Դուխիկ Ալոյանի բոլոր հրապարակումները

duxik aloyan

Այն, ինչ չեք լսել դպրոցի մասին

Ես սովորում եմ Գեղարքունիքի մարզի Երանոս գյուղի թիվ 1 միջնակարգ դպրոցում։ Չէ, չեն ստիպել գրել և շնորհակալություն հայտնել, ու ոչ էլ այս տարի ավարտում եմ, մի տարի էլ ունեմ, բայց ասելու բան էլ ավելի շատ ունեմ։ Ինչքան կուզեք ասեք` դպրոցները լավը չեն, ես իմ դպրոցը շատ սիրում եմ։ Սիրում եմ պատերը, սիրում եմ մուտքը, սիրում եմ դասարաններն ու անգամ խարխուլ գույքի մնացորդները, որոնց հեղինակը մենք ենք։ Երևի ներսի մարդիկ են մեղավորը էս սիրո։

Եկեք ձեզ պատմեմ ինչից սկսվեց իմ սերը, ու ինչ կա առհասարակ իմ դպրոցում, որ այսօր այսպես գովաբանում եմ։ Մեր դպրոցում սովորել են հայրիկիս տարեկիցներից սկսած հազարավոր մարդիկ։ Իմ դպրոցը  առաջին հայացքից չունի յուրահատկություններ. նույն սովորական դպրոցն է, ինչ հանրապետության մնացած դպրոցները։ Այնտեղ մեծ, շա՜տ մեծ հոգի ու նվիրում կա, տասնյակ ուսուցիչների ու հազարավոր աշակերտների։ Շատ աշակերտներ, 11 տարի սովորելով ու մեծանալով միայն 12-րդ դասարանում են ջերմությամբ լցվում ու փորձում դպրոցին մի ժառանգություն թողնել  միջոցառման կամ մի լավ արարքի տեսքով։ Օրինակ, ռուսերենիս ուսուցչուհին պատմում է, թե այդքան իր գլխին պատմություններ բերելուց հետո, ոնց է իր դասարաններից մեկը իրեն ցտեսություն մաղթել ՝ իր տան պատուհանի տակ վարդի թերթեր փռելով ու գեղեցիկ երգերով։ Մեր ուսուցիչներից շատերը մեզ համար սոսկ ուսուցանողներ չեն, նրանք ուղղակի առարկաներ չէ, որ դասավանդում են:, այլ սովորեցնում են, թե ինչքան կարևոր է ճիշտ պահին ճիշտ տեղում լինել, կարողանում են լսել մեր խնդիրներն ու ճիշտ լուծումներ տալ և միշտ ավելացնում են` կընդունեք թե ոչ, կամքը ձերն է։ Ամեն անգամ, երբ դժգոհում ենք դպրոցից, եկեք մի պահ մտածենք և հիշենք, թե ով էինք մենք, երբ մտանք դպրոց և թե ով ենք մենք, երբ դուրս ենք գալիս։ Ու էական չէ` լավ ենք սովորել, թե` չէ, սիրված ենք եղել, թե` չէ, կարևորը դպրոցը մեզ  սովորեցրել է գիտակցել, զգալ, հասկանալ, արտահայտվել։ Ինչքան էլ մեզ լավ դաստիարակեն տանը, դպրոցի սովորեցրած զսպվածությանը չի փոխարինի։ Դպրոցը երրորդ քարն է մեր կյանքի, որից կախված են մնացած 100-ը։ Դպրոցիս այս մեծ սիրո մասնիկ է կազմում միշտ ցուրտ գրադարանը, որի սովետական գրքերից ես կարևոր արժեքներ եմ քաղել, բայց ավելի շատ այդ ցուրտ սենյակում գրքերի աշխարհ մեզ ուղեկցող գրադարանավարուհուց: գրադարանավարուհու օրինակով էլ ավելի կարևոր բաներ եմ սովորել։ Գիտեք, մեր դպրոցի կոլեկտիվն ինչ բազմազան է՝ սրտի կարդիոգրամայի պես։ Դե, կարդիոգրաման ինչպիսին է լինում ՝ վերև, ներքև կամ միջին։ Կան ուսուցիչներ, որոնց գերնպատակը աշակերտների մեջ կայծ վառելն է, ոգևորելն ու ավելի ինքնավստահ դարձնելն է, և կան հակառակները։ Չեմ թաքցնի, երիտասարդ ուսուցիչներին ավելի շատ եմ համակրում, որովհետև նմանեցնում եմ նորի, նոր շունչ բերողների հետ, ու մի տեսակ բոլորն էնքան լավն են: Մեծերն էլ իրենց տեղն ունեն ՝միշտ փորձառու ու կյանքով հաստատված խորհուրդներով, հարյուրավոր իմ պես երեխաների ձեռքից ճերմակած, բայց և գեղեցկությունը կնճիռների տակ չկորցրած իրենց մաքրամաքուր ու խորաթափանց աչքերով։

Հա, իմ դպրոցի տված գիտելիքներով չեմ ընդունվի համալսարան, որովհետև այդքանը վերցնելու կամք չեմ ունեցել, բայց երբ պարապելուց ու համալսարան ընդունվելուց հետո հետ  նայելու լինեմ, ամեն գրպանումս մի լավ խորհուրդ կունենամ դպրոցից պահած ՝ սիրո, ընտրության, սովորելու, կյանքի, քաղաքակրթության, երազանքների մասին։ Մեր դպրոցն այդ ամեն ինչից մի քիչ մի քիչ տվել է ինձ, կամ ուղղակի ես կարողացել եմ միայն այդքանը վերցնել։

Իմ դպրոցն իդեալական չէ, միգուցե շատ բաներ էլ թերի են, բայց էական չէ, ես անգամ այդ թերություններն եմ սիրում՝ առանց դրանց չէի իմանա ՝ որն է իդեալականը…

duxik

Ամեն ինչ փոփոխվել է

Ցուրտ, անարև, ձյունաշատ ձմեռվանից հետո էլ ի՞նչ կարելի է ցանկանալ, եթե ոչ տաք ու արևոտ գարուն: Բայց երբ տնից դուրս ես գալիս կամ պատուհանից դուրս ես նայում ու տեսնում ես ցեխ, ձյուն կամ անձրև, սառնամանիք ու միապաղաղություն, գարնան մասին սպասումներն ու դրա հետ կապածդ հույսերը հօդս են ցնդում: Կամ երբ ամեն առավոտ վախով մոտենում ես պատուհանին ու հույս տածում, թե ուր որ է արևոտ ու պարզ եղանակ կտեսնես, դեմ ես առնում մի գորշ ամպամած օրվա: Դա էլ հերիք չէ, 1-2 ժամից սկսում է ձյուն տեղալ: Բայց դե մի կողմից էլ ամեն ինչից շատ ենք, է, բողոքում: Հա, բայց ո՞նց չբողոքենք, է:

Անցյալ տարի գարունն էնքան շուտ եկավ, որ նեղվում էինք, թե ինչի՞ ձյուն քիչ եկավ, կամ թե` ինչո՞ւ պիտի ամբողջ ձմեռ ցեխի մեջ անցկացնենք: էս տարի էլ համարյա թե նույն խայտառակ վիճակն է, մի տարբերությամբ, որ հիմա արդեն բողոքում ենք, թե ինչի գարունն ուշացավ, ու թե ինչի պիտի էսքան ձյուն գա: Հեսա ամառն էլ որ գա, բողոքելու ենք, թե հերի՞ք չի, էսքան տոթ ու արև կլինի՞, որ մենք տեսանք: Ու շատ էլ տեղին կանենք, որ կբողոքենք: Աշխարհում ամեն բան տակն ու վրա է եղել: Ոչ արևից ու քամուց է լինում բան հասկանալ, ոչ անձրևից ու ձյունից: Տեսնես էդ ի՞նչ եկավ ու էսպես խեղաթյուրեց աշխարհն ու բնությունը: Ամեն բան քիչ-քիչ փոփոխվում ու խառնվում է իրար: Տեսնես՝ հիմա, որ մուլտֆիլմ նկարեն, արջը քանի՞ ամիս պիտի քնի՝ երե՞ք, թե՞ վեց, կամ մի քիչ էլ շատ: Էդ խեղճ կենդանին քնում էր, որ ցուրտ եղանակն անցներ, գարունը բացվեր, վեր կենար տաքանար, մի քիչ էլ պաշար հավաքեր, հիմա վեր կենա, որ ի՞նչ անի: Հիմա էդ խեղճն էլ է շիվարել մնացել, չգիտի՝ վե՞ր կենա, թե՞ քնի, ախր, ոչ մեկը հստակ չի ասում՝ գարունը երբ կգա:

Չգիտեմ՝ ինչքան էսպես կշարունակվի, բայց արդեն կամաց-կամաց հասկանում եմ, որ օրգանիզմս էլ է հոգնում ու փոփոխության ենթարկվում էս ամենից: Չտեսնված կանաչ ու արևոտ գարուն եմ ուզում, գոնե մի ամիս…

Աշնանամուտ

Լուսանկարը՝ Եվա Խեչոյանի

Լուսանկարը՝ Եվա Խեչոյանի

Ահա և վերջ։ Ավարտին է մոտենում բոլորի կողմից այդքա՜ն սիրելի և սպասված ամառը։ Հատկապես մենք՝ դպրոցականներս, ծանր ուսումնական տարվանից հետո այս ամռանը շատ էինք սպասում։

Այս տարի իմ ամառը, ինչպես շատ դպրոցականների մոտ, սկսվեց մեկ ամիս ուշ։ Իններորդ դասարանում էի և քննություններ ունեի։ Նշեմ, որ չնայած կարմիր վկայական չստացա, բայց քննություններս լավ հանձնեցի։ Կարմիր վկայականը ինձ համար մեծ նշանակություն չունի։ Ոնց որ կասեր հայրս՝ կարևորը մարդու ուղեղն է։

Ամառս, չնայած՝ ուշ սկսվեց, բայց ոսկե աշնան պես մրգառատ էր։ Բավականին բովանդակալից անցավ։ Ժամանակ առ ժամանակ լիճ էի գնում ընտանիքիս կամ հարազատներիս հետ, ինչը, իհարկե, շատ հաճելի էր։ Նույնիսկ չորսօրյա ճամբարս Սևանում անցավ։

Այս ամառ կատարվեց իմ ամենաբաղձալի երազանքներից մեկը՝ վերջապես սկսեցի պարի հաճախել։ Ճիշտ է՝ ընդամենը երկու ամիս հաճախեցի, բայց կարևորն այն է, որ ես ստացա իմ ցանկալի արդյունքը։ Ամառվա ընթացքում տարբեր գրքեր կարդացի և դրանով հարստացա: Նաև ֆիլմերի մի ամբողջ շարք ավելացավ իմ տեսածներին։ Այս ամբողջ ամառն անցկացրի իմ այն սիրելի բարեկամների հետ, որոնց տեսնել ծնվելուցս հետո բախտ էր վիճակվել միայն մեկ անգամ։ Գնացի նաև Աշտարակ, մեկ օր անցկացրեցի այնտեղ, բայց դա էլ հերիք էր տպավորված վերադառնալու համար։

Մի քանի շաբաթ շրջեցի Երևանի գեղեցիկ, նրբերանգ և մարդաշատ փողոցներում։ Փողոցները լեցուն էին տարբեր երկրների զբոսաշրջիկներով։ Եվ այս ամենի ուրախ ֆոնին՝ անդադար ծնունդների, կնունքների ու այլ հանդիսությունների էի մասնակցում։ Միայն ուրախ դեպքեր այս ամառվա ընթացքում։

Եվ ահա մեծ խանդավառությամբ, կյանքից վերցրած տարբեր դասերով, գիտելիքներով ու հմտություններով պատրաստ եմ գնալ դեպի դպրոց։

Պատրիկը

Լուսանկարը՝ Դուխիկ Ալոյանի

Լուսանկարը՝ Դուխիկ Ալոյանի

Ուզում եմ պատմել մի հիանալի մարդու մասին, որին ճանաչելու օրից մինչ այժմ տպավորված եմ: Պատրիկը իմ առաջին ճամբարի կամավորն է: Նշեմ, որ իմ առաջին ճամաբարը կոչվում է Հայկական ճամբար (Armenian camp) և գտնվում է Արտանիշ գյուղի մոտակայքում: Իսկ իմ ճամբարի անունը, որի շրջանակներում ես գտնվել եմ Հայկական ճամբարում և ծանոթացել ու ընկերացել եմ Պատրիկի հետ, կոչվում է Ready To Access Opportunities Regional Camp 2018: Պատրիկը բելգիացի է, և չնայած դրան՝ շատ է սիրում Հայաստանն ու հատկապես Սևանա լիճը: Նա Հայաստանի մասին բավականին շատ է տեղյակ: Նա Բելգիայում ունի ընտանիք՝ կին, երեխաներ և թոռներ, բայց ամեն ամառ հյուրընկալվում է Հայկական ճամբարի կողմից և կամավորություն անում: Նա այնքա՜ն բարի է, այնքա՜ն ընկերասեր, այնքա՜ն հոգատար: Նա ամենից շատ հոգատար է Սևանա լճի նկատմամբ, ինչը նկատելը շատ հուզիչ էր: Մի անգամ հարցրի նրան.

-Ինչո՞ւ եք առավոտյան արթնանալուց հետո գնում դեպի Սևան։

Նա ասաց.

-Երբ աչքերս բացում եմ և չեմ գնում դեպի ծով՝ լողալու, օրս օր չէ:

Երբ մի օր նա բոլորիս տարավ էքսկուրսիա դեպի «Կիլիկիա» նավը և պատմեց նավի պատմությունը, ես փշաքաղվեցի: Ես, հայ լինելով, չգիտեի այն պատմությունը: Նա այնքա՜ն շատ էր սիրում Սևանն ու «Կիլիկիա» նավը, որ ամեն օր քարեր էր հավաքում և փորձում էր «Կիլիկիայի» նման նավ ստանալ՝ թեկուզ փոքրիկ:

Յուրաքանչյուրը, ով կճանաչի Պատրիկին, հաստատ ինչ-որ լավ բան կվերցնի նրանից: