Սուսաննա Ղազոյանի բոլոր հրապարակումները

susanna ghazoyan gyumri

Վարդան Մամիկոնյանը, շապիկն ու 16-դարյա թակարդը

Իմ շատ երկար ու ձանձրալի ընդմիջումներից մեկն էր, ու ես էլի չգիտեի, թե ինչ անել այդ երկարուձիգ երկու ժամվա ընթացքում։ Որոշեցի գնալ կաֆետերիա՝ իմ քաղցած ստամոքսի պահանջը հագեցնելու (ոչ թե իմ, որովհետև եթե ինձ մնար, ես հաց չէի ուտի): Ճանապարհին մեր առաջին կուրսեցիներից մեկին հանդիպեցի, սկսեցինք զրուցել դեսից-դենից, ու այդ ընթացքում նա փորձում էր շատ մեծ դժվարությամբ գտած իմ «Երևան» ամսագրից պոկել սթիքերները, բայց դա նրան չհաջողվեց։

Ու հանկարծ մեզ մոտեցավ նա՝ նույնը ինքը Վարդան Մամիկոնյանը, կամ ավելի շուտ Վարդան Մամիկոնյանի նկարով շապիկ հագած աղջիկը։ Ես հարցրի՝

-Վա՛յ, էս Վարդանն Մամիկոնյա՞նն է։

-Yes, that’s him.

Դե ես էլ մտածեցի անգլերենով շարունակել, եթե նրան էդպես էր հարմար։ Բայց մեր խոսակցությունը հայերեն կգրեմ։ Ես՝

-Իսկ էդքան համոզվա՞ծ ես, որ ինքը գոյություն է ունեցել։

-Իսկ համոզվա՞ծ ես, որ գոյություն չի ունեցել։ Ախր, ինքը հերոս էր։ Ինքը կռվեց հանուն երկրի, ինքը զոհաբերեց ինքն իրեն։ Լավ, եթե տենց է, քո հերոսն ո՞վ է։

-Ես հերոս չունեմ․․․

Ես հերոս չունեմ։ Ու առհասարակ տանել չեմ կարողանում հերոսի գոյության կարևորությունը։ Հերոսը ծնվում է ճգնաժամից, իսկ մենք արդեն էնքան ենք հոգնել ճգնաժամերից։ Ցանկացած պատերազմից կամ աղետից հետո տրավմատիկ իրավիճակի միակ մխիթարանքը ձեռք բերված հերոսներն են։ Մենք վերցնում ենք հերոսներին, «դնում գլխներիս վրա», աստվածացնում, մինչդեռ նրանք դա չէին ուզում։ Նրանք ուղղակի ուզում էին ապրել, որովհետև դա շատ քաղցր է։ Հերոսներին աստվածացնելով, մենք իրականում նրանց արժեքը գցում ենք։

Ես հերոս չունեմ, որովհետև չեմ հավատում Վարդան Մամիկոնյանին։ Որովհետև 16 դար շարունակ մեզ խաբել են։

-Վարդանի նման եղե՛ք։ Վարդանը հերոս էր։

Վարդանը մեր ներսի եղած պաթոսի հայրն է։ Առանց մտածել, գնալ ու կռվել, միայն թե վերջում քո կենացը խմեն։ Մեզ կենաց խմողներ պետք չեն, ոչ էլ մարդիկ են պետք, որոնց կենացը խմենք։ Մենք հոգնել ենք կենացներից, որոնք էնքան դատարկ են։ Արդեն հոգնել ենք հերոսներ ունենալուց․․․

Վարդան Մամիկոնյանի մասին խոսելիս միշտ «Կարգին հաղորդումն» եմ հիշում։ Մենք էլ էդ խեղճ հովիվի նման Վարդանից բացի էլ հերոսներ չգիտենք։

Վերջում Վարդանի շապիկով աղջկան խորհուրդ տվեցի գնալ ու էդ «Կարգին հաղորդումը» նայել։ Պատասխանն ընդամենը եղավ՝

-I don’t watch that kind of trash.

Ու իր հերոսի հետ հերոսական կեցվածքով հեռացավ։