Տաթևիկ Հարոյանի բոլոր հրապարակումները

tatevik haroyan

Մարդկանց մեջ պակասել է բարությունը

Ներկայացնում եմ  հարցազրույց  պապիկիս՝ 66-ամյա Խաչիկ Մանուկյանի հետ:
Պապս օրինակ է ինձ համար, նրա նպատակասլացությունը թևեր է տալիս ինձ, որ ես էլ լինեմ այդպիսին:

-Պա′պ,պատմիր քո մասին, որտե՞ղ ես ծնվել և ինչպե՞ս է անցել մանկությունդ:

-Ես ծնվել եմ Ապարանի շրջանի Բուժական գյուղում, մեծ ընտանիքում: Ապրել, մեծացել եմ Բուժականում, 8-ամյա կրթություն ստացել, բայց միջնակարգ կրթությունս ստացել եմ հարևան`Երնջատապ կոչվող գյուղում` Եղիշե Չարենցի անվան դպրոցում: Դրանից հետո աշխատել եմ կոլտնտեսության վարչությունում, տարբեր գործեր եմ կատարել: Էն ժամանակ ասում էին՝ կոլխոզը գյուղացու ընդհանուր տնտեսությունն  է, դա կոմունիստական համակարգի լոզունգն էր, իհարկե: Ապա, 1969 թվականին մեկնել եմ խորհրդային բանակ և 2 տարի ծառայել եմ: Ինձ տարան Ռուսաստանի խորքերը` Մարիյսկի ինքնավար մարզ է կոչվում: Յոշկարոլա քաղաքում էի`Մոսկվայից 2500 կմ դեպի   հյուսիս:

-Պա՛պ, ասացիր, որ ձեր ընտանիքը մեծ էր: Քանի՞ քույր-եղբայր էիք:

- Մեր ընտանիքը իրոք մեծ էր,  հորս անունը՝ Մարգար էր, մորս անունը` Լուսիկ: Տանը 6 տղա և 2 աղջիկ էին մեծանում: Ես եղել եմ նախավերջին զավակը: Քույրերիս հետ շատ չեմ ապրել, որովհետև   շուտ են ամուսնացել`մինչև իմ ծնվելը: Եղբայրներիցս մեծ էին: Իրենցից հետո ծնվել է մեծ եղբայրս՝ Հարությունը, ապա Նորիկը, Նուրիջանը, Մարատը, ես և փոքր եղբայրս՝ Վաչագանը:

-Եթե տանը շատ  տղաներ կան, հնարավոր չէ, որ ինչ-որ հետաքրքիր միջադեպ, զվարճալի մի բան չլինի, կհիշե՞ս նման մի դեպք:

-Եղբայրներիս հետ, տարբեր առիթներով, հաճախակի էինք վեճի բռնվում:  Ոնց որ ասած, օրվա հաճելի ու հետաքրքիր պահերն էին: Կարծես, այդպես էլ պետք է լիներ: Հիշում եմ… Մի   անգամ եղբորս հետ նստած էինք թոնրի մոտ` ոտքներս կախել էինք մեջը, որ տաքանանք` հաց թխելուց հետո թոնիրը շատ տաք է լինում: Ես իրեն խաբեցի ու  ձեռքի տանձը խլեցի: Ու քանի որ խաբվել էր` ծիծաղեցի վրան: Ինքն էլ զայրացավ ու իմ ոտքը կպցրեց թոնրի տաք պատին: Ես ձայն հանեցի, որ մաման ու պապան գային ու իրեն ծեծեին: Բայց, ընդանրապես, եղբայրներով շատ սիրով էինք ու եթե կռվում էինք, ընդհարվում, դա ընդամենը 20 րոպե էր տևում` լացում էինք,  հետո միանգամից հաշտվում:

-Պա՛պ, ասացիր, որ ծառայել ես սովետական բանակում, հետո աշխատել, բայց գիտեմ, որ  աշխատել ես մանկուց, ինչպե՞ս ստացվեց:

-Ես իմ  առաջին  գումարը վաստակել եմ, երբ 7-8 տարեկան էի: Այն ժամանակ Արարատյան դաշտավայրից գալիս էին մեր լեռնային գոտիներ, նաև  Բուժական` փայտ տանելու: Փայտ էին կտրում` խաղողի վազերին որպես հենանոց ծառայեցնելու համար: Ես գնում, օգնում էի, և ինձ վարձատրում էին: Շատ լավ եմ հիշում, երբ ստացա առաջին գումարը, տվեցի մայրիկիս, որ դրանով ալյուր գնի և հաց պատրաստի բոլորիս համար:

-Բանակ գնալ-գալուց հետո ինչո՞վ ես զբաղվել:

-Երբ վերադարձա բանակից, արդեն 21 տարեկան էի, 2 ամիս հանգստացա, հետո գնացի Երևան` աշխատանք փնտրելու: Այն ժամանակ Երևանում շինարարության նախարարություն կար՝ «Գյուղշինը», որը գտնվում էր Արաբկիր համայնքում: Ընդունվեցի որպես վարորդ, աշխատեցի  6 տարի, հետո տեղափոխվեցի Աշտարակի «Գյուղշին»: Դրանից հետո տեղափոխվել եմ Նաիրի շրջանի Զորավանի խոշոր եղջերավոր անասունների բտման կայան` որպես վարորդ:

-Եղե՞լ ես արտասահմանյան որևէ երկրում Ո՞ր երկիրն է քեզ դուր եկել և ինչո՞ւ:

-Այո՛, եղել եմ Չեխոսլովակիայում` 15 օրով, Հունգարիա եմ գնացել 40 օրով` հիմնարկն էր գործուղել: Հետո, հիմնարկի կողմից  աշխատանքի եմ մեկնել Ռուսաստան, Լեհաստան,  Բուլղարիա, Մակեդոնիա, Թուրքիա, և′ հանգստանալու, և′ աշխատելու նպատակով: Երկրներից  ինձ շատ էր դուր եկել Չեխոսլովակիաննիր հնություններով, մայրաքաղաքը` Պրագան,  որը գրեթե ամբողջությամբ կառուցված է ջրի վրա, որտեղով շատ գետեր են անցնում և շատ գեղեցիկ կամուրջներ կան:

-Այդքան շրջել ես տարբեր երկրներում, ծանոթացել ես շատ մարդկանց հետ, ի՞նչն ես ամենից շատ գնահատում մարդկանց մեջ:

-Մարդիկ, իհարկե, պետք է լինեն ազնիվ և արդար: Չպետք է լինեն խարդախ և խաբեբա: Յուրաքանչյուրը պետք է կարողանա իրեն դրսևորել, եթե բոլորն այդպիսին լինեն, մարդիկ հանգիստ և հանդարտ կապրեն… Դա է կյանքի կարևոր հիմքը: Իսկ եթե անազնիվ լինեն, իրարից գողանան` ներքին պատերազմ,  ջախջախում կլինի և՛ մարդկության համար, և՛ ամեն ինչում:

-Պապ, ի՞նչ ես կարծում, ի՞նչն է պակասում մարդկանց:

-Մեր  ժամանակներում ահավոր պակասել է բարությունը, իսկ նենգամտությունը և թշնամությունը շատ է: Իհարկե, դա գալիս է մարդկանց սոցիալական անապահովությունից, բայց դա հիմնավոր արդարացում չէ: