Anush abrahamyan

Հիշողությունների ցուցահանդես-վաճառք

Վարորդը հարմար տեղավորվեց և գործի գցեց շարժիչը: Անձրևը չէր դադարել, աշնանային այդ օրը մի տեսակ շատ թաց էր, ասես մտածված չէր դադարում, ու ասես դա էությունները կապելու փորձ էր, ես հաստատ չգիտեմ: Ինչպես չգիտե՞մ՝ ինչո՞ւ պատուհանից չնայեցի այդ կնոջը՝ գոնե աչքերով նրան ուղեկցելու համար: Հավանաբար, դա կապված էր վերջին հայացքից ունեցածս վախի հետ: Դա այն վերջին հայացքն էր, որ քեզ հաշվետու էր դարձնում: Գուցե մի քանի քայլ ցեխոտ ճանապարհով անցնելուց հետո նա իր արցունքների հետ մաղվի ու վերջանա:

Տիկին, ես գիտեմ, որ Դուք սա երբեք չեք կարդա: Չնայած դրան՝ չեմ գրում Ձեր վերջին խոսքերն ու մահվան մասին Ձեր տեսակետը: Կգրեմ մի քանի բան ընդամենը՝ ոչ մեկին չնեղացնելու համար:

Որոշել էի հանգստյան օրերս անցկացնել հարազատներիցիս մեկի տանը ու գլուխս մի քանի օրով ազատել դասերի մասին մտածմունքներից: Շնչակտուր ինձ ներս գցեցի մեքենան և ուշացողի դժկամ հայացքս բոլորի վրա սահեցնելով հասկացա, որ ոտքի վրա պետք է անցնեմ ոչ երկար ճանապարհը: Այդ պահին մի երիտասարդ, միանգամայն գոհ իր արարքից, ոտքի կանգնեց, ու հայացքով առաջարկեց նստել: Շնորհակալություն ասացի ու նստեցի:

Շունչս դեռ տեղը չէր եկել, երբ վերջապես վարորդը հիշեց իր առաքելության մասին: Նկատեցի կողքիս նստած կնոջ պաղ հայացքը, որը կարծես մանրամասն ուսումնասիրում էր շրջապատը: Գուցե մտածում էր՝ ինչ գեղեցիկ է աշխարհը անձրևի տակ, կամ ինչու են մարդիկ սարսափահար փախչում ու թաքնվում անձրևից: Սկսեցի չդադարող անձրևի մասին մի քանի բան ասել, բայց նա ձևացրեց, թե չի լսում ու շարունակեց դուրս նայել պատուհանից: Փաստորեն, ես անգամ մի հայացքի չարժանացա: Ահ, իր գործն է:

Որոշեցի էլ հայացք չմուրալ ժլատ կնոջից ու ինքս իմ վրա թեթևակի բարկացած՝ աչքերս կախեցի: Մտածում էի՝ ինչպես կանցնեն այդ մի քանի օրերը, ու ես արդյո՞ք կկարողանամ վերջացնել ու ճիշտ ժամանակին վերադարձնել գրադարանից վերցրած գիրքը: Անձրևը շարունակում էր համառել:

-Սիրո՞ւմ ես անձրևը:

-Ոչ այնքան շատ:

-Ինչո՞ւ:

-Մի բան ինձ վանում է:

-Իսկ աղջիկս քո տարիքում շատ էր սիրում: Ուրիշ էր, շատ էր տարբերվում իր ընկերներից: Բայց հաճախ դրա համար նրան ապտակում էի:

Կանգ է առնում: Թույլ ժպիտով նայում ինձ ու շարունակում.

-Մի անգամ դասերի վերջանալուց մեկ ժամ ուշ եկավ տուն: Ամբողջովին թրջված էր, բայց բարձր տրամադրութամբ: Հարցրի՝ ինչու է ուշանում, երբ տանը այդքան գործ կա անելու: Հաջորդ օրը ծննդյանս օրն էր, ու հյուրեր էին գալու: Չպատասխանեց: Մի քանի անգամ էլ հարցրի, էլի չպատասխանեց, բարկացա ու ապտակեցի: Նա սկսեց լաց լինել, պայուսակից հանեց ինչ-որ գեղեցիկ փաթեթավորված տուփ ու տվեց ինձ: Հասկացա, որ ամեն ինչ փչացրի ու անտանելի վատ զգացի: Բայց դա ոչնչով չօգնեց. նա արցունքները սրբելով գնաց իր սենյակ: Մի քանի օր հետո նա չէր էլ հիշում՝ ինչ էր եղել այդ օրը: Չնայած՝ լավ էլ հիշում էր, ուղղակի կարողանում էր լավ ձևացնել: Ես այդ ապտակը երբեք չմոռացա: Ու գիտե՞ս, դա այն հիշողությունն է, որը ոչ մի կերպ իր սրությունը չի կորցնում, ամեն անգամ ծակում է:

Նա լռեց: Հոնքերը մոտեցան իրար, ձեռքը տարավ աչքերին, բայց չնկատեցի արցունքները: Գուցե էությունն էր լացում, դրա համար արցունքներ չկային: Այդքանով հիշողությունները չվերջացան: Թվում է՝ ամբողջ ճանապարհը, չդադարող անձրևը նրան հնարավորություն էին տվել ասելու տարիներ շարունակ իրեն տանջած խոսքերը, թվում էր՝ իր համար նշանակություն չուներ՝ ով կնստեր իր կողքին, նա, միևնույնն է, կխոսեր, նա կփորձեր հանգստանալ: Ինչևէ:

Զգացմունքները երբեք տառերի չեն վերածվելու, իսկ եթե ցանկանում ես վերածել, ուրեմն պետք է ժլատ գտնվես, որ քեզ էլ մի բան մնա, որ քո մութ խորքերում միշտ արձագանքի նրա ձայնը:

Շուտով հիշողությունների ճանապարհը վերջացավ, նա նայեց ինձ մի վերջին հայացքով: Չժպտաց: Կարծես գիտեր, որ տխրությունն իր դեմքին սազում է: Իջավ մեքենայից ու արագ կորավ մարդկանց մեջ: Ես, չգիտեմ՝ ինչու, չնայեցի նրա ուղղությամբ մի վերջին անգամ:

Տիկին, այժմ ինչքան կուզեի, որ այդ օրը անձրևոտ չլիներ, ու ես երբեք քեզ ժլատ անվանած չլինեի: