Սովորականից ուշ արթնացա, նախաճաշեցի ու գնացի համալսարան: Հա, մենք շաբաթ օրերին էլ ենք դասի գնում: Համալսարանից համարյա մեկ կանգառ ներքև եմ ապրում, բայց այսօր, չգիտեմ՝ ինչու գնացի կանգառ: Կանգնած փորձում էի հիշել այդ օրը տեսած երազս, երբ կանգառում հայտնվեց 58 համարի երթուղայինը:

-Նստի, աղջիկ ջան, լիքը տեղ կա:

-Ոչինչ, մի կանգառից իջնում եմ:

Միայն տեսնեիք երթուղայինում նստածներին, երբ հասկացան, որ ալարել եմ մի կանգառ քայլել: Հասանք համալսարան: Առաջին ժամի համար եկածներն արդեն տուն էին գնում: Բողոքում ենք, որ մի դասի համար եկել ենք համալսարան: Բա իրավաբանականի երեխեքը ի՞նչ անեն. 4 դաս իրար հետևից ֆրանսիացու լեկցիա են լսելու: Եկավ հավանականության տեսության դասախոս պարոն Գևորգյանն, ու սկսեցինք գործնական պարապմունքը: Կասկածելի հասկանալի էր երկրաչափական հավանականությունը, համենայնդեպս՝ անհասկանալի «քսին» և «օմեգան» էլ չկային: Ուրախությունս երկար չտևեց, երբ հասկացա, որ այս տարի էլ ենք ինտեգրալ օգտագործելու: Երբեք չէի մտածի, որ կհաշվեմ Հայկի ու Անիի հանդիպելու հավանականությունը՝ այն էլ երկրաչափորեն: Եթե հետաքրքիր է, ասեմ, որ եթե նրանք պայմանավորվել են հանդիպել 19:00-20:00-ի սահմաններում, և հանդիպանն առաջին եկողը 15 րոպե սպասելուց հետո կհեռանա, ապա նրանց հանդիպելու հավանականությունն է՝  7/16, եթե նրանց հանդիպման գալու պահերը տարբեր են: Գիտեի՞ք, որ Հին Հունաստանում մարդիկ երկրաչափական մարմիններն ու դրանց միջով անցնող հատույթներն ավելի լավ պատկերացնելու համար հանում էին իրենց աչքերը: Թե ինչ էր ակնարկում պարոն Գևորգյանը սա պատմելիս, կարելի է ենթադրել:

Գործնականը շուտ անցավ, գնացի տուն: Տատիկս ջերմություն ուներ, եթե հիվանդանում է, ապա շատ ծանր: Մի կերպ համոզեցի, որ թեյ խմի: Թեյ պատրաստելիս փորձում էի հաշվել, թե որքան կլինի իմ՝ տատիկից վարակվելու հավանականությունը, երբ լսեցի մլավոց: Մեր բակի կատուներից մեկն էր, որը միշտ մեր պատուհանի տակ պառկած է: Այնքան գեր է, որ ալարում է տեղից վեր կենալ:

-Ո՞նց ես, փիսո, կներես, մոռացել էի կերակրել քեզ: Սպասի՝ մի բան տամ:

Հավանականությունն այստեղ էլ ինձ հանգիստ չթողեց: Հիմա էլ սկսեցի մտածել, թե ինչքան է հավանական, որ փիսոն ինձ կսպասի, մինչև կերը տանեմ ներքև:

Կատվի հետ երկխոսությունից հետո տատիկին թեյ տարա, ու երբ քնեց, նստեցի բազմոցին՝ գիրքս շարունակելու: Դե, Հոլդեն, տեսնենք քո ու Սալլիի հանդիպման հավանականությունն ինչքան է:

Օգոստոսի 24-27 Վրաստանի Մառնեուլի շրջանում տեղի ունեցավ «One Caucasus 2017» ամենամյա երաժշտական փառատոնը: Փառատոնի մասին իմացել էի Վրաստանում ապրող իմ բարեկամներից: Փառատոնը հիմնվել է 2014 թվականին և ամեն տարի տեղի է ունենում Հայաստանին և Ադրբեջանին սահմանամերձ Ծերաքվի գյուղում: «Մենք ընտրել ենք Մառնեուլին, քանի որ այն հայտնի է որպես մի շրջան, որտեղ տարիներ շարունակ կողք կողքի խաղաղ ապրում են բազում էթնիկ և կրոնական խմբեր: Կովկասը համարվում է բազում հակամարտությունների տարածաշրջան, այդ պատճառով մեր նպատակն է՝ հատկացնել անվտանգ և ոգևորիչ միջավայր ողջ Կովկասի տարածաշրջանի երիտասարդների հանդիպումների և համագործակցության համար»,- ասում են փառատոնի կազմակերպիչները: Եվ ես միանշանակ համաձայն եմ նրանց հետ: Ամեն տարի այստեղ գալով՝ ականատես եմ լինում հայ-ադրբեջանական-վրացական բարեկամական հարաբերություններին: Նույնիսկ սահմանին հայ-ադրբեջանական հակամարտությունների ժամանակ Մառնեուլիում ապրող և առևտուր անող հայերի ու ադրբեջանցիների միջև ագրեսիայի և թշնամության ոչ մի նշաններ չկային, ինչը չեմ կարող ասել Սադախլոյի շրջանի մասին: Թե՛ 1918 թվականին, թե՛ 2016-ի ապրիլյան դեպքերի ժամանակ Սադախլոն փակել էր ճանապարհները հայ առևտրականների համար: Մառնեուլի շրջանի ադրբեջանցի, հայ և վրացի բնակիչները մեծ բողոք ներկայացրին Վրաստանի կառավարությանը, ինչից հետո հայերին նորից թույլ տվեցին ներս մտնել Սադախլո՝ առևտուր անելու:

Վերադառնանք «One Caucasus» փառատոնին: Այս տարի փառատոնին մասնակցեցին երաժիշտներ ավելի քան 15 երկրներից` Վրաստան, Ադրբեջան, Հայաստան, Գերմանիա, Հնդկաստան, Քենիա, Ռուսաստան, Ֆրանսիա, Լեհաստան, ԱՄՆ, Թունիս, Ուկրաինա և Նեպալ: Փառատոնը միավորում է ոչ միայն երաժիշտների, այլ նաև արվեստագետների, անիմատորների, ճարտարապետների և կամավորների թե՛ Կովկասից, թե՛ ամբողջ աշխարհից: Հայաստանից մասնակցում էին «Ջրիմուռներ»-ը, «Marbey» ջազ խումբը և «Վիշապ» անսամբլը: Ցավոք սրտի, չհասցրի նրանց կատարումը լսել: Բայց լսեցի մի շարք այլ կատարողների և անկեղծ ասած՝ շատ տպավորված եմ նրանց յուրօրինակ ոճերով: Ինձ համար ամենատպավորիչներից մեկը Լեհաստանից եկած «Psio Crew» խումբն էր, որը համատեղում է լեհական ազգային երաժշտությունը ժամանակակից ոճի և մեծ էներգիայի հետ: Հնչողությունը տարօրինակ, բայց միևնույն ժամանակ՝ հետաքրքիր էր: Նրանք ընդամենը մի քանի րոպեում ակտիվացրին հազարավոր հանդիսատեսների: Շատ հավանեցի:

Կարծում եմ` «One Caucasus» երաժշտական փառատոնը միջացառում է, որն ուղղված է տարբեր ազգերի մարդկանց միմյանց հետ համախմբելուն և ուղղակի լավ ժամանակ անցկացնելուն:

Ամեն ինչ սկսվեց նրանից, որ էլեկտրոնային փոստիս մի նամակ եկավ. «Հարգելի Անետա Բաղդասարյան, շնորհավորում ենք, դուք ընդունվել եք ինտերնետ կառավարման հայկական դպրոց»:

Անմիջապես գրեցի Անուշին.

-Ան, լսի, մենք գրանցվե՞լ ենք ինչ-որ ինտերնետ կառավարման դասերի:

-Չէ, Անետ, ես չեմ գրանցվել:

-Լավ, երևի էլի համալսարանի խմբում էին գցել, ես էլ գրանցվել եմ ու մոռացել դրա մասին:

Պարզվեց, որ իրոք մի քանի ամիս առաջ համալսարանի խմբում նկատելով հայտարարությունը՝ որոշել էի գրանցվել:

Դասերի առաջին օրն առավոտյան դուրս եկա տանից և ուղղվեցի դեպի կանգառ: Հեռախոսիս դեռ նամակեր էին գալիս, այս անգամ երգչախմբի երեխաներն էին: Արդեն երրորդ շաբաթն էր, որ պլանավորում էինք քաղաքից դուրս գնալ:

«Բայց այսօր երեկվա համեմատ հով է»,- մտածեցի ես ու մինչև կհասցնեի կապել սպորտային կոշիկներիս արձակված կապերը, կանգառում հայտնվեց ավտոբուսը: Նետվեցի ներս: Ավտոբուսում ինձ սպասում էր մի անակնկալ: Պատուհանի մոտ, հենց այնտեղ, որտեղ միշտ ես եմ կանգնում, կանգնած էի մեկ ուրիշը ու իր տեսքով հասկացնում էր, որ բոլորովին չի պատրաստվում ինձ տեղ զիջել: Շոգն արդեն հարձակվել էր Երևանի վրա:

-Աղջիկ ջան,- հնչեց մի կնոջ ձայն,- ես հիմա կիջնեմ, դու արի նստի իմ տեղը, այստեղ հով է:

Այդ կինն իմ փրկիչն էր: Այդ օրվա երկրորդ անակնկալը խցանումն էր,որի պատճառով ուշացած հասա դասի: Մտնելով դահլիճ` նկատեցի ծանոթ դեմքեր: «Լավ ա, համալսարանից էլ մարդ կա»: Քանի որ ես ինտրովերտ եմ, այդ փաստն ինձ անչափ ուրախացրեց: Մի քիչ անսովոր էր մեկամսյա դադարից հետո նորից դասի գնալ ու լեկցիա լսել: Ինձ ստիպում էի ուշադիր լսել ու չշեղվել: Կամաց-կամաց դասերն ավելի հետաքրքիր էին դառնում: Այնքան նոր տեղեկություն ստացա ինտերնետի և այն կառավարելու մասին: Իմացա, թե ինչպես և ինչի համար է ստեղծվել ինտերնետը: Մեզ բացատրեցին, թե ինչ են կիբերհանցագործությունները և ինչպես պաշտպանվել դրանցից: Հրավիրված էր «Մայքրոսոֆթում» աշխատող մեր հայրենակից Լևոն Հովհաննիսյանը: Նրա դասն ամենահետաքրքիրն էր ինձ համար:

Ժամը հինգին ավարտվեց վերջին խոսնակի դասը և ես դուրս եկա դահլիճից: Այնտեղ ինձ սպասում էր երրորդ անակնկալը:

-Անետ,- հանկարծ լսեցի անունս,- ի՞նչ ես անում այստեղ:

Դա Լաուրան էր, իմ երգչախմբից:

-Լաուր, ես դասերի եմ գալիս, բա դո՞ւ:

-Ես էստեղ աշխատում եմ:

-Լառ, ինչ լավ ա քեզ տեսա, կարոտել էի: Տեսնում ես, չէ՞, էլի չենք կարողանում հարմար օր ընտրել:

-Հա, հեսա 10 հոգով ենք գնալու քաղաքից դուրս:

Լաուրայի հետ զրուցելուց հետո դուրս եկա և ուղղվեցի դեպի կանգառ: Արևը համառորեն չէր պատրաստվում նահանջել: Մի պահ մտածեցի՝ մետրո իջնեմ, հովանամ, բայց ծուլացա ու գնացի կանգառ, այնտեղից ուղիղ մեր տան դիմաց հասնող երթուղայինը նստեցի: Վատ միտք էր: Բարեբախտաբար, երթուղայինում էլ գտնվեց կին-փրկիչ: Նա նստած էր կողքիս և իրեն հով էր անում իր մեծ չինական հովհարով: Այդ հովհարի հովից ինձ էլ հասավ:

Կանգառում նորից համարյա ինձ նետեցի երթուղայինից դուրս և վերջապես հասա տուն: Ընկա բազմոցին ու երևի մեկ ժամ այդպես անշարժ պառկած էի: Մտքում վեր էի հիշում անակնկալներով լի օրն ու իմ փրկիչներին: Վաղը մետրոյով կգամ տուն:

Անցած ամառ` համալսարան ընդունվելուց հետո, տատիկիս հետ որոշեցինք գնալ իրենց գյուղ հանգստանալու: Առաջ համարյա բոլոր ամառներն այնտեղ էինք անցկացնում, բայց տատիկս` առողջական խնդիրների պատճառով, արդեն երկար ժամանակ է, ինչ չէր եղել հարազատ գյուղում` Շահումյանում: Եվ քանի որ այդ տարի շուտ ավարտեցի քննություններս, տատիկիս համոզեցի ինձ հետ գալ գյուղ: Գյուղ գնացինք տատիկիս, իր քրոջ և նրա թոռների հետ: Հա, մոռացա ասել` տատիկիս ընտանիքը շատ մեծ է. ինը երեխա են` հինգ եղբայր ու չորս քույր: Եղբայրներից փոքրն ու քույրերից մեկն ապրում են գյուղում:

Երևի բոլորս էլ գոնե մեկ անգամ եղել ենք գյուղում: Պարզ է, որ այնտեղ օդը մաքուր է, բնությունն ուրիշ է, մեքենաներ չկան, միրգն ու բանջարեղենը էկոլոգիապես մաքուր են և այլն: Սա բոլորն էլ գիտեն: Ես ասում եմ` Շահումյանը գյուղ է, իսկ տատիկս միշտ հպարտորեն ասում է` ավան:

-Առաջ մեր Շահումյանը մեծ ավան էր, բալես: Էստեղ ամեն ինչ կար` կինոթատրոն, հինգից ավել դպրոց, առևտրի կենտրոն, հյուրանոց, գործարաններ: Մեր մոտ նույնիսկ Թիֆլիսից էին գալիս, որ առևտուր անեն,- պատմում էր տատիկս, որպեսզի ճանապարհին չձանձրանանք:

Երբ անցանք Վրաստանի սահմանը և մտանք գյուղ, տատիկիս դեմքի արտահայտությունը միանգամից փոխվեց:

-Էհ, էս էլ մեր Շահումյանը, հասանք: Այ նայեք, Էս մեր հայրական տունն ա, էստեղ ենք մեծացել: Մարետ, հիշու՞մ ես: Էս էլ մեր դպրոցն ա, պոչտան…

-Անետ մորքուր, ո՞նց ենք ստեղից թեքվում,- հարցրեց Սպարտակը` տատիկիս քրոջ թոռը:

-Ուղիղ գնա ու թեքվի աջ, այ էն ծառի մոտից:

Դատարկ ու քարքարոտ փողոցներով վերջապես հասանք տատիկիս քրոջ տուն, ով մեր գալուց մի շաբաթ առաջ արդեն պատրաստվել էր ամեն ինչին:

-Էս խի՞ ուշացաք, րախեք:

-Ալավերդու ճանապարհները փակ էին, մորքուր, դրա համար Ստեփանավանով եկանք,- ասաց Սպարտակը:

Հանեցի սպորտային կոշիկներս ու ընկա մահճակալիս վրա:

Շահումյանի մոծակներն այնքան էին ինձ հավանել, որ չէին թողնում հանգիստ քնել: Գնացի պատշգամբ: Սարերից լսվում էր բորենիների ոռնոցը: Անկեղծ ասած, վախեցա մի քիչ: Մթությունն էլ մի կողմից: Միայն մի բան էր երևում` առաքելական եկեղեցու խաչը: