Մեր գեղի թատերական լաբորատորիան

Յուրաքանչյուր համայնք, որպես այդպիսին, դառնում է քաղաք ոչ միայն իր բնակչության թվաքանակից և տնտեսական զարգացման մակարդակից ելնելով, այլ նաև, որ ունի իր ուրույն մշակութային դեմքը: Ընդհանրապես գյուղ ասելով հասկանում ենք գյուղատնտեսություն, բանավան՝ բանվորական ավանարդյունաբերությունիսկ քաղաքը մշակույթն է, արվեստը: Հրազդանը ունի՞ իր մշակութային դիմագիծը

Եթե ասեմ, որ Հրազդանը թատրոն ունի, ապա խիստ  նսեմացրած կլինեմ: Հայրենի քաղաքի թատրնը վաղուց արդեն ձեռնոց է նետել տգետ ավանդույթներով ու պատմությամբ հարուստ եվրոպական ու ռոսական թատրոններին  և քայլում է չգիտես թե ուր…

Իրականում ուղղակի դա մի շենք է, որի  վրա գրված է թատրոն, ու վերջ:  Հա, մոռացա շողշողուն կողպեքի մասին, որ ծանր կախված է այդ շինության դռնից: Մի քանի ագամ գնացել եմ այդտեղ ներկայացում նայելու հույսով, բայց միշտ չէ, որ կյանքում ակնկալիքներդ իրականանում են: Առաջին անգամ շատ փոքր էի, երբ գնացի թատրոն: Որքանով հիշում եմ, հեքիաթներ էին բեմադրել, ու հանդիսատեսը մեծամասամբ դպրոցականներ էին: Նախ, բեմը ամբողջովին դատարկ էր: Ոչ մի դեկորացիա չկար: Երեք-չորս հեքիաթ խաղացին ու այդ բոլորի ընթացքում մի հատ սև կտոր էին իրար ձեռքից քաշքշում, անիմաստ ինչ-որ վարագույրներն էին շարժում: Ամբողջ ընթացքում լարված փորձում էի ինչ-որ բան հասկանալ, բայց ապարդյուն, որովհետև հասկանալու ոչինչ էլ չկար: Պարտադիր չէ պրոֆեսիոնալ ռեժիսոր, դերասան կամ արվեստաբան լինել, որ հասկանաս, թե վարագույր շարժելով ներկայացում չի լինում: Խաղացողներից մեկը բեմին անիմաստ շարժումներ  էր անում(գերգերգերխաղ ), այնպես որ ծիծաղ առաջացներ, բայց մեր դասարանի ամենաջրիկ ու չար տղան անգամ ապուշ կտրած ուզում էր հասկանալ, թե ուր է ընկել: Հետո բեմից ինչ-որ մեկը այնպես բարձր բղավեց, որ դահլիճում նստած երեխան վախից սկսեց  լաց լինել: Ուսուցիչը փորձում էր դուրս հանել երեխային, որ հանգստացնի: Դիմացի նստարանից մի կին սկսեց ծղրտալ վերջինիս վրա. « Դու՛րս հանեք ձեր երեխային. նա խանգարում է ներկայացումը»:  Այդ կինը երևի այն տեսակներից էր, որոնք, եթե ինչ-որ բան չեն հասկանում, փորձում են ավելի բարձրագոչ բառերով թաքցնել իրենց տգիտությունը: Ահավոր խառանշփոթ էր դահլիճում: Հետաքրքիր չէր՝ չէին նայում: Ու ամբողջ դահլիճը չէր նայում: Թե ում համար էին խաղում՝ չհասկացա: Հետո իմացա, որ այդ գոռգոռացող դերասանները կատարում են նաև այդ շենքի տնտեսական բոլոր աշխատանքները.  ամեն ինչ հնարավոր է այդ շենքում: Ավելացնեմ նաև, որ թատրոնը չուներ կին դերասան: Հունական անտիկ թատրոնի նախատիպի՞ն ենք վերադառնում, երբ կնոջը արգելված էր բեմ բարձրանալ:

Հրազդանի «էքսպերիմենտալ»  թատերական կառույցը փակ ամրոց է : Ամառ լինի, թե ձմեռ, երբ թատրոնի կողքով անցնում եմ, տեսնում եմ, թե ինչպես է թատրոնի կտուրից բարձրանում վառարանի ծուխը: Պատուհանների խունացած վարագույրները միշտ պինդ փակված են, կարծես ծածկելու համար թատրոնի խունացած ներսը: Մեծերից շատ եմ լսել թատրոնի երբեմնի հրաշալի անցյալի մասին: Ինձ այնքան լավ բաներ  են պատմել թատրոնի նախկին դերասանական կազմի մասին, հատակապես գեղարվեստական ղեկավար Իշխան Ղարիբյանի մասին: Այստեղ խաղացվել է նաև Շեքսպիր: Եվ փաստն այն է, որ հիմա հրազդանցիները արհամարհում են այդ թատրոնը ու իրենց մշակութային կարիքները բավարարելու  համար հասնում են Երևան՝ ծախսելով մի քանի անգամ շատ գումար և ժամանակ:

Նորից նոր բեմադրություն: Նույն կրկնվող էքսպերիմենտները՝  ճռճռան վերնագրով: Գեղական ու անհասկանալի  խորհրդապաշտությամբ արդեն  որերորդ անգամ բեմի կենտրոնում թափահարվում էր  նույն  երկար  վարագույրը:  Ցանկանալով զարմացնել քաղաքային մտավորականությանը ` մեր թատրոնն  արդեն երկար տարիներ հեռացրել է իր իսկական հանդիսատեսին:

ՀԴԹ-ն ժողովրդական թատրոն է, ու ես թատրոն եմ գալիս և ուզում եմ բեմին սոցիալական դրամաներ նայել, մարդկային հարաբերություններ, ուզում եմ տեսնել այն հեղինակների գործերը, որոնք անցնում եմ դպրոցում,  ուզում եմ տեսնել հայ և համաշխարհային դասականների գործերից, ինչո՞ւ ոչ, նաև ժամանակակից  դրամատուրգների պիեսներ հաճույքով կնայեմ, իսկ  թատերական լաբորատոր փնտրտուքները ՝ դպրոցականների գումարներով… Հը՞.  սրան  ոչ միայն պետական թատրոնները , այլ նաև օդեոններն  ու մխատները կնախանձեին:

Նախանձով եմ զրուցում գյումրեցի, վանաձորցի և Հայաստանի մյուս քաղաքներում ապրող ընկերներիս հետ, երբ խոսքը հասնում է թատրոնին: Նրանք այնքան շատ բան ունեն պատմելու իրենց քաղաքի մշակութային կյանքից:

17 տարեկան հանդիսատես