Տաթև Թամրազյանի բոլոր հրապարակումները

tatev tamrazyan erevan

Պատմվածք մի գրեք. դուք Բակունցը չեք

Ես սկսել եմ սովորել մի տեղ, որտեղ պատին Սահյանի մեծ նկարն է, իսկ ընթերցասրահում ազատ են աթոռները: Էս նկարի մոտ հայելի էլ կա, որտեղ շրթներկերը միշտ թարմ են: Չորրորդ հարկ էլ կա: Ամենասիրելին, խաղաղը. հայելի չկա, լուռ է, ու պատուհանից ծառերն են երևում՝ արդեն դեղնածները:

Դասախոս 1-ը ասում է.

-Feedback չկա, երեխեքի մեջ հետաքրքրություն չկա:

Ուզում է թողնել համալսարանն էլ, տխուր ու ծանր հայերին էլ ու… չէ՛, չէ՛, չէ՛:

Դասախոս 2-ը բացատրում է, որ սովորելու ընթացքում մենք «քամում ենք մեր մեջ ապրող կապիկին»: Ասում է.

-Էնպես շփվեք, որ խոսակիցը Ձեզ հետ զրուցելիս մեծանա:

Ասում է.

-Գրականությանը ոչ թե երկու, այլ հազար կողմից է պետք նայել:

Ասում է, ասում է, ասում է…

Դասախոս 3-ը 80 րոպե լույս է տալիս: Բացատրում է.

-Դուք ինձնից գաղափարապես սնվում եք, ուրեմն՝ սան, սուն բառերի մեջ մի իմաստ կա, չէ՞:

Դասախոսին գրկելու մասին մտածելը ամո՞թ է:

Ինձ դուր է գալիս էս պաշտոնականությունը: Դասախոս 2-ը դեռ առաջին օրն ասաց.

-Անջատե՛ք ձեր միջից սպասելու կոճակը: Դասախոսը դիջեյ է, որը օգնում է ճիշտ հարցեր ձևակերպել:

Իսկ ճամփան ու ուղեկիցը դու ես ընտրում: Իրենք բացատրում են` մենք ձեզ չենք ճանաչում, որ սիրենք, ու սա ավելի է անկեղծ, քան «իմ շատ սիրելի ուսանողներ»-ը: Ու հետո կձևավորվի՞ ճանաչել-սիրելը, թե՞ չէ, կպարզենք: «Կ», ենթադրական եղանակ, բայց հիմա ազնիվ լինելը լավագույն հաղթանակն է էս խճճված վիճակից:

Ազնվությանը ազնիվ են պատասխանում: Արդարության գոյությանը հավատացնողին չեն խաբում:

Կոտրող-փշրողներ, չհավատացողներ ու չսովորեցնողներ շատ կան, բայց լավը էնքան է շատ, մնում է միայն տեսնել:

Մեզ մեր ցավից նեղված, մեզ հետ արտասվողներ են պետք, թե չէ երկու գնահատական հա՜ էլ կստանանք:

Մեզ հայացքով հարցը լուծողներ ու գրատախտակին սազողներ են պետք: Գնահատականը պիտի հետևանք լինի, իսկ գիտելիքը` նպատակը, ոչ թե հակառակը: Ասում է.

-Ես ձեզ համար ոչինչ չեմ անում, ուղղակի բացատրում եմ, որ չսպասեք, որ լսեք ավելի, քան խոսեք, որովհետև դժվար է լսելը:

Ասում է.

-Շեշտը դրեք ճշտի և պրոֆեսիոնալիզմի վրա ու ջարդուփշուր արեք ամեն կեղծ բան:

-Շնորհակալություն, ցտեսություն:

-Նվաճումներ ձեզ, երեխեք:

Լույսը մեր աչքերում շատ է վառ. մարել չի ստացվի:

tatev tamrazyan erevan

Հանպատրաստից 12-երորդցին կամ խիստ լրագրողական

Ես, իհարկե, գիտակցում եմ, որ շատ ավելի գեղեցիկ թեմաներ կան գրելու, հիանալու ու ստեղծագործելու, բայց բարև քեզ, սիրելի դիմորդ, եթե դու էլ ես տասներկուերորդ անգամ խոստանում ինքդ քեզ, որ այս տարի շատ լավ ես սովորելու, ուրեմն բարև՜, ո՞նց ես:

Գիտես, ես լավ եմ, որովհետև դեռ չեմ կորցրել հավատս, թե կընդունվեմ, էն էլ՝ անվճար:

Չէ, ես ինքնավստահ չեմ, ճիշտ հակառակը, ասեմ ավելին՝ ինքնավստահ, հականիշը՝ Տաթև:

Դու հասցնո՞ւմ ես քնել, լավ, գոնե մեկ-մեկ, գոնե հազվադեպ պատահո՞ւմ է:

Եթե դու աղջիկ ես, հասցնո՞ւմ ես մազերդ հարդարել ու երեկոյան որոշել` ինչ ես հագնելու: Ա՜հ, կներեք, ինչ երեկո, լուսաբացին, լուսաբացին:

Իսկ եթե տղա ես, երևի չես հասցնում ընկերներիդ տեսնել:

Եթե դու հասցնում ես բոլոր տնայիններդ, վստահ ես, որ կընդունվես, ու միաժամանակ, այս ամենը համատեղում ես ապրելու հետ, այսինքն՝ զբոսնում ես, ֆիլմ ես նայում, Խորենացուց բացի ուրիշ գիրք ես հասցնում կարդալ, ուրեմն խնդրում եմ, գրիր ինձ, տուր անգին խորհուրդներդ: Սպասելու եմ:

Մի քանի ամիս առաջ գրել էի տասնյոթամյա աղջկա կյանքի սիրունությունների մասին, ամենօրյաների մասին. իրենք էլի կան, միշտ կան, բայց երկրորդ պլան են մղվել ու մի քիչ անտեսվել են տասնյոթամյայի կողմից: Ինձ օրվա մեջ սիրունությունն է պակասում, լույսը, զարմանքը: Բայց հոգուս մեջ միշտ կան, անբաժան են:

Ինձ հետ կռիվ տալուց, հեգնելուց, ամենավերջին ձևով պատժելուց, ինձնից նեղանալուց, ինձնից թաքնվելուց, փախչելուց, հեռանալուց, ինքս ինձ կարոտելո՜ւց հետո ինձ թեյ եմ լցնում, որ խմեմ, կուլ չի գնում. դասերս մնացել են:

Շարքայի՜ն, հերթակա՜ն, հասարա՜կ, ամենասովորակա՜ն շրջանավարտ լինելը ստիպում է վազել ժամանակի հետևից ու երբեք չհասնել: Ես անվերջ վազում եմ սլաքների հետևից ու չեմ հասնում, երևի ուրիշ ժամանակի մեջ եմ վազում, երևի պիտի մտքերս գրելու փոխարեն ինչ-որ դաս անեի, բայց չի ստացվում, սա ինձնից անկախ է ստացվում, ես կապ չունեմ, գրիչս էր` այս անգամ կապույտը:

Կներե՜ս, թուղթ, մի քիչ բարկացած էի ու քո վրա թափեցի չեղած թանաքս, ոչ կարևոր մտքերս, ու անլուրջ խոսքերովս նեղացրի քեզ:

Կներե՞ս:

Հ․ Գ. Ընդունվեմ, թե չէ, էլի երկնքի մասին կգրեմ…

tatev tamrazyan erevan

17 տարեկան աշխարհը

Երկինքը, արևը, փողոցը, մեր բակի պապիկը, մետրոն, դպրոցը, մայրիկն ու աշխարհը տասնյոթ տարեկան են:

Աչքս բացելու օրից մեր փողոցն եմ տեսել ու պատերին սպիտակով` մեր բակի երեխաների անունները: Հետո ծառերն եմ տեսել, որոնց վրա սպիտակով թվեր են գրված: Հետո երկինքն եմ տեսել` սպիտակով ներկված ամպերով: Հետո փողոցները` սպիտակ գծերով: Տասնյոթ տարվա, հավատարիմ ամենօրյաները նրանք են, նրանք բոլորրը` սպիտակով ներկված:

Մի քանի օրեկան տասնյոթ տարեկանի կյանքը շատ հետաքրքիր է: Ինձ հարցրին.

-Տաթև, քանի՞ տարեկան դարձար

-17

-Երանի քեզ

Մտածեցի` իրոք, երանի, տասնյոթերորդ գարունը չապրած, արդեն գիտես, պատկերացնում ես` ինչ ես սիրում կամ գուցե ում, ինչը կբարկացնի, և ում կլսես, թեկուզ հազար անգամ, թեկուզ նույն պատմությունը, թեկուզ գիտես վերջաբանը:

Տասնյոթ տարեկանում դու գիտես, որ սիրելի ցայտաղբյուրդ` ցածրահասակը, էլ ջուր չի նվիրելու:

Տասնյոթում դու հստակ գիտես` սիրելի գրողդ Բակունցն է, երազանքիդ վայրն էլ իր նկարագրած գյուղը: Երազանքի, որովհետև այդպես միայն իր աշխարհում է լինում, իսկ քեզ մեկ-մեկ հյուր է կանչում, երբ գիրքը ձեռքդ ես վերցնում:

Տասնյոթում դու հասկանում ես, որ սիրում ես ավտոբուսում` «Կանգնեք, նստող կա» ասողներին:

Տասնյոթում ցավով գիտակցում ես, որ տունդ փոքր է անտուն շներին պահելու համար:

Տասնյոթում հաշտվում ես, որ հիվանդանոցների բակերում կանգնելով, ոչ մի երեխայի չես օգնելու:

Տասնյոթերորդ տարում հենց իմացար` ինչ ես դառնալու, ամբողջ կյանքում ինչով ես զբաղվելու ու հենց տասնյոթերորդում իմացար, զգացիր, որ սպիտակից գեղեցիկ գույն դժվար էլ գտնես:

Տասնյոթ տարեկանում ես դեռ չեմ հասկանում` ինչու աշխարհը լցնել փուչիկներով, կենդանիներով, գույներով` բացառելով մարդկանց: Մի՞թե չի կարելի մարդկանց բնավորության գծերի ամենաանու՜շ համադրությունը ստեղծել:

Տասնյոթում դու սիրում ես ելույթը ձախողած դերասանին, ու ինչքան էլ գրկես, գիտակցում ես անզորությունդ` նրան սփոփելու:

Տասնյոթում մեկ է, չես հասկանում երկնքի կատարյալ լինելու գաղտնիքը, անվերջ նայել տալու բանալին, նրանով հավերժ զմայլվելու քմահաճույքը, բայց դա հրաշալի է. աշխարհում կա մի բան, որը կատարյալ է, անծայրածիր, անհատակ, ու որին արժի նմանվել: Կա:

Դու կարդացել ես գրքերի կես տոկոսը, եթե նույնիսկ ընթերցասեր ես քեզ համարում: Չէ՞ որ դու տասնյոթ ես ընդամենը:

Տասնյոթում դու սիրում ես քո տասնյոթ տարի ճանաչած մայրիկին, տունը, փողոցը, երկինքն ու բակի այն պապիկին, որ երբեք չի խոսում, որովհետև բառերը վշտի մեջ են քնել, բայց ամեն անգամ, երբ թոռնիկը կվազի, նա կարթնացնի բառերն ու կգոռա.

- Զգու˜յշ:

Ինձ թվում է երկինքը, ծառերը, մայրիկն ու բակի պապիկը հավերժ են եղել ու իրենց կյանքի 17 տարին ինձ են նվիրել` իրենց ճանաչելու: Բայց ագահության ինչպիսի դրսևորում, ես դեռ այսպիսի մի քանի տասնյոթեր եմ խլելու իրենց կյանքից, իրենց հավերժ կյանքից, իրենք միշտ ներկա պիտի լինեն:

Տասնյոթում ուզում ես այնպես ապրել, որ հախվերդյանական ջրափոսի մեջ երգեր որոնողներից լինես, ու նրա երանին քոնը լինի հիսունից առաջ ապրելու համար:

Տասնյոթ տարեկանում հավատում ես, որ ցայտաղբյուրը` փոքրիկը, ջուր կնվիրի։

tatev tamrazyan erevan

Մինչ հանդիպում

-Մա՛մ, կարմիր գրիչս ո՞ւր ես դրել:

Օրն անցավ: Խաչը դրվեց թվի վրա: Ի՜նչ շատ են էս օրերը, ամեն օր ջնջում եմ, չեն վերջանում: Ինքնասիրություն չունեն էս թվերը։ Ինձ էսքան ջնջեին, ամոթից փախել էի, քեզ էլ վերադարձրել տուն:

Կատակներիցդ նեղանալն ու աղջկական լացուկոծներն էլ հաշիվ չեն: Երեխեքի պահմտոցու պես: «Պաժառ ա»: Դո՛ւրս արի: Ինչքան վաղուց պահմտոցի չենք խաղացել: Ինչքան չեմ լացել ու նեղացել, որ էլի դու հաղթեցիր: Դու արագ ես վազում: Դե, հիմա էլ վազի՛ր ու տուն արի, արագ:

Հիշո՞ւմ ես բակի խաղողենին: Ամոթ էլ չունեինք, տարիքն առած ծառ էր՝ ծերունի, մենք կախվում էինք ոսկորներից ու ճոճվում: Չէ, դու էիր ճոճվում, իսկ իմ ձեռքերի վրա ուժ չկար: Գիտես, ինձ երբեք պետք չեկավ էդ ուժը ո՛չ ճոճվելու համար, ո՛չ էլ խնդիրներս ինքնուրույն լուծելու: Երևի ուժերս պարտքով քեզ եմ տվել, հավաքել եմ բոլոր «ուժեղներից», բերել, լցրել եմ գրպաններդ, որ դիմանաս մեզնից հեռու, ինչպես փոքր թաթիկներովս կոնֆետներ էի տալիս քեզ: Հետախո՜ւյզ: Դու կգտնես այն, ինչ թաքցրել են: Վստահ եմ: Կգտնես այն, ինչը պետք էլ չի, դու կլռես, երբ հարկավոր է ու կխոսես, երբ պահը գա: Դե, եթե կարող ես, մտիր սիրտս ու հետախուզիր բոլոր անկյունները ու գտիր քեզ համար պահված կոնֆետները: Ես վստա՜հ եմ քո արժանապատվության, ճշտապահության, ընկերասիրության ու մնացած բոլոր արժեքներիդ վրա: Ինձ պետք չի քեզ ամեն օր տեսնել, քո ձայնը իմ ականջներում լսվում է՝ որպես ամենաանուշ երգ: Ու քո ծիծաղը զրնգում է որպես կարոտի օրհներգ, որի ժամանակ ոտքի են կանգնում: Ոտքի են ելել սրտիս մեջ ապրող բոլոր զգացումները:

-Բանակում էն իմ տեսած ֆիլմի պե՞ս է:

-Մուլտֆիլմ ես տեսել:

Ուրեմն ես էլ չեմ սիրում մուլտֆիլմերը, եթե էնտեղ պիտի քեզ կարոտենք: Եթե պիտի նկարդ լինի ձեռքիս տակ: Ուզում եմ ես լինել ձեռքիդ տակ:

Հիշում եմ, որ ինձ չէր կարելի գալ էն տեղը, անունը էդպես էլ չսովորեցի, էնտեղ շատ տղաներ կային, իմ տեղը չէր: Ձեր բառերով եմ մտածում ու խոսում, ու եթե մի ժամանակ պիտի կասկածեի ասածիդ ճիշտ լինելու մեջ ու իմ առջև դրված արգելքները կասկածի տակ առնեի, հիմա գիտեմ, հաստատ գիտեմ, իմ մտածելակերպն է դարձել, դու ես էդպես ասել:

Անունդ գրել եմ ուզում, բայց ոչ մեկը չգիտի ժպիտդ՝ աչքերով ժպիտդ: Անունդ չեմ գրի, թող չիմանան ոնց ես ժպտում: Ես գիտեմ:

Մինչ նոր հանդիպում, եղբայր: