nare hovhannisyan

Իմ մեծ սերն ու գալակտիկան

Երբ բառերի, վերջակետերի, ստորակետերի ու մնացած այլ կետադրական նշանների տակ փորձում եմ թաքցնել այն, ինչ ուզում եմ բարձրաձայն գոռալ ու պատմել…

Երևի թե, այս պատմությունը հենց այսպես էլ պետք է սկսվեր, քանի որ ամեն անգամ փորձում եմ սկիզբ տալ դրան, փորձում եմ պատմել նրա մասին, բայց ամեն անգամ ուղեղիցս հետ են տանում մատներս ու … Վերջ, էլ ոչինչ չեմ կարողանում գրել։
Ես շատ քիչ եմ բարձրաձայնում նրա մասին, շատ քիչ խոսում նրա՝ իմ կյանքում չափազանց մեծ տեղ գրավելու մասին, շատ դեպքերում հենց ես երբեք չեմ ասում, թե որքա՜ն եմ նրան պաշտում և, թե որքա՜ն կարևոր մի անկյուն է զբաղեցնում նա իմ սրտում։ Իսկ ինչու՞ եմ կրկին ասում անկյուն. ա՜խ, կրկին նրան թաքցնելու համար, հա՜ ես նրան միշտ թաքցնում եմ սրտիս, հոգուս ամենատաքու՜կ անկյուններում, ես նրան միշտ գրկում եմ հենց իմ սրտի անկյուններում։
Կյանքիս լավագույն էակն է… Գիտե՞ս, ուղղակի չեմ կարողանում գտնել ավելի վեհ հոմանիշներ, որ արտահայտեմ, թե որքա՜ն կարևոր է նա ինձ համար։ Ես ուղղակի ուզում եմ պատմել նրա մասին, որ դու իմանաս, որ աշխարհի այս ծայրում ապրում է իմ Հրաշքը։
Իմ Հրաշքը… Մայրս։ Ու էլի վերջակետ, մա՜մ, հիմա երևի նուրբ ժպտում ես, ու ակնթարթորեն բացում փղոսկրե ատամներդ, որոնք միշտ երազել եմ ունենալ։ Հիմա, երբ աչքերդ փակում ես, որ ծածկես նրանց տակ թաքնված արցունքները, ես կխոսեմ քո մասին, ու այս փոքրիկ հեքիաթս կնվիրեմ քեզ, որ իմանաս, որ աշխարհի այս ծայրում ես թաքցնում եմ իմ սերը, իմ անչա՜փ մեծ սերը։ Գիտե՞ս, որ սերը, այն սերը, որը ես կհամեմատեմ ֆիզիկայից սովորած իմ գալակտիկաների հետ, որոնք երբեք ավարտ ու սկիզբ չունեն, այն գալակտիկաները, որոնց մասին քեզ այնքա՜ն էի պատմել, որ գլխուդ տարել էի, դե, դա իմ ֆիզիկա՜ն էր (դու կրկին ծիծաղում ես)։
Մամ, հիշու՞մ ես անցած տարին, որ ամեն գիշեր բարկանում էիր վրաս.
-Հենց հիմա անցի՛ր քնելու, փակի՛ր էդ գրքերդ ու ուղիղ քնելու։ Տե՛ս, փորձվիր, ես քեզ առավոտյան էս բազմոցին քնած գտնեմ…
Ու միջակետեր, դու արագ փակում էիր դուռը՝ իբրև վրաս անչափ բարկացած ես, բայց իրականում տխուր գնում էիր, որ չտեսնես ուռած աչքերս, գլխիս անվերջ ծառացած մազերիս կույտը, ֆիզիկայիս ու կենսաբիս անվերջ շարված գրքերը։ Դու գիտեիր, այսպես, թե այնպես, ես էլի կարթնանայի բազմոցին ՝ մեջքիս ցավից, կարթնանայի ուրախ, որ ինձ էդպես չես տեսել։
Իսկ հիշու՞մ ես, երբ քննություններս ավարտեցի, դու պատին ամրացված բոլոր պլակատները պոկել էիր, ու երբ եկա տուն, ուրախ տոնով ասացիր.
-Պլակատներդ պատից հանել եմ, դե՜ պրծար, երբ պետք լինի` կհանես կօգտագործես։ Դե ճիշտն ասած, հանելուց մի փոքր ճմրթվել են, բայց դե ոչինչ, էնպես չի, որ դու դրանք լավ էիր պահել։
Մամ, անգամ հիմա, որ ցանկանամ գտնել դրանք, թե ուր ես պահել, չեմ կարողանա, որովհետև շա՜տ ամուր քողարկել ես, որ նորից չփակցնեմ պատին ՝ նորից փոշին վրան ծածկելով։
Իսկ հիշո՞ւմ ես, որ ամեն անգամ ասում էիր.
-Էս գրքերդ թափելու եմ մի օր: Գաս, տեսնես ոչ մի գիրք չկա գրասեղանին, նոր հասկանաս, որ կարելի է գոնե գրքերից առաջացած բուրգը մեկ-մեկ հավաքել, բա փոշի՜ն, որ ամիսներով չես մաքրում։ Քո գրքերն են, է՜, իմը չեն…
Ու արագ դուրս էիր գալիս սենյակից, կրկին ահավոր բարկացած ու կրկին այն հույսով, որ կհավաքեմ բուրգը, բայց մինչ օրս չեմ հավաքել։ Ես գիտեի մա՜մ, որ ինչքան էլ բարկանայիր, միևնույնն է, հաջորդ օրն իմ գրքերի բուրգն այնքա՜ն գեղեցիկ էր դասավորված, որ ձեռքս անգամ չէր գնում, որ մի գիրք տեղաշարժեմ։
Մա՜մ, իսկ հիշու՞մ ես, որ շա՜տ սիրուն քարեր էի գտել ու տուն բերել, հիշու՞մ ես, որ դրանց համար գրապահարանումս մի անկյուն էի հատկացրել ու շարել։ Իսկ դու ո՞նց էիր բարկացել, որ չգիտեի, ոնց քեզնից պաշտապանեմ քարերս… Ու մի օր, երբ պատահական տեսա քարերի վրա գոյացած փոշին ու քո հայացքը, փորձեցի կրկին արդարանալ, բայց չհասցրի.
- Կբացատրե՞ս, ինչի՞ համար բերեցիր էս քարերը, որ փոշին ե՞ս մաքրեմ, իսկ դու հիանա՞ս։ Ես գիտեմ, մի օր էլ գալու եմ, տեսնեմ մի տոննա ավազ ես լցրել էստեղ, դե դա քեզ համար գեղագիտական հաճույք է…
Ես ուղղակի չդիմացա ու ծիծաղելով փախա սենյակից, որովհետև մա՜մ, ահավոր բարկացել էիր։
Մա՜մ, դու հաստատ հիշում ես, իսկ ես միշտ մոռանում եմ.
-Նարե ջան, արդեն ցրտել ա, միգուցե՞ էդ (ինչպես դու ես միշտ բնորոշում) թրթռիկ շորերդ հանես, թե՞ դեռ քեզ համար ամառ է։
Իհարկե, ես չափազանց մրսկան եմ, ես դա գիտեմ, բայց այն հորդորները, որոնք դու ես հնչեցնում յուրաքանչյուր աշնան սկզբին ՝ ես փորձում եմ չմոռանալ։
Մամ, իսկ հիշու՞ մ ես, թե մի քանի օր առաջ ինչ ասացիր, երբ հերթական անգամ գոլորշին պատած ապակու վրա սկսեցի հիմարություններ գրել.
-Հետքերդ ե՞ս թողնում պատուհանին, թե՞ ուղղակի տանը թուղթ չկա, որ վրան նկարես, պատուհանն ես ընտրել որպես քեզ թիրախ…
Ես բնականաբար, մի հիմարություն ասացի ու հետո կրկին ծիծաղելով փախա։
Մա՜մ, ես հիշում եմ քո ցանկացած ասած նախադասություն, քանի որ, երբ արտահայտում ես դրանք, ես ուղղակի չեմ կարողանում հրամայել ձայնալարերիս, որ ձայն չհանեն, ու այդ պատճառով փռթկոցով փախչում եմ սենյակից։
Մամ, ես ուղղակի ամեն օր, երբ տուն հասնելուս մնում է ընդամենը մեկ ժամ, երազում եմ, որ մտնեմ տուն ու դեռ միջանցքից գուշակեմ, թե այդ օրն ինչ ես եփել (դե, պատահում է, որ իմ չսիրած ճաշն ես պատրաստում, որի հոտը դեռ դարպասի մոտից եմ զգում), կամ արագ մտնեմ խոհանոց համբուրեմ այտդ ու տեսնեմ չքնաղ դեմքդ, որ արագ հարցնեմ, թե ո՞նց ես, իսկ դու միայն լայն ժպտաս։
Մամ, իսկ դու գիտե՞ս, որ այն միակ մարդն ես, ով ինձ միշտ ուրախացնում է ՝ մանդարինի տոպրակը ձեռքս հանձնելով, ու միշտ մեղմ ժպտում, ու գլուխն օրորելով նայում հիմարի պես թռչկոտողիս։ Ու միակն ես, ով Նոր տարուց ժամեր առաջ տխուր դեմքով ասում ես, որ ոչ մի նվեր այս տարի չես գնել, որ չես հասցրել, որ եթե քեզ օգնեի, ապա նվերները հաստատ կհասցնեիր գնել, դե իսկ ես էլ միշտ հավատում եմ, դե միամի՜տ աղջնակ… Իսկ հետո տասներկուսն անց մեղմ ժպիտը դեմքիդ կտայիր նվերս։ Ու կրկին միակն ես, ով սենյակիս պատերին ամրացված ոգեշնչող գրություններն անվանում ես «Կոշկակարի բուդկա»։
Մա՜մ, սրանք դեռ այն չնչին մասն են կազմում այն ամենի, ինչ մենք ապրել ենք միասին։ Ու սրանք ամենափոքրիկ և ուրախ հիշողություններն են, որոնց ամեն մասնիկը գրելուց ամբողջ էությամբս վերապրեցի։
Ես գիտեմ, ի՜նչ էլ լինի, չնայած իմ կամակորություններին, անվերջ խոսակցություններին, անիրական մտքերին ու քայլերին, միևնույնն է, դու չես բարկանում դրանց վրա ու ներսումդ միշտ ծիծաղում ես ինձ վրա։ Գիտե՜մ, մամ, որ շատ դեպքերում քեզ չափազանց բարկացրել եմ, որ ուշադիր և զգոն չեմ եղել, ու մոռացել եմ ասածներդ՝ ջեռոցում թողնելով անուշաբույր խմորեղենները…
Ուղղակի ես ուզում եմ, որ դու իմանաս, որ աշխարհի այս ծայրում ապրում է մի աղջնակ, ով քեզ սիրում է անսահման ՝ իր գալակտիկաների չափ, որ իմանաս, որ թանկ բառին էլ հոմանիշ չգտավ, որ արտահայտի կարևորությունդ, որ իմանաս ուզում է քեզ փարվել ու ավերջ համբուրել ու ասել, չնայած նրան, որ ինքը քաղցրի սիրահար չէ, միևնույնն է, քո թխվածքներն ուղղակի աննկարագրելի համեղ են, մա՜մ։
Եվ վերջում ուզում եմ մի կարևոր փաստ նշել. մա՛մ, շնորհավոր ծնունդդ։
Հ.Գ. Համբուրում եմ ձախ այտդ…