Ես ապրում եմ Անգեղակոթ գյուղում։ Որոշեցի շրջել գյուղում ու պարզել՝ մարդիկ արդեն հարմարվե՞լ են ստեղծված իրավիճակին։

Դատելով գյուղացիների առօրյա աշխատանքից՝ նրանք այնքան անհանգստացած չեն համավարակով, որքան սահմանից ստացած վերջին նորություններով։ Նրանք վիրուսային իրականությանը խառնել են նաև անհանգստությունը։

Ես կզրուցեմ տեղի հիվանդանոցի բժշկուհի Զառա Առաքելյանի հետ։

-Բժշկուհի՛, աշխարհում կորոնավիրուսի վարակը որակվել է որպես պանդեմիա։ Ինչպե՞ս են վերաբերվում գյուղում ստեղծված իրավիճակին։ Արդյոք կա՞ն վարակվածներ։

-Բարեբախտաբար, վարակվածներ չունենք, կարծում եմ՝ չենք էլ ունենա։ Գյուղում թե՛ մեծ, թե՛ փոքր բավականին լուրջ են վերաբերվում ստեղծված արտակարգ դրությանը։ Նույնիսկ իմ աշխատասենյակից եմ հետևում. հատկապես խոցելի խմբի ներկայացուցիչները խստորեն են հետևում կանոններին և մյուսներին ևս զգուշացնում են։ Այս առումով շատ կարգապահ տատիկներ ու պապիկներ ունենք։

-Արտակարգ դրությունից առաջ համայնքում ինչքանո՞վ էին պահվում հիգիենայի կանոնները, և հիմա ինչքանո՞վ է փոխվել գյուղացու վերաբերմունքն ու մոտեցումը դրա նկատմամբ։

-Մարդիկ ավելի լուրջ են վերաբերվում, պատասխանատվությունը մեծացել է մյուսների հանդեպ։ Այստեղ են ասել. «Չկա չարիք առանց բարիք»։ Մարդկանց վերաբերմունքը լիովին փոխվել է հիգիենայի կանոնների նկատմամբ։

-Իսկ հաճա՞խ են խառնում այլ հիվանդությունների ախտանիշները կորոնավիրուսի հետ։

-Երեկ գյուղում կանչ ենք ունեցել 71 տարեկան տարեցի մոտ կար ջերմություն, բայց հետազոտվելուց հետո ուղարկվեց քաղաք և պարզվեց նախաինսուլտ է։

-Ի՞նչը կարող է պատճառ դառնալ համաճարակի տարածման համար և ո՞րն է գլխավոր խնդիրը գյուղում։

-Գլխավոր խնդիրը զանգվածային հավաքներն են. դաշտից անասուններին գոմ բերելիս անհնար է պահպանել սոցիալական հեռավորությունը։ Դիմակների արդյունավետությունը անհետանում է, երբ շատ մարդիկ հավաքվում են մի տեղում, հաճախ նաև առանց դիմակի։

-Արդյունավե՞տ է արդյոք քարոզչությունն ու սահմանափակումները։ Ինչպիսի՞նն է արդյունքը դիմակների կրումը պարտադիր դարձնելուց հետո։

-Անշուշտ արդյունավետ է, բայց մեր կառավարությունը ուշ դրեց խիստ սահմանափակումները։ Արդյունավետ է, եթե դիմակը դնում են և՛ առողջ մարդիկ, և՛ հիվանդները։ Այստեղ հաշվի պետք է առնենք նաև ժողովրդի ֆինանսական խնդիրները։ Դիմակն առհասարակ պետք է լինի քառաշերտ. դա է իսկական դիմակը, որը պետք է փոխվի օրական առնվազն 4 անգամ։ Հիմա անցել են նորաձևության, գույներն են համապատասխանեցնում. դա ոչ թե դիմակ է, այլ դիմակահանդես։

-Մեր հիվանդանոցին տրամադրե՞լ են բավարար քանակով պաշտպանիչ միջոցներ, որպեսզի ապահովեն բուժաշխատողներին։

-Ոչ։ Այսքան ժամանակ տվել են ընդամենը 1 տուփ ձեռնոց, 10 հատ դիմակ, 1 շիշ ալկոգել և երկու փոքր բժշկական հագուստ, որի մեջ անգամ մեր ձեռքը չի մտնի։ Սա հավասար է չտալուն։ Միևնույն ժամանակ մենք մեր նորմալ ռեժիմով աշխատում ենք՝ գնելով պաշտպանիչ միջոցները մեր իսկ գումարով։ Ես դիմել եմ ԱԻՆ-ին, ասացին, որ կփոխհատուցեն հետագայում։ Բայց բոլոր դեպքերում բուժարանն այն վայրը չէ, որ անտեսվի։

Համավարակի պատճառով տուժել են շատ ոլորտներ։ Մարտ ամսից փակված են տեղի Մշակույթի տունը, դպրոցը և մանկապարտեզը։ Զրուցել եմ Մշակույթի տան ղեկավար Փնջիկ Մակարյանի հետ։

-Ինչպիսի՞ն է Ձեր վերաբերմունքը համաճարակի նկատմամբ։ Արդյո՞ք Ձեր շրջապատում պահպանում են սահմանված բոլոր կանոնները։

-Սա համաշխարհային մակարդակի խնդիր է։ Վիճակը մեզ մոտ ևս ցավալի է, կորուստը՝ անդառնալի։ Կառավարությունը ճիշտ քայլեր է ձեռնարկում, բայց, ցավոք, ուշացրել է խիստ սահմանափակումները։ Իսկ ինչ վերաբերում է ժողովրդին, տարակարծություններ շատ կան։ Ամբողջ աշխարհը հետևում է սահմանված կանոնների։ Եթե ասում են պարետը, վարչապետը, ուրեմն պետք է հետևել դրանց և վերջ։

-Ի՞նչ կասեք դիմակների էֆեկտիվության մասին։ Արդյո՞ք բոլորն են կրում դիմակ։

-Ես կողմ եմ դիմակ կրելուն՝ ինչքան էլ անհարմար լինի։ Մենք պարտավոր ենք հետևել պարետատան ցուցումներին, առավել ևս պանդեմիայի ժամանակ։ Առհասարակ պետք է կարողանալ ընկալել ճիշտը՝ այդ թվում դիմակ կրելը։ Շատերը դեռ կարծում են, թե այս ամենը սուտ է, բայց խելացի մարդը չի կարող այդպես մտածել։

-Դուք մշակույթի ոլորտի ներկայացուցիչ եք։ Մանրամասնեք խնդրեմ, ինչքանո՞վ է ազդել համավարակը Ձեր աշխատանքի, առօրյայի վրա և առհասարակ, զգացվո՞ւմ է մշակութային արժեքների պակասը գյուղում։

-Այս պահին մշակութային արժեքների պակաս շատ կա։ Իմ խմբի երեխաները պետք է ելույթ ունենային, և մենք պլանավորում էինք նաև զվարճալի ամառ ժամանցային միջոցառումներով, բայց ամեն ինչ չեղարկվեց։

-Եվ վերջում, ինչպե՞ս եք վերաբերվում պարետատան սահմանափակումներին։ Ինչպիսի՞ն է դրանց արդյունավետությունն այստեղ։

-Մեր ժողովրդի մեջ հնուց ի վեր չի եղել հնազանդություն. եթե կա երկու հայ, երկուսն էլ ուզում են ինքնիշխան լինել։ Որոշ երկրներում հեշտ է հնազանդեցնել և կարգուկանոն պահպանել, բայց «գյուղ կանգնի, գերան կկոտրի», իզուր չէ ասված։ Եթե ի սկզբանե ենթարկված լինեին, վիճակը սրան չէր հասնի։ Բայց մեր հայ ազգը, հայ գյուղացին ուժեղ է ու խելացի, մենք առողջ ենք դատում։ Ես ևս մեկ անգամ հորդորում եմ բոլորին լինել միասնական, լինել լավատես, որովհետև սա էլ կանցնի։

Մի քանի հարց կտամ նաև մանկապարտեզի տնօրեն Արևիկ Գևորգյանին և կպարզեմ, թե ինչ ազդեցություն է թողել համաճարակը այս ոլորտում։

-Մինչ այս պանդեմիան, մանկապարտեզում ինչպիսի՞ն էր հիգիենայի կանոնների պահպանումը։

-Առաջ էլ է խիստ եղել, վիրուսից հետո ավելի խիստ կլինեն կանոնները։ Ես մինչ այդ էլ խիստ և հետամուտ եմ եղել դրանց կատարմանը։

-Այս վիճակը ինչպե՞ս կազդի սաների վարքի վրա հետագայում, և արդյո՞ք ինչ-որ բաներ կփոխվեն նրանց առօրյայում։

-Ես կարծում եմ՝ խնդիր կունենանք մի փոքր շփման հետ, հեռավորություն պահելու հետ։ Հուսանք սեպտեմբերից կբացվեն մանկապարտեզները և կփոխվեն խաղերը։ Երեխաները պետք է լիարժեք պաշտպանված լինեն այստեղ։ Ես անձամբ երեխաների նկատմամբ ցուցաբերում եմ նաև հոգեբանական մոտեցում։

Գյուղում վիճակը վերահսկելի է, կարևորը՝ վարակվածներ չունենք։ Գյուղացին զբաղվում է իր առօրյա գյուղատնտեսական աշխատանքով, փորձում է հարմարվել սահմանված կանոններին և հաղթահարել պանդեմիան։