Տխրություն, հույս, որը կարծես մարում էր դարերի հետ: Գյուղ, շատերի կողմից մոռացված: Գյուղ, որը դարերի պատմություն ունի:

Կործանված վա՞յր, չէ, սա հաստատ տեղին չի լինի այս գյուղի համար: Մի ճրագ, որը պահում է այստեղի շունչը: Վառվող մոմերի ծուխ, որ պատուհանից դուրս գալուն պես առավոտ ծեգին թակում է գյուղացիների դուռը և նրանց կանչում եկեղեցի:

Այո՛, ճիշտ նկատեցիք, մեր միակ հույսը Սուրբ Ստեփանոսն է: Միայն եկեղեցու կառուցումը գյուղին զարթոնք պարգևեց: Արտագաղթը գյուղում հասել է գագաթնակետին: Տներ, որոնց դռների վրա ժանգոտ կողպեքներ են ամրացված:

Ա՜խ, այս կյանքը, որ ստիպում է մարդկանց հեռանալ իրենց ծննդավայրից: Իսկ գիտե՞ք ինչու իմ և մյուսների ընտանիքները մնացին: Հայրենասիրությո՞ւն, ոչ դա չէ պատճառը: Պատճառն այն է, ինչպես ասում է տատս. «Մենք կարալ չենք էսքան տիժարությամբ ստեղծած ապրուստը թողանք ու քինանք»: «Ապրուստ», որը վաստակել են 4 կմ ոտքով անցնելով, հող մշակելով և ստացված բերքը սպասվածից ցածր գնով վաճառելով:

Այս ամենի միջով 10 տարի անցնում եմ ես: 7 տարեկանից ոտքով, ավտոբուսով, կամ էլ «պատահականով» ծնողներիս հետ գնում եմ դաշտ՝ Ունքնուկալեր: Հետաքրքիր է, չէ՞, անվանումը: Սա ժառանգություն է և այն էլ արյան գնով վաստակած: Ըղուվերձ, նաև դաշտերին են անուններ դրել՝ Ունքնուկալեր, Ուշտափա, Բհառու քոլ, Անի տափ, Մարահունջ, Տերտերի արտ, Լղատափ, Փահուրվանց, Գյոլկապ, Մեյդաններ, Դուզեր, Քիրատաշտ, Իրիմիս, Ճաճնի ալի սըռ: Բայց պապերը գյուղի անունըԴարբաս են կնքել: Դարբասը Օրբելյանների բնօրանն է: Պատմություն, որը այժմյան սերունդը պահպանում և սերտում է:

Այս տարի հայրիկիս հետ դաշտից ոտքով քայլում էինք գյուղ տանող ճանապարհով: Տեսանք զբոսաշրջիկներով լի ավտոբուս, նրանք կանգնեցին ու հարցրեցին.

-Բարև Ձեզ, որ խնդրենք, կասե՞ք ինչքան է այստեղից Սահյանի տուն-թանգարան տանող ճանապարհի հեռավորությունը:

-Մոտ 9կմ, բայց մինչև Լոր հասնելը երկու գյուղ կա,- ասացի ես:

-Երկու գյու՞ղ, իսկ ո՞ր գյուղերն են:

-Դարբասը և Գետաթաղը:

-Ինչ հպարտությամբ ես ասում Դարբաս,- նկատեց նրանցից մեկը:

-Իսկապես հպարտություն է, իսկ կա՞ էնպիսի մեկը, ով իր ծննդավայրով չի հպարտանում:

Նրանք իմ այս խոսքից հետո ժպտացին և առաջարկեցին ինձ ու հայրիկիս հասցնել գյուղ: Ճանապարհին ես ներկայացրեցի մեր գյուղի պատմությունը, և դա հետաքրքիր էր նրանց: Հետո առաջարկեցի շրջել գյուղով և տեսնել տեսարժան վայրերը: Նրանք չմերժեցին, ավելին, շատ ուրախացան իմ առաջարկից:

Ես շատ եմ սիրում իմ գյուղը, նրա պատմությունը: Մեր գյուղ ոտք է դրել անգամ Նժդեհը Զանգեզուրի պաշտպանության ժամանակ: