Այս տարի ամռանը ընտանիքով գնացինք Մոնտենեգրո: Մոնտենեգրո կամ Չեռնոգորիա: Մոնտենեգրո թարգմանաբար նշանակում է` սև լեռներ: Առաջին բանը, որ ես նկատեցի այնտեղ, հենց լեռներն էին:

Գիտե՞ք, ես չունեմ տեսողական հիշողություն: Նոր քաղաքներում չեմ կարողանում կողմնորոշվել, բայց Բուդվայում (որտեղ մենք ապրում էինք) ճանապարհները այնքան քիչ էին ու հեշտ, որ նույնիսկ ես հիշեցի դրանք:

Բուդվայում մի կղզի կար: Երբ տեսա այդ կղզին, ուզեցի լինել այնտեղ: Եվ մենք գնացինք կղզի՝ Սուրբ Նիկոլա: Այդ կղզին դարձավ իմ սիրած տեղերից մեկը: Կղզում մարդիկ քիչ էին, ջուրը ավելի մաքուր էր, և այդ ժամանակ մայրամուտի ժամն էր: Բայց մայրամուտը Ադրիատիկ ծովի այդ ափից չէր երևում:

Սուրբ Նիկոլայում բացահայտեցի իմ վախերից մեկը՝ մեծ քարերից ֆոբիան: Երբ ես մի քիչ խորն էի գնում, քարերը ահռելի չափսերի էին հասնում, ու ես վախենում էի: Սկսում էի տարօրինակ ձայներ արձակել:

Չգիտեմ, թե այդ վախը ինչպես է առաջացել և ինչպես է կոչվում, բայց մի օր հայրիկս շատ մեծ սունկ էր գնել: Ես տեսա այդ սնկի մեծ չափերը և, չեք հավատա, վախեցա:

Մոնտենեգրոյի քաղաքներից ամենաշատը հավանեցի Կոտորը: Կոտորը կատուների քաղաքն է: Այնտեղ այնքան շատ կատուներ կային: Կոտորը եղել է արհեստավորների քաղաք: Իսկ կատուները նավերի հետ Կոտոր են եկել, և մնացել այդ քաղաքում: Քաղաքը շատ հին էր՝ գեղեցիկ պատուհաններով: Փողոցները այնքան նեղ էին, որ երկու-երեք հոգի հազիվ կարող էին կողք կողքի քայլել:

Կոտորում ցերեկվա շոգին տանջվելով բարձրացանք քաղաքի պարիսպներով: Բարձրացանք 520 փլված աստիճան, որպեսզի տեսնենք փոքրիկ եկեղեցին: Կարող էինք շարունակել աստիճաններով բարձրանալը, բայց արդեն հոգնել էինք: Վերևից մենք տեսանք Կոտորի տների կարմիր տանիքները: Հետ գնալուց մենք ուժասպառ քայլում էինք քաղաքի լաբիրինթոսի պես ճանապարհներով և նայում տների ստվերներում անհոգ պառկած կատուներին:

Մենք եղանք նաև հին Բուդվայում, որը ինչպես անունից հասկացաք, հին ամրոց-քաղաք էր: Այն տեսքով նման էր Կոտորին: Բուդվան ժամանակին գրավել են ծովահենները: Երբ իմացա այդ մասին, հասկացա, թե ինչու էին այնտեղ ծովահեններով վերնաշապիկները վաճառվում 8 եվրոյով:

Իսկ մյուս քաղաքը, որտեղ եղանք՝ Հերցեգ Նովին էր: Հերցեգ Նովի գնացինք երեկոյան: Այդ պատճառով էլ քիչ ժամանակ ունեինք այնտեղ մնալու և չէինք կարող լողալ ծովափում: Բայց երբ տեսա այդ քաղաքի ափը, ափսոսեցի, որ չեմ լողալու: Հերցեգ Նովիում մենք եղանք երկու ամրոցում: Առաջինը իտալական էր, իսկ երկրորդը՝ թուրքական: Երբ մտանք իտալական ամրոց, տեսանք, որ այնտեղ կար բեմ: Այնտեղ բացօթյա բեմադրություններ էին ներկայացնում: Ընդհանրապես, բոլոր այն ամրոցներում, որտեղ ես եղա, ներկայացումների համար բեմահարթակներ կային: Թուրքական ամրոցից տեսքը շատ գեղեցիկ էր: Ծովի խորքում փոքր ժայռ կար: Մայրամուտ էր և ծովափը երևում էր սև ու դեղին գույներով: Մենք ընդամենը մի ժամ մնացինք այդ քաղաքում:

Հիմա կպատմեմ մեր տրանսպորտի մասին: Մենք նստում էինք ավտոբուս: Ավտոբուսը գնում էր մինչև նավահանգիստ: Հետո մի քանի ավտոբուսներ և ավտոմեքենաներ նստում էին մի մեծ լաստի վրա: Այդ մեծ լաստը ավտոմեքենաներին տեղափոխում էր ծովի մյուս ափ, և ավտոբուսը շարունակում էր ճանապարհը:

Մոնտենեգրոյում շատ էր օգտագործվում «խվալա» բառը: Երբ մենք գնումներ էինք կատարում, ասում էին՝ «խվալա»: Այդպես ես սովորեցի «խվալա» բառը, որը նշանակում է շնորհակալություն: