seda mkhitaryan

Ինչ են անում մարդիկ առանց մտածելու

Մենք ապրում ենք առանց մտածելու։ Երբ ծնվեցինք, աշխարհը իր ողջ կանոններով ու օրինաչափություններով լցվեց մեր մեջ, տրվեց մեզ։ Ու մենք հարմարվեցինք։ Ինչեր ենք անում առանց մտածելու, առանց մտածելու ինչ-որ գույնի անվանում ենք` «կարմիր», ու այն սկսում է այդպես կոչվել։ Իսկ ո՞վ է որոշել, որ դա հենց կարմիրն է, ոչ թե` սևը: Սևը տխրության գույնն է, ոչ թե երջանկության արտահայտման։ Ո՞վ է որոշել, որ երբ մարդու ես տեսնում, պիտի բարևես, իսկ հեռանալիս ասես` ցտեսություն, և ոչ թե հակառակը։

Հաճախ երեխաները սկսում են նման տարբեր հարցեր տալ, որոնց պատասխանները թվում են շատ պարզ, մի բառով արտահայտվող, բայց ասացեք, ձեզնից քանի՞սն են համբերատար պատասխանել երեխայի տված բոլոր հարցերին, մեկը, երկուսը… Ոչ ոք։

Երևի հնում, երբ երկրի վրա ապրողները շատ քիչ էին, ու նրանց բոլորին դեռ հնարավոր էր նույն բանն անել տալ, մի խելացի մարդ (որը նույնպես աշխարհի օրինաչափությամբ է կոչվել խելացի) հավաքել է բոլորին ու ասել. «Այսուհետև, միմյանց բարևեք տեսնելիս, հաջողություն ասեք հեռանալիս։ Այս գույնի անունը կարմիր է, սա սևն է, և այն տխրության գույնն է, սպիտակը սևի հետ գեղեցիկ է (բայց թե ինչու` չի ասում), դա կոչվում է դասական։ Եթե մարդ լավն է, նա բարի է, եթե վատն է` չար է։ Դու պիտի տխուր ժամանակ լաց լինես, ժպտաս ուրախ ժամանակ։ Անձրևի դեմ անձրևանոց բռնես, արևից պաշտպանվես, ցուրտը չզգալու համար տաք հագնվես, ու պիտի առհասարակ, ամեն ինչի դեմ մի բան մտածես ու հակադարձես»։

Ապրում ենք արդեն ահագին ժամանակ՝ սրբորեն պահելով այս հին քարացած ու կաղապարված մտքերը, ու դա էլ ենք է, անմտածել անում։

Այսպիսի կյանքով ապրում եմ ես էլ, արդեն տասնյոթ տարի, ու գիտեմ` քիչ է, բայց մի փոքրիկ իրավունք եմ ինձ վերապահում. «Մարդիկ, ժպտացեք, հենց այնպես, հանդիպեք իրար ու այդ բարևի փոխարեն, որ հաճախ չուզելով է, ժպտացեք, գրկեք իրար, հենց այնպես, ուղղակի, չմտածված։ Միտումնավոր վիրավորելու փոխարեն, չմտածելով մի լավ բան արեք: Ասեք մարդուն, որ իր աչքերը շատ գեղեցիկ են, դա ամենահրաշք բանն է, երբ քեզ ասում են։ Առանց մտածելու, թե ինչու՝ սիրեք միմյանց, նվիրեք մի բարի ու պարզ հայացք՝ առանց մտածելու, պատահաբար…