Հայաստանի քաղաքները խորագրի արխիվներ
Երևանյան մայրամուտներ
Երևանյան անկյուններ
Միշտ հին ու նոր
Երևանյան լույս
«Վարդագույնի» երանգները
Բարև, Հրազդան
Գյումրվա էսքիզներ
Մեղրին տարվա չորս եղանակներին
Գյումրի, իմ սեր
Մի գյումրեցու հարցնում են.
-Ի՞նչ կլիներ, եթե Գյումրին չլիներ:
-Ի՞նչ բդի էղներ, ապ ջան, գլոբուսը տեսքից կընկներ…
Այ այսպես էլ բոլոր գյումրեցիներս մեր բոլոր բջիջներով, հոգով ու մտքով, բոլոր երազանքներով կապված ենք մեր հրաշք քաղաքի հետ:
Գյումրին լոկ քաղաք չէ, այն հոգեկերտվածք է, մշակույթ, լեզվամտածողություն… Քաղաքը օժտված է շշմելու էներգետիկայով, որ մեր՝ գյումրեցիներիս միջոցով փոխանցվում է նաև մյուսներին…
Ուրիշ որտեղ կտեսնես, որ իրիկնամուտին փողոցում մայրամուտը դիմավորող տատիկը օտարերկրացիներին հարցնի՝ բալա՛ ջան, գոնե երեխեքին էլ բերեիր, ու ընդհանրապես էական չէ, թե «բալա»-ն «երեխեք» ունի, թե չէ…
Կամ ուրիշ որտեղ կարելի է գալ ուղղակի պտտվելու ու անծանոթների շրջանում զգալ ծայրաստիճան հյուրընկալություն, եթե ոչ Գյումրիում… Մի անցորդ տեսնեն, որ շվարած է, կօգնեն՝ ինչով պետք լինի, անգամ տանիք կտան…
Կամ ուրիշ որտեղ կարելի է ծուռտիկ-մուռտիկ սալաքարերով փողոցներում այդքան ջերմություն ու հարազատություն զգալ, եթե ոչ Գյումրիում… Ի դեպ, էդ առաջին սալաքարերը դրվել են 1940-ին ու պահպանվել մինչ օրս։
Գիտեք, հնի ու նորի խաչմերուկ է դարձել Գյումրին: Նոր ասելով՝ նկատի չունեմ այն, որ մեզ մոտ կարելի է վերջին ժամանակներին բնորոշ ապակյա շենքեր ու կառույցներ գտնել, այլ այն, որ հնարավորինս պահպանվել են քաղաքի պատմական շենքերը, անգամ հյուրատները, հյուրանոցները, սրճարանները կառուցվում են հին ոճով՝ հնարավորինս պահպանելով այն, բայց նոր ոգով ու տրամադրվածությամբ։
Ուրիշ ոչ մի տեղ ես չեմ տեսել, որ անծանոթին անգամ հարազատի նման ընդունեն, հարազատորեն բարևեն ու բարի օր մաղթեն։
Հոգեկերտվածք չէ, բա ի՞նչ է…
Ու հրաշալին այն է, որ աչքիդ առաջ տեսնում ես, թե ինչպես է ծաղկում սիրելի քաղաքդ…
Շաբաթ, կիրակի օրերին քաղաքի նեղլիկ փողոցներում տեղ ու դադար չկա, բոլորը գալիս են Գյումրի, հիանում քաղաքի գեղեցկությամբ, տեսնում՝ ինչպես պետք է պահպանել ազգայինը ու հայկականը։
Վերջերս այնքան շատ էին ինձ հարցնում, թե Գյումրիում ինչ կարելի է անել ու ուր կարելի է գնալ, որ Ֆեյսբուքում գրառում էի կատարել ու պարբերաբար թարմացնում էի այն, ու ամեն անգամ, երբ հարց էր հնչում, միանգամից ուղարկում էի գրառումս։
Ու շշմելու է նաև այն, որ ի տարբերություն մյուս քաղաքի բնակիչների՝ գյումրեցիները մի ուրիշ տեսակ կապով են կապված իրենց քաղաքին: Ինձ թվում է՝ օդից է, որ ջերմ ու տաքուկ է անգամ ձմռան ցրտին…
Ամիսներ առաջ ուղղակի պտտվում էի քաղաքով: Նոր բացված փոքրիկ կենտրոն տեսա, որ շարժեց հետաքրքրությունս: Ներս մտա. երիտասարդներ էին, որ անգլերեն էին խոսում: Սրահը անչափ հետաքրքիր էր, վինտաժ ոճով զարդարված, տուրիստական կենտրոն էր պարզվեց, իսկ սեփականատերը մի աշխույժ իտալացի էր: Հարցրի, թե ինչն է ստիպել 30-35 տարեկան իտալացուն թողնել բոլորի երազանքների Իտալիան ու տեղափոխվել Գյումրի, ու պատասխանը եղավ.
-Ուրիշ ոչ մի քաղաք չի կարողացել ինձ այնքան ոգեշնչել, ինչքան Գյումրին. ես ուզում եմ միշտ լինել իմ երազանքների կողքին…
Էս էլ հո մենք չենք ըսե, օր չըսէք՝ գլուխգովան են։
Իմ ու բոլորի երազանքների քաղաք, շնորհավոր տոնդ…
Եղիր ու հավերժիր միշտ՝ պինդ պահելով բոլորիս երազանքները քո ջերմ գրկում…