Դառը մանկություն

Լուսանկարը` Արտյոմ Մամյանի

Լուսանկարը` Արտյոմ Մամյանի

Այս պատմությունը այն մասին է, որ կյանքն ինչքան դաժան էլ լինի, պետք է առաջ գնալ:
Ինչքան էլ, որ դժվար լինի այս պատմությանը հավատալը, սակայն սա իրական պատմություն է:
Չորս երեխաների հայրը գնացել էր պատերազմ, իսկ մայրը աշխատում էր դաշտում՝ կժով ջուր էր տանում բանվորների համար: Մի անգամ ճանապարհին լսում է, որ Գերմանիան գրավում է Մոսկվան: Վատանում է: Դաշտի աշխատողները նրան տուն են հասցնում: Այդ ժամանակ էլ տանը լինում է միայն մի երեխան՝ Ժորիկը, որը վեց տարեկան է լինում: Ուղարկում է նրան հարևանի՝ Մարեն տատի մոտ: Մինչ Մարեն տատի գալը կինը արդեն մահացել էր: Երեխաների հոգսը մնում է նրանց տատի վրա: Նրանք երկու, չորս, վեց և ութ տարեկան էին: Այլևս ճար չունենալով, երկու երեխաներին դնում է խուրջինի մեջ և տանում Նոյեմբերյանի մանկատուն: Հետ է վերադառնում և գնում իրենց գյուղի գյուղապետի մոտ և օգնություն է խնդրում, բայց գյուղապետը նրան ասում է, որ դաշտը լիքը ցորեն ու գարի է, թող գնա, հավաքի և պահի թոռներին:
Դաշտում գործ անելու ժամանակ դաշտի տերը գալիս է և ասում նրան, որ դուրս գա դաշտից, տատը պատմում է իրողությունը, բայց տերը նրան չի լսում: Գալիս է ձիով մի քանի անգամ անցնում տատի վրայով: Տուն հասնելուց մի քանի րոպե հետո տատը մահանում է:
Երեխաները ունենում են երկու հորաքույր և մեկ մորաքույր, ով ամուսնացած է լինում: Ասում են մորաքրոջը, որ գա ապրի այդ տանը և պահի երեխաներին: Թվում էր, թե ամեն ինչ լավանում է, բայց մորաքույրը գալիս է, տիրանում տան ունեցվածքին, տնից դուրս հանում երեխաներին: Ժորիկը և Ռիման մնում են դրսում: Մարդիկ տեսնում են նրանց, խղճում և Ռիմային աշխատանքի տեղավորում՝ որպես նամակատար: Ձմռան բուք ու բորանին ոտաբոբիկ, կարմրած, և ուռած ոտքերով նա նամակներ էր հասցնում հասցեատերերին: Հորաքրոջ տղաներից մեկը, ով բավականին լավ է ապրելիս լինում, խղճում է Ռիմային և տանում իր մոտ: Պահում է նրան իր մոտ, մեծացնում և ամուսնացնում:

Լուսանկարը` Արտյոմ Մամյանի

Լուսանկարը` Արտյոմ Մամյանի

Ժորիկը քրոջը տանելուց հետո մնում է միայնակ: Այդ մի մատ երեխան փախչում է իրենց գյուղից և գալիս Նոյեմբերյան: Դռներ է ծեծում, խնդրում աշխատանք: Մի դուռ է բացում, տեսնում է՝ մի տղամարդ է նստած: Քարտուղարուհին փորձում է նրան դուրս հանել, բայց այդ մարդը ասում է նրան, որ նստի: Հարցնում է, թե ինչի համար է եկել իր մոտ: Ժորիկը պատասխանում է, թե աշխատանք փնտրելու: Դա լսելուց հետո միանգամից զանգում է Կողբի փայտամշակման գործարանի տնօրենին և ասում, որ տղային անպայման գործի տեղավորի: Մինչ նախագահի մոտ գնալը, տղային հարցում է, թե ինչ է անելու: Ժորիկը պատասխանում է, որ իր հայրը դուրգար (փայտամշակման արհեստավոր) է եղել, և իրենց տանը մնացել են հոր գործիքները: Գնում է գործիքները լցնում մի պարկի մեջ և հետ վերադառնում:
Տանում են արհեստավորի մոտ, ում անունը Ասատուր էր: Մի քիչ զրուցելուց հետո հարցնում է Ժորիկին.

-Քաղցա՞ծ ես:
Բայց Ժորիկը չգիտեր, թե ինչ է նշանակում «քաղցած լինել», և ոչինչ չի խոսում: Ասատուրը հանում է հինգ ռուբլի, տալիս է տղային: Ժորիկը միանգամից վազում է խանութ՝ հաց գնելու: Գալիս պառկում է անասնագոմի խոտի մեջ, քնում: Առավոտը չի կարողանում արթնանալ, ձյուն է գալիս նրա վրա, և տղան հիվանդանում է: Տանում են մորաքրոջ մոտ: Լավանալուց հետո նորից գալիս է Կողբ:
Այդ օրը ֆիլմի ցուցադրությունից հետ վերադառնալիս գործարանի աշխատողներից Դարչոն տեսնում է, որ արհեստանոցից ծուխ է դուրս գալիս: Գնում է տեսնում, Ժորիկը պառկել է թեփի վրա, վառել վառարանը և քնել: Դարչոն բարկանում է նրա վրա, վերցնում դույլով ջուրը և հանգցնում կրակը: Ժորիկը մտածում է, որ այդտեղից էլ են դուրս անելու: Բայց Դարչոն բարի մարդ էր, տանում է իրենց տուն, և երեք օր նա մնում է այնտեղ: Հետո որոշում են տղային տալ իրենց հարևանուհուն, ով ծեր կին էր՝ Նազան տատը: Նա ոչ մի ժառանգ չի ունենում և ուրախությամբ ընդունում է տղային:
Մինչ բանակ գնալը Ժորիկը ոչ մի կապ չի ունենում քույրերի հետ: Գնում է բանակ, հետ գալիս, ամուսնանում Մարուսյայի հետ: Ամուսնանալուց հետո տեղափոխվում են Վրաստան: Վեցուկես տարի ապրում ու աշխատում են այնտեղ:
Վրաստանում ապրելու ժամանակ նրանք բնակվելիս են լինում թուրքի տանը, որը Քուռ գետից հեռու էր հինգից վեց մետր: Սովորական օրերից մեկն էր, երբ դրսում սկսեցին գոռալ, օգնություն կանչել: Մարուսը և Ժորիկը տնից դուրս են գալիս և տեսնում, որ իրենց երեխաներից մեկը և հարևան երեխաներից մեկը ընկել են Քուռ գետը: Նրանց երեխային հաջողվում է դուրս բերել գետից, իսկ թուրք երեխային՝ ոչ:
Այս դեպքից հետո գալիս են Հայաստան, տուն կառուցում, և մինչև հիմա էլ ապրում են այդ տանը:
Փետրվարի քսանհինգին կլրանա Ժորիկ պապի ութսունմեկ ամյակը:
Ցավոք, ճակատագիրը նման դաժան ճակատագրեր մեկ կամ երկու հոգու համար չի պատրաստել: