Բարև, բարեկամս: Քեզ գրում եմ Գերմանիայի արևելքից: Անցյալ կիրակի առավոտյան ես ու Շուբաշրին շուտ արթնացանք, որովհետև երկուշաբթի մաթեմի քննության էինք ու պիտի հասցնեինք կրկնել հավանականությունների տեսության բաժինը: Իսկ քննություններն ավարտելուց հետո (փետրվարի 29-ին), ես պիտի մեկ շաբաթով գնայի Սերբիա, Շուբաշրին՝ Ավստրիա, ուսանողական ծրագրերի շրջանակներում։ Իրար հույս տալով պարապում էինք, թե բա` բան չմնաց, մաթեմի երկու քննություն, անգլերեն, մնացածը անցած շաբաթ հանձնել-վերջացրել ենք, ու արդեն գնում ենք հավես ճամփորդության: Էս ամենից մենակ մեկը ստացվեց․ եկա հավես ճամփորդության։
Կորոնավիրուսի՝ Իտալիայում գտած անսպասելի տարածումից ելնելով, քոլեջի բոլոր ուսանողները հիմա կամ վերադարձել են իրենց հայրենի երկիր, կամ հյուրընկալվել մոտակա եվրոպական երկրներում ապրող համակուրսեցիների տներում։ Ես ու մեկ այլ ուսանողուհի արդեն մի շաբաթ է՝ Գերմանիայում ենք, իմ մտերիմ ընկերուհու տանը: Առանց չարիքի բարիք երևի իսկապես չկա: Գերմանական մշակույթում առաջին անգամ եմ։ Բնակավայրը շատ գողտրիկ ու հավես տեղ է, պատմությամբ, համեստությամբ ու մաքուր օդով լիքը։ Նույնիսկ ձյուն եկավ։ Գերմանական ճշտապահության մասին բոլոր կարծրատիպերն այս մի շաբաթվա ընթացքում հասցրին ամրանալ իմ մտքում․ էս մարդիկ իրոք չափազանց ճշտապահ են ու կազմակեպված։ Ընկերուհիներիս հետ միասին ամեն օր ճաշ ենք պատրաստում։ Մի քանի օր առաջ պոմիդորով ձվածեղ ու տապակած կարտոֆիլ էի պատրաստել, եկող շաբաթ էլ տոլմա կպատրաստեմ։ Հա, հիմիկվա դրությամբ որոշված է, որ մինչև եկող շաբաթվա վերջ դեռ չենք վերադառնալու` Իտալիայում կրթական հաստատությունները կորոնավիրուսի պատճառով փակ են։ Ընկերուհուս ընտանիքն ինձ շատ հետաքրքիր է։ Մաման ջանք չի խնայում՝ մեզ հետ անգլերեն հաղորդակցվելու, ու պիտի ասեմ՝ ստացվում է։ Ինձ ու եգիպտացի համակուրսեցուս, ում հետ միասին հյուրընկալվում ենք էստեղ, անընդհատ հարցեր է տալիս մեր մշակույթից, մեր սովորույթներից, մեր երկրների մասին հայտնի կարծրատիպերից։ Ասաց՝ Ֆրանց Վերֆելի «Մուսա լեռան 40 օրը» կարդացել է, ավելի սիրեցի։ Մենք էլ իրենց ենք հետաքրքիր, համենայն դեպս, էդպես եմ զգում։ Հայերենով ու արաբերենով գրեցինք ընտանիքի բոլոր անդամների անունները, խոսեցինք մանկությունից, ապագայի ծրագրերից:
Էստեղ փոքրիկ լիճ կա։ Չգիտեի, որ ջուրն էսքան շատ եմ սիրում, էսքան հարմոնիկ է ինձ համար (երկու տարի Ադրիատիկի ափին ապրելուց հետո պիտի որ հասկացած լինեի)։ Ուրախ եմ, որ չսպասված էս ձևով եմ բացահայտում էս երկիրը, հնարավորություն եմ ունենում ծանոթանալու նոր մշակույթին ու հյուրընկալվելու նման դրական միջավայրում։
Դուինոյից մեկնելու նախորդ օրը ծովափ էի գնացել: Երկար նայեցի ծովին, շա՜տ երկար։ Անսպասելի պիտի մեկնեինք, ու, դեպքերի ընթացքից կախված, վերադարձի ժամանակը անորոշ էր թվում։ Էլի մի անգամ գնահատել սովորեցի։ Գնահատել սովորեցի էնպես, ոնց հիմա գնահատում եմ էս հետաքրքիր ու ինչ-որ առումով արկածախնդիր փորձառությունը, էս ոչ ստանդարտ ու ինչ-որ տեսակետից անժամկետ արձակուրդը։ Տարիները կանցնեն, ու ես մի օր երևի թեթև ժպիտով կհիշեմ, թե ոնց երկու ժամում որոշեցի, հավաքվեցի ու մեկնեցի մի երկրից մյուսը: Թե ոնց 15 ժամ ճանապարհ եկա, ոնց ավտոբուսում գիշերով արթնացա Ավստրիայի ցրտից ու ոնց պատուհանից աչքերս խուտուտով բացեց Պրահայի արևածագը․․․ Խաբեցի, ես ճանապարհներին չեն քնում, և հետևաբար, բաց են աչքերս միշտ: Ծիծաղով հիշեմ երևի, թե ոնց մի առավոտ մաթեմը թվում էր դժվար, իսկ հաջորդ առավոտ խառը իրավիճակի պատճառով մոռացել էի մաթեմի՝ էդպես էլ չկայացած քննության մասին։
Լինող ամեն բան իր պատճառն ունի, և գեղեցիկ ու տպավորիչ կմնա էս յուրահատուկ ճամփորդությունը իմ հիշողության մեջ։ Սիրուն գույներով ու վառ ժպիտներով կհիշեմ Բլենքենհայնը, Սաքսոնիան, Գերմանիան ու Յորդիսենց ընտանիքին․․․
Հ․Գ․ Թանկ օրերի մի մե՜ծ փունջ ու իմ ամենասիրած փափուկ խաղալիքը թողել եմ Դունիոյում: Տունը թող տաք մնա, մինչև ես վերադառնամ: