով, որ վաղ առավոտյան իմ մի քանի ընկերների հետ ճամփա ընկա Եղեգնաձոր` ծառատունկի: Ծառատունկով հիմնվելու էր մի նոր պուրակ, որը կրելու էր Խաղաղության պուրակ անվանումը: Ծառատունկն սկսվեց հետևյալ խոսքերով. «Մեր մոլորակի մեծագույն սպառնալիքներն այսօր թերևս երկուսն են` բնապահպանական խնդիրներն ու պատերազմները, ահաբեկչությունները: Մեզանից յուրաքանչյուրը պատասխանատու է այս խնդիրների լուծման համար: Մեր մոլորակը սկսվում է մեր հայրենիքից, մեր բակից, մեր տնից: Մենք հիմնում ենք խաղաղության պուրակ մեր բակում: Թող մեր տնկած ծառերի «խաղաղության» ծիլերը սփռվեն ամբողջ մոլորակով» և ուղեկցվեց մանկապարտեզի երեխաների խաղաղությանն ու հայրենիքին նվիրված երգերով: 
Պուրակի հարակից շենքում նույն ժամանակ հարսանիք էր, և ծառատունկի մասնակիցները որոշեցին հարսին ու փեսային հրավիրել ծառ տնկելու հենց իրենց բակում հիմնվող պուրակում:

Սա իմ կյանքի առաջին ծառատունկն էր: Ծառ տնկելը չի կարելի համեմատել ոչ մի ուրիշ բանի հետ: Հենց այդ ժամանակ է, որ գիտակցում ես, թե ինչ հեշտ է օգնել բնությանն ապրել: Իմ կյանքի առաջին ծառատունկը կոչված էր միավորելու երկու երնեկ` բնությունն ու խաղաղությունը: Բայց արի ու տես, որ ստացվեց երեքը. սեր, բնություն և խաղաղություն: