Անահիտ Բաղշեցյանի բոլոր հրապարակումները

Նյու Յորքի «Մետրոպոլիտեն» թանգարանում

Լուսանկարը` Անահիտ Բաղշեցյանի

Թայմ Սքուեր. պայքարների հրապարակը

-Hey Anahit! Can you please take a picture of me facing the Times Square? – եթե ինձ վճարեին ամեն անգամ, երբ օտարերկրացիները Սենդիի նման անունս սխալ են արտասանում, ես երեկոները կանցկացնեի իմ սիրելի դերասանուհիների հետ թեյ խմելով: Բայց ինձ դեռ չեն վճարում. դրա համար էլ ինձ մնում էր ուղղակի լուսանկար անելը, իսկ հետո այդ նկարի մասին մի նյութ գրելը:

Եվ ուրեմն, բարև իմ սիրելի ընթերցող, եթե իհարկե ես ունեմ հավատարիմ ընթերցող: Երկար չգրելուց հետո համակարգիչս վերցրել, նստել եմ ու արագ-արագ ստեղներին եմ հարվածում, որ դատարկ էջը լցնեմ: Հազար տարի կլինի, ինչ չեմ գրել: Բայց երևի ասելիք չունեի: Կամ էլ այնքան ասելու բան ունեի, որ համարձակություն չունեի գրելու: Երևի ամեն ինչի մասին ասելու բան ունեի` իմ, քո, մեր, հոդվածներիս, Սենդիի լուսանկարի, մեծ ու փոքր քաղաքների, կարճ ու երկար ճանապարհների, հասանելի ու անհասանելի բաժանորդների, աշխարհ տեսնելու ու նոր երազանքներ ունենալու մասին ասելու բան ունեի:

Լուսանկարը` Անահիտ Բաղշեցյանի

Լուսանկարը` Անահիտ Բաղշեցյանի

Վերջերս իրականացավ իմ երազանքներից մեկը` մեկնեցի Նյու-Յորք: Հա~, հա~, էնտեղ ամեն ինչ գլուխգործոց ֆիլմերի նման էր: Լիքը կեղտոտ փողոցներ, անտուն մարդիկ, աննկարագրելի բարդ համակարգով աշխատող մետրո, շենքեր որոնց սկիզբը կար, բայց վերջը չէ, իմ ու քո երազանքների առանձնատները և իհարկե, անթիվ-անհամար բաց բերաններով տուրիստներ, որոնց թվին դասվեցի նաև ես:  Էս քաղաքը ցույց տվեց, թե ինչպես կարող ես ութ միլիոն մարդկանց հետ միաժամանակ ու մի տեղում լինել մենակ: Էստեղ շատ պարզ դարձավ, որ հեռախոսի մյուս կողմում գտնվող ընկերներդ, որոնց հետ ամբողջ օրը խոսում ես, մի վայրկյանում կարող են անհասանելի դառնալ: Որ երբեմն կարճ ճանապարհներն են տանում ամենալավ արդյունքին, իսկ երկարները ոչնչի չեն բերում: Էստեղ հասկանում ես, որ կյանքում ոչ մի պահի, ոչ մի դեպքում ու ոչ մի գնով հանձնվելու իրավունք չունես, որովհետև շուրջդ բոլորն են պայքարում: Մի մասը պայքարում են, որ տեսանելի դառնան հսկայական ամբոխում, մյուսները, որ կառավարեն ամբոխը, մնացածն էլ, որ ամբոխները չխելագարվեն Չարենցի պոեմի նման: Պայքարելու ընթացքում շատերը պարտվում են ու ընկնում: Մի մասը նորից ոտքի է կանգնում, մնացածներն էլ, ոտքի կանգնելուց հոգնած ու պարտվելու հաշիվը կորցրած, ուղղակի էլ չեն բարձրանում: Երևի էստեղ կյանքի բոլոր խիստ ու դաժան կանոնները Դիսնեյի կինոների շլացնող փայլով ծածկված մի տեղում հավաքվել են ու քեզ են սպասում:

Լուսանկարը` Անահիտ Բաղշեցյանի

Լուսանկարը` Անահիտ Բաղշեցյանի

Դեղին տաքսիներով անվերջ խցանումների ու տասը դոլարանոց հոթ-դոգների արանքում էս քաղաքը ինձ կապեց Թայմս Սքուերին, նոր նպատակներին: Էստեղ ինչ-որ տարօրինակ ու անսովոր կերպով կապվեցի ինձնից տասը հազար անգամ ավելի տարբեր մարդկանց հետ, որոնք էդպես էլ չկարողացան անունս ճիշտ արտասանել, բայց ինձ «լավով են հիշում», որովհետև ես իրենց սովորեցրել եմ էդ արտահայտությունը: Որովհետև նրանց համար լիքը ինստագրամյան նկարներ եմ արել Նյու-Յորքում, հետաքրքիր բաների մասին եմ պատմել ու բուռն քննարկումներ եմ վարել իրենց հետ: Վերջիվերջո մի նոր աշխարհ ենք բացահայտել` միասին անծանոթների հետ ենք զրուցել, չինական ամենահամով ռեստորաններն ենք գնացել, հայկական հեքիաթներ ենք սովորել ու ամերիկյան ամենահայտնի ընկերությունների աշխատակիցների հետ ենք ծանոթացել: 

Կարճ ասած, Նյու-Յորքը իմ ամենահավես կողմը բացահայտեց ու մի քիչ Անահիտ էլ իրեն պահեց:

Հա~, ի դեպ, քիչ մնաց մոռանայի, Սենդիի նկարը 221 լայք ունի, 15 հատ էլ քոմմենթ:

anahit baghshetsyan

Գիշերվա ժամը երեքը

-Բարի թռիչք եմ մաղթում, առաջացե՛ք,- ձայնը մտերմիկ էր ու հոգնած։

Գիշերվա ժամը երեքին բոլոր օդանավակայանների աշխատակիցների ձայնն էլ հոգնած է լինում։ Կամ էլ չէ, չգիտեմ…

Մտերմիկ ձայնով աշխատակցուհուն էլ բախտ վիճակվեց իմ՝ օդանավակայանի մթնոլորտով լեցուն նյութերից մեկում հիշատակվել։

Այսօր Զվարթնոց օդանավակայանը չափից ավելի մարդաշատ ու աղմկոտ է, կորցրել է իրեն բնութագրող բոլոր հատկանիշները։ Բայց այդ հատկանիշները կորցնելով հանդերձ՝ դեռևս մնացել է չափից դուրս հայկական ու հարազատ։

Զարմանալին Զվարթնոցի նոր հատկանիշները չեն, զարմանալին այն է, որ քեզ ամեն օր շրջապատում են տարրական առարկաներ, փողոցներ, գրքեր, մարդիկ ու քաղաքներ, որոնք, եթե նույնիսկ տակնուվրա լինեն, գունափոխվեն ու կորչեն, միևնույնն է, կմնան քեզ հարազատ։ Եվ իրոք… Եթե Սևակի քիթը լիներ փոքր, մազերն էլ գանգուր չլինեին, Սևակը անկասկած կմնար այն միակ հեղինակը, որին ամեն անգամ ընթերցելիս՝ աչքերս արցունքներով են լցվում։

Եթե Նալբանդյան փողոցը փոխվի ու այլևս չլինի նեղլիկ, հին մայթերով, ես էլի Նալբանդյանով քայլելուց անասելի բերկրանք կզգամ էդ մթնոլորտից։

Եթե Երևանը հանկարծ թևեր առնի ու վայրէջք կատարի Մադրիդի կողքին, ես միայն դեպի Երևան չվերթի տոմսեր գնելուց թեթև կժպտամ ու մինչև թռիչք մնացած օրերը կհաշվեմ։ Երևանը միշտ ամենահարազատն ու ամենահայկականը կլինի իմ ներսում, որ կանչում է դեպի իրեն։

-Առաջացեք, հա՞, հերթ գոյացավ։

Երևի գիշերվա ժամը երեքին բոլոր օդանավակայանների աշխատակիցներն են չոր ու կոպիտ լինում։ Կամ էլ չէ, չգիտեմ…

Ստեփանակերտի շուկան

anahit baghshetsyan

Հավես Հայաստան

Ես կրկին, նորից, էլի ու ևս մեկ անգամ օտար օդանավակայանում նստած սպասում եմ այն ինքնաթիռին, որը դեպի Հայաստան է մեկնելու։ Նստած եմ տասնյակ հայերի հետ օդանավակայանի մի անկյունում։ Ոմանք երկար դադարից հետո են վերադառնում Հայաստան, ոմանք մի քանի օր չեն եղել տանը, շատերը առաջին անգամ են այցելելու։ Իսկ ես այս անգամ Հայաստան եմ վերադառնալու փոքր-ինչ ավելի երկար բացակայությունից հետո։ Հետ եմ վերադառնալու այն զգացումով, որ Հայաստանը մի քանի քայլ առաջ է գնացել առանց ինձ։ Այս մտքերով տարված լսեցի կողքիս նստած ընտանիքի խոսակցությունը․

  • Մա՛մ, իսկ  Հայաստանը ո՞նցն ա։ Հավե՞ս ա Հայաստանում,- հարցնողը փոքրիկ տղա էր, հինգ կամ վեց տարեկան, հարցից արդեն պարզ էր, որ Հայաստանում առաջին անգամ էր լինելու։
  • Հայաստանը մեր հայրենիքն ա, բալե՛ս։ Գնանք, կարծում եմ շատ բան փոխված կլինի, հավես կլինի,- մոր դեմքին թեթև ժպիտ հայտնվեց։
  • Խի՞ ես խաբում երեխուն։  Անկապ երկիր ա Հայաստանը, տղե՛ս։ Հաստա՛տ բան էլ փոխված չի լինելու։ Հավես չի լինում Հայաստանում, – հայրը պատասխանեց։ Այն տղամարդկանցից էր, որոնց դեմքին երեք վայրկյան նայելը բավարար է ազգությունը որոշելու համար։
  • Պա՛պ, հավե՞ս չի Հայաստանում։
  • Չէ՛,- չոր էր  ու կոպիտ, դրանից էլ փոքրիկի աչքերի փայլը կարծես անհետ կորավ։

Եթե փոքրիկն իմանար, թե ինչքան հավես ակնթարթներ են ամեն օր լցնում Հայաստանը, երևի թե չէր հավատա այդ չոր ու սաստող պատասխանին, աչքերի փայլն էլ հաստատ հետ կվերադառնար։ Ախր, Հայաստանում ամեն-ամեն ինչն է հավես՝ զով առավոտները և շոգ կեսօրները, մարդաշատ փողոցները, դպրոց գնացող երեխաներն ու երեկոյան ժամերին փողոցների լռությունը խլացնող համերգները։ Հայաստանում նույնիսկ մարդիկ են հավես։ Նրանք միշտ պատրաստ են քեզ օգնել, անկախ նրանից` ծանոթ եք, թե անծանոթ, հայ ես, թե գերմանացի, մանուկ ես, թե պատանի։ Հայաստանում նույնիսկ մետրոն ու օդանավակայանն են հավես։ Հավես են պոնչիկանոցի քաղցր պոնչիկներն ու ծորակից եկող սառը ջուրը։ Ու նույնիսկ եթե տարիներով Հայաստանում ոչ մի բան չփոխվի, Հայաստանը միևնույնն է, ամենահավես երկիրը կմնա։

anahit baghshetsyan

Իմ 17.am-ը 5 տարեկան է. Անահիտ Բաղշեցյան

Բախտի բերմամբ, թե պատահմամբ, հիմա գտնվում եմ տասնվեցերորդ ժամային գոտում`  17-ից մի հազար ժամային գոտի, մի 7000 մղոն ու մի ամբողջ օվկիանոս այն կողմ: Բայց ինչպես ասում են` անկեղծ սերը հեռավորությանը կարող է դիմակայել: Ու իրոք… Ես էս սերը զգացել եմ 17-ում առաջին նյութս հրապարակվելու ու 17 ոտք դնելու պահից սկսած, զգում եմ արդեն մեկ տարի ու 8 օր առանց մեկ վայրկյան ընդհատման: 

Եթե մտածում եք, թե 17-ը պատանի թղթակիցների հարթակ է, կշտապեմ հիասթափեցնել:  17-ը առաջին հերթին ընտանիք է ու ամուր տանիքով տուն: Ընտանիք, որտեղ հավաքվել են տարբեր հետաքրքրություններ, նախասիրություններ ու տարբեր ճակատագրեր ունեցող մարդիկ: Բայց այդ բոլոր տարբերություններով հանդերձ, նրանք բոլորն ունեն մի ընդհանուր գիծ` hենց ինքը` 17-ը: Էստեղ դու տարվա ցանկացած եղանակի ու օրվա ցանկացած ժամի կարող ես քեզ զգալ տանը, նույնիսկ եթե նստած ես Սայաթ-Նովա փողոցի կեղտոտ նստարանին: Կարող ես քեզ զգալ Հայաստանի գյուղերից մեկում, երբ ավտոբուսի մեջ նստած անթարթ հեռախոսի էկրանին նայելիս լինես: 17-ը մի մեծ աշխարհ է, որ տեղավորվել է Երևանի հին փողոցներից մեկում ու իրար կապել Հայաստանի բոլոր հավես պատանիներին:

17-ը իմ կյանքում առաջին հերթին հեղաշրջում է, որ ստիպել է ինձ դառնալ ավելի համարձակ, ավելի անկաշկանդ, ու ինչու չէ, ավելի ստեղծարար: Հեղաշրջում, որ ամուր թելերով ինձ կապել է տարբեր մարդկանց ու ու երևի թե չի էլ պատրաստվում կտրել դրանք երբևէ:

17-ը սիրո ու նորարարության հարթակ է, պատրաստ քեզ հուզելու, գրավելու ու զարմացնելու նույնիսկ մի 7000 մղոն ու մի ամբողջ օվկիանոս այն կողմ…

«Գնահատում եմ այստեղ անցկացրած ամեն վայրկյանը»

«Մանանա» կենտրոնի կինոստուդիայում արդեն մեկ ամիս է Հայ Կամավորների Միության նախաձեռնությամբ Պաբլո Գարսիա Կոնդեն և Մեհրդադ Էղբալին անց են կացնում կինոյի դասընթացներ: Այսօր ես կզրուցեմ Մեհրդադի հետ:

-Բարև՛, ես Մեհրդադ Էղբալին եմ, 31 տարեկան, Իրանից։ Մասնագիտությամբ ռեժիսոր եմ։ Համալսարանն ավարտել եմ 2015-ին։

-Ինչպե՞ս եք ընտրել ռեժիսուրան որպես մասնագիտություն։

-Դպրոցում բավականին լավ էի մաթեմատիկա առարկայից, գլխավորապես մաթեմատիկա էի ուսումնասիրում։ Բայց համալսարան ընդունվելուց մի տարի առաջ նոր ընկերներ ձեռք բերեցի, ովքեր հետաքրքրված էին արվեստով։ Ես կապվեցի արվեստի հետ ու դադարեցի մաթեմատիկա սովորելը (ժպտում է)։ Գրեթե ամբողջ ժամանակս նրանց հետ էի անցկացնում։ Նրանք գրաֆիկ դիզայներներ էին, երաժիշտներ, արվեստագետներ։ Այդպես էլ ընտրեցի մասնագիտությունս։

-Ի՞նչ նախասիրություններ ունեք։

-Պինգ-պոնգ խաղալ եմ սիրում, մի փոքր դաշնամուր եմ նվագում։ Կարդում եմ վեպեր, պատմական վեպեր։ Նաև հետաքրքրված եմ քաղաքականությամբ։ Հետևում եմ ամբողջ աշխարհի նորություններին։

-Ինչպե՞ս որոշեցիք կամավորությամբ զբաղվել։ Սա Ձեր առաջի՞ն կամավորական փորձառությունն է։

-Այո՛, սա իմ առաջին կամավորական աշխատանքն է։ Ծնողներս շատ են սիրում Հայաստանը,  կարծում են, որ այստեղ խաղաղ է, ամեն ինչ շատ գեղեցիկ է։ Նրանք այստեղ հաճախ էին գալիս, ես էլ հաճախ միանում էի նրանց։ Ուզում էի ինքս ինձ մարտահրավեր նետել։ Ցանկանում էի փորձել ապրել հարևան երկրներից մեկում։ Այդ պատճառով էլ եկա այստեղ, դիմեցի AVC-ին և հիմա ես այստեղ եմ, որպես կամավոր։

-Իսկ ինչո՞վ եք այստեղ զբաղվում։

-Շաբաթական երկու օր անցկացնում եմ «Մանանա» կենտրոնում։ Այստեղ ես և մեկ այլ կամավոր` Պաբլոն, սովորեցնում ենք կենտրոնի սաներին ռեժիսուրա։ Ես աշխատում եմ պրակտիկ գիտելիքների ուղղությամբ, իսկ նա՝ տեսական։ Մնացած օրերին ես լինում եմ “Wedzig” կոչվող տեղում։ “Wedzig”-ը  ստարտափ է։ Այն կայք է, որը օգտագործվելու է Լոս Անջելեսում, բայց համակարգվելու է այստեղից։ Կայքը առաջարկում է բոլոր հարսանյաց ծառայությունները՝ ճաշացանկ, ծաղիկներ, երաժիշտներ և այլն, միաժամանակ մի վայրում։ Ես կայքի համար պատրաստում եմ հոլովակներ և զբաղվում եմ նրանց գովազդով։ Քանի որ որոշակի գիտելիքներ ունեմ ծրագրավորումից, նրանք էլ ինձ սովորեցնում են ծրագրավորման նոր լեզու։

-Ի՞նչ սպասումներ ունեիք Հայաստան գալիս։ Դրանք իրականացա՞ն։

-Մտածում էի, որ Երևանը շատ ավելի աղմկոտ ու մարդաշատ քաղաք կլինի, քանի որ այն մայրաքաղաքն է։ Այդպիսին է Թեհրանը։ Մարդիկ այնտեղ չեն քայլում, նրանք վազում են։ Բոլորը շտապում են աշխատանքի կամ մեկ այլ տեղ, քաղաքը շատ զբաղված է, բայց մարդիկ այստեղ շատ հանգիստ են։ Սակայն բնակչության համեմատ խցանումները Երևանում աննկարագրելի են։ Կարծում եմ՝ պատճառն այն է, որ շատ ընտանիքներ մեկից ավելի մեքենա ունեն։

-Ի՞նչն եք սիրում Հայաստանում։

-Շատ բաներ եմ հավանում։ Բայց առաջին հերթին մարդկանց։ Ես շատ չեմ ճանապարհորդել, եղել եմ Միջին Արևելքի ու Ասիայի երկրներում, բայց միևնույնն է, այն կարծիքին եմ, որ մարդիկ այստեղ շատ ջերմ են ու բարի։ Նրանք շատ հյուրընկալ են։ Երբ հայտնվում ես նրանց տանը, քեզ զգում ես նրանցից մեկը։ Նման բանի դեռ ոչ մի տեղ չէի հանդիպել, բացի Իրանից։ Կարծում եմ, դա մեր երկու ազգերի ընդհանուր հատկանիշն է։

Նաև շատ եմ հավանում այստեղի լանդշաֆտները՝ սարերը, բլուրները։ Երբ Երևանից դուրս ես գալիս, հայտնվում ես նեղլիկ, գեղեցիկ ճանապարհների՝ սարերի մեջտեղում։ Ասես ֆիլմերի տեսարաններ լինեն։

-Սիրելի վայրեր ունե՞ք Հայաստանում։

-Շատ եմ սիրում Գյումրին։ Այնտեղ եղել եմ երկու անգամ։ Այս քաղաքի եկեղեցիները, ճարտարապետությունը, ուտելիքը, ամեն ինչը հիանալի է։

Նաև սիրում եմ Թումոն։ Մի ընկեր ունեմ, ով այնտեղ էր աշխատում, ինձ հրավիրել էր Թումոն տեսնելու։ Կարծում եմ դա իմ տեսած ամենագեղեցիկ ուսումնական կենտրոնն է։ Նման բան դեռ չէի տեսել։ Երեխաներն այստեղ սովորում են հիանալի սարքավորումներով, միջավայրը շատ ընկերական է։ Նրանք զբաղվում են անիմացիայով, ռեժիսուրայով, ռոբոտաշինությամբ։ Մի քանի կոմիքսներ տեսա, դրանք հիանալի էին։ Նրանք նաև  բջջային հավելված են մշակել Եվրոպական միության հետ համատեղ։ Այս տեղը շատ ոգեշնչող է։ Շատ կցանկանայի ինքս էլ հաճախել նման տեղ պատանեկությանս տարիներին։

-Իսկ ի՞նչը չեք հավանում այստեղ։

-Շատ ցուրտ է ինձ համար։ Նաև տրանսպորտը կարող է ավելի լավը լինել։ Վերջին անգամ «մարշրուտկա» նստել եմ երեք շաբաթ առաջ։ Դրանից հետո որոշեցի, որ էլ երբեք չեմ օգտվելու դրանցից։ Մահանում էի ներսում։ Երևի գիտես, թե ինչքան ծանրաբեռնված է այն լինում։ Նույնիսկ եթե կանգնած ես, միևնույն է, կյանքիդ վտանգ է սպառնում։ Պիտի բավականին ճկուն լինես մարշրուտկա նստելու համար։

-Հիմա տաքսիների՞ց եք օգտվում։

-Մետրոյից։ Չնայած որ պետք է 10-15 րոպե քայլեմ իմ ուզած տեղը հասնելու համար, միևնույն է, նախընտրում եմ մետրոն։

-Իսկ Ձեր առօրյան փոխվե՞լ է։

-Այստեղ շատ եմ քայլում, ֆիզիկապես ավելի ակտիվ եմ։ Բացի այդ, AVC-ի շրջանակներում հանդիպում եմ նոր մարդկանց տարբեր երկրներից։  Այստեղ մարդիկ կան ավելի քան հիսուն երկրներից։ Ամեն անգամ նոր կամավոր ենք ունենում աշխարհի մի ծայրից՝ Եվրոպայից, Աֆրիկայից, Ասիայից։ Չնայած այս ամենին, չեմ կարծում, թե կյանքս շատ է փոխվել։

-Հասցրե՞լ եք նոր ընկերներ ձեռք բերել։

-Իհարկե՛։ Բազմաթիվ նոր ընկերներ ունեմ արդեն։ Մենք իրարից շատ բաներ ենք սովորում, քննարկում ենք այն ամենը, ինչ հետաքրքրում է մեզ՝ քաղաքականությունը, հիմնախնդիրները, որոնք կան Հայաստանում։ Նրանցից մի քանիսին, ինչպես նաև ինձ, հետաքրքրում է Միջին Ասիայի քաղաքականությունը, որը շատ բարդ է։ Ներկայիս դրությամբ կամավորներից հինգը կինոռեժիսորներ են։ Նրանք ակտիվ սոցիալական աշխատանքներ են կատարում այստեղ՝ աշխատում են LGBT հասմայնքի ներկայացուցիչների համար, նկարում են վավերագրական ֆիլմեր։ Այս ամենը շատ հետաքրքիր է։

-Կմանրամասնե՞ք մի փոքր այն հիմնախնդիրները, որոնք նկատել եք այստեղ։

-Հիմնախնդիրներից մեկը, որն ինձ ամենաշատն է անհանգստացնում՝ ես տեսնում եմ բազմաթիվ դեռահասների, որոնք ծխում են։ Հիմնականում տղաները, իհարկե։ Կարծում եմ սա շատ վատ սովորություն է։ Հետևանքները ի հայտ կգան ավելի ուշ, բայց դա պետությանը բավականին թանկ կարժենա։

Մի ընկեր ունեի, որ ծխում էր գրեթե տասը տարի։ Նա արտագաղթեց Ավստրալիա ու մի քանի ամիս անց թողեց ծխելը։ Պատճառը ակնհայտ էր․ ծխախոտի տուփն այնտեղ մոտ 40 դոլար արժե, ինչը շատ թանկ է։ Նրանք բարձրացրել են ծխախոտի գինը, քանի որ ծխող մարդիկ, այն մարդիկ են, ովքեր հետագայում առողջական խնդիրներ են ունենալու, և պետությունը պարտավորված է լինելու նրանց խնամքի ծախսերը հոգալ այլ բնակիչների հարկերով։ Այդ պատճառով ծխող մարդիկ վճարում են իրենց հետագա խնդիրների համար։

Ծխելը լուրջ հիմնախնդիր է այստեղ։ Իմ տեսած գրեթե բոլոր տղամարդիկ ծխում են թե՛ հասարակական վայրերում, թե՛ մարշրուտկայում, թե՛ ավտոբուսներում։ Հետևանքները երկրի համար հսկայական են լինելու։

-Ինչքա՞ն եք նախատեսել մնալ Հայաստանում։

-Իրականում, մնալուս տևողությունը ես եմ որոշում։ Հաճախ եմ գնում Իրան և հետ գալիս։ Երկու շաբաթից կրկին գնալու եմ Պարսկական նոր տարին նշելու ու հետ եմ գալու։ Կարծում եմ՝ եթե կարողանամ աշխատանք գտնել, կմնամ այստեղ։ Ինձ դուր է գալիս այստեղի խաղաղ միջավայրն ու հնարավորությունները։ Այն փաստը, որ Հայաստանը զարգացող և փոքր երկիր է, շատերը կարող են համարել թերություն, սակայն դա այդպես չէ։ Հայաստանը պատրաստ է աճելու ու զարգանալու։ Դա է պատճառը, որ այստեղ ամեն ինչ շատ արագ է զարգանում։ Բազմաթիվ հաջողված ՏՏ ստարտափներ եմ տեսնում։ Օրինակ, վերջերս իմացա մի ստարտափի մասին, որը հսկայական հաջողություն էր գրանցել։ Լսե՞լ ես “Render Forest” ծրագրի մասին։ Այս ծրագրի վարկանիշը ավելի բարձր է, քան Ֆեյսբուքինը։ Եթե ունես բիզնես և ցանկանում ես գովազդային հոլովակներ նկարել դրա համար, սակայն չունես բավարար գումար, կարող ես օգտվել այս հավելվածից։ Դու ընտրում ես քո կերպարները, թեման և պատրաստում ես մեկ րոպեանոց անիմացիոն հոլովակ։ Այս ամենը նույնիսկ մեկ ժամ չի տևում։

Այո, կարծում եմ, որ երկիրը պատրաստ է զարգանալու։ Կարծում եմ՝ հիմա դուք ունեք լավ կառավարություն, հասարակությունը լավն է, երիտասարդների մեծ մասը կրթված են։ Տեսնում եմ, որ շատերը վերադառնում են ԱՄՆ-ից և Եվրոպայից։ AVC-ում շատերը նույնպես ցանկանում են այստեղ մնալ։ Սա, կարելի է ասել, երկրի Ոսկե դարաշրջանն  է։

-Հայաստանում ստացած փորձառությունն ի՞նչ է տալու Ձեզ։

-Ամեն անգամ, երբ ինքդ քեզ մարտահրավեր ես նետում, աճում ես որպես անհատականություն։ Սովորում ես՝ ինչպես հարմարվել նոր կանոններին, ապրելակերպին, եղանակին, երթևեկությանը, ամեն ինչին։ Նաև լեզվին։ Փորձում եմ հնարավորինս սովորել, սակայն շատ չի ստացվում։ Այս ամենը հսկայական անձնային աճ է ինձ համար և ինձ դուր է գալիս այս փոփոխությունը։ Չգիտեմ ինչքան եմ մնալու այստեղ, բայց գնահատում եմ այստեղ անցկացրած ամեն վայրկյանը։

gevorgtergbr

ԱՆԱՍՏՎԱԾ ԿԻՆՈ ԹԱՏՐՈՆԸ

anahit baghshetsyan

«Անաստված կինոթատրոնը» գիրքը մի քանի ամիս առաջ սկսեցի կարդալ։ Բովանդակությունից արդեն իսկ պարզ էր, որ հեղինակը՝ Գևորգ Տեր-Գաբրիելյանը, ունի իր ուրույն գրելաոճը։ Ստեղծագործությունների վերնագրերը գրավիչ էին՝ «Մաքրուհին-2017», «Ժիզնեննի», «Ինչու է մարդն ապրում աշխարհում»։ Բացի այդ, հեղինակը գրքում առանձնացրել էր էսսեները արձակ գրականությունից։ Կարծում եմ՝ էսսեներում հեղինակն ուրիշ մոտեցումներ էր դրսևորել, ինքնաարտահայտվել էր ուրիշ կերպ, այդ իսկ պատճառով առանձնացրել էր դրանք։ Միգուցե էսսեներն ուրիշ հաղորդագրություն պիտի հասցնեին ընթերցողին․․․ Չնայած նման «սորտավորմանը», բոլոր ստեղծագործությունները գրված էին խոսակցական լեզվով։ Ասես խոսակցական լեզուն գրականություն դարձնելով, հեղինակը ցանկանում էր կապ հաստատել, գրքի և ընթերցողի միջև։ Մտածեցի, որ կապը իմ ու գրքի մեջ կստեղծվի։

Գրքում զետեղված ստեղծագործությունները սկսել եմ կարդալ հերթով։ Առաջին ստեղծագործությունը՝ «Համլետի հոր ուռագանը», կիսատ եմ թողնել։ Փորձել եմ վերսկսել, շարունակել, բայց ապարդյուն։ Ստեղծագործությունը չհավանեցի։ Ընթերցելիս պարզ դարձավ, որ հեղինակի գրելաոճը կարելի է բնութագրել մեկ բառով՝ հասարակ։ Պատմվածքը գրված էր այնպես, ինչպես խոսում ենք մենք առօրյայում։ Երևի թե, սա էր գլխավոր պատճառը՝ ստեղծագործությունն անավարտ թողնելու։ Անբավարարվածության զգացում ունեցա, սկսեցի արժևորել գրքում գրական խոսքերի, բացատրությունների ու խորը նկարագրությունների առկայությունը։

Այդուհանդերձ, շարունակեցի ընթերցելը՝ հետաքրքրող թեմաներ փնտրելով։ Ընթերցեցի «Անաստված» կինոթատրոն» ստեղծագործությունը։ Սյուժեն ի սկզբանե հետաքրքրություն առաջացրեց ներսումս։ Հեղինակը մտովի ֆիլմ էր նկարում հին օրերի մասին։ Սակայն ֆիլմը երբեք էկրանին չէինք տեսնելու նրա խոսքերով։ Հետաքրքրությունը սակայն հետզհետե վերացավ։ Հեղինակը շատ հարցեր թողնում էր օդում կախված, պատասխանները ինքս պիտի փնտրեի ու գտնեի։ Ավարտելուց հետո, ներսումս մնացին մի շարք անպատասխան հարցեր ու կրկին անբավարարվածության զգացում։

Հաջորդ ստեղծագործության ընտրությանը նպաստեց վերնագիրը․ «Ինչու ետ եկա Հայաստան»։ Թեման հոգեհարազատ էր, քանի որ ինքս էլ աղոտ հեռանկարներ ունեմ երկիրս լքելու մասին։ Ընթերցելուց հետո այն դասվեց սիրելիներիս շարքին։

Էսսեն սկսվում է վերնագրին պատասխանող նախադասությամբ․ «Այս հարցը ինձ տվին և շփոթմունքի մեջ գցին․ երբեք չէի մտածել։ Մոտավորապես կարծես հարցնեն՝ ինչու ես սիրում խնձորը»։ Ես էլ սկսեցի պատասխան փնտրել հակառակ հարցին՝ ինչու՞ եմ ցանկանում լքել երկիրը։

Ստեղծագործությունը հեղինակը շարունակում է իր մանկական հիշողություններով ու բուռն պատկերացումներով։ Այստեղ նույնպես նկատելի է պարզ խոսակցական գրելաոճը, սակայն այս ստեղծագործության մեջ կարողացա վարժվել դրան։ Վստահ կարող եմ ասել․ այստեղ գրելաոճը ստեղծեց կապ իմ ու էսսեի միջև։

Ուշագրավ պատմություններից հետո հեղինակը կրկին վերադառնում է բուն հարցին․ «Ինչու ետ եկա Հայաստան»։ Սպասում էի բողոքների կամ կարոտի նկարագրությունների, բայց հեղինակը զարմացնում է․ «Ես Հայաստանը չէի լքել, չէի գաղթել, իմ գործը Հայաստանի հետ էր կապված, ես չէի հեռացել, հեռվացել էի՝ բայց ոչ հեռացել»։ Եվ իրոք, շատերը Հայաստանը չեն լքում, չեն հեռանում, ուղղակի «հեռվանում են»։ Եվ հակառակը, ոմանք հեռանում են ընդմիշտ, բայց որդեգրում են «հեռվացածի» տիտղոսը։ Հեղինակն այստեղ փոքրիկ հեղաշրջում է անում պատկերացումներումս։

Այս տողերին հաջորդող բացատրություններն ու նկարագրությունները բացահայտում են հեղինակի տեսակետը։ Լսելի է դառնում պանդխտության ու հայրենասիրության վերաբերյալ մի կարծիք, որի նմանը ինձ դեռ չէր հանդիպել։

«Ուրեմն գնացի չգնալով, եկա չգալով։ Եվ ուրեմն սիրող եմ միշտ՝ սկզբունքորեն՝ դիլետանտ՝ ինչպես իմ այս հայ ազգը»։ Հասկանում եմ, որ ես էլ եմ սիրում իմ ազգն ու հայրենիքը։ Այսինքն, ստեղծագործությունը կարդալուց առաջ էլ էի դա լավ գիտակցում, բայց կարդալուց առաջ չունեի այն պարզ պատկերացումը,  որ կարելի է հեռանալ հայրենիքից, բայց կապված մնալ դրա հետ։ Այս տողերին հաջորդում է հեղինակի անկեղծ խոստովանությունը․ «Ես չնայած մասնագետ լինելը հարգում եմ՝ բայց ես փինաչի եմ։ Ես սիրում եմ իմ ձեռքերով, իմ մատներով, իմ ուղեղով իմ գործն անել․․․»։ Այս տողերից համոզվում եմ, որ Հայաստանից հեռու ապրելը հեղինակին չի օտարացրել հայկական միջավայրից, սովորույթներից ու բնավորությունից։ Այստեղ տեսնում եմ դասական հայի կերպար, որ ինչպես կոշկակարը՝ իր մի զույգ կոշիկն է կարում գորովանքով ու սեփական քրտինքով։

Հաջորդ հեղաշրջումը սպասեցնել չի տալիս․ «․․․ Ես վերգտա մեր համերն ու գեղեցկությունը։ Ես արարատապաշտ եմ։ Ես չեմ ուզում, որ Արարատը Հայաստանի տարածքում լինի։ Ես պահպանողական եմ․ ինչպես սովոր եմ՝ էդպես էլ թող լինի»։ Մտածում եմ, որ եթե մեր բակի պապիկները կարդային այս տողերը, հեղինակին ոչ մի դեպքում չէին ների, բայց ես ներում եմ։ Եթե Արարատը մեր սահմաններում լիներ, ոչ ոք այդքան կարոտով չէր նայի նրան։ Ոչ ոք արարատապաշտ չէր լինի։

Հետագայում հեղինակը, որ ստեղծագործության սկզբից թեթև ընկերական զրույց էր սկսել իր ընթերցողի հետ, ասես ցանկանում է մեկ անգամ ևս ինձ հիշեցնել Հայաստանի բոլոր արտոնություններն ու գովաբանում է այն ամենն, ինչ գովաբանել են հայ պոետները դարերով՝ հայկական վանքերը, լեռները, բնության գեղեցկությունը,  նույնիսկ աղբն է գովաբանվում («Ես զիբիլապաշտ եմ։ Մեր զիբիլի պես զիբիլ աշխարհում չկա։ Եվ պետք չէ այն մաքրել․ եղածն ի՞նչ է՝ միայն ցելոֆան է․․․»)։ Կարոտով հեղինակը նշում է, որ ուրիշ ոչ մի տեղ չի ուզում գնալ ոչ հանգստանալու, ոչ ճամփորդելու, ոչ գործուղման։

«Մեր քաղաքն ու երկիրը փոխվում են՝ քանդվում, վերասարքվում, հնանում, կոտորվում, բայց այդ քանդը չէ բնորոշիչը, այլ այն, որ տարեցտարի ավելի ու ավելի շատ տուրիստ է գալու, ու իրենք են փոխելու էս երկրի տեսքը։ Ոչ թե Թեղուտ կտրողները, այլ տուրիստները․․․

Բայց մեջս հավատ կա էլի․ հազար տարի դիմացել ենք՝ էլի հազար կդիմանանք։ Պոմիդորն ու ծիրանը չեն կորչի․․․

․․․ Մնացածը դուք գիտեք։ Եվս մեկ հազար տարի։ Մենակ,- ամեն դեպքում կարևորը չմոռանանք,- աղջիկները անընդմեջ ավելի ու ավելի կսիրունանան, և այդպես անվերջ։ Գժվել կարելի է»։ Այս խոսքերով հեղինակը ընթերցողին՝ զրուցակցին է ներկայացնում մի ուրիշ Հայաստան, այն Հայաստանը, որ տեսնում ենք ամեն օր, սակայն չենք արժևորում, և ավարտում է ստեղծագործությունը։ Ստեղծագործությունն ավարտվում է, սակայն ինքս իմ մեջ փոքրիկ զրույցից հետո սկսված վերաարժեքավորումը դեռ լիարժեք ավարտին չի հասել։

Էսսեն ընթերցելուց հետո ուրիշ սիրով եմ սիրում Հայաստանն ու Հայաստան վերադարձող մարդկանց։

Պաբլո Գարսիա Կոնդե. «Այստեղ մարդիկ նման են մեզ՝ իսպանացիներիս»

«Մանանա» կենտրոնի կինոստուդիայում արդեն մեկ ամիս է Հայ Կամավորների Միության նախաձեռնությամբ Պաբլո Գարսիա Կոնդեն և Մեհրդադ Եղբալին անց են կացնում կինոյի դասընթացներ: Այսօր ես կզրուցեմ Պաբլոյի հետ:

IMG_1334-1

-Բարև Ձեզ, կներկայանա՞ք։

-Բարև։ Ես Պաբլոն եմ, Իսպանիայից։ Հայաստան եկել եմ կամավորական աշխատանքով զբաղվելու։ Բարսելոնայում “Dart” ֆիլմերի փառատոնի համակարգողներից եմ։

-Ինչպե՞ս որոշեցիք  կամավոր դառնալ։

-Կամավորությամբ արդեն զբաղվել էի ուրիշ երկրներում, օրինակ՝ Իսպանիայում, Էկվադորում, այդ պատճառով արդեն ծանոթ եմ այս ոլորտին։ Կամավորությունը նոր փորձ ձեռք բերելու և նոր երկիր, նոր մշակույթ, նոր մարդկանց բացահայտելու հրաշալի տարբերակ է։ Այն միշտ սովորելու հետաքրքիր պրոցես է։

-Ինչո՞վ եք զբաղվում Հայաստանում։

-Տվյալ պահին կամավորություն եմ անում այստեղ՝ «Մանանայում» և Թումոյում։ Թումոյի հետ համագործակցությունը վերջերս եմ սկսել։ Կինոյի պատմության վերաբերյալ դասընթացներ եմ վարում։ Պատրաստվում եմ համագործակցել նաև KulturDialog-ի հետ։ Բացի դրանից՝ մի ծրագիր ունեմ կոլեգաներիս՝ կամավորների հետ․ պլանավորում ենք կարճամետրաժ ֆիլմ նկարել։ Ծանրաբեռնված եմ, բայց ուրախ եմ, որ այստեղ եմ։

-Ծանո՞թ եք հայկական ֆիլմերին։

-Հայկական այն ֆիլմերի ցանկը, որ դիտել եմ, ցավոք սրտի շատ ավելի կարճ է, քան այն ֆիլմերի ցանկը, որ կցանկանայի դիտել։ Դիտել եմ Փարաջանովի «Նռան գույնը», «Մոռացված նախնիների ստվերները» ֆիլմերը։ Դրանք շատ եմ հավանել։ Անպայման ծանոթանալու եմ Արտավազդ Փելեշյանի ֆիլմերին, Փարաջանովի ստեղծագործական կյանքին, դիտելու եմ նրա մնացած ֆիլմերը։

-Իսկ ինչո՞ւ ընտրեցիք հենց Հայաստանը։

-Հայաստանին արդեն ծանոթ էի, առաջին անգամը չէ, որ այցելում եմ։ Երեք տարի առաջ եղել էի այստեղ, «Ոսկե Ծիրան» կինոփառատոնի ժյուրիի կազմում էի։ Ապրել եմ նաև Վրաստանում։ Երկար ժամանակ ցանկանում էի վերադառնալ այստեղ, ավելի լավ ծանոթանալ մարդկանց ու տեղի մշակույթի հետ։ Հարմար հնարավորությունը տեսնելով՝ միանգամից օգտվեցի դրանից։ Հիմա փորձում եմ բոլոր առավելություններն օգտագործել, ճանապարհորդել երկրի ներսում, ազատ ժամանակս օգտագործել ամեն ինչին լավ ծանոթանալու համար։

-Արդեն հասցրե՞լ եք հանդիպել ինչ-որ դժվարությունների այստեղ։

-Դե․․․ Առաջինը՝ լեզուն (տխուր դադար): Երևի թե գլխավոր բարդույթը սա է։ Առօրյադ բարդանում է, երբ չես կարող ազատ հաղորդակցվել մարդկանց հետ խանութներում, փողոցում, ավտոբուսում։ Բայց կարողացել եմ հարմարվել արդեն։ Բացի դրանից՝ շատ դժվարությունների չեմ հանդիպել։ Այստեղ մարդիկ շատ նման են մեզ՝ իսպանացիներիս։ Կան մի քանի բաներ, որոնք չեմ հավանում, օրինակ՝ տրանսպորտը, բայց արդեն հարմարվել եմ։

-Իսկ ի՞նչն եք հավանել Հայաստանում։

-Մարդկանց։ Տարբեր իրավիճակների եմ առնչվել, բայց նրանք ինձ միշտ լավ են վերաբերվում։ Նաև կարիերա կառուցելու բազմաթիվ հնարավորություններ ունեմ Հայաստանում։ Ես այստեղ ուղղակի կամավոր եմ, սակայն իրավունք ունեմ անելու գրեթե ամեն ինչ, ինչ կցանկանամ։ Այստեղ ազատ եմ։

-Ունե՞ք նախընտրելի վայրեր Հայաստանում։

-Կարո՞ղ ենք Արցախը հաշվել։

-Իհարկե։

-Ուրեմն Արցախը։ Դեպի Արցախ կատարած ճանապարհորդությունս հրաշալի փորձառություն էր։ Նաև` Խոր Վիրապը։ Չնայած, որ բոլոր ոչ աշխատանքային օրերին այցելում եմ Հայաստանի տեսարժան վայրերը, Խոր Վիրապը դեռ իմ սիրելին է։

-Ի՞նչ միջմշակութային տարբերություններ եք տեսնում Ձեր հայրենիքի և Հայաստանի միջև։ Արդեն հարմարվե՞լ եք դրանց։

-Քաղաքի մասին առաջին տպավորությունը գույնն է, որը իմ կարծիքով մշակութային տարր է Երևանի համար։ Նման յուրահատուկ գունավորում ունենք նաև Իսպանիայում, այնպիսին, որ բնորոշ է միայն մեր երկրին։

Ինչպես արդեն ասացի՝ մարդիկ իրար շատ նման են երկու երկրներում։ Մի քանի փոփոխություններ կան իմ առօրյա կյանքում։ Ինչքանով որ հասցրել եմ նկատել, այստեղ օրենքները ոչ միշտ են պահպանում։ Օրինակ՝ գիտեմ, որ Հայաստանում շատ ավտովթարներ են լինում, հաճախ մարդիկ վնասվածքներ են ստանում այն պատճառով, որ ամրագոտին չեն կապել։ Բայց նստում ես երթուղային տրանսպորտ և տեսնում ես, որ վարորդները չեն գցում ամրագոտին։ Իսկ ճանապարհային ոստիկանները ոչինչ չեն ձեռնարկում դրա դեմ։ Կարծում եմ՝ ճանապարհային կանոններին պետք է ավելի խիստ վերաբերվել։ Կամ տեսնում ես ավտոբուսում նշան, որն արգելում է ծխել կամ հեռախոսով խոսել, բայց վարորդը և՛ ծխում է, և՛ հեռախոսով խոսում։ Այս ամենը շոկային է ինձ համար։

-Հասցրե՞լ եք ձեռք բերել ընկերներ։

-Այո՛։ Նախորդ փորձառությունից արդեն ծանոթ էի այստեղ մի քանի հոգու հետ։ Ամեն շաբաթ մենք ուղևորություններ ունենք մեր կազմակերպության հետ (AVC), և ես հնարավորություն ունեմ հանդիպելու տեղացիներին, նաև մարդկանց այլ երկրներից։ Սիրում եմ ծանոթանալ նոր մարդկանց հետ ճանապարհորդելիս։ Արդեն ընկերներ ունեմ Ֆրանսիայից, ԱՄՆ-ից, Իրանից։

-Հայաստանում անցկացրած ժամանակն ու այստեղ ձեռք բերած փորձառությունը ինչպե՞ս են Ձեզ օգնելու ապագայում։

-Արտասահմանում ապրելը կյանքի փորձ է առաջին հերթին։ Բացահայտում ես ինքդ քեզ, սովորում ես ապրել առանց օգնության, ինքնուրույն։ Սա օգնում է քեզ կյանքում աճել որպես անհատականություն։ Հայաստանում անցկացրած ժամանակս օգնում է ինձ կայանալ որպես մասնագետ։ Բոլոր կառույցները, որոնց հետ համագործակցում եմ, փորձառությունները, որոնք ունենում եմ իրենց ներդրումն ունեն այդ գործում։ Սա անընդհատ կրթական պրոցես է, որը ես սիրում եմ։ Երիտասարդներն այստեղ ունեն իրենց մտքերն արտահայտելու ազատություն։ Այստեղ շատ են տարաբնույթ փառատոններն ու ցուցահանդեսները։ Այստեղ տեսնում եմ մշակույթը, արվեստն ու ակտիվությունը զարգացնելու եռանդ։ Եվ ես ինձ շատ լավ եմ զգում այս միջավայրում։

-Արդեն որոշե՞լ եք՝ ինչ եք անելու կամավորական աշխատանքներն ավարտելուց հետո։ Մնալո՞ւ եք Հայաստանում, թե՞ տեղափոխվելու եք մեկ այլ երկիր։

-Դեռ երկար ժամանակ այստեղ եմ լինելու՝ 7 ամիս։ Սակայն չեմ կարող գնալ, երբ հոգնեմ, կամ ավելի երկար մնալ։ Առաջնորդվում եմ պլանով։ Պլանավորում եմ դոկտորական թեզի պաշտպանություն (PhD) կինեմատոգրաֆիայի ոլորտում։ Դա իմ գլխավոր նպատակն է։ Պլանավորում եմ դա անել նաև արտասահմանում։ Կցանկանայի նաև Կանադա այցելել։ Չգիտեմ։ Երևի կշարունակեմ ճանապարհորդել։