Anush abrahamyan

Ձմեռվա խաղ

-Տասնյոթ, հիսունհինգ, քսանվեց,- փոքր եղբայրս շարունակում էր պարկի միջից հանել լոտոյի թվերը ու մեծ հանդիսությամբ հայտարարել: Չէ՞ որ սենյակի տասից ավելի մարդիկ ուշի ուշով լսում էին նրան:

-Մարդ չսպասա՞,- շուրջը նայելով՝ ասաց փոքրերից մեկը, ով իր հայացքը արագ սահեցրեց բոլորի խաղաթղթերի վրայով:

Զարմանալի են այս փոքրերը, բացի իրենց խաղաթղթերին նայելուց, նայում են ամենուր ու այդ անուշադրության հետ մեկտեղ էլ միշտ հաղթում են: Իհարկե, հաղթանակն ուղեկցվում է մեծահասակների թույլ ժպիտով ու նրանց բարձր ճիչով, որովհետև փոքրերի համար դա կյանքում ամենամեծ հաղթանակներից է: Տեսնելով, որ ձայն չկա, և բոլորը տրամադրված են հաղթանակի, Աբրահամը շարունակեց.

-«Թարս մարդ ու կնիգ», «խաբար», «պադերազմ»,- այս բառերի տակ թաքնված թվերի մասին ոչ մեկը ոչինչ չհարցրեց, որովհետև գիտեին, որ «թարս մարդ ու կնիգ» ասելով նկատի ուներ 69 թիվը, «պադերազմ» ասելուց հետո բոլորը պետք է նշեին 41 թիվը, իսկ «խաբարը» 1 թիվն է, որ նշանակում է մի խաբար (լուր) բերող: Այս թվից հետո բոլորը սպասում են հաղթանակի: Սեղանի մոտ, բացի իմ ընտանիքի ութ անդամներից, նստած էին նաև մեր մի քանի բարեկամները և հարևանները: Այդ պատճառով սեղանը երկու կողմից բացել էինք: Այս խաղը մենք կոչում ենք «ձմեռվա խաղ», որովհետև միայն ձմեռն ենք խաղում:

Ձմռան երեկոները հետաքրքիր են անցնում՝ մի օր լոտո ենք խաղում, մի օր նստում վառարանի կողքին ու լսում տատիկների պատմած պատմությունները: Սեղանի վրա ազատ տեղ չկար, ամենուր կոճակներ էին ու մասնակիցների խաղաթղթերը, իսկ մեջտեղում՝ հաղթական կարմիր կափարիչն էր, որի մեջ մի բուռ կոպեկներ էին լցված: Յուրաքանչյուրը սահմանված չափով գումար է գցում կափարիչի մեջ, և երբ խաղավարը հանում է այնպիսի թվեր, որոնք համապատասխանում են տվյալ մասնակցի խաղաթղթի մի շարք կազմող թվերին, այդ մասնակիցը դառնում է հաղթող:

-Ես կսպասիմ,- գրեթե գոռաց Աբելը՝ ժպիտը դեմքին (սա նշանակում է, որ նրա շարքը լրանալուն մեկ հաջողակ թիվ է պակասում):

Բոլորը լուռ և ուշադիր կոճակները դնում էին համապատասխան թվերի վրա, որպեսզի մի թիվ անգամ բաց չթողնեն, որովհետև ըստ նրանց՝ դա կլիներ հաղթական թիվը: Առհասարակ, լոտոյում այդպես է, թվում է, թե միշտ այս վերջին թիվը քեզ հաջողություն կբերի: Հենց այդ ժամանակ էլ Աբելը գրեթե ճչաց.

-Ես պրձա՛, ջա՜ն,- ու արագ կարմիր կափարիչի պարունակությունը վերցրեց:

Իհարկե, այդ կոպեկները մեծ գումար չէին կազմում, բայց լոտոյում դրանցով բավականին երկար կարող էիր խաղալ, եթե նույնիսկ անընդհատ պարտվես: Ասում եմ, չէ՞, այս փոքրերը զարմանալի են. նախ, աչքերը չորս արած նայում էր խաղաթղթերիս ու քթի տակ ժպտում, որովհետև այդ խաղում անհաջողակ եմ, հետո էլ ինչ-որ բան վերցնելու համար խփեց խաղաթղթերիս, կոճակները տեղաշարժվեցին ու դրանք իրենց դիրքին վերադարձնելու ժամանակ ես չհասցրի հիշել Աբրահամի ասած վերջին երկու թվերը, որոնք կարող էին ինձ հաջողություն բերել: Դա քիչ է, մի հատ էր ականջիս տակ ճչում է, թե հաղթել է: Ինչպես բոլորը, այնպես էլ ես, դժգոհ դեմքով խաղաքարտերի վրայից վերցրի կոճակները ու իմ վերջին լուման դրեցի կարմիր կափարիչին: Մեծահասակների համար ուղղակի զբաղմունք դարձած խաղը ինձ նյարդայնացնում է: Ինչքա՞ն կարելի է պարտվել:

-Մի քիչ կոջակ տուր, Անուշ ջան,- ցածր ձայնով ասաց քեռի Իգորը,- ու ուշադիր էղի, հաստադ դու կհաղթիս:

Զարմանալի բան է ասում քեռին: Մարդ, ում կողքին նստած է եռանդով լեցուն մի երեխա, դժվար թե հաղթի: Ամեն խաղից հետո պետք է ինչ-որ մեկը պարկից հանի թվերն ու հնարավորինս ճիշտ ու հստակ արտասանի դրանք, թե չէ բոլոը կդժգոհեն, որ հենց այդ պատճառով էլ չհաղթեցին: Մեծերի համար այդ կոպեկները նշանակություն չունեն, նրանց համար կարևորը զբաղմունքն է, հենց այդ պատճառով էլ, երբ հայրս է հաղթում, խնդրում եմ իմ փոխարեն էլ գումար դնել, ու կոպեկներս պահում եմ հաջորդ խաղին: Խաղը սկսվեց, և այս անգամ թվերը կարդում էր քեռի Արշակը.

-Տըսնըխինգ, (քեռին Մարտունուց է), տըսնըյոթ:

Մի քանի թվերից հետո ես էլ գոռացի՝ սպասում եմ: Ինչքան էի ուզում գոնե մեկ անգամ ասել այդ արտահայտությունը, ու հանկած դուրս եկավ իննսուն թիվը, որը վատ թիվ է բոլորի համար, բայց ինձ հաջողություն բերեց: Ես վերցրի ինձ հասանելիք գումարը և որոշեցի այլևս չխաղալ:

Այդ պահին փողոցից շների բարձր հաչոց լսվեց: Դա, իհարկե, չէր նշանակում, որ գյուղ՝ Ներքին Գետաշեն,  սարերից գայլեր են իջել: Նախ, որովհետև սարերը չափազանց հեռու են, և հետո էլ՝ կովերը դժվար թե գայլերի ճաշակով լինեն: Բոլոր երեխաները, այդ թվում և ես, վազեցինք պատուհանի մոտ, բայց ոչինչ չէր երևում, իսկ հաչոցը շարունակվում էր: Ես հասկացա, որ դեռ երկար ժամանակ մեր հյուրերը տուն չէին գնա, այսինքն՝ հետաքրքիր պատմությունները դեռ առջևում էին: