Մարինե Նիկողոսյանի բոլոր հրապարակումները

image-27-05-20-10-47

Մեր տասներկուսից առաջ և մեր տասներկուսից հետո

Իմ երազներում լուսինը եռում է,

Աստղերը եռում են ցանկություններից.

Գիշերը իջնում, նստում է ուսիս

Ու կանչում է քեզ՝

Արի՛ իմ սերազ,

Արի՛ գրողի ծոցը…

Բեժ

Լևոն Բեժանյանը, նույն ինքը՝ Բեժը, գյումրեցի երիտասարդ գրող է։ Շատ է սիրում գիրք կարդալ և քնել՝ մեկնաբանելով, որ քնից հետո ուղեղը շատ լավ է աշխատում, և շատ հաճախ կիսաքնած ժամանակ շատ լավ մտքեր են առաջ գալիս։

-Ինչպե՞ս և քանի՞ տարեկանից ես սկսել ստեղծագործել, և կա՞ն ընտանիքում մարդիկ, ումից ժառանգել ես քո տաղանդը։

-Առաջին բանաստեղծությունս գրել եմ «Վան Հելսինգ» ֆիլմը դիտելուց հետո՝ առավոտ շուտ։ Գիշերը ֆիլմը դիտելուց հետո, երբ առավոտյան արթնացա, շախմատի երկու թագավորները դրեցի իրար մոտ ու գրեցի։ Հետո զգացի, որ պետք է գրեմ։ Երբեք չէի մտածել գրելու մասին։ Դա եղել է 12 տարեկան հասակում։ Ժամանակին պապիկս է ստեղծագործել, հետո քեռիս, իսկ հիմա էլ՝ ես։

-Իսկ ի՞նչ նշանակություն ունեին շախմատի երկու թագավորները։

-Մի փոքր բարդ է բացատրելը։ «Վան Հելսինգ» ֆիլմի մեջ կա տեսարան, երբ նկարը կենդանանում է և երկու եղբայրներ սկսում են կռվել միմյանց դեմ։ Եվ ես մտածել եմ, որ շախմատի սև և սպիտակ թագավորները իրականում թշնամիներ չեն, այլ թշնամացած եղբայրներ։

-Ո՞ր զգացմունքներն են քեզ մղում գրելու։

-Արդարությունն ու սերը։

-Ո՞վ է առաջին ընթերցողդ և ինչո՞ւ նա։

-Մայրիկս իմ առաջին քննադատն է։ Ստեղծագործություններս առաջինը նրա մոտ եմ կարդում։

-Իսկ ինչպե՞ս ես վերաբերվում քննադատություններին։

-Եթե առողջ քննադատություն է, ուրեմն շատ լավ, և եթե քննադատությունը բացատրված է, միայն օգուտ է տալիս։

-Քեզ համարո՞ւմ ես հաջողակ մարդ։

-Այո՛։ Ես բախտավոր մարդ եմ, ես աշխատասեր չեմ, եթե անկեղծ, բայց արդար եմ թե՛ իմ, թե՛ շրջապատիս նկատմամբ։ Երևի հենց այդ արդարությունն էլ գրավականն է։

-Քեզ համար ո՞րն է մարդկային ամենաբարձր զգացմունքը, և ունե՞ս իդեալներ։

-Ես իդեալներ չունեմ, միշտ զզվել եմ այդ բառից։ Մարդը պետք է իր սրտին լսի, ոչ թե մտքով իդեալներ ստեղծի։ Ամենաբարձր զգացմունքը սերն է, և սերն է կյանքի միակ իմաստությունը։

-Ո՞ր սկզբունքով ես առաջնորդվում կյանքում։

-Այս կյանքը մեկ անգամ ենք ապրում և պետք է ապրենք արժանապատվորեն, որպեսզի 10 տարի հետո չամաչենք այսօրվա արածներից, որ հարգենք մեզ միշտ ու ամեն տեղ և չկորցնենք մեր հարգանքը հասարակության մեջ։

-Քո սիրելի հեղինակը, գիրքը, և ինչո՞ւ։

-Պարույր Սևակ։ Ես սիրում եմ, երբ գրականությունը խնդիր է լուծում. Սևակի գրակությունը այդպիսին է։ Սիրելի գիրքը՝ Ռեմարկ, «Հաղթական կամար»՝ դժվար ժամանակներում մեծ ռոմանտիզմ, ամեն ինչ իդեալականացրած չէ, կեղտոտ միջավայրում սիրո կանաչ ծիլ, սիրուն է։

-Ի՞նչ արժեք ունի քեզ համար հայ գրականությունը, և ո՞ւմ ես համարում հայ գրականության ամենաբարձր գագաթներին հասած հեղինակ։

-Հայ գրականությունը, և հատկապես՝ պոեզիան, ինձ համար աշխարհի ամենասիրուն գրականությունն է։ Պարույր Սևակ և Եղիշե Չարենց։

-Ի՞նչն է մեզ պակասում այսօր։

-Հոգևորը և մաքուրը։ Օդից կարևոր ու ջրից անհրաժեշտ։

-Այսօրվա գերքաղաքականացված կյանքում պոեզիան ի՞նչ կշիռ ունի։

-Ինչպես նշում է Եսենինը՝ պոետի շնորհը հոգիներ շոյելն է, եթե մարդկանց հոգիները պետք է շոյվեն միայն քաղաքականությունից, ապա ես հրաժարվում եմ պոետ կոչվելուց։

Ես տեսել եմ քո ձայնը…

Փաթիլը իջավ, ձյունը գրկեց նրան,

Ձայն չլսվեց, բայց ես տեսա…

Այդպես քո աչքերն են բացվում լուսաբացին,

Եվ այդպես կամաց աչքերդ են փակվում,

Երբ մութ է։

Այդպես ժամացույցի ձայնը չի լսվում աղմուկի մեջ,

Եվ այդպես ձուկն է շնչում թվացյալ ականջներով։

Ես տեսա, թե ինչպես է գոռում ներսդ կկվի նման,

Երբ դեռ տասներկուսը չէ…

Տասներկուսին օրվա դասամիջոցն է։

Օրամիջոցին գոռում են լապտերները,

Գոռում են մայթերը մեջքացավից,

Գոռում է ամենը, ինչը չի շնչում,

Իսկ շնչավորները… չեն լսում։

Ես տեսել եմ քո ձայնը,

Որովհետև անջատել եմ հեռուստացույցը,

Որովհետև չեմ լսում քաղաքական գոռոցները,

Որովհետև չեմ լսում,

Որովհետև… տասներկուսին մենք հանդիպման ենք։

 

Օրամիջոցին կյանքը բաժանվում է երկու մասի.

Մ.տ.ա. և մ.տ.հ.՝

Մեր տասներկուսից առաջ և մեր տասներկուսից հետո…

Բեժ

marine nikoghosyan

Շրջանցելով COVID-19-ը

Այս շրջանում մեզ համար շատ կարևոր է գնահատել կյանքը։ Կյանք, որն ապրում ենք միանգամից և առաջին անգամ:

Հնարավոր է, մենք կապրենք ևս մեկ օր։ Հնարավոր է՝ դեռ հազար օր, կամ երեք հազար, կամ տասը։ Այնքան, որ կկարողանանք ծախսել մեր ժամանակն այնպես, ինչպես ցանկանում ենք։ Բայց ցավոք, շատերիս համար վաղվա օրը կարող է և չգալ։

Գտնվելով կյանքի խաղում՝ մենք չենք կարող խուսափել դրա թելադրած կանոններից և չենք կարող ամբողջովին բացահայտել մի բան՝ մեր կյանքի վերջին օրը։ Մնացած ամեն ինչ բացահայտվում է ժամանակին։

Կյանքը մեզ տվել է ապրելու և երջանիկ լինելու հնարավորություն, և մենք պետք է օգտվենք այդ հնարավորությունից։ Ինչքան էլ չարությունը, դաժանությունը և ձախողումները շրջապատեն մեզ, մենք պետք է շարունակենք ապրել. ապրել պայքարելով։ Ամեն օրը ապրել այնպես, կարծես դա մեր կյանքի վերջին օրն է։

Արդյոք հնարավո՞ր է…

Կյանքի արժեքն անընդհատ կառուցելու, ստեղծելու մեջ է, քանի որ աշխարհում ավերողներ շատ կան: Սիրենք կյանքը, քանզի այլապես անհնար է նրա հետ հաշտ ապրել։ Ժպտանք աշխարհին, քանի որ արտասվել կարող են բոլորը։ Կարողանանք երջանիկ ապրել, քանի որ պարզապես ապրել հաջողվում է երկրի վրա շատ մարդկանց։

Մենք երբեք չգիտենք՝ ինչ ցանկանալ, ինչպես անել, որովհետև մեզ միայն մի կյանք է տրված, և մենք չենք կարող ո՛չ համեմատել այն նախկին կյանքերի հետ, և ո՛չ էլ մեր սխալներն ուղղել հետագա կյանքերում։

Մենք երբեք չենք իմանա՝ որն է ճիշտ որոշումը, որովհետև երբեք չենք կարող համեմատել։ Կյանքում ամեն ինչ ապրում ենք միանգամից, առաջին անգամ և առանց նախապատրաստվելու։ Այս դեպքում մեզ միայն մնում է ապրել և զգալ կյանքի յուրաքանչյուր օրը, ժամը և վայրկյանը։

Ապրել և սիրել կյանքը…

marine nikoghosyan

Կորցնելու մասին

Առավոտ էր: Սովորականի պես արթնացա, պատրաստվեցի և շտապեցի աշխատանքի: Ճանապարհին հիշեցի մի տարօրինակ երազ, որն  անցած գիշեր էի տեսել: Երազումս ընկել  էր ատամներիցս մի քանիսը: Թափված ատամները ափիս մեջ էին, բայց առանց արյան:

Հետաքրքրությունից դրդված որոշեցի երազահանում կարդալ դրա մեկնաբանությունը: Չէ´, սնահավատ չեմ ընդհանրապես, ուղղակի հետաքրքիր էր:

Համացանցով գտա երազահանի մի կայք և սկսեցի փնտրել: Այնտեղ գրված էր, որ երազում ընկնող (առանց արյան) ատամ տեսնելը նշանակում է հարազատ մարդու կորուստ: Տարօրինակ ինչ-որ զգացում պատեց ներսս: Ճիշտ է, չէի հավատում, սակայն մի փոքր վախ առաջացավ:

Միգուցե սա ձեզ տարօրինակ կամ անհավատալի  թվա, բայց այն իրականացավ: Այդ օրը ես կորցրեցի (եթե կարելի է այդպես ասել), ինձ համար շատ հարազատ մի մարդու: Կորցրեցի առանց արյան, առանց բաժանման, ուղղակի կորցրեցի…

Կորցրեցի նրան հոգեպես…

Մենք բոլորս մեր կյանքի ընթացքում միշտ ինչ-որ բան ենք կորցնում: Կորցնում ենք իրեր, առարկաներ, հիշողություններ, բայց ամենացավոտը` երբ կորցնում ենք մարդկանց, ովքեր հեռանում են կամ այս աշխարհից, կամ մեր աշխարհից: Երկուսի դեպքում էլ ցավը մեծ է:

Կգա ժամանակ, երբ մենք կկորցնենք բոլորին` ում հիշում ենք, ում կարոտում ենք, ում սիրում ենք…

Իսկ վերջում կմնա միայն մեկը, այն եզակին, ով մեզ երբեք չի լքի. և դա կլինենք մենք ինքներս:

Չնայած, դա էլ է հարաբերական…

marine nikoghosyan

Դու կարող ես

Ինչո՞վ կզբաղվեիք դուք, եթե շատ փող ունենայիք և փողի մասին չմտածեիք: Ինչպիսի՞ն կլինեիք, եթե մարդիկ ձեզ ընդունեին այնպիսին, ինչպիսին դուք կաք ձեր մտքերում: Որտե՞ղ կլինեիք, եթե ընտրության հնարավորություն ունենայիք: Կաշխատեի՞ք նույն աշխատավայրում, կունենայի՞ք նույն կերպարը, կապրեի՞ք այնտեղ, որտեղ հիմա եք: Եվ ընդհանրապես. ի՞նչ կանեիք, եթե չվախենայիք: Ձեզ կհամարեի՞ք ազատ:

Ազատությունն այն չէ, երբ անում ես այն, ինչ ուզում ես, այլ այն, երբ չես անում այն, ինչ չես ուզում: Եվ ուրեմն, ազա՞տ ենք մենք, թե՞ ոչ: Անո՞ւմ ենք այն, ինչ ուզում ենք, թե՞ այն, ինչ ստիպված ենք անել հանուն կամ պատճառով ինչ-որ բանի, որոնց կենտրոնում իր արժեքը վաղուց կորցրած փողն է:

Ասում են՝ փողը երջանկություն չի բերում: Իսկ ինչո՞ւ է դրա բացակայությունը դարձնում մարդուն դժբախտ: Երբևէ մտածե՞լ եք:

Ասում են՝ ժամանակը փող է: Այդ դեպքում արդյո՞ք չափելի է հավերժության արժեքը: Ժամանակն ու փողը կամրջվում են իրար մի շարք ընդհանրություններով. երկուսն էլ կարելի է ծախսել անխելամիտ: Եվ հետաքրքիրը գիտե՞ք՝ որն է. որ երկուսի ավարտն էլ հանգեցնում է դժբախտության:

Ձգտեք փողի, հարստության, բայց մի խորտակվեք դրանց որոնումների անհուն ծովում: Այդ ամենի հետ մեկտեղ ապրեք, ապրեք կյանքը, որը մի անգամ է տրվում: Ժամանակը հավերժություն է, իսկ կյանքը՝ անցողիկ ակնթարթ: Բնության կողմից մեզ տրված է որոշակի ժամանակ և բազմաթիվ անելիքներ, որոնցով իմաստավորվում է մեր կյանքը:

Կյանքը թեթևացնելու լավագույն եղանակն այն չծանրացնելու մեջ է: Մենք կարող ենք թեթև ապրել և չխոնարհվել դժվարությունների առաջ: Մենք կարող ենք ձգտող լինել և հասնել մեր բաղձալի նպատակների իրագործմանը:

Միշտ հիշեք, որ եթե երեկվա օրը սխալմունք է եղել, ապա վաղն այն ուղղելու հնարավորություն է:

Մենք արդարություն ենք ուզում, թեպետ հաճախ չենք պայքարում դրա համար: Մենք կարող ենք գործել և ինքներս կերտել այդ երանելի արդարությունը:

Ձախողակներն ասում են՝ ուզում եմ, իսկ հաջողակները՝ կարող եմ: Կարողանալ նշանակում է հավատալ, որ դու կարող ես: Դու կարող ես լինել ազատ: Կարող ես սովորել թռչել: Լսո՞ւմ ես, դու կարող ես թռչել…

 

Նամակ Ձմեռ պապիկին

Բարև Սիրելի Ձմեռ պապ, Ես Մարինեն եմ։ Վաղուց չէի գրել քեզ։ Մեծացել եմ, երևի…

Սիրելի Ձմեռ պապ, նախ և առաջ ուզում եմ քեզ շնորհակալություն հայտնել 2018 թվականին ինձ պարգևած երջանիկ պահերի և ապրումների համար։ 2018 թվականը ինձ համար մեծ ձեռքբերումների տարի էր։ Ամենակարևոր ձեռքբերումներիցս են ընկերներս։ Մարդիկ, ովքեր կողքիս են եղել թե՛ ուրախության, և թե՛ տխրության պահերին։ Օգնության ձեռք են մեկնել ցանկացած իրավիճակում։ Նաև շնորհակալ եմ այն մարդկանց համար, ովքեր իրենց կամքից անկախ սովորեցրին լինել ավելի ուժեղ, ավելի համառ և ավելի դիմադրող կյանքի փորձություններին։ Շնորհակալ եմ, քանզի այն, ինչ տվեց և սովորեցրեց 2018 թվականը, ուղղակի անգնահատելի էր։

Սիրելի Ձմեռ պապ, ես խնդրում եմ, որ 2019 թվականին փոխես աշխարհը դեպի լավը, քանի որ երկրի լավն ու բարին շնչահեղձ են լինում չարության և դաժանության բաժակում։ Այնպես արա, որ մարդիկ գտնեն իրենց կյանքի լույսն ու ջերմությունը։ Թող այս տարին մարդկանց համար լինի 365 նոր հնարավորությունների ուղի։

Սիրելի Ձմեռ պապ, Ամանորի գիշերը քո ճերմակ մորուքը ձյուն դարձրու և թափվող փաթիլներով բուժիր աշխարհի վերքերը։ Ուզում եմ, որ աշխարհի բոլոր արցունքները լինեն միայն երջանկությունից։ Այնպես արա, որ մարդիկ չսպասեն, թե հաջողությունը երբ է իրենց գտնելու, այլ իրենք գտնեն նրան։ Ուզում եմ, որ մարդիկ հասկանան, որ կյանքը չափազանց կարճ է ամենակարևոր խոսքերը չասելու համար։ Ասեն իրենց սիրելիներին և հարազատներին, որ սիրում են նրանց, քանզի հենց նրանց հանդեպ են ավելի ուշադիր, վախենալով կորցնելուց։

Սիրելի Ձմեռ պապ, երկրի վրա երջանիկ պահերը անկթարթ են թվում։ Այնպես արա, որ երջանիկ պահերին մարդիկ կարողանան կանգնեցնել ժամացույցի սլաքները։

Ես ուզում եմ, որ մեր մոլորակը դառնա ոսկեգանգուր տղայի` «Փոքրիկ Իշխանի» երազած աշխարհը։

Սիրելի Ձմեռ պապ, այսքանով ավարտում եմ նամակս և հավատում, որ այն գնում է հեռավոր Լապլանդիա` աշխարհը փոխելու։

marine nikoghosyan

Ես քվեարկել եմ առաջին անգամ

Ողջու՜յն, ես Մարինեն եմ։ Այս տարի առաջին անգամ մասնակցեցի ընտրություններին։ Սպասելիքներս ու իրականությունը մի փոքր տարբեր էին։ Շատ էի ոգևորված, քանզի առաջին անգամ իմ ձայնը որոշիչ կարող էր լինել երկրի կառավարման համակարգում։

Այս մի քանի օրը շրջապատումս շատ էի լսում նմանատիպ արտահայտություններ. «Կյանքումս առաջին անգամ հաճույքով գնալու եմ ընտրությունների», «Վերջապես արդար և անկողմնակալ ընտրություններ կլինեն» և այլն։ Անկեղծ ասած, այս արտահայտություններն ինձ համար մի փոքր խորթ էին, քանի որ ես այս տարի առաջին անգամ էի մասնակցելու ընտրություններին, և տարբերությունը այս և անցած տարիների՝ դժվար էր ասել։ Չհաշված այն, որ անցած տարիների անարդարությունների մասին շատ անգամներ եմ լսել, սակայն աչքովս չեմ տեսել։

Այս տարի առաջին անգամ ընտրատարածք գնացի եղբորս հետ։ Երեկոյան ժամը 5-ն էր։ Ընտրատարածքում միայն ես և եղբայրս էինք ընտրող։ Գնացի առաջ, ցույց տվեցի անձնագիրս, մի քանի գործողություններ կատարեցի, հետո վերցրեցի քվեաթերթիկները և անցա առաջ։ Քվեաթերթիկների վրա կարդացի բոլոր կուսակցությունների անունները, մի փոքր ժպտացի, հետո վստահ և անվարան կատարեցի իմ ընտրությունը և դուրս եկա, մոտեցա քվեատուփին, ծրարը գցեցի ներսը և հպարտ քայլերով դուրս եկա ընտրատարածքից։ Անկեղծ ասած, սպասում էի գոնե մի փոքր շնորհավորական խոսքերի՝ առաջին անգամ ընտրություններին մասնակցելու կապակցությամբ, քանզի գյուղում միայն ես էի առաջին անգամ ընտրող։ Հետո ինքս ինձ քմծիծաղ տվեցի և դուրս եկա։

Ընտրատարածքից դուրս գալուց հետո եղբորս միջոցով ինձ փոխանցեցին մի կրծքանշան՝ «Ես քվեարկել եմ առաջին անգամ» գրվածքով։ Կիսաձայն շնորհակալություն հայտնեցի բոլորին և վերադարձա տուն։

IMPACT ճամբար Հանքավանում

IMPACT-ը պատանեկան ակումբ է, որը ՀՀ-ում հիմնադրվել է 2014 թվականին «Վորլդ Վիժն Հայաստանի» կողմից: Առաջին անգամ ՀՀ-ում IMPACT ակումբներ ստեղծվել են Երևանում և Թալինում: IMPACT ակումբին մասնակցում են 12-18 տարեկան ակտիվ պատանիներ:

IMPACT-ը անգլերեն հապավում է, որ նշանակում է` Impowerment Motivation Participation Action Community Teanager (Youth)` երիտասարդների մասնակցությունը համայնքին ուղղված ծրագրերին: Այն իրենից ներկայացնում է ոչ ֆորմալ դասընթացների շարք:

Շաբաթը մեկ անգամ IMPACT ակումբը կազմակերպում է սեմինար-դասընթացներ, որին ակտիվորեն մասնակցում են համայնքի պատանիները: Ամեն IMPACT ակումբ ունի իր առաջնորդը (Group Leader):
Շիրակի մարզում առաջին IMPACT ակումբը ստեղծվել է 2016 թվականին Գյումրիում և Ամասիայում: Այժմ կա 6 IMPACT ակումբ՝ Գյումրիում երկու ակումբ և Ամասիա, Գոգհովիտ, Հայկավան և Կամո համայնքներում:

IMPACT ակումբի պատանիներին ավելի մոտիվացնելու և զարգացնելու նպատակով Վորլդ Վիժն Հայաստանի Գյումրիի և Ամասիայի Տարածքային Ծրագրերը սեպտեմբերի 7-9-ը Հանքավանի «Զեփյուռ» ճամբարում կազմակերպեցին եռօրյա ճամբար՝ համայնքային ծրագրերի գործում երիտասարդների գիտելիքների ավելացման և հմտությունների զարգացման նպատակով:
Ճամբարի առաջին օրը պատանիների համար կազմակերպվեց քննարկում-ներկայացում, որտեղ դասընթացավար Արտաշես Տոռոսյանի հետ միասին պատանիները կատարեցին համայնքային վերլուծություն և քննարկեցին, թե ինչ ծրագրերով է հնարավոր զարգացնել համայնքը:

Դրանից հետո երիտասարդները կատարեցին խմբային աշխատանքներ, քննարկեցին իրենց կողմից կատարված ծրագրերը համայնքի զարգացման համար և վերջում ներկայացրեցին իրենց ընկերներին:

Քննարկում-ներկայացումից հետո մասնակիցներին տրվեց ազատ ժամանակ, որպեսզի պատրաստվեին «Տաղանդների երեկոյին», որի ժամանակ համայնքի պատանիները պետք է մեզ զարմացնեին իրենց գիտելիքներով, կարողություններով և հմտություններով:

Տաղանդների երեկոյին հաջորդեց երեխաների կողմից սիրված երեկոյան դիսկոտեկը: ԼՃամբարի երկրորդ օրը սկսվեց մարմնամարզությամբ և նախաճաշով, որից հետո  տրվեց առաջադրանք՝ կազմել համայնքային ծրագրեր, որոշել ծրագրերի թիրախները, նպատակը, ուժեղ և թույլ կողմերը: Քննարկել, թե ծրագրերն ինչքանով են իրատեսական, նորարար, օգտակար համայնքի զարգացման գործում, ինչքանով են նպաստում երիտասարդների մրցունակության բարձրացմանը:

Քննարկումից հետո երիտասարդներին տրվեց ազատ ժամանակ, որը  նրանք անցկացրեցին լողավազանում: Դրանից հետո IMPACT ակումբի բոլոր երեխաները՝ անկախ համայնքից, բաժանվեցին երեք խմբերի՝ մասնակցելու մասնագիտական դասընթացների: Դասընթացները վերաբերում էին համայնքային ծրագրերին և ունեին երեք ուղղվածություն՝ բյուջե (ֆինանսներ), ծրագրի կառավարում և գովազդ:

Դասընթացների ժամանակ պատանիները ներկայացրեցին իրենց կողմից կազմված ծրագրերը, որից հետո դասընթացավարների հետ քննարկեցին դրանք, ինչպես նաև ձեռք բերեցին գիտելիքներ նշված ուղղություններից:

Մասնագիտական դասընթացներից հետո Ամասիա համայնքի ՍՔԱՅ ակումբի երիտասարդները երեխաների համար կազմակերպեցին թիմակառույց խաղեր՝ զվարճալի և հետաքրքիր:

Երկրորդ օրը ճամբար էր այցելել նաև դասախոս, ռադիոհաղորդավար  Հայկ Մամիջանյանը, ով երեխաներին ներկայացրեց հռետորական արվեստը, սովորեցրեց հանրային խոսքի վարպետությունը և ժեստերի լեզուն: Այնուհետև դասախոսությամբ հանդես եկավ Այլասկայից ժամանած սոցիոլոգ- փիլիսոփա Ալեքս Ռիարկը, ով երեխաներին ներկայացրեց էկոհամակարգերի հիմնական խնդիրները, ՀՀ-ի կլիմայական խնդիրները և այլն:

Օրվա վերջում երեխաների համար դարձյալ կազմակերպվեցին խաղեր և երեկոյան դիսկոտեկ:

Ճամբարի երրորդ օրը ակումբի երիտասարդներին տրվեց առաջադրանք. նախորդ օրվա կազմած համայնքային ծրագրերը հստակեցնել և վերջնականացնել՝ ներկայացնելով խնդիրները, նպատակը, բյուջեն և շահառուներին։  Առաջադրանքները ստանալուց հետո երիտասարդներն անցան աշխատանքի, կազմեցին պրեզենտացիաներ  իրենց համայնքային ծրագրերի վերաբերյալ, որը հետո ներկայացրեցին իրենց ակումբակիցներին։

Կազմվել էր հինգ համայնքային ծրագիր, որոնք առավել մանրամասն մշակվելուց հետո, կիրականացվի «Վորլդ Վիժն Հայաստանի» կողմից։

Ծրագրերի ներկայացումից և քննարկումից հետո IMPACT ակումբի առաջնորդներին «Վորլդ Վիժն Հայաստանի» Շիրակի մարզի երիտասարդական ծրագրերի համակարգող Նարեկ Թութխալյանի կողմից տրվեց շնորհակալագրեր՝ զվարճալի և հետաքրքիր կարգախոսներով։ Երիտասարդներին տրվեցին նաև մասնակցության  հավաստագրեր։

Իսկ ամենավերջում IMPACT ակումբի բոլոր մասնակիցներն ու առաջնորդները հրաժեշտ տվեցին միմյանց և ճանապարհվեցին դեպի տուն։

Կաքավասարի Թուխ Մանուկ մատուռը

Լուսանկարը` Մարինե Նիկողոսյանի

Լուսանկարը` Մարինե Նիկողոսյանի

Նախորդ հոդվածներիցս մեկում պատմել էի գյուղիս՝ Շիրակի մարզի հնագույն շեներից մեկը հանդիսացող Կաքավասարի մասին։

Մեր գյուղում է գտնվում Կարմրավոր եկեղեցին, որն այժմ խոնարհված է։ Կարմրավորի դիմաց՝ բարձր բլրի վրա է գտնվում միջնադարում կառուցված Թուխ Մանուկ մատուռը։ Ըստ վարկածի՝ թուխ մանուկները երիտասարդ կտրիճներ են և հրաշագործ հերոս մանուկներ։

Մատուռում կա գերեզման, որտեղ գյուղացիների վկայությամբ ամփոփված է Սրբի մասունք, քահանայի ձեռաց խաչ, որը համարվում է կաքավասարցիներիս պահապանը։ Կան նաև մկրտության ավազան, փոքր չափերի խաչքարեր, ասեղնագործ սրբապատկերներ, թաշկինակներ։ Գերեզմանի վրա կա մի հատված, որտեղ ուխտավորները, պահելով ցանկություն, ամրացնում են քարեր և խաչեր։

Լուսանկարը` Մարինե Նիկողոսյանի

Լուսանկարը` Մարինե Նիկողոսյանի

Թուխ Մանուկի ուխտի օրն է համարվում Հիսուս Քրիստոսի Պայծառակերպության տոնը։ Շիրակի դաշտավայրի տարբեր ծայրերից Թուխ Մանուկ են այցելել ուխտավորներ և մեծ շուքով ու խանդավառությամբ, երգ ու պարով նշել են Վարդավառը։

Գյուղացիները պատմում են նաև, որ մի ուխտավոր ձեռնափայտերով մտել է Թուխ Մանուկ մատուռ և առանց ձեռնափայտերի դուրս է եկել այնտեղից։ Թուխ Մանուկի հրաշագործությունների մասին նա երազում է տեսել։

Լուսանկարը` Մարինե Նիկողոսյանի

Լուսանկարը` Մարինե Նիկողոսյանի

Այժմ մարդիկ ուխտի են գալիս իրենց հարգանքի տուրքը յուրովի մատուցելով՝ սրբապատկերներ, ասեղնագործ իրեր բերելով, աղոթելով ամենազոր Թուխ Մանուկին՝ իրենց խնդրանքն առ Աստված բարձրացնելով։

Կամուրջը մշակույթների միջև

Հունիսի 20-28-ը Վրաստանի Ռուսթավի քաղաքում Erasmus+ ծրագրի շրջանակներում տեղի է ունեցավ երիտասարդների փոխանակման ծրագիր «Կամուրջը մշակույթների միջև» թեմայով։ Ծրագրին մասնակցում էին երիտասարդներ Հայաստանից, Վրաստանից, Լատվիայից և Ֆրանսիայից։ Ծրագիրն իր մեջ ներառում էր ոչ ֆորմալ տարբեր գործողություններ, ինչպիսիք էին՝ թիմային աշխատանքներ, ice breakers (սառույցի կոտրում), կարծրատիպերի մասին սեմինարներ, մշակութային տարբերություններ, ազգային երգ ու պար, և այլն։ Ծրագրի ընթացքում երիտասարդների համար անցկացվեցին սեմինարներ արվեստի, տառատեսակների տեխնիկայի, գրաֆիտային նկարչության մասին, որոնցից ստացված գիտելիքները կիրառեցին գործնականում։ Անցկացվեցին միջազգային և միջմշակութային երեկոներ՝ իրենց մշակութային և ազգային արժեքները ներկայացնելու համար։ Ծրագրում ընդգրկված էին նաև զբոսանքներ, քաղաքային խաղեր, արշավներ դեպի վրացական տեսարժան վայրեր և այլն։ Ծրագիրն անցկացվում էր Ռուսթավի քաղաքի International Scout Centre-ում։

Ծրագրի Հայաստանի մասնակիցների թվում էի նաև ես։ Առաջին երկու օրը շատ ծանր էր ինձ համար, քանի որ դժվար էր համակերպվել նոր շրջապատին, այն էլ այլազգիների մեջ։ Միջազգային լեզուն անգլերենն էր, այդ իսկ պատճառով առաջին երկու օրը մի փոքր բարդ էր շփումը, որը չնայած ընթացքում շտկվեց։

Եթե շարունակեմ պատմել մնացած օրերի և տպավորությունների մասին, մի քանի ժամ անհրաժեշտ է։ Կպատմեմ միայն ամենահետաքրքիր օրվա մասին։ Տարբեր երկրների երիտասարդների ներկայացրեցինք և սովորեցրեցինք մեր ազգային խաղերից Վարդավառը։ Բոլորը ոգևորված խաղում էին մեզ հետ՝ այդպես էլ լավ չընկալելով տոնի և խաղի իմաստը։

Խոսքերը շատ քիչ են նկարագրելու այն, ինչ սովորեցի, ինչ զգացի և ինչ ձեռք բերեցի այդ օրերի ընթացքում։

Նորարարություն և ստեղագործ մտածելակերպ

Աշխատեք ստանալ այն, ինչ սիրում եք, այլապես կսիրեք այն, ինչ ստացել եք…

Ապրիլի 23-ից 24-ը և մայիսի 7-ից 8-ը «Վորլդ Վիժն» Հայաստանի Գյումրու ՏԶԾ-ն Աղվերանում կազմակերպել էր «Նորարարություն և ստեղծագործ մտածելակերպ» թեմայով թրեյնինգ։ Թրեյնինգին մասնակցում էին գյումրեցի երիտասարդներ, ովքեր հետաքրքրված էին նորարարությամբ, ունեին ստեղծագործ մտածելակերպ, կրեատիվ էին, պատրաստ էին կիսվել իրենց գաղափարներով և ցանկանում էին զարգացնել իրենց գիտելիքները։

Թրեյնինգի ընթացքում մասնակիցներին հնարավորություն տրվեց ներկայացնել իրենց համայնքի խնդիրները, ձեռք բերել թիմում աշխատելու հմտություններ, կարողանալ ներկայացնել սեփական գաղափարները՝ կրեատիվ և նորարար։

Թրեյնինգի մասնակիցների շարքում էի նաև ես։

Թրեյնինգը սկսեցինք ծանոթությամբ, բաժանվելով թիմերի՝ անդամները ներկայացրեցին իրենց թիմակիցներին՝ որտեղ է սովորում, ինչ նախասիրություններ ունի և այլն։

Ծանոթությունից հետո սեմինարավարի օգնությամբ գաղափար կազմեցինք նորարարության և ստեղծարարության մասին, հասկացանք դրանց տարբերությունները։ Թիմային աշխատանքի շնորհիվ ներկայացրեցինք մեր պատկերացումները կրեատիվության և նորարարության մասին։

Այս և հաջորդ օրվա ընթացքում ներկայացրեցինք մի շարք կրեատիվ և նորարար գաղափարներ, քննարկեցինք համայնքում առկա խնդիրները և դրանց տվեցինք որոշակի լուծումներ, խորացրեցինք գիտելիքները բիզնեսի վերաբերյալ, սովորեցինք ինչպես կազմել բիզնես ծրագիր, ինչպես ճիշտ ներկայացնել այն և ինչպես աշխատել թիմում։ Իսկ ամենավերջում մեզ հաջորդ թրեյնինգի համար տրվեց առաջադրանք՝ կազմել թիմեր և ներկայացնել բիզնես-ծրագրեր՝ մանրամասն նկարագրությամբ, և որոնցից լավագույն երկուսը հնարավորություն կստանար իրագործվելու «Վորլդ Վիժնի» կողմից։

Վերադառնալով տուն, մենք սկսեցինք մտածել բիզնես-ծրագրերի շուրջ, հետո կազմեցինք թիմեր, և ամեն թիմ սկսեց աշխատել սեփական ծրագրի շուրջ։

Հաջորդ թրեյնինգին ամեն թիմ ներկայացրեց իր բիզնես-ծրագիրը։ Գրեթե բոլորն էլ իրատեսական էին, միայն մնում էր ընտրել լավագույնին, սակայն լավագույն լինելու համար դեռ շատ երկար ճանապարհ պետք է անցենք։

Եվ այս օրերի ընթացքում գիտելիքներից և հմտություններից զատ, մենք ձեռք բերեցինք ամենակարևորը այս կյանքում՝ ընկերներ։