Տարիներ առաջ, խոտհունձի ժամանակ, երկու երիտասարդ Լեռնավանի սարերում հանդիպում են համագյուղացի մի տարեց մարդու։ Հնձվոր ծերունին գլուխը դրած մի քարի քնով էր ընկած․
-Այ քեռի, էդ ընչի՞ ես էդ չոր քարին գլուխդ դրել, գոնե պենջագդ ծալե, դիր գլխուդ տագ։
- Է՜հ, տղե՜ք ջան,- տեղում թեքվելով պատասխանում է ծերունին,- էս գլխուն էս էլ է շադ ․․․

Հենց այսպես են ծնվել ժողովրդական իմաստաբանության անգին գոհարները։ Ոտքի վրա, աշխատանքի ու հանգստի ընթացքում, միանգամից։ Այդ մտքերն արտահայտողները շատ հաճախ հասարակ ռամիկ մարդիկ են, բայց չէ՞ որ հենց այդ ժողովրդից իմաստուն, ոչ ոք ու ոչինչ երբեք չի եղել ու չի լինի․․․
Ձեզ եմ ներկայացնում ժողովրդական բանահյուսության գոհարներ Լոռու մարզի Լեռնավան գյուղից:

1. Համեն ղուշ իրա երամի հեդ դի քելե:
2. Ամանն ինչքան խուփ մնա, էնկան միջինը համով գմնա:
3. Մերը «մե՜ր, ե՛կ»-ն է մաշե:
4. Որ տան կատուն նիհար, շունը՝ գեր. էդ տան աղջիկն առ ու բեր:
5. Ոչ ոռ ունի, ոչ փաչա, շունը վրեն չի հաչա:
6. Անոտի մարդու հետ շունն էլ ճամպա չի էրտա:
7. Մարդ կա իրիցին գսիրե, մարդ կա՝ իրիցկնգան:
8. Գոջին կեղդ ուդելը մորեն գսորվի:
9. Շունն իրա կեղդն ուդելը չի թարգե:
10. Փապախդ ծեձե, ծեձե, դիր գլուխդ:
11. Կեսուր՝ կեսը սուր:
12. Արևը չարոխին զոռեց, չարոխն էլ՝ ոտքին:
13. Տա լակուն, որ տա ձակուն, որ տվեց ձակուն, էն չի տա լակուն:
14. Մահանա բալեն՝ կշտանա նանեն:
15. Շեմ շլորիկ, խուփ գլորիկ:
16. Նմանվան խնամվան:
17. Էշին նստելը մե այիբմ է, հնգնելն՝ երգու:
18. Ղալավն (աթարի կույտ) որ շադ ուռավ, բլի գը:
19. Էշը իշու քովը կաբես, յա առեն կառնի, յա փառեն (կամ լավը կսովորի, կամ՝ վատը)։
20. Հերսը հելնի կդրե գլուխ, հերսը հիճնի՝ չկա գլուխ:
21. Եզն, որ գնգնի, դանգվորը գշադնա:
22. Աձան հավը կչկչան կեղնի:
23. Լավ մարդու ձեռները կռճամանն է լվացած:
24. Սուդ հիվանդ էղե, վանկի հավերը կուդեն:
25. Հուրդեղ մալեզ, էնդեղ խլեզ (Որտեղ հաց՝ էնտեղ կաց):
26. Օրը՝ մալեզ, օրը՝ խլեզ (Այսօրվա օրով ապրող):
27. Պար ես մդէ, շորորաս դի:
28. Հարի պալդոնդ հակնիս, ավտոբուսն էլ կերտա:
29. Սեր էնողին սեյրան կթվա (Կողքից նայողին հեշտ կթվա):
30. Մե «չէ»-ն հազար չարե կազադե: