Մարիետա Բաղդասարյանի բոլոր հրապարակումները

«Պարը միակ միջոցն է, որ օգնում է ինձ հաղթահարել ամեն ինչ»

Լուսանկարը` Մարիետա Բաղդասարյանի

Լուսանկարը` Մարիետա Բաղդասարյանի

Հուլիսի 1-ին Սպիտակի մշակույթի տանը շատ գեղեցիկ տոնական համերգ էր կազմակերպվել: Բեմում «Էլ-Էժ» պարային համույթն էր: Ներկա էին նաև այլ պարային համույթներ, որոնք եկել էին իրենց կատարումներով շնորհավորելու «Էլ-Էժ»-ին: Համերգը լի էր անակնկալներով, ինչպես նաև պարգևներով: «Էլ-Էժ»»-ի գեղարվեստական ղեկավար և պարուսույց Մելինե Ղազարյանը արժանացավ պատվոգրի Հայաստանի պարարվեստի գործիչների միության կողմից, իր սաների կողմից: Ինքն էլ շնորհավորեց իր սաներին՝ արժանացնելով նրանց պատվոգրերի ու շնորհակալագրերի: Բեմում տարբեր պարերի հրավառություն էր, իսկ ետնաբեմում՝ հուզմունք ու հպարտություն: Մասնակցում էին հին ու նոր սաները՝ ամեն պարի հետ արթնացնելով իրենց հիշողությունները այդ պարերի շնորհիվ ունեցած հաղթանակների ու լավ պահերի մասին: Պարերից մեկը անցած տարի ներկայացվել էր նաև Ֆրանսիայում ու մեծ հիացմունքի արժանացել: Փորձերին ու համերգին ներկա գտնվելով՝ այդպես էլ չհասկացա՝ երեխանե՞րն են ավելի հուզված, թե՞ պարուսույցը: Պետք էր ներկայացնել չորս տարվա քրտնաջան աշխատանքը. պատասխանատվությունը մեծ էր:

«Էլ-Էժ» պարային համույթը հիմնել է Մելինե Ղազարյանը և այժմ էլ համույթի գեղարվեստական ղեկավարն ու պարուսույցն է: Ժամանակին ես էլ եմ եղել նրա սաներից ու տեսել եմ այն մեծ աշխատանքը, որը նա կատարում է, զգացել եմ այն մեծ սերն ու ջերմությունը, որ նա նվիրում է յուրաքանչյուրին: Ու այդ հուզիչ պահից առաջ ցանկացա մի զրույց ունենալ նրա հետ, որի ժամանակ էլ ինձ պատմեց իր անցած ուղու, պարարվեստի հանդեպ ունեցած անսահման սիրո, դժվարությունների ու իր ձգտումների մասին:

Լուսանկարը` Մարիետա Բաղդասարյանի

Լուսանկարը` Մարիետա Բաղդասարյանի

-Մի փոքր պատմեք Ձեր մանկությունից, ինչպե՞ս սկսեցիք պարով զբաղվել, որտե՞ղ էիք պարի հաճախում: 

-Իմ պարի գնալն էլ շատ հետաքրքիր ստացվեց. բացվեցին կարատեի ու պարի խմբեր: Պարի խմբի մասին լսել էի, բայց ուշադրություն չէի դարձրել, որովհետև էդ ժամանակ հայկական պարեր առանձնապես չէի սիրում: Որոշեցի գնալ կարատեի, ու մի անգամ պատահականորեն, թե ճակատագրի բերումով՝ հայտվեցի պարի խմբում: Ինձ շատ հետաքրքրեց պարապմունքը: Սկսեցի իրենց հետ փորձել, այդ ժամանակ քոչարու շարժումներ էին սովորում, սկսեցի պարել, ու խմբի պարուսույցը՝ ընկեր Կարինեն, ում ես պարտական եմ ինձ՝ հայկական պարի հանդեպ սերն ու ունեցածս զգացողությունները պարգևելու համար, նկատեց, որ լավ եմ պարում, գովեց ինձ: Արտաքինով ռուսի նման էի, ընկեր Կարինեն հարցրեց, թե արդյոք ռուսական արմատներ ունե՞մ, ու երբ ասացի, որ ունեմ, ավելի շատ սկսեց գովել՝ ասելով, որ ռուսական արմատներ ունենալով՝ հայկական պար լավ եմ պարում: Նրա խոսքերն իմ մեջ արթնացրին սերը դեպի պարը: Պարապմունքներին գնացի շա՜տ մեծ սիրով ու չեմ փոշմանել, որ այս ուղին եմ ընտրել:

-Ինչպե՞ս որոշեցիք պարուհի դառնալ: 

-Պարուհիներին նայելը, պարերի մասին ֆիլմեր նայելն ինձ շատ էին ոգևորում: Աղջիկների՝ զուգափայտի մոտ աշխատելն ինձ ապշեցնում էր, իսկ այս ուղղությունն ընտրելը երազանք էր թվում: Հետո իմ պարուսույց ընկեր Սեյրանը ևս նկատեց իմ մեջ այդ պոտենցիալն ու խորհուրդ տվեց շարունակել պարի ուղղությամբ:

Լուսանկարը` Մարիետա Բաղդասարյանի

Լուսանկարը` Մարիետա Բաղդասարյանի

-Ի՞նչպես արձագանքեց Ձեր ընտանիքը պարուհի դառնալու որոշմանը: 

-Շատ դժվար էր: Մեր մենահամերգից առաջ հայրս որոշել էր, որ ես էլ չեմ գնալու պարի, որովհետև արդեն մեծացել եմ: Մեր մենահամերգի օրը, հայրս տեսավ ինձ՝ որպես մենապարուհի, տեսավ իմ պարը… Ես նկատել եմ նրա արցունքները: Դրանից հետո նա ինձ պարը թողնելու մասին ոչ մի խոսք չասաց: Սակայն երբ հստակ որոշեցի պարի ուղղությամբ գնալ, ծնողներս դժվարությամբ ընդունեցին դա, որովհետև մտածում էին, որ պարն ապագա չի, դա ինձ համար լավ մասնագիտություն չի կարող դառնալ: Բայց ես համառ էի ու ասացի, որ բացի պարից ինձ ուրիշ ոլորտում չեմ պատկերացնում: Շատ լավ եմ սովորել դպրոցում, բայց ինձ համար որպես մասնագիտություն պարն եմ տեսել միայն:

-Ձեր մասնագիտություններից առաջինը պարն է, ինչպե՞ս ստացվեց, որ սովորեցիք նաև հոգեբանություն և մատնահարդարում: 

-Պարարվեստի ուսումնարանն ավարտել եմ Երևանում 2005 թվականին, ու մինչև 2012 թվականը, երբ ընդունվեցի Վանաձորի մանկավարժական (այժմ՝ Վանաձորի պետական) համալսարան, աշխատել եմ պարարվեստի ոլորտում: Այդ ժամանակ պարն այնքան զարգացած չէր, ինչքան այսօր, ես մտածում էի, որ դա ֆինանսական կայունությունս չի ապահովի, և ինձ պետք է երկրորդ մասնագիտություն, որը կհամատեղեմ առաջինի հետ: Միշտ սիրել եմ հոգեբանությունն ու բավականին մեծ դժվարությամբ էլ ընդունվել եմ համալսարան, նույնիսկ ստիպված եմ եղել աշխատանքից դուրս գալ: Երրորդ մասնագիտությունս էլ եմ սիրելով ընտրել: Նաև արտերկրում ապրելու մտադրություն ունեի և մտածեցի, որ կարող եմ երկու մասնագիտությամբ էլ աշխատել: Այնտեղ գրաֆիկն ավելի հստակ է, ու ազատ ժամանակ ևս լինում է, իսկ ես չեմ կարող նույնիսկ մեկ օր պարապ մնալ:

-Երեխաների հետ աշխատելիս ինչքանո՞վ է Ձեզ օգնում հոգեբանի մասնագիտությունը: 

-Յուրաքանչյուր մանկավարժի, կապ չունի՝ նա դպրոցում է աշխատում, թե մասնավոր աշխատանքով է զբաղված, երեխաների հետ աշխատելու համար որոշակի հոգեբանական հատկանիշներ են պետք: Շատ կարևոր է հասկանալը՝ դու երեխաների հետ կարող ես աշխատել, թե ոչ: Ամեն երեխա անհատական մոտեցում է պահանջում: Չկա մեթոդ, որով կարելի է բոլորի հետ աշխատել: Պետք է գիտակցել յուրաքանչյուր երեխայի հոգեբանությունը, որ կարողանաս հասնել նրա հետ կապված նպատակիդ: Չնայած, որ գործի մեջ խիստ եմ, երեխաների հետ փորձում եմ ընկերական շփում ունենալ, երբեք չկոտրել նրանց ու միայն առաջ մղել:

-Պատմեք Ձեր համույթից, ինչպե՞ս ստեղծվեց այն: 

-2005 թվականին պարարվեստի ուսումնարանն ավարտելուց հետո ես եկել եմ Սպիտակ ու հենց այդ տարվանից էլ աշակերտներ եմ ունեցել: Առաջին տարում երեք աշակերտ եմ ունեցել: Սպիտակում մնալը շատ դժվար էր ինձ համար, որովհետև առաջարկ ունեի մնալ Երևանում, պարել խմբի կազմում ու աշակերտներ ունենալ, բայց հրաժարվել էի: Ու երբ հասկացա, թե ինչ եմ կորցրել, դժվար էր ինձ համար, բայց ինձ ոչինչ չկոտրեց ու չհիասթափեցրեց: Սկսելով երեք աշակերտից՝ այսօր արդեն բավականին մեծ խումբ ունեմ, որի հետ շուրջ չորս տարի է, ինչ աշխատում եմ: Խմբի անվանումը «Էլ-Էժ» է, ֆրանսերեն բառ է, որը նշանակում է էլեգիա. ընտրել եմ՝ որպես երաժշտական տերմին: Խմբում ներառված են 5-ից 14 տարեկան երեխաներ: Իմ խումբը հիմնականում ներկայացնում է տարբեր ազգերի, տարբեր ոճերի պարեր:

Լուսանկարը` Մարիետա Բաղդասարյանի

Լուսանկարը` Մարիետա Բաղդասարյանի

-Դժվար չէ՞ արդյոք այդ երեխաների հետ աշխատանքը, համերգներին պատրաստվելն ու, վերջիվերջո, այդ ամենի համար գումար հայթայթելը: 

-Հեշտ չէ այն առումով, որ մեծ քաղաքում մեծ մրցակցություն կա, երեխաների հոգեբանությունն էլ է ուրիշ, ուզում են մեկը մեկին հասնել, կամ գոնե նույն մակարդակի վրա լինել, ու ձգտումը դրանով ավելի մեծանում է: Այստեղ էլ կան խմբեր, պարուսույցներ կան, բայց երեխաների հոգեբանությունն այլ է: Ես միշտ փորձում եմ առավելագույնս տալ, շատ աշխատել ու այնպես անել, որ աշխատանքի արդյունքը տեսանելի լինի: Մենք բազմաթիվ փառատոների ենք մասնակցել, բավականին փորձ ունենք, երեխաները հոգեբանորեն էլ են պատրաստ բեմում ելույթ ունենալուն: Այս պահին մեզ մեծապես աջակցում է Ապիտակի ԵՄՔԱ-ն (Երիտասարդ մարդկանց քրիստոնեական ասոցիացիա), որտեղ էլ մենք անցկացնում ենք մեր պարապմունքները: Ճիշտ է, մենք ԵՄՔԱ-ի խմբակ չենք, բայց այն մեզ աջակցում է: Այսօր մեր մենահամերգի կայացման գործում քաղաքապետի ու քաղաքապետարանի մշակույթի բաժնի վարիչի աջակցությունը ևս ունենք. ազատ օգտվում ենք մշակույթի պալատից, ինչի համար նույնպես շնորհակալ եմ:

-Պատմեք Ձեր կայանալիք մենահամերգի մասին: Ի՞նչ պարեր են ներկայացվելու: 

-«Էլ-Եժ» պարային համույթը ներկայացնելու է հայկական ժողովրդական, ազգագրական ոճերի պարեր: Պարերի մեծ մասը նոր պետք է ներկայացնենք հանդիստեսի դատին: Միջոցառմանը մասնակցելու է ԵՄՔԱ-ի «Թենսինգ» խումբը, որն էլ կներկայացնի իմ բեմադրած շվեյցարական պարը և նաև մի պար՝ իրենց կողմից բեմադրված:

-Ինչպիսի՞ն է հանդիսատեսն այստեղ, ի՞նչ սպասումներ ունեք: 

-Հուսամ մեր խստապահանջ հանդիսատեսը արդար կգտնվի ու որոշ հարցերում էլ՝ ներողամիտ, որովհետև սա մեր առաջին լուրջ բեմն է, և երեխաների մեջ վախը կա, բայց հուսով եմ հանդիսատեսի ջերմությունը զգալով՝ նրանց հուզմունքն ու լարվածությունը կանցնի:

-Ո՞րն է Ձեր նախընտրած պարի ոճը: 

-Ես պաշտում եմ դասական պարը: Յուրաքանչյուր պարի հիմքը դասականն է: Ես գտնում եմ, որ եթե մարդը տիրապետում է դասական պարին, ապա յուրաքանչյուր ոճով էլ կարող է պարել:

-Պարով զբաղվելիս խանգարող հանգամանքները շատ են լինում, անգամ նաև վնասվածքների տեսքով: Ի՞նչն է օգնում հաղթահարել բոլոր դժվարությունները: 

-Միանշանակ պարի հանդեպ ունեցած սերը: Ես առանց պարի ինձ պարզապես չեմ պատկերացնում: Ինձ համար միշտ առաջնայինը պարն է եղել ու այդպես էլ կմնա: Ուր էլ գնամ՝ առաջինը որպես պարող պետք է կայանամ: Կյանքում հայտնվել եմ ամենաբարդ իրավիճակներում, որոնցից դուրս գալու համար պարը միակ միջոցն է եղել, որ օգնել է հաղթահարել ամեն ինչ:

Լուսանկարը` Մարիետա Բաղդասարյանի

Լուսանկարը` Մարիետա Բաղդասարյանի

-Ի՞նչ խորհուրդ կտաք բոլոր նրանց, ովքեր երազում են այս ոլորտում նվաճումներ ունենալու մասին: 

-Նրանք, ովքեր կընտրեն պարը՝ որպես մասնագիտություն, երբեք չպետք է ընկճվեն, մտածեն, թե աշխատանք չենք գտնի, կամ դժվարությունները շատ կլինեն: Ձգտելու դեպքում ամեն ինչ էլ հնարավոր է, ուղղակի պետք է սիրել, երբեք չկոտրվել, լավատես ու համառ լինել:

Լուսավոր սահման

Երբևէ լսածս ամենալուսավոր, բարի ու հետաքրքիր նախաձեռնություններից մեկը՝ «Լուսավոր սահման»։ Նախաձեռնությանը հետևում եմ դեռ ամենասկզբից և ուղղակի համոզված էի, որ այն երկար կյանք կունենա ու շարունակական բնույթ կկրի, որովհետև մարդիկ անում են շատ կարևոր ու լավ մի բան։ Կանգնում են սահմանամերձ գյուղերում ապրող գյուղացիների կողքին, նրանց օգնության ձեռք մեկնում ՝ընտրելով ամենաարդյունավետ միջոցն ու այն երկարատև դարձնելով։ Նվիրում են «լույս»։ Հետաքրքիր է, չէ՞, լույս են նվիրում։ Դե եթե հաշվի առնենք, որ լամպը հենց լույսն է, ուրեմն իրոք՝ լույս են նվիրում։ Բազմաթիվ կամավորների ու նույնիսկ օտարերկրացիների գրեթե ոչինչ չի խանգարում «լույսը» հասցնել սահման։ Ո՛չ վատ եղանակը, և ո՛չ էլ վթարը։ Հենց դա էր պատճառը, որ այդպիսի հետաքրքրությամբ էի լցված այս ծրագրի հանդեպ։

Վերջերս մի շատ հետաքրքիր զրույց ունեցա «Լուսավոր սահման» նախաձեռնության համակարգող, «Երիտասարդ ինժեներների ասոցացիա» հասարակական կազմակերպության նախագահ Հովհաննես Կարապետյանի հետ, ով ավելի մանրամասն պատմեց նախաձեռնության մասին։

-Ո՞րն է «Լուսավոր սահման» նախաձեռնության նպատակը:

-Ծրագրի նպատակն է՝ մեղմել սահմանամերձ բնակավայրերի բնակիչների էլեկտրաէներգիայի ծախսը` ամեն ընտանիքի նվիրելով հինգ լուսադիոդային լամպ, հինգ հատ, որովհետև լամպերն ամենաօգտագործվող տեղերում տեղադրելով, մարդը զգալի խնայողություն կնկատի ու հետագայում, ցանկության դեպքում, արդեն կարող է ինքն իր միջոցներով փոխարինել լամպերն ու այդ խնայողությունները ծախսել այլ նպատակների վրա։ Ասեմ, որ բոլոր լամպերն ունեն երեք տարվա երաշխիքային սպասարկում: Լամպերը մատակարարներից գնելու դեպքում պատահականության սկզբունքով վերցվում են մի քանիսն ու ստուգաչափվում, որպեսզի տեսնենք, թե տուփի վրա առկա տվյալները արդյո՞ք համապատասխանում են իրականությանը։ Բացի այդ, այն մատակարարները, որոնք համապատասխանում են մեր տեխնիկական չափանիշներին, կարող են գնային առաջարկ տալ և մասնակցել մրցույթին։ Այսինքն, մշակվել են մինիմալ չափանիշներ լուսադիոդային լամպերի գնման համար, որոնցից ցածր չափանիշների դեպքում գնելն ուղղակի նպատակահարմար չի։

-Ինչպե՞ս ծնվեց գաղափարը, ու՞մ առաջարկով:

-«Լուսավոր սահման» բարեգործական նախաձեռնության միտքն առաջացել է էլեկտրաէներգիայի սակագնի թանկացումների հետևանքով, որպեսզի փորձենք ձեռնարկել քայլեր, որոնք կմեղմեն հատկապես թիրախային համարվող սահմանամերձ համայնքներում ապրող բնակիչների վիճակը։ Գաղափարը Էներգետիկ ենթակառուցվածքների և բնական պաշարների փոխնախարար Հայկ Հարությունյանինն էր։

-Ովքե՞ր և ինչ կազմակերպություններ են իրականացնում նախաձեռնությունը։

-Տարբեր հանդիպումների ընթացքում քննարկել ենք գաղափարը, և մի քանի կազմակերպություններ միանալով պարոն Հարությունյանի կոչին՝ այսօր «Լուսավոր սահման» բարեգործական նախաձեռնությունն իրականացնում են «Երիտասարդ ինժեներների ասոցացիա» ՀԿ-ն, «Շտիգեն» արևային էներգիայի և էներգաարդյունավետ տեխնոլոգիաների կազմակերպությունը և «Սահման» ՀԿ-ն։

-Ե՞րբ տրվեց ծրագրի պաշտոնական մեկնարկը։

-Ծրագրի պաշտոնական մեկնարկը տրվել է 2016 թվականի նոյեմբերի 9-ին, դեկտեմբերի 10-ին լուսադիոդացվել է առաջին գյուղը՝ Տավուշի մարզի Ներքին Կարմիրաղբյուրը։ Ու դրանով էլ սկսեց նախաձեռնությունը շարունակական բնույթ կրել։ Արդեն Հայաստանի Հանրապետությունում լուսադիոդացվել են տասը սահմանամերձ համայնքներ ու գյուղեր, իսկ երկուսն էլ Արցախում՝ Թալիշն ու Մադաղիսը։

-Ովքե՞ր են սովորաբար լինում ծրագրի մասնակիցները։

-Ծրագրի մասնակիցները երեք կառույցների աշխատակիցներն են, մեզ աջակցում է Էներգետիկ ենթակառուցվածքների ու բնական պաշարների նախարարությունը, բազմաթիվ ընկերություններ, ունենք ֆինանսական աջակիցներ, կամավորներ, ովքեր գալիս են մեզ հետ գյուղ։ «Լուսավոր սահման» նախագծի պայմաններում յուրաքանչյուրը փորձում է օգնել ինչով կարող է. տրանսպորտի հարցերով, կայքի սպասարկմամբ, նյութերով, ֆոտոներով, ֆինանսական աջակցությամբ։ Ֆինանսական աջակցությունը հիմնականում ստանում ենք նվիրատվություններից, որոնք կատարվում են առցանց տարբերակներով, վճարային տերմինալներով։

-Ինչպիսի՞ն է լինում սովորաբար գյուղացիների առաջին ռեակցիան, երբ իմանում են անցկացվող ծրագրի մասին։

-Մինչև գյուղ գնալը մենք տվյալներ ենք հավաքում, որպեսզի գործող տնային տնտեսություններին աջակցենք: Այսինքն, այն տնային տնտեսությունները, որոնք տարին մի անգամ են այնտեղ բնակվում, իրենք չեն ստանում, քանի որ մեր նպատակն է աջակցել հենց գյուղում ապրողներին։ Գյուղում ապրողները առաջին հերթին ոգևորվում են մեծ ուշադրությունից, որովհետև իրենց համար շատ կարևոր է զգալ, որ մենակ չեն։ Իհարկե, ամսվա վերջում խնայողության չափը տեսնելով, կրկնակի ոգևորություն են ապրում։ Հետագայում, երբ անցնելով լուսադիոդացված գյուղերի միջով, երբ գնում ենք նոր գյուղեր, կանգնում ենք, հարցուփորձ անում ու տեսնում, որ մարդիկ շատ գոհ են: Հատկապես գոհ են լինում, երբ տեսնում են, որ երաշխիքային սպասարկումն աշխատում է, քանի որ այսօր էլեկտրաէներգետիկական համակարգի վիճակը որոշ տեղերում այնքան էլ բարվոք վիճակում չէ, ու այդ պատճառով լամպեր կան, որոնք փչանում են, բայց մատակարար ընկերությունները սիրով փոխարինում են դրանք նորերով։ Այսինքն, մարդիկ տեսնելով, որ գոյություն ունի մեխանիզմ, որն աշխատում է, մեծ ոգևորությամբ են լցվում։

-Ի՞նչ հետաքրքիր դեպքեր են գրանցվել ծրագիրն իրականացնելիս։

-Բնականաբար հետաքրքիր դեպքեր շատ են եղել։ Մեզ հետ արտասահմանից են մասնակիցներ եղել։ Վերջին անգամ, երբ Մովսես գյուղ էինք այցելել, մեզ հետ եկան ամերիկահայեր, ովքեր շատ ոգևորված էին ու նպատակադրված հաջորդ տարի ևս մեզ միանալու։ Իսկ առաջին այցի ժամանակ մի գերմանացի կար մեր մասնակիցների մեջ, ով մեզ հետ գյուղ գալով մասնակցեց գործընթացին, հասկացավ գործընթացի նպատակը, իմաստը և շատ ոգևորված գնաց Հայաստանից։ Դժվարություններ էլ են եղել, բայց քանի որ լավ նպատակով ենք ճանապարհ ընկել, դրանք հաղթահարել ենք ու նույն պատրաստակամությամբ շարունակել ենք ճանապարհը։ Մեքենան էլ է փչացել, ճանապարհին էլ ենք մնացել, բայց դրանք մեզ չեն խանգարել։

Հունվարի 28-ն էր, պետք է գնայինք Վազաշեն ու Այգեպար, ու շատ ուժեղ ձյուն էր գալիս: Շատերը չէին հավատում, որ կգնանք, բայց ոչնչի չնայելով մենք գնացինք ու այդ ուժեղ ձյան պայմաններում նույնիսկ ձնագնդիկ խաղացինք:

-Ի՞նչ հետագա պլաններ ունենք։

-Նախաձեռնությունը պետք է շարունակական բնույթ կրի։ Հայաստանի սահմանամերձ 34 գյուղերից 10-ն արդեն լուսադիոդացվել է։ Ցանկանում ենք նախաձեռնությունը մնացած գյուղեր ևս հասցնել։

Նախագիծը բացի իր բարեգործական բնույթից նաև մեծացնում է մարդկանց տեղեկացվածության մակարդակը էներգախնայողությունից ու լուսադիոդային լամպերից։ Այն զարգացնում է Հայաստանում նոր ձևավորված լուսադիոդային լամպերի շուկան՝ գնելով որակյալ արտադրանք։ Բացի այդ, ձևավորում է մշակույթ, որով հենց դուք էլ կարող եք աջակից դառնալ նախաձեռնությանը՝ առցանց տարբերակով նվիրաբերելով գումար, որով կգնվի գոնե մեկ լամպ սահմանամերձ գյուղում ապրող որևէ ընտանիքի համար։ Դե, իսկ մենք էլ կարեկցող ու գնահատող ազգ ենք։

Հեծանիվ քշելու արագությամբ

Պարապմունքից տուն ճանապարհին լավագույն բանը, որ կարող է տրամադրությունս բարձրացնել, խաղահրապարակի ճանապարհով գալն ու երեխաներին տեսնել է: Նրանց դեմքին այնքա՜ն բարություն ու ժպիտ կա ,որ ինչքան էլ հոգնած լինեմ, ուզում եմ էլի հետները խաղալ, վազել ու հեծանիվ քշել:

-Էրեխե՜ք, Մարիետան եկավ…

-Վերևի ճյուղի ցոգոլը կտա՞ս…

-Արի՝ պարան թռնենք…

-Չէ, ինձ հետ կլասս ա խաղալու…

-Պարանը պտտի՝ թռչեմ, էլի… Երեխեքը լավ չեն պտտում…

Ու այնքա՜ն եմ ուզում նորից իրենց պես փոքր լինել, ամբողջ օրը բակում խաղալ, վազել ու չարաճճի բաներ անել:

Մենք այնքան զբաղված ենք՝ մտածելով մեծանալու մասին, որ չենք էլ գնահատում մեր անհոգ օրերը, ու հեծանիվ քշելու արագությամբ էլ ավարտվում է մեր մանկությունը:

«Սպիտակ» ջոկատը

Ինձ միշտ զարմացնում ու հիացնում էր այն ոգևորությունը, որով նա պարում էր ազգագրական պարերն ու հիացնում այն ոգին, որ նա դնում էր յուրաքանչյուր շարժման մեջ։ Դա սովորական հայրենասիրություն չէր։ Հայրենասիրություն էր խառնված հերոս պապ ունենալու հպարտությամբ ու երբեմն էլ պապի սկսածն ավարտելու կամ ավարտված տեսնելու ցանկությամբ։

Իսկ երբ խոսում էր հերոս պապի մասին, արցունքոտ աչքերը փայլում էին հպարտությունից ու նույնիսկ լացակումած ձայնի դողով սահուն պատմում էր պապի անցած ճանապարհի, դժվարությունների ու հաղթանակների մասին։ Պատմում էր՝ պապի կորցրած յուրաքանչյուր ընկերոջ կորստյան ցավով ապրելով ու յուրաքանչյուր թիզ հողի առաջընթացով ուրախանալով։

Պատմությունս Արցախյան պատերազմի մասնակից, «Սպիտակ» ջոկատի մարտական շտաբի պետ Սահակ Սահակյանի մասին է, ով պարգևատրվել է ԼՂՀ «Շուշիի ազատագրման համար» մեդալով, «Մայրական երախտագիտություն Արցախի քաջորդիներին» հուշամեդալով։

Սահակ Սահակյանը, «Սպիտակ» ջոկատի կազմում մասնակցել է ջոկատի մղած բոլոր կռիվներին, կորցրել մարտական ընկերներ և անցել պատերազմական իրադրության ողջ թոհուբոհի միջով։ Պատերազմական իրադրությունը իր հուշերում ներկայացնում է հենց ինքը։

«1992 թ. մայիսի 28-ին պաշտոնական հանդիսությամբ հիմնադրվեց «Սպիտակ» անվանումով մեր ջոկատը։ Մեր նորաստեղծ ջոկատը հունիսի սկզբներին մասնակցեց Իջևանի շրջանի Վազաշեն, Այգեհովիտ գյուղերի ինքնապաշտպանությանը։ Հունիսի 16-ին մարտական նոր առաջադրանք ստացանք. հատուկ վաշտի կարգավիճակով, քառասուն հոգով մեկնեցինք ԼՂՀ։ Ծանր օրեր էին։ Մեր հատուկ վաշտի, Սիսիանի, Սևանի, Ստեփանակերտի ազատամարտիկները՝ Արկադի-Տեր Թադևոսյանի գլխավորությամբ, ազատագրեցին Մարտակերի շրջանի շատ գյուղեր։

Համալրվելուց և ուժերը վերականգնելուց հետո օգոստոսի 4-ին «Սպիտակ» ջոկատը մեկնեց Կարմիրի շրջան, մասնակցեց Արծվաշեն գյուղի պաշտպանության համար մղվող կատաղի մարտերին։

1994 թ. հունվար-մարտ ամիսներին «Սպիտակ» ջոկատը մասնակցեց Օմարի լեռնանցքի 2րդ գրավման մարտերին և փառքով վերադարձավ տուն»։

Իսկ վերջում հարցիս, թե ինչպես է հիշում պապին, պատասխանեց.

-Ես նրան հիշում եմ ու կհիշեմ որպես հերոս: Նա ինձ համար հերոսի իսկական մարմնացում է։

Հ.Գ. Այնքա՜ն կցանկայի, որ նյութս լիներ ոչ թե հիշողությունների ու պատմությունների հիման վրա, այլ հարցազրույց հերոս սպիտակցու հետ, որով բոլորս հպարտանալու առիթներ և որից սովորելու շատ բան ունենք։

Կոնյակի փառատոն Ծաղկաձորում

Լուսանկարը՝ Մարիետա Բաղդասարյանի

Լուսանկարը՝ Մարիետա Բաղդասարյանի

Մայիսի 7-ին Ծաղկաձորում առաջին անգամ անցկացվում էր Կոնյակի փառատոնը։ Ներկայացված էին 30-ից ավելի կոնյակագործությամբ զբաղվող ընկերություններ: Տեղի ունեցավ հյուրասիրություն, գործում էին բազմաթիվ տաղավարներ, որոնք ներկայացնում էին հուշանվերներ, ձեռքի աշխատանքներ, հայկական հագուստ, զարդեր։ Ամբողջ ընթացքում ընթացքում Ծաղկունյաց հրապարակում հնչում էր բարձր երաժշտություն, որն էլ ապահովում էր հայտնի Dj Smoke-ը։ Իսկ օրն ավարտվեց Արամ mp3-ի ու Իվետա Մուկուչյանի խելահեղ համերգով, որին նույնիսկ հորդառատ անձրևը չէր խանգարում։

Լուսանկարը՝ Մարիետա Բաղդասարյանի

Լուսանկարը՝ Մարիետա Բաղդասարյանի

Դե, իսկ ինձ համար էլ օրվա «ձեռբերումները» անցկացրածս լավ ժամանակն ու մեր երկիրը միջազգային մրցույթներում պատվով ներկայացրած Արամ Mp3- ի հետ մի քանի լուսանկարն ու ինքնագիրն էին։

marieta baghdasaryan

Արյան կանչը

Անցած տարի ապրիլի 24-ին տատիկս պատմում էր իր եղեռնապուրծ ընտանիքի պատմությունը.

«Պապս 1Օ տարեկան էր, երբ գառներին սարում արածեցնելիս տեսնում է, թե ինչպես է այրվում իր գյուղը: Վազում է դեպի գյուղ և տեսնում այրվող թոնրատունը, որտեղ դեռ առավոտյան իր մայրը հաց էր թխում: Տեսնում է մի դժոխային վիճակ՝ թուրքերը այրում ու կոտորում էին ամեն ինչ իրենց ճանապարհին, սակայն ճանաչելով պապիս, ընտանիքի անդամերին չեն վնասում: Պապս՝ Նիկոլ Փաշան, որին նաև անվանում էին Սարի Նիկոլայ, վաճառական է եղել Ղարսում և մեծ հեղինակություն է ունեցել թուրք պաշտոնյաների շրջանում: Նա կարողանում է սայլին տեղավորել բազմանդամ ընտանիքն ու պարտադրում, որ հեռանան դեպի արևելք: Իրեն գցելով այրվող թոնրատան կրակի ժանիքների մեջ, պապս փորձում է փրկել տարիների կուտակած կճուճով ոսկիները: Նստելով ձին, գնում է, որ հասնի իր ընտանիքին: Հայրս հիշում էր, թե ինչպես էին իրենք հեռվից տեսնում իրենց հորը ձիու վրա, բայց այդ պահին նրան է մոտենում ասկյարների հրամանատարը, (որը հաճախ էր հյուրընկալվելՆիկոլի տանը) և պահանջում, որ կճուճը իրեն տա: Կճուճներից մեկը տալիս է նենգ թուրքին, իսկ մյուսը խնդրում է, որ թողնի իր ընտանիքին կերակրելու համար: Երբ պապս շարժվում է դեպի սայլը, թուրքը թիկունքից կրակում է: Պապս ընկնում է ձիուց: Մոտենալով ընկած վիրավոր պապիս, թուրքը հափշտակում է երկրորդ կճուճը և քարով ջարդում է պապիս գլուխը: Եվ այս ամենը տեսնում է մազապուրծ եղած ընտանիքը: Թաքնվելով ցերեկը, գիշերով կարողանում են հողին հանձնել հոր դին:
Չդիմանալով ճանապարհի տառապանքներին, մահանում է մայրը: Որբացած ընտանիքը, սոված-ծարավ, եվ որոշները թոքախտով հիվանդ, կտրելով Արփաչայ գետը, օրեր անց հասնում են Գյումրի»:

Ես անխոս լսում էի ու զգում, թե ինչպես եմ փշաքաղվում…

Դրանից անցավ տասը օր: Ես Հայաստանի պատմության թանգարանում էի, և մի շատ հետաքրքիր բան տեղի ունեցավ: Ինչին հիացած նայում էի՝ պարզվում էր, որ կապված է Կարսի ու մերձակա բնակավայրերի հետ, ու պատահական չէ, որ հենց այդտեղ էլ տեղի ունեցավ մի հանդիպում, որից հետո հայկական տարազների մասին իմ ունեցած բոլոր պատկերացումներն ու մտքերը փոխվեցին: Ես տեսա Կարսի տարազը: Տեսա ու հիացա, կամ էլ սիրահարվեցի դրան միանգամից: Հիմա հաստատ չգիտեմ, թե ինչ էի զգում այդ պահին, բայց հեռվից ինձ այդպես հիացնող ու գրավող տարազի ծագումը սկզբում ես չգիտեի, ու երբ մոտեցա ու կարդացի, որ դա Կարսի տարազն է՝ փշաքաղվեցի այնպես, ինչպես դրանից տասը օր առաջ տատիս պատմությունից էի փշաքաղվել: Տեսնելով այդ տարազը, ես պատկերացրի, թե ինչպես էր տատիկիս տատիկը կրել այն ու քայլել Կարսի փողոցներում, որոնք այնքա՜ն պարզ էի պատկերացնում (տատիկիս պատմությունը լսելուց հետո երկար ժամանակ ուսումնասիրում էի Կարսը ու բազմաթիվ նկարներ էի տեսել): Ու հիմա նոր հասկանում եմ, թե ինչպես կարելի է կոչել այն ամենը, ինչի մասին պատմեցի ձեզ:

Դա արյան կանչն է:Արյան կանչը, որը ինձ ու մեր սերնդից շատերին հետ է տանելու դեպի մեր իսկական էրգիրն ու տունը:

marieta baghdasaryan

Հենց այսպիսի փոխանակում

-Դե, ես իմը կիջեցնեմ, դու էլ քոնը, հա՞։

-Ըհըն․․․Դե, պայմանավորվեցինք։

Բարձրացա արագ տուն, վերցրի իմ ամենասիրած գիրքը, որն ինձնից այնքան դժվար է պոկելը, այն տալիս եմ շատ քչերին՝ էջերը չծալելու մեծ պայմանով։ Գիրքը Ջոն Գրինի «Մեղավոր են աստղերն» էր։ Ես ու մեր դիմացի շենքի Մերին որոշեցինք գրքերի փոխանակում անել՝ ես իրեն տվեցի իմ «աստղերը» (դե, երևի հասկացաք, որ այդպես եմ կրճատել գրքի անունը) իսկ ինքն ինձ իր «երիցուկները»։ Երիցուկներն էլ Էդգար Հարությունյանի «Չգտնված երիցուկներ» գիրքն է։ Հանդիպեցինք շենքերի ուղիղ մեջտեղում ու փոխադարձ խոստում տվեցինք ՝ շուտ վերադարձնել։ Այնինչ երկուսս էլ չէինք պատկերացնի, որ այդ «շուտ»-ը մեկ օրը կլինի։

Գրքի մասին շատ լավ բաներ էի լսել ու որոշել էի առաջին հնարավորության դեպքում կարդալ։ Վերցրի, տարա տուն ու պատահական մի էջ բացեցի։ Գրված էր․

«Երբեմն մենք չէ, որ մեր կյանքի վերաբերյալ որոշումներ ենք կայացնում։ Հաճախ ամեն բան դասավորվում է այնպես, ինչպես իսկապես պետք էր, պարզապես դա գիտակցելու համար մի փոքր ժամանակ է հարկավոր։ Եթե չես հասել նրան, ինչին ձգտում էիր, դեռ չի նշանակում, թե ամեն բան ավարտված է։ Կամ նորից ձգտիր, կամ էլ, եթե հնարավոր չէ, փոխիր ձգտման ուղղությունդ։ Երբեք ուշ չէ։»

Այսքանը կարդացի ու որոշեցի բացել ու կարդալ սկզբից։ Գրասեղանիս դրված բոլոր մաթեմատիկայի գրքերը երևի արդեն սկսել էին նեղանալ, որովհետև շաբաթվա այդ օրը, այդ ժամին սովորաբար նրանք էին լինում իմ ձեռքին։

Կարդացի մի շնչով, ավարտեցի ու փակեցի գիրքը։ Հաջորդ օրը առավոտյան, երբ արթնացա, զգացի, որ կարոտել եմ Հայկին ու Աստղիկին։ Նորից կարդացի։ Ու էդպես մի քանի անգամ վերընթերցեցի գրքի «կարոտվող» հատվածները։

Գիրքն ինձ հետաքրքրեց, որովհետև այն պատմում էր կյանքի մասին բոլոր գույներով, ամենագորշից մինչև պայծառագույնը։ Չնայած մի քիչ «մեծական» թեմաներին, որոնք երբեմն ինձ չեն հետաքրքրում (դե՝ բաժանություն, ընտանեկան երջանկություն և այլն), հետաքրքրությունը պահվեց մինչև վերջ։ Ուղղակի վերջը կանխատեսելի էր այնքանով, որ հենց սկզբում էլ ասվում էր, որ նրանց հարաբերությունները տխուր ավարտ են ունենում։ Գիրքը կարդալու ամբողջ ընթացքում գեղեցիկ հատվածների պակաս չզգացվեց, ու մինչև հիմա էլ կարդալով դրանք, խորասուզվում եմ մտքերիս մեջ։

Հաջորդ օրը զանգեցի Մերիին, ու պարզվեց, որ նա էլ ինձ պես նախորդ օրվա պարապմունքները զոհել էր գրքին ու տպավորված էր դրանով։ Մենք իրար հերթ չտալով քննարկում էինք գրքերի մանրամասներն ու հիանում դրանցով։

Հենց այսպիսի հետաքրքիր փոխանակում։

Ցանկացած բիզնես սկսվում է հոբբիից

Լուսանկարը` Գայանե Սիմոնյանի անձնական արխիվից

Լուսանկարը` Գայանե Սիմոնյանի անձնական արխիվից

Հարցազրույց BeeArt-ի հիմնադիր Գայանե Սիմոնյանի հետ։ Հաճելի աշխատանքը համադրելով որակյալի հետ՝ նա այժմ ունի իր բիզնեսը, որը փոքրիկ, բայց սահուն քայլերով գնում է դեպի հաջողություն։ 

-Մի փոքր կպատմե՞ք Ձեր մասին։

-Ես Լոռու մարզի Սպիտակ քաղաքից։ Մեր ընտանեկան բիզնեսը մեղրամոմից մոմերի արտադրությունն է, զբաղվում ենք նաև բնական փաթեթավորմամբ, մեղրի արտադրությամբ։ Մեղրամոմից մոմեր պատրաստելը մեր շուկայում նորարարություն է։ Տվյալ տեսակի մոմերը տարածված են Եվրոպայում, ՌԴ-ում, ԱՄՆ-ում։ 2014 թվականին մենք Հայաստան բերեցինք այդ մոմերը։ Շուկան այդ ժամանակ չգիտեր՝ ինչ է իրենից ներկայացնում այդ արտադրանքն ու ինչ առավելություններ ունի: Սկսեցինք շուկային ներկայացնել մեր արտադրանքն, ու արդեն երեք տարի է, ինչ շուկայում ենք: Մարդիկ ճանաչում են մեզ, գիտեն մեր ապրանքի որակը։

-Երբ փոքր էիք, ի՞նչ մասնագիտություն էիք ուզում ընտրել:

-Ալպինիստ էի ուզում դառնալ։ Բոլոր երեխաների պես մտքովս շատ բաներ են անցել, բայց հաստատ դրանցից ոչ մեկը մեղվի արտադրությունը չի եղել։ Հասուն տարիքում ևս չեմ մտածել դրա մասին, բայց միշտ փորձել եմ ստեղծագործական մոտեցումներ ցուցաբերել։ Մանկուց ուզեցել եմ իմ սեփական բիզնեսն ունենալ։ Դեռ երեխա ժամանակ տանը տաղավարներ էի սարքում ու ընտանիքիս անդամներին ապրանքներ էի վաճառում։ Իսկ ինչ վերաբերում է այս ոլորտին, մեր ընտանիքը երբեք կապ չի ունեցել մեղվապահության հետ, ու այս ամենի միտքն էլ, իր հերթին, շատ պատահական սկիզբ է ունեցել։ Սա այսպես էլ պետք է լիներ։

Լուսանկարը` Գայանե Սիմոնյանի անձնական արխիվից

Լուսանկարը` Գայանե Սիմոնյանի անձնական արխիվից

-Ի՞նչ մասնագիտություն ունեք հիմա, աշխատե՞լ եք Ձեր մասնագիտությամբ:

-Մասնագիտությամբ լեզվաբան եմ, աշխատել եմ մի քանի ոլորտներում՝ մոտավորապես երեք տարի։ Մեր գործում ևս իմ մասնագիտությունը պետք է գալիս, որովհետև սպառողները հիմնականում զբոսաշրջիկներն են։

-Ե՞րբ և ինչպե՞ս որոշեցիք զբաղվել մեղվաբուծությամբ:

-Մեղվաբուծությունից ու մեղուներից ընդհանրապես գաղափար չունեի։ Երբ սկսեցի մեղրամոմից մոմեր պատրաստել, հասկացա, որ այս արտադրության համար մաքուր հումք է պետք, ու հումքի մաքրության մեջ համոզված լինելու համար պետք է ինքդ արտադրես այն։ Հենց այդտեղից էլ առաջացավ օժանդակ մեղվաբուծության ճյուղ ստեղծելու պահանջարկը, ու կենտրոնացանք նաև փեթակների ու մեղվապահության վրա։

-Ինչպե՞ս առաջացավ մոմեր պատրաստելու գաղափարը: Ե՞րբ որոշեցիք այն դարձնել բիզնես: Որո՞նք էին Ձեր առաջին քայլերը։

-Ցանկացած բիզնես սկսում է հոբիից։ Ամեն ինչ սկսվեց հետաքրքրությունից, երբ մոմի նկարը տեսա ու մտածեցի, որ ես էլ կարող եմ պատրաստել։ Սկզբում նույնիսկ մոմաթերթի մասին գաղափար չունեի։ Առաջին քայլը հենց ինֆորմացիա գտնելը դարձավ, ինչը հիմա դժվար չէ: Հետո դիմեցի նաև այն մարդկանց, ովքեր արդեն զբաղվում էին դրանով, ու տեսական գիտելիքներին հաջորդեց գործնական փորձը: Շուտով զգացի, որ սա մեր գործն է, ու այն պետք է առաջ տանել։

-Արդյոք հե՞շտ էր Հայաստանում նոր բիզնես սկսելը։

-Ոչ մի նոր բանի սկիզբ հեշտ չէ: Որևէ բան զրոյից սկսելը միշտ իր դժվարություններն ունի։ Եթե համարձակություն ունես սկսելու, պետք է նաև ուժ ունենաս սկսածդ շարունակելու ու հաղթահարելու առաջացած դժվարությունները։ Հեշտ բան չկա։

Լուսանկարը` Գայանե Սիմոնյանի անձնական արխիվից

Լուսանկարը` Գայանե Սիմոնյանի անձնական արխիվից

-Սա Ձեզ համար ուղղակի շահութաբեր բիզնե՞ս է, թե՞ հաճելի աշխատանք՝ համադրված օգտակարի հետ։

-Ամեն ինչ սկսվել է հոբիից: Անկեղծ ասած՝ մեր շուկայում շահութաբերությունը մեծ չի կարող լինել։ Երբ դու մի բան ես ստեղծում ու մտնում ես շուկա, արդեն աշխատատեղ ես ստեղծում մարդկանց համար: Աշխատանքը սիրելու հետ մեկտեղ ավելանում է նաև պատասխանատվությունը. չէ՞ որ եթե յուրաքանչյուրս արարող լինենք, շատ բան կարող է փոխվել մեր քաղաքում ու հետո նաև՝ երկրում:

-Ի՞նչ խոչընդոտներ կային, որոնք ստիպված էիք հաղթահարել:

-Առաջին խոչընդոտը տարածք չունենալն էր։ Աշխատանքները սկսվել են մեր տան խոհանոցում։ Հետո շրջապատի մարդկանց քննադատությունն էր, որը շատերին է խանգարում, բայց կոտրվելը ինձ համար չէ: Ես մտածում եմ, որ մի բան անելիս մարդը պետք է իր առջև նպատակ դնի, սիրի իր գործն ու գնա իր նպատակի հետևից։

-Ձեր աշխատանքի մեջ պահանջվում է նաև ստեղծագործական մոտեցում, իսկ ստեղծագործելու համար ոգեշնչման աղբյուր է անհրաժեշտ։ Ի՞նչն է Ձեզ ոգեշնչում։

-Արդյունքը, ստեղծածդ տեսնելու հիացմունքը։ Նաև մեր սպառողները՝ իրենց գոհունակությամբ, գովեստի խոսքերով։ Երբ տեսնում ես, որ արածդ արժանանում է գնահատանքի ու գովեստի, իրոք քեզ լավ ես զգում։ Դա հսկայական ուժ է տալիս ու օգնում ամեն ինչ հաղթահարելով առաջ գնալ, շարունակել։

-Որտե՞ղ եք իրացնում ձեր արտադրանքը: 

-Հիմնականում Երևանում, որովհետև մարզերում սոցիալ-տնտեսական վիճակի պատճառով այդ հնարավորությունը չկա։ Քանի որ մեր ապրանքի գնորդները մեծամասամբ զբոսաշրջիկներն են, վաճառում ենք եկեղեցիների մոտակայքում, հայտնի ու շատ այցելվող վայրերում։ Մեր ապրանքը արտահանվում է նաև Կանադա։

-Շատերը բողոքում են, որ Հայաստանում չկան աշխատատեղեր, իսկ դուք ստեղծել եք նոր բիզնես: Ի՞նչ կարող եք ասել այդ մարդկանց:

-Կփորձեմ խորհուրդ տալ ազատվել բողոքելու հատկությունից։ Մեր ազգն ընդհանրապես շատ է դժգոհում ու բողոքում։ Մենք բողոքում ենք վատ հարևանից, վատ աշխատակցից, իշխանությունից ու դրանով միայն բացասական մթնոլորտ ենք ստեղծում մեր շուրջը։ Եթե ամեն բողոքող փորձի մի նոր բան ստեղծել կամ փոխել վատը, բողոքելու առիթները միայն կքչանան։

-Ի՞նչ խորհուրդ կտաք այն մարդկանց, ովքեր ուզում են Հայաստանում նոր բիզնես սկսել։

-Խորհուրդ կտամ չհիասթափվել ու փորձել տարբերվել, որևէ նոր բան անել։ Մարդիկ արդեն հոգնել նույնությունից ու թարմության կարիք են զգում։

Տեխասից Սպիտակ

Օրերս այցելեցի Սպիտակի ԵՄՔԱ, որտեղ կամավորական ծրագրով աշխատում և արդեն մեկ տարի է Հայաստանում ապրում է մի ամերիկուհի։ Նրա անունը Նայոմի Թայս է։ Բավականին հետաքրքիր ու անմիջական անձնավորություն, ում հետ ունեցա ոչ պակաս հետաքրքիր զյույց։ Բայց մինչ զրույցը ձեզ ներկայացնելը մի բան ավելացնեմ՝ նա նոր է սովորում հայերեն, ու երբ մտա ներս, նրա սեղանին նկատեցի հայերենի տետրն ու շատ ուրախացա։

-Մի փոքր կպատմե՞ք Ձեր կյանքից, որտե՞ղ եք ծնվել, ի՞նչ մասնագիտություն ունեք։

-Ես ծնվել եմ Հյուդսոնում՝ Տեխասում։ Ես տեխասցու յոթերորդ սերունդ եմ, ինչը նշանակում է, որ Տեխասի հիմնադրման ժամանակ իմ ընտանիքն այնտեղ է եղել։ Ես շատ մեծ ընտանիք ունեմ։ Երկու քույր և չորս եղբայր ունեմ։ Նրանցից շատերը դեռ ապրում են Հյուդսոնում։ Վիրջինիայում գնացել եմ քոլեջ, որտեղ քիմիա եմ ուսումնասիրել։ Հետո աշխատել եմ ‘’Youth Odyssey’’ կազմակերպությունում, որտեղ օգնում էի երեխաներին ձեռք բերել հմտություններ՝ ճամբարների ու բակային խաղերի օգնությամբ։-Ինչպե՞ս ստացվեց, որ հայտնվեցիք Հայաստանում։

-Միացա «Խաղաղության կորպուս» կազմակերպությանն ու եկա Հայաստան։ Ծրագիրն իրականացվում է ԱՄՆ-ի կառավարության կողմից։ ԱՄՆ-ում յուրաքանչյուրը, ով քոլեջ է ավարտել, կարող է միանալ այս ծրագրին։ Տարիքային սահմանափակում չկա։ Ծրագրի մասնակիցների տարիքը քսաներկուսից հասնում է յոթանասունի։ Այս ծրագրի մասնակիցները սփռված են ողջ աշխարհում։ Ես պետք է գնայի Թայլանդ կամ գայի Հայաստան։ Ինչպես տեսնում եք, ես ընտրեցի Հայաստանը։

-Մինչ այդ, ի՞նչ գիտեիք Հայաստանի մասին, Ձեր շրջապատում կայի՞ն հայեր։

-ԱՄՆ-ում մի հայ ընկեր ունեի, նա ինձ Հայաստանի հետ կապող միակ օղակն էր այն ժամանակ։ Ես ճանաչում էի նրա ընտանիքին ու գիտեի, որ նրանք ԱՄՆ-ում են հայտնվել քսաներորդ դարի սկզբին։ Փենսիլվանիայում էլ մեծ հայ համայնք կա։

-Որտե՞ղ և ի՞նչ կամավորական աշխատանքներ եք կատարում:

-Ես աշխատում եմ Սպիտակ քաղաքի ԵՄՔԱ-ում։ Այժմ մենք բազմաթիվ երիտասարդական ծրագրեր ենք իրականացնում։ Այն երիտասարդները, ովքեր ցանկանում են հագեցած ժամանակ անցկացնել, միանում են մեր ծրագրերին։ Նաև մենք ունենք ծրագիր երիտասարդ աղջիկների համար։ Մենք ուղղակի հավաքվում ենք ու խոսում տարբեր թեմաների շուրջ, տարբեր հետաքրքիր բաներով զբաղվում։ Ունենք նաև անգլերենի խմբակ, էկո խմբակ, հետո նաև կլինեն ֆիթնեսի և յոգայի խմբակներ։ Այսինքն, եթե գիտեք երիտասարդների, ովքեր ուզում են լավ ժամանակ անցկացնել, կարող են միանալ մեզ։

-Գիտեմ, որ առաջին անգամ եք Հայաստանում, արդեն հասցրե՞լ եք ընկերներ ձեռք բերել, մերվել շրջապատին։

-Ծրագրի առավելություններից է նաև այն, որ ես այստեղ եմ մոտ երեսուն ծրագրին մասնակցող ամերիկացիների հետ, որոնց հետ բավական լավ ժամանակ եմ անցկացրել ու հասցրել եմ ընկերանալ շատերի հետ։ Իսկ հետո, երբ ես եկա Սպիտակի ԵՄՔԱ-ում աշխատելու, ընկերացա նաև Անիի ու Թաթուլի հետ (նրանք միասին աշխատում են նույն աշխատասենակում)։ Նոր շրջապատին հարմարվելու գործում նրանք ինձ շատ օգնեցին։ Մարդիկ այնքան հյուրընկալ էին, որ չհասցրեցի ինձ միայնակ զգալ։ Ինձ համար հեշտ եղավ նոր միջավայրին հարմարվելը։ Ես իսկապես սիրեցի Սպիտակը։-Արդեն բավական ժամանակ է ապրում եք այստեղ, ի՞նչն է Ձեզ ամենից շատը գրավել հայերի մեջ ու, առհասարակ, Հայաստանում։

-Սկզբում, երբ ապրում էի հյուրընկալող ընտանիքների հետ, հասկացա, թե մարդիկ այստեղ ինչ հյուրասեր են ու բարի։ Նրանք միշտ ստիպում են քեզ ուտել, որն իրոք հաճելի է ու մի քիչ էլ դժվար (ծիծաղում է)։ Նաև շա՜տ եմ սիրում այստեղի մրգերն ու բանջարեղնը, որովհետև շատ համեղ են ու տարբերվում են Ամերիկայում իմ կերածներից։

-Ի՞նչն եք ամենից շատը հավանել հայկական խոհանոցում։

-Դա բավական դժվար հարց է։ Ես սիրում եմ հարիսա, խորոված, սպաս։ Բայց իրականում, ես շատ եմ սիրում հայկական մրգերը։ Դուք ունեք աշխարհի ամենահամով ծիրանը, և կարծում եմ, որ հենց դա է պատճառը, որ ծիրանը դարձել է ձեր երկրի խորհրդանիշը։

-Ի՞նչ դժվարություններ կային և կան այստեղ Ձեզ համար:

-Ամենամեծ դժվարությունն ինձ համար հայերենն է։ Իմ հայերենն իրոք վատ վիճակում է, որը դժվարացնում է մարդկանց հետ շփումը։ Երբեմն լինում է այնպես, որ տեսնում եմ հետաքրքիր մարդկանց ու չեմ կարողանում խոսել նրանց հետ կամ հասկանալ, թե ինչ են նրանք ասում։ Հիմա սովորում եմ հայերեն և ուզում եմ ավելի լավ իմանալ ձեր լեզուն։

-Ի՞նչը կուզենայիք փոխել թե՛ հայերի մեջ, թե՛ Հայաստանում:

-Սպիտակը կուզենայի տեսնել ավելի մաքուր, գետն ավելի քիչ աղտոտված լիներ։ Կուզենայի, որ հայերը ավելի շատ հնարավորություն ունենային հանդիպել տարբեր մարդկանց։ Քանի որ բոլոր հայերն իրար նման են, լավ կլիներ, որ նրանք տարբեր մարդկանց հետ շփվեին։

-Իսկ ի՞նչ ընդհանուր գծեր կան մեր երկու ժողովուրդների միջև։

-Քանի որ Ամերիկան շատ մեծ է, այնտեղ կան բազմազան մարդիկ։ Կան նաև մարդիկ, ովքեր նման են հայերին։ Հայերը շատ պահպանողական են ու ավանդապաշտ։ Մարդիկ շատ շուտ են ամուսնանում։ Ես Ամերիկայի հարավից եմ, ու շատ ընդհանուր գծեր կան Ամերիկայի հարավի մարդկանց ու հայերի միջև։

-Այս ծրագրի ավարտից հետո կցանակա՞ք կրկին գալ Հայաստան։

-Ես այստեղ դեռ երկու տարի պետք է ապրեմ։ Ու հետո անպայման հետ կգամ։

-Ի՞նչ ծրագրեր ունեք:

-Երբ Հայաստանից գնամ, պետք է շարունակեմ կրթությունս ու ստանամ գիտական աստիճան։

«Բացի նկարչությունից ինձ ոչ մի բան չի հետաքրքրում»։

Օրերս այցելեցի նկարիչ Լևուշ Հակոբյանի արվեստանոց, ով իր հետևում թողել է ստեղծագործական ու մանկավարժական մեծ գործունեություն։ Արվեստանոցում տիրում էր հաճելի, ստեղծագործական մթնոլորտ։ Լսվում էր հաճելի երաժշտություն, որն էլ երևի այնտեղ ծնվող արվեստի գործերի գեղեցության ու յուրօրինակության գաղտնիքն է։ Կային բազմաթիվ երիտասարդներ, ում հետ էլ իր բազմամյա փորձով կիսվում էր նկարիչը։ Մի հետաքրքիր բան ևս նկատեցի։ Երբ խնդրեցի նկարչին ցույց տալ իր նկարները, արվեստանոցում միայն գտնվեցին իր առաջին աշխատանքները և նրանք, որոնք իր կյանքում նշանակալի դեր խաղացել։ Ստորև ներկայացնում եմ մի փոքրիկ հատված մեր զրույցից։

Լուսանկարը՝ Մարեիտա Բաղդասարյանի

Լուսանկարը՝ Մարեիտա Բաղդասարյանի

-Մի փոքր կպատմե՞ք Ձեր մասին

-Ծնվել եմ Սպիտակում, սովորել եմ Սպիտակում, գնացել, վարժապետ եմ դառել Երևանում։ Հետո էստեղ վարժապետություն եմ արել։

-Ինչպե՞ս որոշեցիք, կամ ո՞վ հորդորեց Ձեզ վերցնել մատիտն ու նկարել։

-Դա ներսից ա եղել։ Ինքս ինձ։ Ոչ մեկը բացարձակ չի ուղղորդել։ Սիրել եմ, արել եմ, ու տենց էլ շարունակվել ա։

Լուսանկարը՝ Մարեիտա Բաղդասարյանի

Լուսանկարը՝ Մարեիտա Բաղդասարյանի

-Իսկ ո՞ր տարիքից եք նկարել։

-Հինգերորդ դասարանից։ Տասներկու տարեկան էի։

-Ձեր առաջին նկարը հիշո՞ւմ եք։

-Հա՜։ Մի հատ կարմիր խնձոր էր, մեկ էլ նեռժավկից դանակ։ Էդ դանակը հիմա էլ կա, պալիտրա եմ շինել։

-Նկարչության ո՞ր ճյուղն եք նախընտրում։

-Բոլոր։

Լուսանկարը՝ Մարեիտա Բաղդասարյանի

Լուսանկարը՝ Մարեիտա Բաղդասարյանի

-Իսկ ովքե՞ր են Ձեր սիրած նկարիչները։

-Մարտիրոս Սարյան, Երվանդ Քոչար։ Իբր նրա պեսը կա՞ էլ։

-Գիտեմ նաև, որ դասավանդում եք։ Ի՞նչ եք կարծում, երիտասարդների մեջ կա՞ն շնորհալիներ, որոնց մեծ ապագա է սպասվում։

-Իհարկե, կան։ Բայց ամեն ինչ կախված է իրենց աշխատասիրությունից ու տաղանդից։ Սերունդը լավն ա։

-Այսինքն, աշխատասիրությունը ևս կարևո՞ր է։

-Առանց դրա՝ ի՞նչ։ Շատ չնկարես՝ չես կարա, շատ չնվագես՝ չես կարա։ Աշխատասիրությունն ամեն տեղ ա կարևոր։ Ո՞նց կարա շատ չնվագի ու դառնա հանճարեղ։ Դա անհնար ա։ Ինչքան էլ ուզըմ ա ներսից լինի, պիտի կատարելագործվի, վարպետանա։ Առանց դրա չի լինի։

-Ինչպե՞ս եք գնահատում գեղարվեստի դպրոցների աշխատանքը։

-Դա կախված է մարդկանց աշխատանքից։ Դա անհատի անհատական մոտեցում ա։

Լուսանկարը՝ Մարեիտա Բաղդասարյանի

Լուսանկարը՝ Մարեիտա Բաղդասարյանի

-Եթե նկարիչ չլինեիք, ի՞նչ մասնագիտություն կընտրեիք։

-Կարող ա լինեի մարշրուտկու շոֆեր (կատակում է)։ Բացի նկարչությունից ինձ ոչ մի բան չի հետաքրքրում։ Մարդն ինչ լավ ա զգում, էն էլ պիտի դառնա։ Մենակ վարպետությունն են ձեռք բերըմ, մնացածը զգալու վրա ա։ Եթե զգալը չեղավ, սաղ սուտ ա… Կույրն էլ ա նկարըմ ու նա զգալով ա նկարըմ, ի՞նչ մնաց առողջ մարդը տեսնի, չզգա ու գործ անի։

-Ի՞նչ խորհուրդ կտաք սկսնակ նկարիչներին։

-Աշխատանք։ Միայն աշխատանք։ Թող թուղթ սևացնեն։ Ու կաղապարների մեջ չմտնեն։ Արվեստը սահմաններ չունի։ Մեկն ուրիշ ձև ա ընկալում էդ գույնը, ծավալն ու ձևը, մեկն՝ ուրիշ։ Թող ազատ ստեղծագործեն։ Արվեստում ճիշտ ու սխալ չկա։ Չի կարելի համեմատել ու առավել ևս քննադատել։

-Ո՞րն է Ձեր սիրած գույնը։

-Կապույտը, բաց երկնագույնը, բայց սկզբից սպիտակն էր։

-Օրվա մեծ մասը անցկացնում եք այստեղ՝ արվեստանոցում ու նաև այստեղ եք շփվում Ձեր աշակերտների հետ։ Ի՞նչ հետաքրքիր դեպքեր եք հիշում։

-Էստեղ ծնունդ ենք անում, կատակում, դաս ենք անում, նկարում։ Մենակ ասում եմ շատ հումոր արեք: Արվեստագետը պետք ա հումորով լինի, պայծառ լինի։ Եթե արվեստագետը հումոր ու պայծառություն չունենա, իր արած գործերը կդառնան Պիկասոյի վերջին գործերի պես սև ու մութ։ Բայց էս պահին մեկը հիշեցի։ Մի անգամ մի լրագրող էր եկել, սուր քաղաքական հարցեր տվեց, ես դրանից ջղայնացա։ Մի կատու ունեի, եկավ թռավ ուսիս, սրանք վախեցան՝ բա էս ի՞նչ գազան ա։ Ես էլ ասի՝ գազանը դուք եք, որ ով ինչ ասում ա, կրկնում եք։ Արվեստագետին չի կարելի խառնել քաղաքականությանը։

Լուսանկարը՝ Մարեիտա Բաղդասարյանի

Լուսանկարը՝ Մարեիտա Բաղդասարյանի

-Այսինքն, մտածում եք, որ մտավորականը պետք է քաղաքականությունից հեռո՞ւ մնա։

-Կա մտավորական, որ քամելեոնի պես մենակ բարձր խավի երգն ա երգում քծնելու համար։ Այ մտավորական, դու քո գործն արա, քո ինչի՞ն ա պետք փառք ու եսիմ ինչեր։ Էն մարդն, ով ձգտեց փառքի, պաշտոնի ու աթոռի, նույնիսկ բարև մի տուր։ Դրանցից հեռու։

Լևուշ Հակոբյանը շատ հետաքրքիր մարդ է և նույնքան էլ հետաքրքիր նկարիչ։ Իսկ մի անգամ նրա արվեստանոց գնալով, ցանկանում ես նորից վերադառնալ։