Արարատի տարածաշրջանային պետական քոլեջը նշում էր գրադարանավարի օրը: Աշխարհի շատ երկրներ հայտնի են իրենց շքեղ ու հարուստ գրադարաններով: Գրադարանի դերն ու կարևորությունը մեծ է յուրաքանչյուր ազգի ինքնագնահատականի, գիտելիքի ու գիտության հանդեպ սիրո ու հոգատարության համար: Դեռ հին ժամանակներից հայ իրականության մեջ մեծ կարևորություն է տրվել գրին ու գրականությանը, անգամ հայ դիցաբանության մեջ ունեցել ենք գրի ու դպրության աստված՝ Տիրը` Արամազդ գերագույն աստծո գրիչը կամ քարտուղարը, որի պաշտամունքատեղին գտնվում էր հին Արտաշատի մոտակայքում և կոչվում  էր Արամազդի գրչի դիվան կամ գիտությունների ուսուցման մեհյան։

Ներկայումս, տեխնիկայի և գիտության զարգացմանը զուգահեռ, «կենդանի» գրքի հանդեպ ուշադրությունը կորել է կամ նկատվում է նման միտում, իսկ գրադարան գնալը դարձել է հազվագյուտ մի բան: Գրադարան գնալու փոխարեն՝ տվյալ գիրքը բեռնում են և վերջ:

Հոկտեմբերի 7-ը, ՀՀ կառավարության որոշմամբ, արդեն երկրորդ տարին է, ինչ նշվում է որպես Գրադարանավարի օր, որի նպատակն է` հետաքրքրություն սերմանել գրադարանի, գրքի և առհասարակ ընթերցանության հանդեպ:

Գրադարանավարի օրը Արարատի տարածաշրջանային պետական քոլեջի ուսանողները, ժամանակակից մոտեցմամբ համեմված, ընդգծեցին այն փաստը, որ որքան էլ ապրում ենք տեխնիկայի ու գիտության սրընթաց աճի դարում, այնուամենայնիվ, ցանկացած նյութ գտնում ենք գրքերում, և շփումը նրանց հետ իմաստացնում է յուրաքանչյուրին: Միջոցառման խորագիրն էր՝ մեկ ժամ Թումանյան, նպատակը՝ ստեղծել գրադարանային իրավիճակ թումանյանական նոտաներով, սյուժեն՝ երեխաներին դասախոսի կողմից հանձնարարածը կատարելը՝ գրել սցենար, որի ամբողջ ընթացքը երևաց միջոցառման ողջ ընթացքում:

Միջոցառմանը տրված համարձակ լուծումները (ի զարմանս բոլորի՝ «Մի կաթիլ մեղրը» ներկայացվեց ռեփի տեսքով) ոչ միայն չխանգարեցին, այլև լրացրին և այլ կողմից ներկայանալի դարձրին Թումանյանին: Քոլեջի տնօրեն Իսկուհի Վարդանյանը արժևորեց գրքի դերը հայ հասարակության շրջանում և գրադարանների կարևորությունը մեզանում: Հորդորեց առավել մեծ նշանակություն տալ իրական գրքերին և առավել հաճախ օգտվել գրադարաններից:

Երբ փոքր էի, երբեք չէի մտածի, թե մի օր եղբայրս, որն ինձանից չորս տարի փոքր է, կմեծանա, և ավելին, կավարտի դպրոցը ու կգնա բանակ։ Մեծը լինելով` միշտ հետևում էի ոչ միայն իր, այլև քույրիկիս ու փոքր եղբորս մեծանալուն, ու չէի էլ նկատում, որ իրենց հետ և իրենցից առաջ ես եմ մեծանում։

Այնքան մեծացա, որ իրենցից առաջ ես ավարտեցի դպրոցը, ընդունվեցի համալսարան, դա էլ ավարտեցի, և հիմա անհամբերությամբ սպասում եմ քույրիկիս` համալսարանն ավարտելուն, սպասում եմ, թե երբ փոքր եղբայրս կավարտի դպրոցն ու կհաստատի իր քայլերն այլ, ավելի բարձր ասպարեզում։ Իսկ մինչ այդ ուզում եմ ասել, որ իմ թանկագին  մեծ եղբորը շատ եմ կարոտել: Այդքան կարոտում են բոլոր այն քույրերը, ովքեր եղբորը ճանապարհում են բանակ և Ամանորի հրաշքին սպասելու փոխարեն, սպասում հեռավոր ԼՂՀ֊ից մի թանկ զանգի։

Երբեմն զարմացած հայացքով նայում եմ այն անցյալին, երբ եղբորս հետ գնում էի դպրոց, օգնում էի դասերը պատրաստելուն ու միշտ ասում էի` երբ ես մեծանալու, որ ինքնուրույն անես դասերդ։

Հիմա նա և իր նման ու տարեկից շատ տղաներ պաշտպանում են հայրենիքի սահմանները, ինքնուրույն, առանց ավագ քույրերի հոգատարության։ Հիմա ես եմ ինձ փոքր զգում իր առաջ, զգում իր օգնության կարիքը։

Իմ սիրելի զինվոր֊եղբայր, շնորհավոր Սուրբ Ծնունդ: Այն առաջին անգամ նշում ենք առանց քեզ, բայց այն համոզումն ունենք, որ դու ես ապահովում մեր խաղաղ կյանքը, դու ես կանգնում սահմանին, որ մենք հանգիստ քնենք: Դու ես այդտեղ, որ քույրդ խաղաղ երկնքի տակ այս տարի ավարտի համալսարանը, եղբայրդ` դպրոցը, իսկ ես` ձեր ավագն ու ձեզ շատ սիրող քույրը, հպարտանա ձեզանով։

-Ըհը, մեկը եկավ, սրանով էլ կգնամ, ոնց որ թե սա էլ է գնում,- մտածեցի ես ու նստեցի 18 համարի երթուղայինը կայարան հասնելու համար։

Առավոտից շատ էի քայլել, ու աչքերս փայլեցին, երբ բարձրանալով ավտոբուս, ազատ նստարան գտա, ու քանի որ տրամադրությունս էլ մի քիչ անհաջող էր, նստեցի և շրջապատին անտարբեր նայում էի պատուհանից, երբ հանկարծ հետևում մեկն ասաց.

-Էս հասնում ա, չէ՞, կայարան։

Ակամա պտտվեցի, տեսա մի տատիկի։ Կողքինից հետաքրքրվում էր, թե ավտոբուսը հաստատ հասնո՞ւմ է կայարան, ու ես չթողեցի ուրիշը պատասխաներ։

-Հա, հասնում է, ես էլ էնտեղ պետք ա իջնեմ, որ հասնենք, կասեմ՝ միասին կիջնենք։ Եկեք կողքիս նստեք, ավելի լավ է։

Տատիկը արդեն կողքիս էր, ասում է՝ գյումրեցի եմ, եկել էի գործերով, հիմա էլ հետ եմ գնում տուն։

Չգիտես՝ ինչու, այնքան ջերմ թվաց տատի ներկայությունը, որ առանց երկար-բարակ մտածելու՝ դու-ի անցա, ու սկսեցինք խոսել։

Տատիկի անունը Ասյա է, նա գյումրեցի է, երկրաշարժի պատճառով հիմա «դոմիկում» է ապրում։ 75 տարեկան է Ասյա տատիկը։ Ապրում է միայնակ, բայց սիրտը լիքն է ջերմությամբ ու սիրով։ Երբ նայեցի նրա դեմքին, այնքան շնորհակալ հայացքով էր նայում ինձ։ Ու հիշեցի, որ պապս ասում էր, թե մեծերը նման են երեխաների, որոնք իրենց երջանիկ են զգում մի փոքր ջերմ վերաբերմունքից անգամ։ Նրանք շնորհակալ են զգում, նրանք երջանիկ են լինում։
Տատիկը շնորհակալ էր, ես երջանիկ էի։

Միասին իջանք կանգառում։

-Բալա ջան, դե գնա, ես կգնամ արդեն։

-Չէ, է՜, տատի, ես քեզ հետ եմ գալիս։ Համ էլ չասացիր՝ անունդ ի՞նչ է։

-Ասյա։

-Իմ անունն էլ Տաթև է։

-Վայ, Տաթև ջան, Տաթև վանք։

Միասին, ոնց ասեմ, երկու ընկերուհիների պես զրուցելով քայլում էինք, ուղղակի տատիկն ասաց, որ ընկել է, ու ոտքը ցավում է, չի կարող արագ քայել։

-Դու իմ ոտով չես կարա քայլես։

-Ինչի չէ որ, դանդաղ կքայլենք, համ էլ երկար կզրուցենք։

Չնայած իմ ճանապարհն այլ կողմում էր, ես տատիկին տարա մինչև անցումը։

-Տաթ ջան, համար ունե՞ս։

-Հա, տատի ջան։

-Դե, գրիչ հանի, գրեմ մոտս, որ գնամ տուն, կզանգեմ քեզ։

-Հա, հա, գրի տատի ջան, սպասի՝ քոնն էլ ես գրեմ։

Դե ինչ, տատիկի նոթատետրում գրվեց համարս, կողքին` Տաթև, Կայարան։ Ինչի՞ կայարան։ Բա որ հիշի, թե որ մեկն եմ, որովհետև բոլոր համարներն էդ գրքույկի մեջ էին։ Իսկ ես գրեցի` Ասյա տատիկ։ Մենք շատ երջանիկ էինք այդ պահին, գրկախառնվեցինք։ Շատ ջերմ։ Երկար։ Հոգատար։ Հարգանքով։ Քնքշանքով։ Դե ինչ, մենք բաժանվեցինք, ու չնայած, որ ես մինչ այդ մռայլ էի ու երեսիցս կայծակ էր ցայտում, տատիկից բաժանվելիս անկախ ինձանից ժպտում էի, ուրախ էի ու եթե մոռանայի տարիքս, կցատկոտեի։

Չէ, լուրջ, մի ծիծաղեք, այդպես է, երբ արածդ սրտովդ է, ու ոչ միայն քո սրտով է, դու քեզ երջանիկ ես զգում։ Կապ չունի՝ այդ պահին ինչ տրամադրություն ունես, կապ չունի, որ ոչ մեկին չես ուզում տեսնել այդ պահին, միայն մի փոքրիկ ջերմ վերաբերմունքը դրա կարիքը զգացողին ցույց տալը քեզ էլ հաստատ կուրախացնի ու կխաղաղեցնի։

Երբ դու փոքր էիր, առաջին քայլերդ ուղեկցում էին ծնողները` բռնելով ձեռքիցդ։ Երբ մեծանում ես ,ու քայլերդ դանդաղում են, ուզում ես, որ ձեռքդ բռնեն։

Արարատյան դաշտի աստղազարդ մի երեկո էր, երբ ես որոշեցի դուրս գալ բակ ու իբրև թե զով եղանակին գիրք կարդալ, բայց դրա փոխարեն «վայելեցի» սարսափելի շոգն ու մոծակների ներկայությունը: Հազիվ էի մի քանի էջ կարդացել, երբ ծառերի հետևից ինչ-որ ձայներ լսվեցին: Նայեցի այդ կողմը, ոչինչ և ոչ ոք չկար, բայց հենց այդ պահից ինչ-որ վախ սողոսկեց մեջս, ու ամեն մի տող կարդալիս նայում էի այդ ուղղությամբ:

Երբ արդեն մոռացած ձայնի մասին կրկին լարված գիրքս էի կարդում, նորից ձայներ լսվեցին: Ծառերն սկսեցին իրար գալ, նրանք կարծես դևի կերպարանք առած եկել էին մեր բակ: Գիշերն ամեն ինչը վերափոխել էր: Այն ծառը, որն առավոտները ծառավարի կանգնած էր իր տեղում, հիմա քայլում է, ուզում է խոսել, վաշ-վիշ է անում: Այդ պահին մտքիս եկավ Թումանյանի «Լոռեցի Սաքոն»: Նա էլ գիշերվա ահասարսուռ տեսարանից խելագարված իրեն Դեբեդը (բնագրում՝ Դևբենդ) նետեց և մահացավ:

Հանկարծ սթափվեցի ու սկսեցի ծիծաղել: «Ախր, սա զուտ երևակայության և գիշերվա ներգործության արդյունք է, Տաթևիկ, հանգստացիր»,- հորդորում էի ինձ:
Ու չնայած գիրքս այդպես էլ կիսատ մնաց, բայց ինձ մի բան պարզ դարձավ: Անգամ խիզախ մարդը, ինչպիսին լոռեցի Սաքոն էր, կխելագարվեր գիշերվա ահից, այն էլ Լոռվա սարերում: Ես էլ արդեն դևերի ներկայությունն էի զգում, բայց Թումանյանն օգնեց ինձ սթափվել ու հասկանալ, որ սա զուտ պատրանք է, որը գիշերվա ներգործությամբ և վախի առկայությամբ դառնում է սարսափելի մի բան: Մտածում էի՝ ախր, այդքան էլ վախկոտ չեմ, որ այդպես խառնվել էի իրար, բայց արի ու տես, որ գիշերը դևից էլ վատը դուրս եկավ, ավելի վախենալու դարձավ, քան սարսափ ֆիլմը ու վախեցրեց ինձ:
Երբ մի օր էլ կրկին նստեմ գիշերը դրսում գիրք կարդալու, չնայած, որ լույսը միացրած է, բայց մի փոքր այն կողմ ծառերի ստվերներն են ու դիվահար ճյուղերը, ես կհիշեմ այս օրը ու լոռեցի Սաքոյին: Թեև էլի ծառերը ոտքեր կառնեն, որ գան դեպի ինձ, այդ ժամանակ այլևս չեմ վախենա ու միայն մի լավ կծիծաղեմ:

Հուսամ, որ այդպես կանեմ:

Բոլոր ուսանողների պես ես էլ շատ զբաղված եմ լինում, դե էն զբաղվածությունների նման՝ միջանկյալների եմ, բանավոր քննությունների եմ պատրասվում և այլն: Դրանից բացի նաև պրակտիկայի էի մեկ ամիսը, որը շատ հաճելի, բայց միաժամանակ ահավոր հոգնեցնող էր: Արդեն պրակտիկայիս ամենապարտավորեցնող վերջին շաբաթն էր ,երբ զանգ ստացա «Մանանա» կենտրոնից և հրավիրվեցի Հայաստանի պատանի թղթակիցների առաջին մրցանակաբաշխությանը: Սկզբում չգիտեի՝ ինչ պատասխանել, բայց զգացողություն ունեի, որ մի ինչ-որ հետաքրքիր բան է լինելու: Համաձայնեցի:

Եկա ու… Չէի սխալվում, տեսա պատանիների մի հոծ բազմություն. «Մանանայի» սաներն էին, մի հիանալի մթնոլորտ: Մի տեսակ հպարտության նման մի բան զգացի՝ չէ որ ես էլ եմ այդ սաներից մեկը: Սկսեցի նոր ծանոթյուններ հաստատել երեխաներից շատերի հետ, այնքան հաճելի էր շփվելը նրանց հետ ,ամեն մեկը մի յուրահատուկ կերպար էր:
Հետո սկսեցի ծանոթ դեմքեր փնտրել, ճիշտ է, շատերին չէի ճանաչում, բայց իրենց նյութերից արդեն գիտեի: Օրինակ, կարդացել էի մի տղայի նյութ, ով «ժարիտի» մասին էր գրել, կամ կարդացել էի հայերիս մեջ տարածված հնդկականների քննարկումներին վերաբերող նյութերը, սահմանամերձ գյուղերում ապրող երեխաների գրած նյութերը, քառօրյա պատերազմի ու նրան հաջորդող օրերի մասին, հարցազրույցները, տոներին վերաբերող մի շարք հետաքրքիր նյութեր… Մի խոսքով, ես գտա նրանց, որոնց գիտեի միայն իրենց գրած նյութերով ու լուսանկարներով, ու հիմա տեսնում եմ իրականում: Էն պահն էր, որ տեսնում ես հայտնի մարդկանց էկրանից այն կողմ ու այս կողմ…
Ես հպարտ եմ, որ «Մանանան» կա իմ կյանքում, ու ինձ հնարավորություն է ընձեռում շփվելու նման տաղանդավոր երեխաների հետ և ունենալու նման լավ ընկերներ:
Հ.Գ. Պատանիներն իմ պատկերացրածից ավելի լավն էին…