Մի օր գրադարակս էի փորփրում ու ձեռքիս տակ ընկավ մի գիրք՝ Ալ. Դյումայի «Ասկանիո»-ն, ու ես որոշեցի այն կարդալ: Գիրքը ինձ գրավեց հենց առաջին տողերից: Կարդում էի մեծ բավականությամբ, հետաքրքրությամբ ու արագ-արագ փորձելով շուտ բացահայտել մեկը մյուսի հետևից եկող ու մեկը մյուսից հետաքրքիր գաղտնիքները:

Կարդալու ընթացքում մի քանի օր շարունակ գրքի հերոսները դարձել էին իմ բարեկամները, և ինչպես վերջում երևաց, ես մեծ տխրությամբ բաժանվեցի նրանցից: Եվ որպեսզի բաժանումը ձգձգեմ, սկսեցի դանդաղորեն կարդալ վերջին մի քանի էջը:

Կցանկանայի ձեզ ծանոթացնել իմ, այսպես ասած, «բարեկամների»՝ իմ ամենասիրելի հերոս Բենվենուտո Չելլինիի, գեղեցկադեմ ու ազնիվ Ասկանիոյի, փառասեր դքսուհի դ’Էտամպի, հրեշտակային Կոլոմբայի հետ:

Բենվենուտոն ուներ արտասովոր դեմք, որ զարմանալի ուժ ու եռանդ էր արտահայտում, գրավելով նույնիսկ նրանց ուշադրությունը, ովքեր չէին ցանկանում նրան նկատել:

Նա ջլուտ, բարձրահասակ, զորեղ մի մարդ էր, մոտ քառասուն տարեկան, նուրբ արտահայտիչ դեմքով: Ազնիվ, խորաթափանց աչքերը երբեմն արքայական զայրույթի շանթեր էին արձակում՝ բարի ու ներողամիտ, բայց միաժամանակ, մի քիչ հեգնական ժպիտը և հրամայում էր, և երկյուղածություն ներշնչում: Բենվենուտոն, բացի իմաստուն մարդ լինելուց, առաջին հերթին հանճարեղ արվեստագետ էր, նկարիչ, քանդակագործ, որն այնպես վարպետորեն էր անում յուրաքանչյուր իր ստեղծագործություն, այնպես նուրբ ու բնական, որ թվում էր, թե շուտով այն կկենդանանա: Իզուր չէր, որ նրա աշխատանքներով հիանում էին մեծ թագավորները, սրբազան Պապերը, անսահման իշխանություն ունեցող կայսրերը…

Եվ այս ամենը պատահական չէ, քանզի նրա իսկական անդավաճան ու առաջին սերը համարվում էր արվեստը:

Երկար կարող եմ խոսել Բենվենուտոյի մասին, սակայն կցանկանամ մի քանի տողով ներկայացնել նաև մեր մյուս հերոսներին:

Ասկանիո: Տակավին նոր կյանք մտած մի պատանի էր, Բենվենուտոյի աշակերտը և սիրելին: Ասկանիոն չափազանց գեղեցիկ, նուրբ ու համաչափ դիմագծեր ուներ: Նայելով նրան ոչ ոք չէր կարող անտարբեր անցնել, չնայած համեստ ու մի քիչ ամաչկոտ բնավորությանը: Նա բարի էր, ազնիվ, բարեկիրթ, անկեղծ: Ինչպես Ասկանիոյի կյանքում, այնպես էլ արվեստում, շինծու ու կեղծ ոչինչ չկար:

Չմոռանանք նաև նշել, որ նա անհույս սիրահար էր: Իսկ նրա սիրեցյալը՝ Կոլոմբան, երկնագույն մեծ աչքերով, սքանչելի շեկ մազերով, սպիտակաթույր, նուրբ դեմքով, նազելի քայլվածքով, նրբագեղ շարժումներով, անբիծ ու մաքուր մի էակ էր, որը կարծես հրեշտակ լիներ երկնքից իջած:

Չմոռանանք մեր մյուս կարևոր հերոսուհուն՝ դքսուհի դ’Էտամպին: Նա աչքի էր ընկնում իր գեղեցկությամբ ու շքեղությամբ, ուժեղ, հախուռն ու փառասեր բնավորությամբ:

Դքսուհու դեպքում յուրաքանչյուր նպատակի իրականացման համար արդարացված էին բոլոր միջոցները: Նա խելացի, նպատակասլաց ու հնարամիտ էր: Ընթերցողին հայտնենք, որ նա էլ իր հերթին սիրում էր Ասկանիոյին, ցանկանալով ամեն կերպ բաժանել նրան Կոլոմբայից և հանդիսանում էր Բենվենուտոյի ոխերիմ թշնամին:

Իհարկե, մենք ունենք նաև այլ հերոսներ, սակայն ես ցանկացա խոսել ինձ համար առանցքային ու կարևոր հերոսների մասին:

Գրքի հիմքում ընկած է սերը՝ սեր արվեստի հանդեպ (Բենվենուտոյի դեպքում), սեր փառքի հանդեպ (դ’Էտամպի դեպքում), և պարզ ու մաքուր պատանեկան սեր (Ասկանիոյի դեպքում):

Մեր այսօրվա կյանքում կցանկանայի մարդկանց մեջ ավելի շատ տեսնել Բենվենուտոյի նման արվեստագետներ, որոնք իսկական ու անմնացորդ սիրով են լցված դեպի արվեստը: Նրա նման խիզախ, վստահ ու նվիրված մարդկանց: Կցանականայի տեսնել Ասկանիոյի ու Կոլոմբայի նման գեղեցիկ, բախտավոր, անբիծ ու մաքուր երիտասարդների:

Ինչու չէ, նաև դ’Էտամպի նման մարդկանց, որոնք նպատակասլաց են ու խելացի:

Կյանքում յուրաքանչյուր տհաճ իրավիճակ կարելի է օգտագործել ի շահ մեզ և մեզ շրջապատող մարդկանց ավելի լավ հասկանալու: Եվ միայն մենք ենք որոշում. Կոնկրետ որևէ իրավիճակում մենք կլինե՞նք հաղթող, թե՞ պարտվող: