Ձոն օճառին

-Դեռ երբ հազիվ չորս տարեկան էի, ամեն անգամ, երբ մայրիկիս հետ մտնում էի տնտեսական խանութ ու հազիվ հասցնում չկորցնել մայրիկիս` հետևելով նրա կոշիկներին ու անընդհատ փախչելով, հիմա սովորական դարձած, սակայն այն ժամանակ վիթխարի թվացող մարդկանցից, միշտ կանգնում էի օճառների բաժնում ու հիանում: Օճառների ամենատարբեր տեսակներն ու բույրերն ինձ հիացնում էին, ու ես գլուխս վեր էի բարձրացնում, կանգնում փոքրիկ ոտքերիս վրա ու ծննդյան տոներին նվեր ստացող երեխայի նման դիտում օճառները: Հանկարծ գալիս էր մի վիթխարի հասակ ունեցող մարդ, ինձ քաղաքավարի ձևով հրում այն կողմ ու անփույթ ձևով օճառներից մի քանիսը խցկում իր զամբյուղն ու գնում: Ու իմ հրապուրանքը վերջանում էր: Ես սկսում էի այնքան ատելությամբ լի հայացքով նայել այդ մարդու հետևից, որ կարծում էի, թե անպայման մեքենայի տակ կընկնի: Ինքս ինձնից գոհ նորից թեքվում էի դեպի օճառները, նորից բարձրացնում գլուխս, կանգնում ոտնաթաթերիս վրա ու զննում օճառները նույն երեխայական ժպիտով: Հետո ձեռքս մեկնում ու վերցնում էի այն օճառը, որն ինձ գերել էր: Կարդում էի վրայի գրված տառերը, որոնք սովորել էի արդեն դպրոցահասակ քրոջիցս, ասում իմ անունը ու մտքում ընկերանում: Հաճախ դեռ մի խաղ էլ չխաղացած, հայտնվում էր մայրիկս, ձեռքիցս խլում օճառը, փնթփնթում, որ այն մեզ պետք չէ ու ձեռքիցս բռնած քաշում դուրս: Իսկ ես անընդհատ մտքում մտածում էի` ինչպես կարող է լինել ընկեր, որը մեզ պետք չէ:

Այսպես ես սիրեցի օճառը,- այսպես էր պատմում իր մանկության հուշերի մասին Էդվարդը:
Նա խոսում էր ժպիտը դեմքին, հիացմունքով ու մեծ բավականությամբ և այնպիսի մեծ սիրով, որ կարելի էր խելագարվելու աստիճան սիրահարվել օճառներին: Էդվարդն իր սերը դեպի օճառներն այսպես էր բացատրում. «Ես բարի եմ ու մեծահոգի, ու ես սիրում եմ բարիներին ու մեծահոգիներին, իսկ ինչը կարող է լինել ավելի բարի ու մեծահոգի, քան օճառը: Նվիրեք ձեր սրտից մեկ մոլեկուլի չափ սեր օճառին, ու նա ձեր այդքան փոքր սերն անգամ անպատասխան չի թողնի: Օճառն ինձ համար ամենևին էլ նյութ չէ: Օճառը մարդ է` դեռ մարդուց ավելի, կամ իդեալը մարդու: Պարզաբանեմ: Ինչպիսի՞ն է մարդու իդեալը: Բարի, ընկերասեր, նվիրվող ու մեծահոգի: Իսկ ի՞նչ է օճառի արածը: Նա լվանում է ձեր ձեռքերը կեղտից, նա հանում է գարշահոտությունը ձեր վրայից` տալով իր բույրն անուշ: Իսկ դու մտածե՞լ ես, թե ինչ է պատահում օճառի հետ այդ ժամանակ: Նա մաշվում է, կամաց-կամաց մեռնում: Նա մաքրում է ձեր ձեռքերը կեղտից ու ազատում ձեզ գարշահոտությունից տալով անուշ բույր ձեր մեղավոր մարմիններին, և այդ ամենն իր կյանքի գնով: Իսկ դուք, մարդիկ, ապերախտ եք…»

Երևակայություն և իրականություն

Անդրենթագիտակցական կյանքը մի ուրիշ աշխարհ է, որտեղ ժամանակն ու տարածությունը պաշտոնաթող են եղել, որտեղ երևույթներն ու իրերը կարող են լինել այնքան իրական, որքան երազանքն է և պատիր այնքանով, որքան նպատակն է:

Լուսանկարը՝ Լուսինե Կարապետյանի

Լուսանկարը՝ Լուսինե Կարապետյանի

Ես քայլում էի ու չգիտեի, թե ոտքերս ինձ ուր են տանում: Անձրև էր գալիս , բայց այն շրջանցում էր ինձ: Գրողներն են այդպես սկսում. ես գրող չեմ, ոչ էլ բանաստեղծ: Պաշտոնս՝ աշակերտ, մասնագիտությունս՝ խզբզող: Խզբզում եմ գրելիս, նկարելիս, նույնիսկ իմ նկարած լուսանկարներն են խզբզոցներ: Ես քայլում էի դասից տուն, անձրև էր գալիս, իսկ ես անձրևանոցով էի: Փողոցը նույնն էր, բայց զգում էի, որ ինչ-որ բան այն չէ: Ես անընդհատ շրջվում էի, նայում շուրջս: Չէ, հաստատ տներն ուրիշ էին: Սուր-սուր քթերով տներ էին՝ ծղոտից պատրաստված, բակերում ինչ-որ գյուղական անցուդարձ: Մյուս կողմում ուրիշ պատկեր էր ՝ճոխ ու շքեղ տներ: Մի փողոցից մյուսը ծայրահեղություններ էին իրենց բոլոր չափանիշներով: Ծայրահեղությունները այդտեղ շատ էին: Ես սիրում էի ծայրահեղությունները, որից ադրենալինդ բարձրանում է, ու ավելի արագ է աշխատում սիրտդ: Իսկ իրականությունն այլ է. իրականում միջակությունն  է, այն միջակը, իրար հավասար, տուփի նմանվող շենքեր, միջակ  մարդիկ ու միջակ հոգիներ: Ինձնից մի քանի քայլ առաջ մի աղջիկ էր քայլում, կանաչ սարիով: Կանաչ ու անձրև: Ես անձրևանոցով էի, նա առանց անձրևանոց: Մի քիչ խղճահարական հայացքով էի նայում նրան, նրա թրջված մազերին ու շորերին: Նրա  ձեռքում ինչ-որ բան կար, բայց ես դա տեսնել չէի կարող: Շատ քայլելով արդեն իսկ հասկանում էի, որ իմ քաղաքում չեմ , ոչ էլ երկրում, բայց սարիով աղջիկներ աշխարհի տարբեր մասերում էլ կլինեն: Նույն հայացքով նայում էի նրան, ուզում էի կանչել, բայց երկիրն անգամ չգիտեի , աղջկա անունը իմանալը ավելի տարօրինակ կլիներ: Դա մի այնպիսի երկիր էի , որտեղ երբեք չէի եղել: Դպրոցիս տեղն աչքերիս առաջ իր ամբողջ գեղեցկությամբ կանգնեց ինչ-որ տաճար. Թաջ-Մահալն էր. հաստատ Հնդկաստանում էի: Վերջապես իրականում տեսա դա (դա ավելի իրական էր, քան երբևէ ինձ հանդիպած այլ երևույթ) : Մտքերս չէին խանգարում, որ քայլեի ու անքթիթ նայեի աղջկան: Ինչքան գեղեցիկ էր նա: Ես, անձրևափոսերը չշրջանցելով, քայլում էի: Նա շրջվեց, կանգնեց և տեսանելի դարձավ, թե ինչ էր նրա ձեռքում: Թեյնիկ էր բաժակներով: Նա թեյ էր տալիս նրանց, ովքեր մրսում էին: Բայց տեսնես նա չէ՞ր մրսում: Ինչպե՞ս չէր մրսում . շորերն ամբողջությամբ թրջված էին: Իմ մեջ կարեկցանք առաջացավ նրա հետ անձրևանոցս կիսելու, երբ փորձեցի մոտենալ նրան, ժպտաց: Ժպիտից հասկացա, որ կարեկցանքի կարիք ոչ թե նա, այլ ես ունեմ: Թեյ առաջարկեց, չհրաժարվեցի: Թեյարանը ցույց տվի , բայց հրաժարվեց, ասաց , որ հենց այստեղ կթեյենք: Լսեցի նրան: Ճիշտ է, իմ երազն էր, բայց նրա երկիրն էր: Հնդկաստանի փողոցներն էին՝ լի մարդկանցով ու կովերով, նույն ծայրահեղական հյուղակներն ու առանձնատներն էին, այդ աղջիկն էր կանաչ սարիով, մարդիկ էին՝ հակառակ փողոցի գունավոր հագնված:
-Թեյը ես եմ հավաքել ու պատրաստել:
-Այստեղ ամե՞ն ինչն է գունավոր:
Իմ երազներում լեզուներ, դեսպաններ, թարգմանիչներ չկան:
-Գույներ շա՞տ ես սիրում:
-Բոլոր գույներն իմն են ուղղակի:
-Կգ՞՟ս միասին Հոլի խաղանք:
-Ի՞նչ:
-Հոլի: Հո-լի:
-Հո-լի, սա-րի: Երկվանկային աշխարհ է: Իսկ այդ ի՞նչ է իրենից ներկայացնում:
Սկսեցի փնտրել ինտերնետում, երբ նա հետ դրեց հեռախոսս գրպանս:
-Մ՜ի տրվիր թվային իրականությանը: Փորձիր միացնել երևակայությունդ: Դա գույների խաղ է և խաղի գույներ:
-Մենա՞կ պիտի խաղանք:
-Հետևի՜ր ինձ:
Մենք հասանք մի ինչ-որ տեղ: Գունավոր ամբոխն այնտեղ էր: Մենք վերցրինք գունավոր փոշիներն ու միացանք նրանց: Ամեն ինչ այնքան իրական և այնքան եթերային էր: Իսկ վերևում ճախրում էին գույները:
Կանաչ…կարմիր…դեղին…վարդագույն…ու նորից կանաչ:
Իրական աշխարհը երազային աշխարհի ճիշտ հակառակն է: Ես քայլում էի ու չգիտեի, թե ոտքերս ինձ ուր են տանում: Անձրև էր գալիս, բայց այն շրջանցում էր ինձ: Գրողներն են այդպես սկսում. ես գրող չեմ, ոչ էլ բանաստեղծ: Ես քայլում էի դասից տուն, անձրև էր գալիս, իսկ ես անձրևանոցով էի: Ամեն ինչ նույնն էր՝գորշ ու տամուկ: Անձրևը բոլորին հարվածում էր՝ամենքին հիշեցնելով ինչ-որ մի բան: Տները նույն միջակ տներն էին՝ իմ չսիրածը: Ես ամբոխի հետ քայլում էի՝ չզգալով, որ անձրևը ինձ էլ է հիշեցնում մի բան, մի երազ և կանաչ սարի: Բայց ի տարբերություն ամբոխի, անձրևը ինձ ոչ մի տխուր բան չէր հիշեցնում: Իմ մտքում երազներ էին, ժպտացող աղջիկ, վարդագույն կովեր՝ այս ու այն կողմ թռչկոտող ու հոլի՝ կանաչ…կարմիր…դեղին…վարդագույն…ու նորից կանաչ:

Խաղաղությունն իմ աչքերով

Լուսանկարը՝ Արփինե Խոջայանի

Լուսանկարը՝ Արփինե Խոջայանի

Առավոտ էր: Քաղաքը դեռ չէր արթնացել: Ընդհանրապես քաղաքը միշտ քնած էր` թե՛ գիշեր, թե՛ ցերեկ: Քնած էին բոլորը: Քնած էր ամեն ինչ: Քնած էին մարդկային հոգիները: Քնած էին շենքերը: Միայն արթուն էր մեկը. Նա պարոն Խաղաղությունն էր: Նա միշտ արթուն էր: Մեկ միլիոն, թե մեկ ու կես միլիոն դար էր ապրել: Այլևս չէր հիշում, կամ չէր ուզում հիշել: Տեսել էր նա ամեն ինչ: Աշխարհի ստեղծումից մինչև կրակի հայտնագործումը, դրանից մինչև անիվի հայտնագործումը, սրանից մինչև առաջին քաղաքակրթության ստեղծումը և աշխարհի զարգացումը: Տեսել էր նա պատերազմներ և դրանց մեջ արյան ծովեր, մարդկային չարության և ագահության ծովեր: Նա փորձում էր հաշտություն ու խաղաղություն հաստատել չարերի, պատերազմասերների և ագահների միջև: Ավաղ, ավաղ, մարդկային մոլորությունները գնալով շատանում էին, և մարդիկ՝ չարանում: Մեռած էին մարդկանց հոգիները: Նա կարոտում էր առաջվա մարդուն, որ երջանիկ էր ոչնչից և ոչնչի պատճառով: Քայլում էր պարոն Խաղաղությունը փողոցներով, դիպչում էր մարդկային հոգիներին, տեսնում նրանց հոգու սովը: Կարծես թե մի վարակ էր տարածվել քաղաքում և վարակել բոլորին, չկար որևէ հակավարակ դրա դեմ: Այդ բոլորը զոմբիացված գնում էին դեպի չարիքը և անտեսում Խաղաղությանը: Խոր քուն էր մտել քաղաքը և չէր պատրաստվում արթնանալ այնքան ժամանակ, որքան որ չարիքը դուրս կգար մարդկանց միջից, մինչև մարդիկ կսիրեին խաղաղությունը և միմյանց: Մեռել էր քաղաքը արդեն: ՄԵՌՅԱԼ ԷՐ ՔԱՂԱՔԸ ԱՐԴԵՆ…

Ինձ համար խաղաղությունը այն չէ, որ մարդիկ ապրեն խաղաղ կապույտ երկնքի տակ, բայց միևնույն ժամանակ՝ իրար դեմ չարացած: «Խաղաղությունն իմ աչքերով» բառակապակցության իմաստը ես հասկանում եմ այսպես. այն է, որ հասարակությունը լինի բարի, կամեցող և ոչ թե տաքարյուն և ըմբոստ: Ապրեն երջանիկ և անհոգ, լինեն բարյացկամ, բարեհամբույր և ունենան նույն զգացողությունը նույնիսկ թշնամու նկատմամբ:

Խաղաղություն մեր սրտերում

Լուսանկարը՝ Տաթեւիկ Խաչատրյանի

Լուսանկարը՝ Տաթեւիկ Խաչատրյանի

Խաղաղություն: Այս բառը ունի լայն իմաստ և յուրաքանչյուրը հասկանում է իր ձևով: Տարբեր մարդիկ խաղաղություն ասելով հասկանում են տարբեր բաներ. հանգստություն, համերաշխություն և այլն… Յուրաքանչյուրը խաղաղությունը տեսնում է իր աչքերով… Կանգնեցրու պատահական անցորդի և հարցրու, թե ի՞նչ է խաղաղությունը և ե՞րբ է այն  պետք:

Ես համոզված եմ, նա ձեզ կպատասխանի. «Խաղաղությունը դա հանգստություն է և պետք է միշտ»: Իհարկե, նա ձեզ կտա ճիշտ պատասխան, սակայն դա չէ միայն խաղաղությունը: Շատերը կարծում են, թե խաղաղությունը պետք է լինի այս կամ այն երկրների, այս կամ այն մարդկանց միջև: Բայց ինչպե՞ս պետք է մարդ խաղաղություն տարածի, եթե ինքը չի կարող խաղաղ լինել իր սեփական ԵՍ-ի հետ: Գիշերը պառկիր և փորձիր խաղաղ լինել ինքդ քեզ հետ: Ինքդ քեզ հարց տուր, թե ինչո՞ւ այդ օրը մերժեցիր նրա նոր առաջարկը, կամ ինչո՞ւ չօգնեցիր նրան, ով դրա կարիքը ունի: Մեզ պետք չի գա խաղաղություն տարածող ոչ մի կազմակերպություն, եթե մենք չենք կարող խաղաղ լինել մեր Ես-ի հետ, չմտածենք վրեժ լուծելու կամ կռվի մասին: Նայիր փոքրիկ երեխայի դեռ կյանքը լիովին չտեսած և չհասկացած աչքերի մեջ և կտեսնես, թե ինչքան խաղաղություն կա դրանց մեջ: Նա չի հասկանում, թե ինչ է խաղաղությունը, բայց ակամայից դառնում է դրա տարածողը: Չէ որ նա է դառնում բաժանված զույգերի նորից  միասին լինելու վերջին լույսը: Այո, այո, հենց այդ երեխան, այդ փոքրիկ խաղաղությունը: Խաղաղ ապրիր, որ խաղաղ ապրեն: Յուրաքանչյուրը յուրովի է հասկանում խաղաղությունը, չէ որ ամեն մեկը այն տեսնում է իր ԱՉՔԵՐՈՎ:

Ինչ ընտրել. այս է խնդիրը

Լուսանկարը՝ Էլեն Հարությունյանի

Լուսանկարը՝ Էլեն Հարությունյանի

Ես սովորում եմ իներորդ դասարանում և շուտով պետք է որոշում կայացնեմ իմ մասնագիտության հարցում: Այժմ ինձ ամենաշատը հուզում էայն հարցը, թե ինչ հոսքում եմ ուզում սովորել և ինչ մասնագիտություն պետք է ընտրեմ: Ես դպրոցում լավ եմ սովորում, և այդ պատճառով ինձ համար դժվար է մասնագիտություն ընտրելը: Որոշ առարկաներ սիրում եմ, օրինակ, կենսաբանությունը, ռուսերենը, սակայն կան առարկաներ, որոնք էլ չեմ սիրում` քիմիա, ֆիզիկա, պատմություն, աշխարհագրություն: Տնտեսագետ չեմ ուզում դառնալ, քանի որ այդ ճյուղով սովորողները շատ են, բնագիտություն էլ չեմ ուզում, որովհետև քիմիա ու ֆիզիկա չեմ սիրում: Լավ կլիներ, դպրոցներում գործեին մասնագիտական կողմնորոշման խմբակներ, որպեսզի մենք իմանայինք, թե ինչ մասնագիտություններ կան, ինչ մասնագետներ են անհրաժեշտ մեր երկրում, ինչ հատկանիշներ և գիտելիքներ պետք է ունենա մարդը, որպեսզի կարողանա այս կամ այն մասնագիտությունը ընտրել:

Իսկ առայժմ ես չեմ կողմնորոշվում, թե ինչ մասնագիտություն ընտրել:

Եթե ինձ հարցնեն

Եթե ինձ հարցնեն, թե որ ժամանակներում կուզեի ապրել, կպատասխանեի` այնքան հեռավոր, ինչքան հնարավոր է: Այն ժամանակներում, երբ չկար Ամերիկա, ուր մնաց թե` ամերիկյան երազանք: Երբ կար անգամ հայկական երազանք: Երբ Հայաստանում կառուցվող շենքերը սև էին, բայց ոսկի էին շնչում: Երբ չկային ինքնաթիռներ, ու ճանապարհները մեռնում էին գնացքների քաշի ճնշումից, ու երբ մյուս մայրցամաքներ կարելի էր միայն ճամփորդել նավով: Ու երբ մարդիկ սիրահարվում էին գնացքում, նավի վրա, նավահանգիստներում կամ հրուշակեղենի խանութի դիմաց, ոչ թե… Երբ երազանքը ազգություն չէր ճանաչում, ու Հայաստանը զարգանում էր: Երբ Երևանի շենքերի պատուհաններին ծաղիկներ էին աճեցնում, իսկ դռները փայտյա էին: Իսկ ինչի՞ց է բաղկացած այդքան բաղձալի ամերիկյան երազանքը: Իրականում այն անձի ազատություն է: Մեր ամեն ինչից բաղկացած, ազատությամբ փաթեթավորված հայկական երազանքը քանդեցինք, հիմա էլ… 

Կարմրի և դեղինի խառնուրդ

Լուսանկարը՝ Տաթեւիկ Տեր-Հովհաննիսյանի

Լուսանկարը՝ Տաթեւիկ Տեր-Հովհաննիսյանի

Շուրջս այլևս կանաչ չէր, ինչպես որ ամիսներ առաջ, սակայն այն ստացել էր ավելի գեղեցիկ երանգավորում: Կարմիր էր, չէ, դեղին, դա էլ չէր, բա , այդ դեպքում… Այն ուներ կարմրի և դեղինի խառնուրդի նուրբ երանգ: Ծառերից պոկված արդեն ծեր ու ցամաքած տերևները փշուր-փշուր են լինում, երբ մարդիկ կոխոտում են առանց հասկանալու, որ ցավ են պատճառում, որ նրանք նույնպես շնչելու և աճելու ունակություն ունեն: Բայց… Ավաղ…Նրանք չունեն խոսելու և իրենց հույզերն արտահայտելու ունակություն, և իրենց կոկորդը խեղդող վիշտը մնում է հենց այնտեղ: Նրանք էլ մեզ պես մի կյանք են ապրում, և պատկերացնում եք, որ մեզ հետ վարվեին այնպես, ինչպես տերևների հետ ենք վարվում՝ճզմեին ու անցնեին, աղբը լցնեին մեզ վրա, որպես գերեզմանահող:

Աշուն, այն գեղեցիկ եղանակներից մեկը, որը իմ սրտում թողել է գեղեցիկ, գունագեղ հրաշալի և ամենա-ամենա տպավորություն: Սիրում եմ աշունը իր թե՛լավ, և թե՛ վատ կողմերով: Այն ինձ համար հանդիսանում է կատարյալ, և չեմ կարծում, որ ունի բացասական կողմեր: Թեպետ մարդիկ աշնան փոփոխական բնույթը չեն սիրում, բայց հենց ինքը՝ աշունը, այդպես է գեղեցիկ: Իր անձրևային եղանակները ստիպում են մարդկանց մնալ տանը և տանից դուրս գալ միայն շատ կարևոր գործերի դեպքում:

Մի անձրևային առավոտ արթնացա և շատ էի տխրել, որ անձրև է, և չեմ կարող տանից դուրս գալ: Մտածեցի այսօր օրս դարձնեմ տնային: Վերցրի մի բաժակ տաք թեյ, ծածկոց և գիրք, կուչ եկա տան մի անկյունում և բացեցի գրքի առաջին էջը: Սկզբում անհետաքրքիր էր: Սակայն կամաց-կամաց գիրքն ինձ գրավեց, և ես սկսեցի կլանված կարդալ, կարդալ… Հանկարծ զգացի, որ այլևս չեմ կարողանում կարդալ , աչքերս փակվում են, և ես միանգամից փակեցի գիրքն ու գնացի քնելու: Դեռևս կարդում եմ այդ գիրքը և չեմ վերջացրել:

Աշնանային տրամադրությունը միանգամից փոխվեց մի պատմության, որը կատարվել էր ինձ հետ մի որոշ ժամանակ առաջ:

Աշունը քեզ տրամադրում է այնպես, որ թեկուզ լինի մռայլ ու թախծոտ եղանակ, միևնույն է, մնում ես երջանիկ:

Առատ տեղումներ տերևի տեսքով

Երևի չսկսեի անընդհատ կյանքի իմաստի ու երջանկության մասին մտածել, եթե չլիներ երեքշաբթի օրերը, կամ ավելի ճիշտ երեքշաբթի առաջին ժամ դասավանդվող «Փիլիսոփայություն» առարկան: Այդ ժամը կարելի է անվանել սթափեցնող կամ կատալիզատոր-ժամեր. երբ կողքից նայում ու քննում ես, թե ո՞վ ես դու, ի՞նչ ես անում կամ կլինի իմանալ՝ ճի՞շտ է, երբ մենք գլխավոր նպատակին հասնելու համար զոհում ենք ժամանակ կամ չենք նկատում մեր կողքին կատարվող գեղեցիկ երևույթները:

Լուսանկարը՝ Լուսինե Կարապետյանի

Լուսանկարը՝ Լուսինե Կարապետյանի

-Ի՞նձ  էիր սպասում, թե՞ երթուղայինին:
-Երկուսիդ էլ, բայց դու շուտ եկար:
Մեր դասարանի Արամն էր, սկսեցինք միասին քայլել:
-Ծակող արևով ձմեռ է:
-Առանց արև:
-Վայքում ձյունն արդեն մոռացել է իր բուն նպատակը:
-Երեխաների մոտ ձյունը արդեն ասոցացվելու է ձնախառն ինչ-որ մասսայի հետ: Աղետ է:
-Աղետը երեկ գիշերն էր: -2 աստիճան է եղել աշուն օրով:
Պատասխանելու ժամանակ էլ չեղավ, քանի որ մենք տեսանք գիշեր տերևի տեսքով տեղի ունեցած տեղումները: Վայքում իմ ամենասիրած երևույթը ծառուղիներն են, որոնք աշնանը սկսում են տարբեր գույներով իրենց պրոեկցիան կառուցել խախուտ մայթերի վրա: Եվ քանի որ գիշերը ցուրտ է եղել, բոլոր տերևները և´ կանաչ, և´ դեղին ամբողջովին թափվել էին մայթերին: Մենք էլ երեխայի պես սկսեցինք քայլել տերևների միջով և կույտեր անել: Կային տեղեր, որտեղ «տեղումների բարձրությունը» մինչև ծնկներս էին հասնում: Ծիծաղելով մեր երեխայության վրա՝ քայլում էինք:
-Ժամը քանի՞սն է:
-9:04:
-Ուշացել ենք:
-Բան չկա:
-Էսօր ի՞նչ է:
-Երեքշաբթի, հաշվարկդ էլ ես մոռացել:
-Ընկեր Թադևոսյանն է, չի ջղայնանա:
Մի պահ պատկերացրի, որ այդ տերևները մի կույտի մեջ հավաքեին. դասերից ոչ թե կուշանայի, այլ ընդհանրապես չէի գնա:
-Կներեք , կարելի՞ է նստել:
-Ինչո՞ւ եք ուշանում:
-Խաղում էինք:
-Նստե՜ք, նստե՜ք:
-…Երջանկության սահմանը յուրաքանչյուր ոք ինքն է տալիս, մարդ կա ուրախանում է փողոցում գտած 10 դրամանոցի, մյուսը տխրում միլիոններ չգտնելու համար,- շարունակեց ընկեր Թադևոսյանը,- օրինակ՝ ի՞նչ է պետք քեզ երջանկության համար, Լուսինե´:
Սովորաբար առաջին հարցը ուշացողներին էր բաժին ընկնում:
-Առատ տեղումներ տերևի տեսքով:
Ինչ լավ է Արամը երթուղայինից շուտ եկավ:
Երեկոները ստիպված ուշ եմ վերադառնում տուն: Դե, պարապմունքների պատճառով: Երթուղայինը չի աշխատում, ինձ տուն են հասցնում ականջակալներս ու լավ երաժշտությունը: Փողոցներում մարդ չի լինում այդ ժամին: Երեքշաբթի օրերն էլ բացառություններ չեն, բայց մարդիկ հասցրել էին կույտել տերևները: Ամենամեծ կույտը իմ հասակից մի քիչ էր ցածր: Թե ինչ արեցի` ես գիտեմ, բայց տուն վերադարձա  մազերիս միջից տերևներ մաքրելով:

Պապիկները

Լուսանկարը՝ Անի Կարապետյանի

Լուսանկարը՝ Անի Կարապետյանի

Երբ հինգ-վեց տարեկան էի, շատ էի վախենում ծեր պապիկներից, որովհետև երբ չարություն էի անում, միշտ ասում էին, որ Մեշոկ պապին կգա ու ինձ կտանի մի մութ սենյակ: Այդ արտահայտությունից հետո ես մտածում էի, որ բոլոր պապիկներն են այդքան դաժան: Մի օր բակում խաղում էի, մեկ էլ մի ծեր պապիկ մոտեցավ ինձ: Ես տեսնելով նրան, սկսեցի լացել ու վազել դեպի տուն: Մայրս վախեցած դուրս եկավ, և ես նրան գրկեցի ու ասացի, որ մի պապիկ ուզում էր ինձ ծեծել: Այդ պահին շենքի դռնից ներս մտավ այդ պապիկը և քայլեց դեպի մեր կողմ:

-Բալիկ ջան, ինչի՞ ես վախենում, ես ընդամենը ուզում էի հարցնել, թե որտեղ է ապրում Արթուրը:

Ես ներս փախա: Մայրս ու պապիկը զրուցում էին, իսկ ես դռան ետևից լսում էի:

-Հայրիկ ջան, ի՞նչ է Ձեզ պետք,- ասաց մայրիկս:

-Աղջիկս, տղաս ընկերոջը նամակ է ուղարկել բանակից, ես էլ բերել էի, որ տայի նամակատեր Արթուրին:

-Բարձրացեք հինգերորդ հարկ, այնտեղ է ապրում Արթուրը:

Լսելով խոսակցությունը, ես հասկացա, որ այդ մարդը բոլորովին էլ վտանգավոր չէ, ընդհակառակը, շատ բարի ու հաճելի պապիկ էր: Այդ պապիկին հանդիպելուց հետո ես սկսեցի սիրել ծերերին, որովհետև նրանք ինձ համար աշխարհում ամենաբարի մարդիկ են: