Պատերազմական մի երեկո հայոց պատմության դասն էի փորձում սովորել։ Թեման՝ Ավարայրի ճակատամարտ։ Այո, ոչ թե սովորում էի, այլ փորձում էի սովորել։ Ամեն նախադասություն համեմատում էի մերօրյա պատերազմի հետ։ Իրականում շատ ու շատ նմանություններ գտա։ Ամենատեսանելին, որ միանգամից աչք ծակեց, այն էր, որ միշտ էլ հայը, չակնկալելով օգնություն, ինքն է կռվել իր հողի ու անկախության համար։
Նախադասության կեսը կարդում էի ու սկսում մտքերով սավառնել, միտքս կարծես փախչում էր պատերազմ կոչվածից։ Հանկարծ հիշեցի պատմության դասախոսիս՝ ընկեր Ավետիսյանի խոսքերը։ Շա՜տ ճշմարտախոս մարդ է։ Պատերազմի առաջին օրերն էին։ Դասախոսը ներս մտավ լսարան, հասկանալով, որ նորից անպատրաստ ենք, ասաց.
֊Սիրելինե՛րս, ե՞րբ եք հասկանալու, որ այստեղ եք սովորելու գիտելիք ստանալու համար։ Հասկանում եմ, շատերդ բարեկամներ ու ընկերներ ունեք մարտի դաշտում, բարդ է։ Ես կարող եմ բոլորիդ էլ ցածր գնահատել, բայց դա չէ իմ առաքելությունը։ Ուզում եմ հասկանաք, որ սովորելն էլ ձեր գործն է։ Զինվորներն այնտեղ են իրենց գործը անում, իսկ դուք էլ այստեղ պետք է անեք։ Թիկունքը ձե՛ր ձեռքերում է, ապագան դու՛ք եք լինելու։ Հիմա ի՞նչ, նստենք ու այսպես իրար երեսի նայե՞նք, թե՞ սովորենք, իմանանք մեր պատմությունն ու ապագայում պիտանի մարդ դառնանք մեր երկրի համար։ Վերջապես հասկացեք, որ սովորելն էլ ձեր պարտքն է։
Տուն վերադառնալիս միայն այս խոսքերն էին պտտվում գլխումս։ Անդադար կրկնվում էին, թվում էր, թե ինչ֊որ խորհրդավոր իմաստ կա բառերի մեջ քողարկված։ Արդեն պլանավորում էի, թե որ օրը պետք է սովորեմ հաջորդ դասը։ Դասախոսիս խոսքերը իսկապես տպավորվել էին։ Դե բնական է, որ կտպավորվեին, չէ որ դրանք ճշմարիտ էին։
Քայլում էի ու ինձ անարժան համարում այդ օրը խաղաղ անցկացնելու համար։ Մտածում էի, որ ես այդ օրվա իմ գործը չեմ արել, փոխարենը ապրում եմ ուրիշի՝ զինվորի արած գործի հաշվին։ Սրտումս ահարկու անհանգստություն կար, հանգիստ չէր տալիս։
Ու այսպես ամեն անգամ դաս անելիս հիշում եմ այս խոսքերը ու մոտիվացիան խեղդում է, սկսում եմ ողջ շաբաթվա դասերը անել։
Ու գիտեք, ի՞նչ տվեց ինձ պատերազմը։ Շա՜տ կարևոր մի բան՝ մարդկանց և ունեցածը գնահատելու ունակություն։
Ու գիտակցեցի մի բան, ցավալի, բայց իրական։ Այն, որ ապրում ենք մեր զոհված հերոսների կյանքի գնով, ու չենք էլ պատկերացնում, թե ինչքա՜ն արժանապատիվ պիտի ապրենք, ինչքա՜ն ճիշտ ու զգույշ պիտի ապրենք։