Նարեկ Մարտիրոսյանի բոլոր հրապարակումները

Մարդը միայն շնչելով չէ, որ ապրում է

Հարցազրույց Գյումրու Վ. Աճեմյանի ավան պետական դրամատիկական թատրոնի դերասան Սամվել Խաչատրյանի հետ

-Ինչո՞ւ որոշեցիք դառնալ դերասան:

-Ինչու որոշեցիք դառնալ դերասան, այդ հարցին չեմ պատասխանի, քանի որ ես ինքս էլ չգիտեմ, թե ինչու:

-Միգուցե հոգեհարազա՞տ էր:

-Հոգեհարազատ ասելն էլ է սխալ, որովհետև մանկուց դեռ այդ զգացմունքը կար իմ մեջ, և թե ինչու, ես ինքս էլ չգիտեմ, երևի վերևից տրված մի ուժ կար, որն էլ ինձ առաջնորդեց, երևի թե:

-Իսկ ինչի՞ց սկսվեց ձեր կարիերան թատրոնում:

-Այն ժամանակ`Սովետական Միության ժամանակ, ամեն մի գործարան ուներ իր ակումբը ու ինքնագործ խմբերը: Հենց թատերական ինքնագործ խմբերից էլ սկսվեց իմ կարիերան և առաջընթացը, եթե կարելի է համարել առաջընթաց:

-Ո՞րն էեղել ձեր առաջին խաղացած դերը:

-Եթե հաշվենք ինքնագոռծ խմբումկատարած դերերից, ուրեմն Հովհաննես Շիրազ` «Սիամանթո և Խջեզարե» ներկայացման մեջՋամո էի խաղում:

-Իսկ նախընտրած մասնագիտություն ունեցե՞լ եք:

-Ոչ չեմ ունեցել, որովհետև հենց մանկուց ինձ ինչ-որ մի ուժ դրդել է դեպի թատրոնը, ոչ թե նրա համար, որ դա շատ ուրախ մասնագիտություն էր, և բոլորը ձգտում էին դրան, այլ արդեն իսկ ասացի, ինձ ուղղորդում էր մի ուժ, որն անհասկանալի էր: Թե ինչու հենց դերասան. կարող էի լինել և բժիշկ, կարող էի մտածել օդաչու դառնալու մասին, սակայն ես դարձա դերասան:

-Որո՞նք են դերասանի «գործիքները»:

-Իհարկե ձայնը, լսողությունը, դե, թատերական արվեստը ինքնին սինթետիկ արվեստ է: Եվ նկարչությունը, և լսողությունը, պլաստիկան և այլ բաներ, սինթեզվելով կազմում են «դերասան» հասկացողությունը:

-Իսկ հե՞շտ է մտնել կերպարի մեջ և դուրս գալ:

-Հեշտ ասելը հարաբերական է, ինչի եմ ասում հարաբերական, որովհետև նայած ում մոտ ոնց: Մարդ կա դժվարությամբմտնում է կերպարի մեջ և դժվար դուրս գալիս, բայց եթե խոսենք իմ մասին, բոլոր դեպքերում դժվար է կերպար ստեղծելը, սկզբնական շրջանն է դժվար, երբ փորձում ես խորանալ կերպարի մեջ, հասկանալ նրա ով լինելը, դա ավելի դժվար է, քան մնացյալ պրոցեսները:

-Ո՞րն է եղել ձեր խաղացած ամենասիրելի դերը:

-Սիրելի խաղացած դեր չեմ առանձնացնի, ինչի համար, որովհետև կապ չունի` դերն ինչպիսինէ, փոքր թե մեծ, գլխավոր թե երկրորդական, բոլորն ինձ համար հարազատ են:

-Եղե՞լ են դերասաններ, որոնցով ոգեշնչվել եք, կամ փորձել եք նմանակել:

-Ոչ, եթե փորձես նմանակել ինչ-որ մեկին, դա սուտ կլինի, չի էլ կարելի: Պետք է լինես ինքնատիպ և յուրօրինակ, եթե փորձես ձայնով և տեսքով նմանվել մեկին, դա արդեն կլինի նմանակում, դա նույնպես արվեստ է, սակայն դա թատրոն չէ:

-Ո՞վ է ձեր սիրելի դերասանը:

-Իմ սիրելի դերասանը նայած տարիքի, ժամանակաշրջանի; Տարիքի հետ փոխվել են, բայց բազում սիրելի դերասաններ եմ ունեցել: Եթե խոսենք հայ դերասանների մասին, իհարկե, Մհեր Մկրտչյանը, իսկ հետագայում` Հրաչյա Ներսիսյան, Խորեն Աբրահամյան: Համաշխարհային դեմքերից ես սիրում եմ Քըրք Դուգլասին ու նրանից հետո այլևս չեմ ուզում հիշել մյուսներին:

-Ցանկացե՞լ եք նկարահանվել ֆիլմերում:

-Հավատացեք, ես ավելի շատ սիրում եմ թատրոնը, եղել են նկարահանումներ, եղել են առաջարկներ, որոնցից հրաժարվել եմ: Թատրոնն ինձ համար կինոյի հետհամեմատելի չէ իբրև արվեստ:

-Հիասթափության պահեր եղե՞լ են:

-Շատ, վերջին տարիներին շատ ավելի շատ, բայց վայրկենապես անցել է, քանի որ այդ սերն այնքան ուժեղ է իմ մեջ, կարող է զայրացած պահին հիասթափության այնպիսի պոռթկում լինի, որ ասեմ` ես ինչուընտրեցի այս ճանապարհը: Բայց անմիջապես, վայրկյաններ անց կանցնի, քանի որ սերն իմ մեջ շատ է թատրոնի հանդեպ:

-Դերեր եղե՞լ են, որոնք չեք ուզեցել խաղալ, ստիպողաբար եք խաղացել:

-Ոչ, չեն եղել այդպիսի դեպքեր, որովհետև հենց ստանում եմ դերը, փորձում եմ հասկանալ կերպարը: Եթե մարդը չար է, նենգ է, հասկանում եմ ինչ կերպար է, փորձում եմ մտնել դրա մեջ և արդարացնել այն: Երևի հենց դրանից է, որ ես կարողանում եմ խաղալ շատ դերեր և բազմաթիվ կերպարներ:

-Կա՞ն դերեր, որ կցանկանայիք խաղալ:

-Կան, մանկուց երազած դերեր կան, բայց հիմա ժամանակներն այնպիսին է, որ այլևս դադարել եմ երազանքների մասին մտածելը, որովհետև հիմա այլևս հնարավոր չէ, ամեն ինչ ոնց-որ պլանավորված լինի:

-Ո՞րն եք համարում դերասանի ամենամեծ պարգևը:

-Իհարկե, հանդիսատեսի գնահատականը, հանդիսատեսի ծափահարությունները և հանդիսատեսի շնորհակալությունը: Որ տեսնում են փողոցում, կանգնեցնում, գովում խաղացած դերի համար, դերի կատարման համար, դրանից ավելի մեծ գնահատական չկա:

-Համարո՞ւմ եք, որ իբրև դերասան հասել եք ամեն ինչի:

-Ոչ, իհարկե ոչ, մարդու կյանքը բավարար չէ, որպեսզի նա հասցնի ամեն ինչ անել, նա պիտի մի 10 կյանք ապրի, որպեսզի հասցնի ամեն ինչ անել: Ես ինքս, եթե ինձ համարեմ կայացած, ապա կարող եմ վաղն ևեթ չապրել, չասեմ` մահանալ, այլ ուղղակի չապրել, քանի որ մարդը միայն շնչելով չէ, որ ապրում է:

-Իսկ դուք թատրոնո՞վ եք ապրում:

-Ոչ իհարկե, ես ճիշտ չեմ համարում այն մարդկանց, ովքեր ասում են` թատրոնն իմ կյանքն է, ես թատրոնով եմ շնչում: Ճիշտ է, թատրոնն իմ երկրորդ տունն է, բայց առաջնայինն ինձ համար իմ ընտանիքն է ու իմ երեխաները, և հետո նոր մնացյալը: Իսկ այն մարդիկ, ովքեր կարելի է ասել, «ամուսնանում են» թատրոնի հետ, իրենց ամբողջ կյանքը միայնակ են անցկացնում, հետագայում` ծերության շրջանում արդեն զղջում են, թե` վայ, ես ինչո՞ւ չամուսնացա, ինչո՞ւ հիմա մյուսների նման երեխաներ ու թոռներ չունեմ: Ու ընդհանրապես, ամեն ինչին ֆանատիկորեն տրվելը, թմրանյութի պես բան է:

-Դուք քանի՞ երեխա ունեք:

-Երկու երեխա:

-Կցանկանայի՞ք, որ նրանք էլ դառնային դերասան, դեմ չէի՞ք լինի:

-Չէի ցանկանա, բայց նրանք արդեն դերասաններ են: Տղաս` Մանվելը, Երևանում է աշխատում, իսկ աղջիկս`Մալվինան,մեր թատրոնում:

-Ապագա դերասաններին ի՞նչ կմաղթեք:

-Թատրոնը մի աշխարհ է, պետք է ծնվել որպես դերասան, միայն սովորելով հնարավոր չէ դառնալ: Այդ մարդուն կարող են ուղղորդել, ասել` գնա աջ, ձախ ինքը կգնա, բայց հոգի չի ունենա, ինքը դերասան չի լինի:

Հարցազրույցը վարեցին`

Լիլիթ Խառատյանը, Հռիփսիմե Բալոյանը, Նարեկ Մարտիրոսյանը

narek martirosyan

Մայիսի 1-ը

Օրը սկսվեց սովորականի պես: Գարնան վերջին ամիսն  զգալ էր տալիս, որ արևը թույլ, սակայն ջերմացնում է: Հիշեցի, որ աշխատավորների օրն է, ու մարդկանց մեծ խմբեր կուղևորվեն դեպի տեսարժան վայրեր: Փորձեցի ես էլ հետևեմ նրանց օրինակին:

Գնալով հրապարակ, չզգացի որևէ արտասովոր բան: Չկար մարդկանց հոսք: Ճանապարհին հանդիպող մարդկանց դեմքերին տիրում էր ապրիլյան տրամադրությունը: Իսկ ապրիլին Գյումրին սգում էր պատերազմի ընթացքում զոհված գյումրեցի զինվորների ծանր կորուստը: Մարդիկ անգամ մոռացել էին Մայիսի 1-ի մասին: Բոլորը տխուր էին, բայց և հաստատակամ:

Այս մայիսի 1-ը ես կհիշեմ միշտ: Եվ կարծես եղանակը նույնպես հետևեց մարդկանց տրամադրությանը, և տեղաց հորդառատ անձրև: Անձրևն սկսվելուն պես քաղաքն ամբողջովին դատարկվեց:

Եթե խոսել իմանար

Ես հիմա կպատմեմ մի պատմություն, որն ամենից շատն է հուզում ինձ: Մեր տանից ոչ հեռու ապրում էր մի ընտանիք: Մենք ընտանիքներով շատ մոտ էինք միմյանց հետ: Նրանք գալիս էին մեր տուն, մենք` նրանց, և այդպես շարունակ: Մեր հարևաններն ունեին մի կատու: Կատվի անունը Վասյա էր : Ես շատ էի սիրում կատվին: Վասյան մի քանի ամսական էր, երբ հայտնվեց մեր հարևան ընտանիքում, և մի տեսակ բոլորի համար հարազատ էր դարձել: Սակայն մի օր, երբ մեր հարևանուհին մեր տուն էր եկել, լսեցի, որ արդեն պետք է տեղափոխվեն տնակից իրենց նոր բնակարան: Մենք շատ ուրախացանք, որ նրանք նոր տուն պետք է ունենան, բայց հարևանուհին ասաց, որ նոր բնակարանում Վասյայի համար տեղ չկա: Նրանք կատվին իրենց հետ չէին կարող վերցնել: Եվ անօգնական Վասյան մնալու էր այդ անբնակ տան բակում:

Եվ նրանք տեղափոխվեցին, իսկ կատուն մնաց մենակ: Ես ամեն օր առավոտյան և երեկոյան գնում էի նրան կերակրելու: Վասյան շատ տխուր էր, երևի շատ էր կարոտում իր ընտանիքին: Քանի գնում էր, ես ավելի ու ավելի էի մտերմանում նրա հետ: Շուտով կատուն էլ ինձ ընտելացավ: Սպասում էր ինձ, և տեսնելով, վազելով գալիս էր ինձ մոտ: Մենք շատ էինք մտերմացել: Եվ այդպես կշարունակվեր, եթե…

Մի օր, սովորականի նման գնացի նրան տեսնելու, կերակրելու և հետը խաղալու: Բայց  ոչ մի տեղ չգտա կատվին: Ես սարսափած վազում էի այս ու այն կողմ, որ գտնեի նրան, բայց նա չկար ու չկար: Մի պահ քարացա` մտածելով,  որ կարող է ինչ որ վատ բան պատահած լիներ կատվի հետ, և վազեցի փողոց: Տեսարանը, որ բացվեց իմ առաջ, երևի կյանքումս չմոռանամ: Իմ սիրելի կատուն դարձել էր ինչ-որ սառնասիրտ վարորդի անիվի զոհը: Ես շտապ մոտեցա, բայց իզուր, իմ անօգնական կատուն էլ չէր շնչում:  Ով գիտի, գուցե Վասյան կարոտից դուրս էր եկել, որ փնտրի իր ընտանիքը, գուցե ուզում էր ինձ հյուր գալ…

Ես շատ, շատ տխուր էի. Չգիտեի ում դիմել, ինչ ասել: Գթասիրտ եղեք, մարդիկ, կենդանիներն էլ իրավունք ունեն ապրելու, խելամիտ եղեք և մի լքեք նրանց, եթե արդեն վարժեցրել եք ձեզ, ու նրանք ձեզ իրենց ընտանիքին են համարում և ձեր կարիքն են ունենում…

Որտե՞ղ ֆուտբոլ խաղալ

Եթե կարողանայի ինչ-որ բան փոխել, ապա բոլոր թաղամասերում ֆուտբոլի դաշտեր կկառուցեի: Քանի որ այն ավելի ու ավելի կմեծացներ երեխաների հետագա հետաքրքրությունը դեպի ֆուտբոլը: Բայց հիմա չկա այդպիսի հարմարություններ, և դրա պատճառով երեխաների համար խաղալը ավելի վտանգավոր է: Հիմա երեխաները խաղում են փողոցի եզրերին, ցեխաջրերի մեջ, էլէկտրական լարերով պատված տարածություններում, և ամեն անգամ գնդակը օդ բարձրանալիս քիչ է մնում կտրի լարը և վայր գցի մեր գլխին, և այլ վտանգավոր վայրերում: