Անյուտա Պարոնյանի բոլոր հրապարակումները

Հաստատուն քայլերով դեպի ապագա

Այսօր կներկայացնեմ  երիտասարդ ծրագրավորող Վարդան Մելքոնյանին: Վարդանը դեռ 18 տարեկան է: Բայց նախ, թող ինքը պատմի իր մասին:

-Ծնվել եմ 2002-ի հունվարի 8-ին Արագածոտն մարզի Թալին քաղաքում։ Ապրել եմ Արմավիրի Շենիկ գյուղում, 9 տարի սովորել տեղի միջնակարգ դպրոցում, այնուհետև, շարունակելով ուսումս Թալինի ավագ դպրոցում, ընդունվել եմ UFAR-ի «ԻԿՄ» ֆակուլտետ։ Փոքր հասակից, հետաքրքրված լինելով համակարգչային խաղերով, դրանցում չարաճճի ճանապարհներով առավելություններ ստանալով ու հատկապես մաթեմատիկայով, սկսեցի ծանոթանալ տարբեր ծրագրակազմերի հետ, սկսեցի փնտրել ուղիներ համակարգչին իմ ուզածը հասկացնելու համար, ու դա, անկասկած, ծրագրավորումն էր։

Թալինում ծանոթացա և ընկերացա Վիգենի հետ:  Վիգենը համոզեց, որ մտնեմ «Արմաթ ինժեներական լաբորատորիա»։ Եվ այո’, այս քայլը փոխեց կյանքս։

Սկսեցի ստանալ ինժեներական, ծրագրավորման, ռոբոտաշինության, 3D մոդելավորման հիմնական գիտելիքներ, մասնակցել տարբեր մրցույթների, ու վերջապես Արմաթը սովորեցրեց ինձ՝ ինչպես սովորել։

Վիգենի հետ խորացանք AR տեխնոլոգիայի ոլորտում, 2018-ին հիմնեցինք TakeAR ստարթափը, որը սկզբնական շրջանում կրթական ոլորտում առաջարկում էր կրթվելու նորարար մոտեցում։ Մենք տեխնոլոգիայի օգնությամբ կենդանացնում էինք դպրոցի դասագրքերը՝ սովորելու պրոցեսը հաճելի դարձնելու և հեշտացնելու համար։

Սակայն հիմա, բազմաթիվ դրամաշնորհներ հաղթելուց հետո, թիմը կենտրոնացել է ազգային (մասնավորապես պատմամշակութային) արժեքների նորովի ներկայացման ու վերջիններիս մատուցման նոր մշակույթի ձևավորման վրա։

-Հայաստանը վաղուց հայտնի է որպես ծրագրավորողների երկիր: Դու քեզ համարո՞ւմ ես նրանիցից մեկը:

-Կարծում եմ Հայաստանը հստակ քայլերով տեխնոլոգիաների ասպարեզում գնում է առաջ, եւ 21-րդ դարը չի հանդուրժում միջակություն: Այսինքն, եթե դու ցանկանում ես խորանալ մի մասնագիտության մեջ, ապա քո գործը պետք է անես լավագույնս: Ու, եթե ես մարդ եմ այն հազարավորներից, ովքեր փորձում են իրենց քայլն անել IT-ում, պետք է դա անեմ լավագույնս: Եւ այո՛, ես ինձ համարում եմ ծրագրավորող թե՛ համակարգչի դիմաց, թե՛ առհասարակ կյանքում:

-Ձեր կարծիքով մեր կրթական համակարգը կարողանո՞ւմ է բարձրակարգ ծրագրավորողներ պատրաստել, թե՞ դրանից զատ այլ պարապմունքներ են պետք:

-Իրականում կրթական համակարգը դպրոցներում չի տրամադրում ծրագրավորող-կադրեր, և  չեմ սխալվի, եթե ասեմ, որ համալսարանները ևս չեն տրամադրում, քանի որ ծրագրավորումը այն մասնագիտություններից է, որ պահանջում է ամենօրյա աշխատանք: Եվ դրանցով ապահովում են թե՛ Թումո ստեղծարար կենտրոնները, թե՛ Արմաթ լաբորատորիաները:

-Իսկ ի՞նչ է պետք լավ մասնագետ դառնալու համար։

-Ցանկագած մասնագիտության մեջ լավ և հաջողակ լինելու համար պետք է սիրես այդ մասնագիտությունը: Մտածի՛ր սկզբից արժեքի մասին, իսկ գումարը կգա ինքը:

-Ինչպե՞ս եք տեսնում մեր աշխարհը տասը տարի անց:

-Ես կարծում եմ, որ տեխնոլոգիաների զարգացման եւ այլ ոլորտների թռիչքային զարգացման այս դարում անխուսափելի են լինելու նոր փոփոխությունները: Կարծում եմ մարդիկ պետք է պատրաստ լինեն նոր մարտահրավերների:

-Ի՞նչ կցանկանայիք փոխել մեր երկրում:

-Երկրում ամեն փոփոխություն գալիս է անհատական մակարդակից, և մենք ինքներս պետք է փորձենք մեր շրջապատը դարձնել լավը:

Ուզում եմ հաջողություն մաղթել Վարդանին և Վիգենին: Համոզված եմ, իրենց նպատակասլացության, համառության շնորհիվ դեռ հաճախ ենք լսելու այս անունները:

95713653_10222585374447313_3919376507658567680_o

Տնից հեռու

Երբ աչքերս փակում եմ ու մի պահ պատկերացնում Շրի Լանկայի փողոցները, Նոր Գվինեայի բնությունը, Հնդկաստանի համեղ ուտելիքները, մարդակեր ցեղերին, նրանց վարքն ու բարքը, ակամա մտքումս մի անուն է պտտվում՝ Վարդան Սարգսյան՝ ամենաանվախ, ամենաէկզոտիկ ճանապարհորդ-հաղորդավարը: Նա գրեթե առասպելական կերպար ունի: Նրա տպավորիչ ռեզյումեն և պատմության հեռատես զարգացումը հետաքրքրում են բոլորիս:

-Ինչպե՞ս սկսեցիք Ձեր ճանապարհորդությունը: 

-Ես ճանապարհորդել սկսել էի մինչև հեռուստանախագիծը, արդեն ճանապարհորդում էի, շա՜տ-շա՜տ երկրներ էի այցելում, և այն ժամանակ հաճախ երգում էի, գումար էի աշխատում, ու այդ գումարը ծախսում էի հենց ճանապարհորդության վրա: Այնպես որ, այդ սերը եղել է վաղուց, ոչ թե հենց հեռուստանախագծից: Սկզբում, իհարկե, փոքր ճանապարհորդություններ էին, մաքսիմում՝ Եգիպտոս կամ Լիբանան: Հետո սկսեցի ավելի հեռու և հետաքրքիր վայրեր գնալ: Այդպես սկսվեց ամեն ինչ:

-Ո՞րն է Ձեր ամենամեծ անձնական ձեռքբերումը: 

-Ամենամեծ անձնական ձեռքբերումը իմ ընտանիքն է, աշխատանքը, որը ունեմ: Կարծում եմ՝ այո, այսօր երջանկություն է զբաղվել մի գործով, որը սիրում ես, ու ամենակարևորը, որ լավ ես կարողանում կատարել այդ աշխատանքը: Եվ այն, որ երկու հեռուստաընկերութամբ ինձ տեսնում եմ՝ «Armenia TV» և «ATV», դրան գումարած իմ տուրիստական գործակալությունը՝ «Vardan Travell»-ը, դրանք մեծ ձեռքբերում են ինձ համար: Երկուսն էլ կայացած են, ժողովրդի կողմից սիրված և ես մաքսիմալ եմ անում ամեն բան: Ծրագիրը հետաքրքիր է, հեռուստանախագիծը հետաքրքիր է, իսկ ճանապարհորդությունները ինձ հետ ապահով են և կազմակերպված:

-Եթե կարողանաք ժամանակը հետ տալ և երիտասարդ Վարդանին մեկ բան ասել, ապա ի՞նչ կլինի: 

-Կասեի, որ ավելի շատ ժամանակ տանը անցկացներ, քան օտար երկրում: Որովհետև երբ հարազատիդ կորցնում ես, նոր ես սկսում հասկանալ, որ ավելի շատ ժամանակ կարող էիր տանը լինել, շփվել: Չնայած՝ իմ պարագայում ես կարծում եմ, որ ամեն բան հասցրել եմ անել:

92627130_10222289657054563_719787083736023040_o

-Ի՞նչ խորհուրդ կտաք ճանապարհորդությունների ձգտող երիտասարդներին: 

-Խորհուրդ կտամ շատ ճանապարհորդել: Եթե բյուջե կա, կարելի է ոտքով, կարելի է նույնիսկ Երևանին մոտիկ գյուղեր, քաղաքներ գնալ, ուսումնասիրել, հետաքրքիր վայրեր հայտնաբերել, ֆոտոշարքեր ստեղծել ինստագրամում, ֆեյսբուքում կամ այլ ցանցերում: Բլոգեր բացել յութուբում ու գտնել, նկարահանել նույն մարդկանց առօրյան, ինչպես են շփվում, ապրում: Այդ ամենը շատ հետքրքիր է: Ճանապարհորդությունը պարտադիր չէ լինի Բալի կղզում, իսկ եթե այդպես է, շատ ավելի լավ է: Բայց կարելի է սկսել հենց Հայաստանից:

-Ինչպե՞ս սկսվեց ձեր կարիերան: 

-Եթե խոսքը ճանապարհորդության մասին է, առաջին անգամ, երբ այցելեցի Հնդկաստան, իմ ֆեյսբուքյան էջում տեղադրում էի նկարներ, տեսանյութեր անսովոր վայրերից, իրենց ավանդական վայրերից, և մարդիկ անվերջ ասում էին. «Այս ինչ հետաքրքիր է, էլի տեղադրիր»: Կիսվում էին նաև, մեկնաբանություններ, դիտումներ, հետաքրքիր էր ամենը:  Այդպես առաջացավ ցանկություն այդ ամենը ավելի մասսայականորեն ներկայացնել, այսինքն՝ հեռուստատեսությամբ, ու այդպես սկսվեց: Ամեն ինչ իրականում սկսվել է հենց Հնդկաստանից: Ես հետո փորձնական մեկնեցի Եգիպտոս, ATV-ի հեռուստաընկերության համաձայնությունիից հետո, նկարահանումներ արեցի և վերադարձա: Չորս հաղորդում էի նկարել, որոնք ATV-ի պրոդյուսերը շատ հավանեց և ասաց. «Սրանով կարող ենք սկսել այս նախագիծը»: Այդտեղից ամեն բան սկսվեց:

-Որպես ավանդական ճանապարհորդ՝ ինչպե՞ս եք Ձեզ զգում: 

-Ժամանակին ճանպարհորդությունն ինձ համար հոբբի էր, հետո դարձավ հետաքրքրություն, հետո՝ աշխատանք, այսօր՝ բիզնես: Այսինքն՝ ես ճանապարհորդում եմ և գումար եմ աշխատում: Դա ամենակարևորն է, և դրան հասնելու համար պետք են շատ տարիներ, շատ ջանքեր: Եվ մեծ հարց է՝ կստացվի՞ քեզ մոտ, թե՞ ոչ: Ես կարողացա, ուստի դա իմ ապագան է:

-Ասեք երեք առանձնահատկություն, որ պետք է ունենա ամեն ճանապարհորդ: 

-Նայած՝ ինչ ճանապարհորդ: Եթե մարդ սիրում է ճանապարհորդել, գնալ որևէ քաղաք, ծովի ափին պառկել, հանգստանալ, այդ մարդկանց խորհուրդ կտամ ընտրել մաքսիմալ լավ հյուրանոց և վերջ: Իսկ եթե մարդ իսկապես, օրինակ՝ ինձ նման ճանապարհորդ է, պետք է լինի դիմացկուն, չհոգնի, փնտրի անվերջ ամենահետաքրքիրը, և մի բան տեսնելու համար չալարի 1-2 օր ճանապարհ ընկնել, նույնիսկ դժվարություններով՝ ավտոբուսներով, փնթի տեղերով և այլն: Ես ինքս այդպես եմ անում, մի փոքրիկ դրվագ տեսնելու, նկարելու համար երկու օր ընկնում եմ ճանապարհ՝ մեքենաներով, ավտոբուսներով, գնացքներով և այլն: Բայց հասնում եմ, որ այդ ամենը տեսնեմ: Պետք է լինես աշխատասեր և ջանք չխնայես:

-Ո՞րն է Ձեր սիրած ճամփորդական գիրքը, և ինչո՞ւ: 

-Ճանապարհորդական գիրք չգիտեմ, բայց ես անկեղծ շատ ժամանակ չունեմ գիրք կարդալու: Իմը ավելի համացանցն է, տեսանյութեր դիտելը, ուսումնասիրելը և այլն: Բայց գրքերից շատ եմ հավանում «Շանտառամ»-ը, Հնդկաստանի Մումբայ քաղաքի մասին պատմող գիրք է: Եթե չեք կարդացել, բոլորին խորհուրդ եմ տալիս անպայման կարդալ: Իսկ ճանապարհորդներից Միխայիլ Գոժուխովի վարած ծրագիրն եմ շատ հավանել: Մանկությանս տարիքի ծրագրերից է: Ճիշտ է՝ նա հիմա մեծ մարդ է, բայց ես ինստագրամով հաճախ շփվում և խորհուրդ եմ հարցնում նրանից: Ես մանկուց մեծացել եմ նրա ծրագրերը դիտելով, ինձ համար ամենահետաքրքիր նախագծերից էր: Իսկ գրքեր՝ որպես այդպիսին չեմ կարդացել:

96731263_10222680153656734_8999349278589583360_o

-Ո՞րն է Ձեր սիրած վայրը: 

-Եթե երկրի մասին է խոսքը, ես Շրի Լանկան եմ շատ սիրում: Այնտեղ սիրում եմ հանգստանալ, իսկ եթե կոնկրետ տեղ նկատի ունեք, բնականաբար՝ տունս:

-Ինչի՞ց եք ոգեշնչվում։

-Ես սիրում եմ, երբ մարդիկ իմ նախագծերը դիտում են, և դրանով հեռուստատեսային ռեյտինգը բարձրանում է: Սիրում եմ զարմացնել, սիրում եմ գտնվել այնպիսի վայրերում, որոնց մասին մարդիկ նույնիսկ չեն լսել: Դա ինձ ոգևորում է, որ մյուս անգամ ավելին անեմ: Այսինքն՝ դու եթե ինչ-որ հետաքրքիր բան ես անում, հաջորդը չի կարող թույլ լինել, ուստի դա ստիպում է ամեն անգամ էլ ավելի կատարելագործվել: Ես կարծում եմ՝ ամենամեծ հաղթանակը դա է, ես չեմ վախենում խոչընդոտներից, չեմ վախենում դժվարություններից, վտանգներից: Իսկ գումարի համար փորձում եմ նաև հայթայթել, հովանավորներ գտնել և նկարահանել այն, ինչ ուզում եմ:

-Ո՞րն է Ձեր՝ ճանապարհորդ լինելու ամենադժվար մասը:

-Ինձ համար ճանապարհորդության ընթացքում դժվար մաս չկա, եթե դու սիրում ես այդ գործը: Եթե դու հայտնվես վայրի ցեղերի մոտ, քնես անհարմար վայրում կամ չքնես օրերով, շատ դժվար ճանապարհ անցնես, հոգնես, միևնույնն է, դա քեզ հաճույք է պատճառելու: Եթե դու դժվարանաս օրվա ընթացքում կամ քո կյանքի որևէ փուլում, նշանակում է դու ճանապարհորդել չես սիրում: Ուրեմն ընտրիր այլ ճանապարհ, գնա այլ երկիր, որտեղ կարող ես ծովի ափին պառկել, հանգստանալ, վայելել, լողալ ու մի քանի էքսկուրսավար վերցնել քաղաք տեսնելու համար։ Դա իմը չէ:

-Սիրած ավիաընկերությո՞ւնը: 

-Ես բոլոր ավիաընկերությունն էլ սիրում եմ, ճանապարհորդում եմ բոլոր ինքնաթիռներով, որը ավելի հարմար է լինում, և բնականաբար, որի տոմսն ավելի մատչելի է:

-Ի՞նչ տուրիստական գործակալություն եք սիրում՝ բացի Vardan Travell-ից: 

-Ոչ մի տուրիստական գործակալություն ինձ համար սիրված չէ, որովհետև ես ունեմ իմը, ինձ համար իմը լավագույնն է: Ես ճանապարհորդում եմ, կարող եմ ճիշտ խորհուրդ տալ մարդուն, և իմ աշխատակիցները՝ ևս: Ինձ համար իմն է լավը, ինչպես մյուս տուրիսական գործակալությունների տնօրենների համար՝ իրենցը: Դա նորմալ երևույթ է:

-Սիրած քաղա՞քը: 

-Սիրածս քաղաքը, բնականաբար, Երևանն է, դա չի քննարկվում:

-Առավել քիչ սիրած վա՞յրը: 

-Այդպիսի վայր չկա: Անկեղծ լինեմ՝ ես բոլոր վայրերն էլ սիրում եմ, բոլոր պետությունները սիրում եմ: Եվ այս հարցն ինձ համար տարօրինակ է:

-Եթե Դուք կարողանաք ժամանակ անցկացնել ցանկացած վայրում, ո՞ւր կգնաք: 

-Իհարկե, Շրի Լանկա։ Ես պատրաստ եմ ամիսը մեկ թռչել Շրի Լանկա: Այդ կղզում կա հանգստություն, ու հարցը բացարձակ ծովի ափի, ավազի, կամ օվկիանոսի մասին չէ, ուղղակի սիրում եմ այդ կղզին: Այնտեղ հանգստություն կա, չգիտեմ՝ ինչից է, բայց իմ հոգին է այնտեղ հանգստանում: Ես կարող եմ ամիսներով մնալ այնտեղ, փոքր տուն վարձել, ման գալ, շփվել մարդկանց հետ, ովքեր միշտ ժպում են: Շատ եմ սիրում Շրի Լանկան:

-Արդյոք զբաղված է Ձեր սիրտը: 

-Իմ սիրտը զբաղված չէ, ազատ է: Եվ շատ ժամանակ չկա տրամադրելու, ցավոք սրտի:

61850597_10219427377979375_8203750314067623936_o

-Կորոնավիրուսի պատճառով ամենաշատը տուժել է զբոսաշրջային ոլորտը, ինչպե՞ս է այն անդրադարձել Ձեր ճամփորդությունների հետագա պլանների վրա: 

-Դե իհարկե, այս պահին չկան թռիչքներ, բայց հուլիս ամսից ունենք արդեն շատ ուղևորություններ, այնպես որ դեռ կհասցնենք ճանապարհորդել, իսկ այս պահին աշխատում ենք տանից, ու պետք է ասեմ՝ զանգերը չեն դադարում:

՞նչ ճակատագիր կունենա Ձեր հաղորդաշարը: 

-Ես մինչև հուլիս ամիս և Armenia TV-ի և ATV-ի համար ունեմ արված նկարահանումներ: Իսկ հաջորդ եթերաշրջանը լինելու է հոկտեմբերին, այնպես որ սեպտեմբերին հաստատ կգտնեմ մի երկիր, որտեղ կկազմակերպեմ նկարահանումները:

anyuta paronyan

Ֆուտբոլի արքան

Հարցազրույց ֆուտբոլիստ Վահե Մանուկյանի հետ, որը ոչինչ չխնայելով՝ օր ու գիշեր մարզվում է իր երազանքին հասնելու համար։ Երազում է դառնալ այնպիսի ֆուտբոլիստ, որով կհիանա ամբողջ աշխարհը։ Նա իր աշխատասիրության շնորհիվ հասավ բաղձալիին։ 16-ամյա ֆուտբոլիստը հիմա խաղում է Իտալիայի Gassino թիմում։

-Մի փոքր պատմիր քո մասին։

-Ես Վահեն եմ, Երևանից։ Սկզբում միտք չկար ֆուտբոլի գծով առաջ գնալու, հաճախում էի կարատեի, բայց հասկացա, որ այս մարզաձևն իմը չէ և հիասթափվեցի։ Իմ ֆիզկուլտուրայի ուսուցիչը ֆուտբոլի մարզիչ էր, նա ինձ կանչեց իր թիմ մարզվելու։ Այդպես սկսեցի ֆուտբոլի հաճախելը։ Երևանում չորս տարի հաճախել եմ ֆուտբոլի։

-Ո՞ր դիրքում ես խաղում։

-Հարձակվող եմ։

-Իսկ ո՞րն է քո սիրած խաղային դիրքը։

-Հենց հարձակվողի դիրքն եմ շատ սիրում, որովհետև սիրում եմ շատ գոլեր խփել։

-Ինչպե՞ս սկսվեց քո հաջողակ կարիերան, ինչպե՞ս հայտնվեցիր Իտալիայում։

-Ես սկզբից իմ թիմում՝ Ալաշկերտում էի խաղում, իմ տարիքայինների հետ։ Հետագայում մարզիչս նկատեց իմ առաջընթացը և ինձ տեղափոխեց մեկ տարով մեծերի թիմ, որոնք մասնակցում էին Հայաստանի առաջնությանը։ Սկսեցի շատ գոլեր խփել։ Երեք առաջնության մասնակցեցի այդ թիմի հետ։ Դրանից հետո որոշեցի, որ կարիերաս պետք է շարունակեմ Եվրոպայում։

-Ինչպե՞ս ստացվեց, որ մեկնեցիր Իտալիա և խաղացիր Gassino թիմում։

-Մենք նկարահանել էինք իմ բոլոր խաղերը և ուղարկել էինք Իտալիա։ Ծանոթ մարդ ունեինք այնտեղ։ Նա էլ ֆուտբոլի ասպարեզում ծանոթ ուներ, այդպես տեսանյութն իրեն ուղարկեցինք, նա էլ փոխանցեց այդ մարդուն։ Նրանք հավանեցին իմ խաղը և ինձ կանչեցին Իտալիա։

-Իտալիայում մարզվելուն զուգահեռ սովորո՞ւմ ես։

-Այո, սովորում եմ ամենալավ քոլեջներից մեկում։

-Ինչ-որ կոնկրետ մասնագիտությո՞ւն, թե՞…

-Չէ, կոնկրետ մասնագիտություն չէ, մաթեմատիկայի գծով է։

-Արդյոք վերադառնալո՞ւ ես Հայաստան, ի՞նչ ապագա պլաններ ունես։

-Շատ կուզեմ վերադառնալ Հայաստան, իմ ընկերներին ու հարազատներին տեսնելու նպատակով, բայց դեռ հնարավոր չէ։

-Ինչպե՞ս ես տեսնում ֆուտբոլիստի քո ապագան, որտե՞ղ ես այն տեսնում։

-Իմ երազանքը «Յուվենտուսում» խաղալն է, բայց դրա համար շատ աշխատանք ունեմ դեռ անելու։

-Որտե՞ղ էր ավելի դժվար մարզվելը։

-Իտալիայում, որովհետև այստեղ պարապմունքները ավելի դժվար են և ծանրաբեռնված։

-Ի՞նչ մշակութային դժվարություններ ես ունեցել իտալացիների հետ շփման մեջ։

-Միակ դժվարությունը լեզվի իմացությունն է եղել, բայց հիմա տիրապետում եմ իտալերենին 80 տոկոսով։

-Ըստ քեզ՝ որո՞նք են քո ուժեղ կողմերը։

-Մինչև վերջ պայքարելու ունակությունը։

-Արդյո՞ք ունես որևէ մականուն, իհարկե, ֆուտբոլի հետ կապված։

-Այո, Բոմբեր։

-Ի՞նչ կմաղթես սկսնակ ֆուտբոլիստներին։

-Խորհուրդ կտամ, որ երբեք չհանձնվեն և պայքարեն իրենց երազանքի համար։

Արժանապատվության աստիճանները

Ամռանը Զարինջայի դաշտերում առատությունն ալիք է տալիս: Հուլիսին արևի շողերին շուլալվում է արտույտների երգը, թափվում հացահատիկի հասուն արտերին, ողջ գյուղի վրա: Զարինջայի իսկական օրերը հուլիսին են գալիս: Դա նաև այն ժամանակն է, երբ յուրաքանչյուր մարդ համակվում է հարազատ հողի թանկագին պտուղն անկորուստ հավաքելու պարտքով, անպատմելի հպարտությամբ: Եվ քանի դեռ կոմբայնը տեղ չի հասել, հողագործը շրջում է դաշտերում, այցելում ամեն մի հողակտոր, հմայվում հասկերի ծփանքով, առատությամբ:

Տիգրան Պարոնյանը՝ իմ պապիկը, լավ գիտե, որ հողագործի ջանքերը նժարվում, վաստակն իմաստավորվում է արտերի այդ հարստությամբ: Մի կոնֆերանսի ժամանակ պապիկիս հարցրել են. «Դուք ի՞նչ եք մտածում բերքահավաքի ժամանակ»: Նա շատ գեղեցիկ, իմաստալից պատասխան է տվել. «Մտածում եմ, որ առատ հացքաղը հողի իսկական, արժանի մեծարում է նշանակում: Հողագործներիս պարտքն է` հեկտարից առավելագույնը ստանալ: Ահա այս ցուցանիշով պետք է որոշվի մեր արժանապատվությունը»:

Որքա՜ն խորիմաստ, որքա՜ն ծանր է աշխատավոր մարդու խոսքը: Ի՜նչ լավ մարդիկ կան Զարինջայում: Պապիկս՝ հոր կողքին, կոմբայնի խցիկում նստած, արտ է գնացել: Տեսել, զգացել է, թե ինչ նվիրվածությամբ է հայրը հավաքում հայրենի դաշտերի հացը: Կոմբայնից վեր, արևի տաք վարսերի մեջ երգում էր արտույտը, իսկ կտրիչների առջևից թռչում էին լորերը:

Ի՜նչ գեղեցիկ, ի՜նչ թանկ են Զարինջայի օրերը: Եվ ի՜նչ լավ է, որ մարդ դեռ պատանեկան հասակից ամբողջ էությամբ սիրել է այն գործը, որը հետագայում դարձել է նրա կոչումը: Եվ հենց սա էր պատճառը, որ նա հասարակ մեխանիզատորից դարձավ գյուղի ամենաբարի և ամենայուրօրինակ գյուղապետը: Ճիշտ է, Աստված նրան շատ շուտ տարավ մեզանից, բայց նա ամեն վայրկյան մեզ հետ է: Ծնելով երեք արժանավայել զավակներ՝ Նարինեին,Հասմիկին և Լևոնին, նա դարձավ ամենից երջանիկը:

Նրանք մինչ օրս շարունակում են իրենց հոր արժանապատիվ գործը:

anyuta paronyan

Քաղաքակրթությունից հեռու

Ծիծաղելի կհնչի, բայց ես այն մարդկանցից եմ, ովքեր կուզենային մեկ անգամ կյանքում ապրել աֆրիկական ցեղերի հետ։ Ինձ շա՜տ են հետաքրքրում նրանց կենցաղը, սովորույթները։ Հետաքրքիրը, իմ կարծիքով, հենց իրենց արտաքինն է՝ ափսեներ բերաններին, և կոտոշներ՝ գլխներին։ Ափսեները նրանք դնում են որպես գեղեցկության խորհրդանիշ, և որքան մեծ են բերաններին դրված ափսեները, այնքան իրենք գեղեցիկ են, և ամուսնանալու համար ավելի հարուստ ավար են ստանում՝ չորս կովից սկսած։ Եթովպիայի Օմո գետի ավազանը գիտնականները համարում են մարդկության բնօրրան։ Այնտեղ են բնակվում համեր, դասանեչ, մուրսի, սուրի, կարո, ռուֆո և տուրկանա հնագույն ցեղերը։ Այժմ նշված վայրերում կառուցվում է Աֆրիկայի ամենամեծ ջրամբարը, դրա պատճառով այս ցեղերը (մոտ 200 հազար մարդ) գտնվում են ոչնչացման վտանգի տակ։ Ցեղերի համար գումար վաստակելու գլխավոր աղբյուրը փողի դիմաց լուսանկարվելն է։ Դասանեչ ցեղի անվանումը նշանակում է «դելտային մարդիկ»։ Նրանք բնակվում են հովտի հարավային մասում, որտեղ Օմո գետը միախառնվում է Տուրկանա լճին։ Բաննա ցեղը հիմնականում զբաղվում է գյուղատնտեսությամբ, մարդիկ բնակվում են լեռնային հատվածներում։ Կարոն Եթովպիայի հարավում ամենասակավաթիվ ցեղն է՝ 1500 ներկայացուցիչ։ Կարո ցեղի մարդիկ հայտնի են իրենց բոդի-արտով, նրանք դեռ հնուց իրենց մարմինները զարդարում էին ինքնատիպ նախշերով, որոնք փոխարինում են հագուստը։

Ամենահետաքրքիր սովորույթներն ունեն մուրսի ցեղերի բնակիչները։ Մուրսիները նույնպես հավատում են երկնային ուժերին։ Հիմնական կրոնական պաշտոնյան քուրմն է։ Հատուկ ծիսակատարությունների միջոցով քուրմը փորձում է անձրև կանչել, պաշտպանել մարդկանց և անասուններին հիվանդություններից, կանխել հարևան ցեղերի հարձակումները, երաշխավորել հողի բերրիությունը և այլն։ Մուրսիները դավանում են անիմիզմ։ Մուրսիների մոտ սովորույթ է ստորին շրթունքի կիսանը։ Մուրսիների մոտ շրթունքը ձգելու արարողությունը սկսում են մանուկ հասակից և շարունակում մինչև խոր ծերություն։ Այս պատճառով շուրթերը կարող են հասնել բավականին մեծ չափսերի։ Շրթունքների բացվածքը աղջիկների մոտ հիմնականում արվում է ամուսնությունից 6-12 ամիս առաջ՝ մոր կողմից։ Կանայք առավոտյան շուտ արթնանում են և երկար ճանապարհ կտրելով՝ գնում ջրի, իսկ տղամարդիկ այդ ընթացքում գնում են որսի, և տուն վերադառնալիս հարբած են լինում, այդ ժամանակ նրանցից պետք է վախենալ։ Ծերերն էլ զբաղվում են երեխաների դաստիարակությամբ։