45 թիվն էր, մտանք Բեռլին… Չէ, չէ, մի րոպե, ուրիշ բան էր։ 45 թիվն էր, Աննա Ֆրանկը մահացավ, իսկ մենք մինչև հիմա գիտենք իր մասին, կարդում ենք, գնում տեսնում ենք տուն-թանգարանը։ Աննան իր ժամանակին գրի էր առել էն ամենը, ինչ եղել էր իր հետ։ Իսկ հետո էդ գրառումները լույս տեսան, հրապարակվեցին ու հասանելի դարձան բոլորին։ Մարդիկ կարդում էին, հիանում, իրենց Աննայի տեղում պատկերացնում։ Հետո Աննայի տունը դարձրին թանգարան, որ տեսնենք էն միջավայրը, որտեղ ինքը ստեղծագործել է, ու անվերջ հիանանք։
2018 թիվն էր, ևս մեկ անգամ հեռուստացույցով ցույց էին տալիս «Մալավիտա» ֆիլմը։ Կինոյի վատ տղերքից մեկը գրում էր իր կյանքի մասին, մաֆիոզի եղած տարիներն էր նկարագրում, «անգամ եթե ոչ ոք չկարդա»՝ ոնց ասում է ինքը։ Բայց կարդում են նրա ընտանիքի անդամները, ծանոթ ոստիկանը, ֆիլմում չի ասվում, բայց երևի հետո էլի մարդիկ կլինեն, որ կկարդան։
Ամերիկացի մաֆիոզիի կյանքը հրեա աղջկա՝ Աննայի կյանքին հավասար ներկայացվում է ամբողջ աշխարհին։ Ու ոնց մտածում եմ, էս ամենի կողքին իմ կյանքն էլ կարող է իր տեղը գտնել ու «Նյու Յորք Թայմս»-ի լավագույն բեսթսելլեր դառնալ։
Որ գրեի, ամեն ինչից կգրեի՝ ամեն քայլիցս ու մտքերիցս բռնած։ Օրինակ․
«Դեռ 18 թիվն էր։ Ես անցնում էի Բլուրով։ Եվս մի անգամ բացահայտեցի Լիբանանի դեսպանատունը՝ էս անգամ արդեն վստահ լինելով, որ Լիբիան չի։ Ամպամած էր։ Իսկ, օրինակ, Անգլիայում ձյուն էր գալիս էս օրը։ Քայլում էի ու հպարտանում ինձնով, որ գիտեմ Քեռու փողոցի տեղը։ Հպարտանալու առիթս շատ կասկածելի էր, բայց հեռավոր անցյալում, երբ ինձ մոտեցավ մի կին ու հարցրեց, թե որտեղ էր էդ փողոցը, ձեռքով-ոտքով բացատրեցի, քարտեզը գծեցի, որ գնա, չկորչի։ Ու հիմա, եթե կյանքում ինձ պետք էլ չգա, օրինակ, հավանական վարկածները հերքել կարողանալու ունակությունը, արդեն էդքան էլ չեմ նեղվի։ Քեռու փողոցը որ պետք եկավ, էդ էլ իր տեղը կգտնի։ Մի անգամ, որ էս կողմերով գնում էի, նկատեցի, որ նոր էին ներկել գետնի ճանապարհային նշանները։ Հետո մեկ էլ տեսա աշխարհիս «ամենաժուռնալային» տեսարանը։ Սենց կողքերս լրիվ դեղին էր ասֆալտը, վառ գազարագույն դարպասներով ու կեղտոտ դեղին պատերով տուն էր, դիմացն էլ՝ մի հատ դեղին-դեղին վոլգա։ Նայում էի, չէի կշտանում։ Հեռախոսս հանեցի, արագ նկարեցի։ Գոհ էի ինձնից, երջանիկ էի։ Մի քիչ էլ գնացի ու գետնին գտա մեքենան օդափոխելու էն «յոլըչկեքից»՝ Ամերիկայի դրոշով։ Էդ էլ նկարեցի։ Այսինքն՝ չէ, լավ չստացվեց։ Մարդիկ հավաքվեցին, տարօրինակ էին նայում ինձ արդեն, արագ գնացի։ Հետո եկա տուն ու պատահաբար անվերադարձ ջնջեցի վոլգայի նկարները։ Աշխարհիս հիմարն էի զգում ինձ։ Ու էդ օրվանից ի վեր ամեն անգամ, երբ անցնում եմ Բլուրով, սպասում եմ էդ վոլգային ու գետնին թափած աղբի մեջ ման եմ գալիս «յոլըչկան»։ Բայց էլ չկան, երկուսն էլ չկան։ Ու ինստագրամիս չփոստված նկարները, չհավաքված լայքերը լուռ տխրում են անկյունում։ Ֆեյսբուքի մշտահայությունն էլ տենց էլ կարոտ մնաց նկարներիս տակ քոմենթներ գրելուն»։
Իմ իրականությունն էլ սենց դասավորվեց, կգրեմ էն, ինչ կա։
Բայց մինչև էս ամենը գրեմ, մինչև սրա արժեքը հասկանան ու կարդան, հաստատ շատ ժամանակ անցած լինի։ Ու կարդացողին անծանոթ են լինելու լիքը-լիքը բառեր, օրինակ՝ հեշթեգ, մեմ, մեմասիկ, աճող ձնագունդ, ջեռուցում, անձրև, Հոլանդիա կամ Երևան (մի հաշիվ է լինելու), օդ (օդը լեգենդ է լինելու տարիներ հետո), օզոնի շերտ, վերջիվերջո՝ լումա։ Կարդացողը կուզի մտնել Գուգլ, որ հասկանա, թե ինչի մասին եմ գրել, թե ինչ իրականությունում եմ ապրել, բայց ախր, Գուգլ էլ չի լինի շատ ու շատ հետո։ Ուղղակի կանցնի էդ մասերը, իսկ վերջում իմ իրականության հուշերը իր համար ուղղակի գիտաֆանտաստիկա են դառնալու։