Առավոտն սկսեց զարթուցիչի խլացուցիչ ձայնով։ Մի կերպ արթնանալով արթնացրի Ամալյային ու Մորենին, ու շտապեցինք նախաճաշելու մեր սիրելի հյուրընկալ ընտանիքի հետ։ Ես, Եվան, Ամալյան, Ինեսան, Մորենը, Յիցըն ու Լենկան հյուրընկալվել էինք Ազիզյանների տանը։

-Եկեք բալա ջան, եկեք հաց կերեք,-լսվում է Վալյա տատիկի ձայնը հյուրասենյակից։

-Էկան, սիրուն, խելոք բալաները էկան,-ավելացնում է Սուսան տատիկը։

-Իսկ մեղր կա՞,-ինչպես միշտ հարցնում է Լենկան ու ժպտում։

Ուրախ, զվարթ նախաճաշում ենք, Սուսան տատիկը տարբեր հումորներ է անում, ինչպես նաև մածուն քսում Մորենի արևահարված ուսերին։ Մորենը ծիծաղում է, բայց չի ընդդիմանում Սուսան տատիկին։

Գյուղում ուխտի օր է, ինչպես նաև խաղողօրհնեք, և շատ հյուրեր կան, հատկապես մեր հյուրընկալ ընտանիքում։

Բաժանվել էինք 3 խմբի։ Մի խումբը պետք է բարձրանար վանք՝ նկարահանելու ուխտավորներին և իրադարձությունները, մյուս խումբը որոշեց հանդիպել Արա Խաչատուրյանի հետ, ով Ֆրանսիայից քայլելով հասել էր Հայաստան։ Իսկ մեր խումբը մնաց հյուրընկալ ընտանիքում, որպեսզի տեսնի ու լուսաբանի ուխտի հետ կապված իրադարձությունները, ինչպես նաև նկարահանի թոնրում արվող ավանդական խորովածը։

Տանը բոլորը խառնված էին իրար՝ սեղանի պատրաստություն են տեսնում ու պատրաստում են ավանդական մատաղը, որից պետք է անպայման մի կտոր ուտել ասելով՝ ընդունելի լինի։ Թեև շատ էինք շտապում, բայց հասցրեցինք ճաշակել մատաղը, խմբով նկարվել ու ցտեսություն ասել մեր շատ սիրելի հյուրընկալ ընտանիքին։ Բոլորս հերթով ջերմորեն գրկում էինք նրանց ու լսում նրանց օրհնանքը։

-Աստված ձեզ պահապան,-ասում է Վալյա տատիկը արցունքները սրբելով։

-Լավ մնացեք։

Մի փոքր տխուր, բայց նաև ոգևորված քայլում ենք մեզ ծանոթ դարձած ճանապարհով։ Միավորվում ենք մյուսների հետ և գնում բարբիքյու փարթիի՝ խորոված ուտելու, որի. պատրաստմանը պետք է ինքներս էլ մասնակից լինեինք։

Ավտոբուսից իջնելուն պես տեսնում ենք Եվայի ծնողների ժպտացող դեմքերը և լսում փոքրիկ Անգելինայի ուրախ ու զրնգուն  ծիծաղը։

Մեր բելգիացի ընկերները շատ են հավանել հայկական խորովածը, իսկ Ռեդուանը հայկական կենաց է ասում, դե իհարկե, Արմանի ու Սուրենի օգնությամբ։

Հետաքրքիր և հագեցած օր էր, վերջապես վերադարձանք հյուրանոց։ Դե ես էլ որոշեցի ուշ քնել ու գրել ութերորդ օրվա օրագիրը։

Սոնա Զաքարյան

***

Ներկայացնում ենք մեր մասնակիցներին

Հարցազրույց Արման Բաղդասարյանի հետ

-Ինչպե՞ս  եղավ, որ մասնակցեցիր  այս  ծրագրին:

-Անցյալ տարի ես և քույրս մասնակցել ենք «Մանանայի» կազմակերպած մեդիա-որքշոփին, ու ես պարբերաբար թղթակցում եմ 17-ին: Հայտարարությունը քույրս էր տեսել: Ասաց, որ ամբողջ օրը տանը նստած եմ, ոչինչ չեմ անում, մասնակցեմ և ինչ-որ բան սովորեմ: Այդպես ես որոշեցի մասնակցել, նոր մարդկանց ճանաչել, նոր բաներ սովորել, անգլերենս զարգացնել:

-Ի՞նչ ակնկալիքներ ունեիր ծրագրից:

-Մեծ հույսեր չէի կապում, որովհետև մտածում էի՝ ավելի լավ է երազանքների մեջ չընկնեմ: Հիմա տեսնում եմ, թե ինչքան նոր բաներ ենք սովորում լրագրությանից, լուսանկարչությունից, միգուցե հետագայում նաև կինոյի վերաբերյալ: Արդեն ավելի մեծ ակնկալիքներ ունեմ:

-Արդյո՞ք բոլոր ակնկալիքներդ արդարացան:

- Նոր մարդկանց ճանաչեցի թե՛ Բելգիայից, թե՛ Հայաստանից: Հիմա զգում եմ, որ անգլերենս համեմատաբար ավելի լավ է: Բոլորի հետ շփվում եմ: Մեր բելգիացի հյուրերի հետ շատ հագեցած ժամանակ ենք անցկացնոմ:

-Այս մեկ շաբաթվա ընթացքում ի՞նչն է ամենաշատը տպավորվել:

-Ամենաշատը տպավորվել է այն անձրևոտ օրը, երբ բոլորս անձրևի տակ թրջվելով քայլում և զվարճանում էինք: Արզականի այս երեք օրերը նույնպես տպավորվեցին, որովհետև ամեն ինչ շատ լավ և հետաքրքիր էր:

-Մեր կատարած ճանապարհորդություններից ո՞րն է քեզ ամենաշատը դուր եկել:

-Ինձ ամենաշատը դուր է եկել Դիլիջանը, քանի որ այնտեղի բնությունը և մաքուր օդը ինձ ամեն անգամ զարմացնում են:

-Պատմիր տարօրինակ պատմություն, որ տեղի է ունեցել այս ծրագրի ընթացքում:

-Երբ մենք Արզականում էինք, առաջին գիշերը ես, Սուրենը և Ռեդուանը միասին մի սենյակում էինք: Մենք պառկած ուրախանում, ծիծաղում էինք և պահի ազդեցության տակ հասկացանք, որ հիմա տեղի է ունենում մի անհավանական բան. երևանցին, հրազդանցին և մարոկկացին միասին մի սենյակում քնում են Արզական գյուղում: Դա շատ անհավատալի բան էր:

-Ի՞նչ ես սովորեցրել քո ընկերոջը՝ Ռեդուանին:

-Սովորեցրել եմ հայերեն բարեկիրթ բառեր, որոնք նա կարող է օգտագործել շփման մեջ: Նրան սովորեցրել եմ ինչպես իրեն պետք է պահի «հայ տղան»:

***

Հարցազրույց Ռոուին Դը’Հոլանդերի հետ

-Ինչքա՞ն ժամանակ է, որ «Թումուլտի» անդամ եք:

-Չորս տարի առաջ էր, երբ ես մասնակցեցի փոխանակման ծրագրի:

-Ու՞մ գաղափարն էր Հայաստան գալու ծրագիրը:

-Մայիսին ես և Լիոն եկանք «Մանանա» կենտրոն և քննարկեցինք, թե ինչ ենք անելու այս երկու շաբաթվա ընթացքում: Հետո մենք վերադարձանք տուն, իրար նամակներ գրեցինք, և այդպես կազմեցինք ծրագիրը: Երեք օրով էինք եկել: Դա հեղափոխությունից անմիջապես հետո էր: Բոլորը շատ դրական էին տրամադրված: Նրանք ասում էին, որ սա նոր սկիզբ է: Շատ հաճելի էր դա լսել այն ժամանակ:

-Հիմա ձեր տպավորությունները տարբերվու՞մ են առաջին այցելության տպավորություններից:

-Առաջին անգամ, երբ եկել էի Երևան, ես գիտեի միայն, թե ինչպիսին է Երևանը, բայց հիմա ես գնացի այլ քաղաքներ և գյուղեր: Իմացա, թե ինչպես են ապրում Հայաստանի ուրիշ հատվածներում:

-Ի՞նչն է ձեզ դուր գալիս հայերի մեջ:

-Հյուրընկալությունը: Ամեն տեղ, որտեղ գնում ենք, նրանք մեզ հրավիրում են սեղան նստելու: Իրոք շատ հաճելի է հանդիպել հայաստանցիներին:

-Ի՞նչը չեք հավանում հայերի մեջ:

-Մենք միասին աշխատելու մի ձև գիտենք, դուք՝ մեկ այլ, և մենք պետք է հարմավենք ու դա է, որ ես այնքան էլ չեմ հավանում: Մենք պետք է խումբ դառնալու ճանապարհ գտնենք: Բայց դա էլ է հետաքրքիր:

-Պատմեք մի հետաքրքիր պատմություն, որ պատահել է այս ընթացքում:

-Ես շատ տպավորված էի, երբ մենք եկեղեցիներ էինք այցելում և գնում էինք տեսնելու Հայաստանի բնությունը: Դա առաջին անգամն էր, որ դուրս էի եկել Երևանից: Իրոք շատ տպավորիչ էր տեսնել եկեղեցու մոտի ջրվեժը:

-Հայկական ո՞ր սովորույթն է ձեզ ամենաշատը դուր գալիս:

-Այն, որ ընտանիքում երբ հյուր է լինում, ամենապատվավոր տեղում հյուրերն են ու հետո նոր ընտանիքի անդամները: Կարծում եմ դա իրոք տպավորիչ է:

Լիլիթ Վարդանյան, 15տ.

***

Sunday the 12th of august

Today was our last day at the amazing host families. When we woke up we had a big breakfast with bread, potatoes, mashed potatoes, meat, yoghurt, homemade cheese,… Morane and Sona had to rush the breakfast, they had to leave the house at ten o’clock to meet their group for an interview. The others, who didn’t have an interview planned, could rest a bit more and work on their project. Around lunchtime some went to the church to watch the ceremony, others met a guy who had walked from France to Armenia and some stayed at a host family to see how the food was made.

At half past three we gathered at the main house to leave for the barbecue after a long goodbye to our host families. At the barbecue we could swim but most of us just hang around and talked to each other. When the food was ready we all sat in a tent and ate. We had chicken, pork, salads, bread, vegetables and more. After dinner we hung around again, we pet a dog and ate dessert.

When we cleaned up we went to the bus to go back to Yerevan, the bus ride was really long and finally we arrived at Manana. We picked up our stuff and had an exhausting walk back to the hostel since we were carrying everything we brought. At the hostel we divided the rooms and mixed up Armenian and Belgian girls (the early and late sleepers). We unpacked and after that we could do what we wanted at the hostel.

 Jitse Van Nueten