Meri Gevorgyan tavush 2

«Բանաստեղծության հազարամյա խորհուրդը»

Փորձում էի գրել մի փոքրիկ էսսե մեր հայ բանաստեղծների մասին: Հետո կարդացի Հրանտ Թամրազյանի «Բանաստեղծության հազարամյա խորհուրդը» գիրքը, որը ավելի լայն և պատկերավոր է նկարագրում մեր մեծերի գործն ու գործունեությունը։ Գրում եմ այդ գրքով ներշնչված:

Բանաստեղծ. կյանքի ծովի մեջ երերող, աստվածայինի և սատանայականի միջև տառապող այդ անհատը։ Բանաստեղծն է թանձր մթնոլորտից բարձրացնում բանական մարդու և կյանքի լուսավոր գաղափարը։ Ծանր գիշերների մթնոլորտում նրանք հաճախ են զբաղվում ինքնախարազանմամբ։

Ես բանաստեղծ չեմ, սակայն փորձում եմ բանաստեղծական փոքրիկ շտկումներ կատարել։

Մեր մեծերի հպարտ ու հզոր սրտերը, ազատ ու ստեղծագործ մտքերը նոր ուժով շարունակել են վեճը կյանքի և աշխարհի դեմ, ինչպես Թումանյանը, ինչպես Դուրյանը, Իսահակյանը, Տերյանը, Չարենցը և շատ ու շատ ուրիշներ։

Իսկապես, թե՛ վաղ շրջանի օրագրերը, թե՛ նախորդող մի շարք բանաստեղծություններ, որոնք հնչել են մեր բանաստեղծների շուրթերից, ցույց են տալիս, որ կյանքի տրամադրություններն ու խոհերն ունեն հեռու և մոտ ակունքներ՝ նման տրամադրություն, արդեն և հայրենիքի, և կնոջ սիրո առիթով, հնչում է 1903 թվականին.

Օտար, ամայի ճամփեքի վրա

Իմ քարավանս մեղմ կը ղողանջե,

Կանգնի՛ր, քարավանս, ինձի կը թվա,

Թե հայրենիքես ինձ մարդ կը կանչե։

Մի ուրիշ հզոր ու դառնացած բանաստեղծ՝ Ֆրիկը, միջնադարյան քաղաքական ու բարոյական անլուր աղետների մեջ գրում է.

«Այս կնայքը գուբ է խավար,

Եվ ի ձեռինդ լապտեր չունիս»։

Այս մեծ թեման՝ աշխարհի և մարդու մասին, այս բարոյական հակամարտությունը շարունակվում է հետագա բոլոր դարերում։

Այս ամենը ես ասում եմ, քանի որ ճիշտ չեմ համարում մեր հայ գրականությունից «հայ» բառի անտեսված դուրս շպրտումը: Գիտենք, որ մեր հայ բանաստեղծներն են բերել իրենց ապրած ժամանակի շունչը, նրանց ցավի և ատելության մեջ է երևում մի ուրույն հոսանք, որ կոչվում է ժամանակակից ապրումների բաղադրիչ։ Եվ «հայ» բառը հանելով, ես դառը խոսք եմ ասում «մունդիրներին» և մեր հնազանդ ժողովրդին։