Ես՝ ապրելով գյուղում, հեռու լինելով արվեստի, մշակույթի օջախներից, միշտ տխրում էի, որ չի լինի մի օր, որ կհասկանան իմ բոլոր երազանքները, ու մի օր իմ ծնողները կհպարտանան ինձանով:
Բայց իմ բոլոր երազանքների իրականացմանը հիմք դրեց մի մարդ, ում պարտական եմ իմ բոլոր հաջողությունների համար: 2010 թվականի ապրիլի 17-ին մեր փոքրիկ Ոսկևանում կատարվեց մի մեծ իրադարձություն, որը շատ մարդկանց երազանքների իրականացման փակ դռները բացեց և լույս ու վառ գույներ բերեց գյուղ: Գյուղում բացվեց «Գեղարվեստի դպրոց»: Դպրոցը բացվեց մեր համագյուղացի Արթուր Մելքոնյանի ջանքերով: Մի հրաշալի մարդ, ում բոլորը սիրում են գյուղում: Ուզում եմ անպայման նշել նրա ընտանիքի մասին: Գյուղի պատվավոր ընտանիքներից մեկը: Մայրը՝ տիկին Ֆլորան, հասարակ մի կին է, ով դպրոցում է աշխատում: Հերոս կին է : Հերոս է նրա համար, որ իր երեք երեխաներին միայնակ է մեծացրել և հասցրել իրենց նպատակներին: Հիմա կմտածեք, թե ինչու մենակ: Նա միայն ֆիզիկապես է մենակ, բայց հոգով և սրտով իր ամուսինը նրա հետ էր և միշտ դժվար ու տխուր օրերին իր մտքով օգնում էր կնոջը:
Տիկին Ֆլորայի ամուսինը՝ Անուշավանը, մեր գյուղի յոթ հերոսներից մեկը, ով իր կյանքի գնով պահեց մեր սահմանը, ուներ հայրենասիրական մի մեծ ոգի, որն աննկարագրելի է: Անուշավանը մեր գյուղի վարպետն էր՝ համեստ մի մարդ, ում ձեռքերը ստեղծում էին աննկարագրելին: Ճիշտ է, ես մեր հերոսին չեմ տեսել, բայց ամեն անգամ նրա անունը լսելիս աչքերիս առաջ ակամա գալիս է մի պատկեր, նրա որդու՝ Արթուրի դեմքը: Ասում են, որ Արթուրը թե բնավորությամբ, թե իր արարքներով, դիմագծերով նման է իր հորը: Եվ իր հոր նման ունի ոսկե ձեռքեր: Գյուղում ունենք հրաշալի հուշարձաններ, խաչքարեր, որոնց քանդակային հատվածները Արթուրի ձեռքի գործերն են:
Ինչպես բոլոր չափահաս տղաները, նա նույնպես տասնութ տարեկանում գնում է իր պարտքը տալու հայրենիքին՝ ծառայության: Վերադառնալուց հետո շարունակել է ուսումը, ապա սկսել իր հայրենանվեր գործը: Դպրոցը բացվելուց հետո՝ հենց առաջին օրը, մեր այդ փոքրիկ գեղարվեստական անկյունում կային քառասունհինգ փոքրիկներ, ովքեր մեծ նպատակ ունեին այդ անկյունի հետ կապված: Եվ ընդամենը երկուսից երեք ամիս անց` հուլիսի 23-ին, իրականացավ մեր առաջին ցուցահանդեսը: Մեր այդ փոքրիկ սենյակում հավաքվել էր արվեստագետների մեծ խումբ, ովքեր հետաքրքրությամբ լցված եկել էին տեսնելու փոքրիկ արվեստագետների աշխատանքները: Եվ այդ փոքրիկներից մեկը ես էի, 9-10 տարեկան մի աղջիկ, ով ամեն հինգշաբթի, ուրբաթ, շաբաթ մեծ սիրով, ոգևորությամբ մատիտները, վրձիններն ու թղթերը ձեռքին շտապում էր արվեստի «գրադարանը»: Ճիշտ է, այդ «գրադարանում» չկային բավարար պայմաններ, պահանջվող ներկեր, թուղթ և այդպիսի շատ իրեր, որոնք հարկավոր են, սակայն մենք մեր ուժերով հասանք մի բարձունքի և հաստատեցինք մեր դպրոց-անկյունը, և այն այսօր գործում է:
Արդեն վեց տարի է` ես հաճախում եմ Ոսկևանի գեղարվեստի դպրոց նույն այն ոգևորությամբ, որով գնացել եմ առաջին օրը: Եվ ամեն անգամ մի նոր նկար սկսելուց հիշում եմ այն օրը, երբ ուրախությամբ, ոգևորությամբ նկարում էի այն նկարը, որը տանելու էի ընդունելության քննությանը:
Սիրում եմ նկարել, սիրում եմ արվեստը: Չգիտեմ, երևի գտնվելով բնության մեջ այդ ոգին է մեզ շունչ տալիս: Եվ ամեն տարի տարի մենք ամռանը գնում ենք պլեներների Կողբի գեղարվեստի դպրոցի հետ: Շատ հոգնած ու սիրով, արվեստով լի է անցնում ամեն օրը: Ամեն օրը սկսում ենք երգով, ծափով, ծիծաղով, հետո գնում ենք բնության գրկում ստեղծում հրաշալի գործեր, նկարներ: Եվ այս ճանապարհով, պլեներների միջոցով, Արթուր Մելքոնյանի շնորհիվ արդեն տասը աշակերտ հասել են իրենց երազանքներին, և արդեն սովորում են համալսարանում: Նաև հարևան գյուղերից ունենք աշակերտներ: Թեև ինչպես ասացի, վեց տարի է, ինչ հաճախում եմ, բայց այնքան շատ բան ունեմ սովորելու, որ անպայման պետք է շարունակեմ իմ ընտրած գործը:
Հուսամ մի օր էլ ինձ կտեսնեք որպես մեծ նկարչուհի: Բայց հիմա, ճիշտ է, գործում է մեր դպրոցը, սակայն համապատասխան պայմաններ՝ շենք, չունենալու պատճառով մենք ամեն տարի շենքից շենք ենք տեղափոխվում: Նաև միջոցներ չկան ցուցահանդեսներ, պլեներներ, արշավներ կազմակերպելու համար:
Շնորհակալ եմ Արթուր Մելքոնյանից իր հայրենանվեր գործի համար: Հպարտ եմ, որ Արթուրի նման համագյուղացի ունեմ, իրոք հպարտ եմ: Նա աշակերտների համար առաջին հերթին ընկեր-եղբայր է և հետո՝ ուսուցիչ: Ափսոս, որ նրա նմանները շատ չեն:
Ինչպես բոլորին, ինձ նույնպես շատ հուզող հարցեր կան, սակայն առաջին հերթին` սահմանամերձ գյուղերում սիրած գործի, իմ, ձեր, մեր արվեստի զարգացման ու պահպանման հարցն է այս պահին հուզում: Ես ուզում եմ, որ մի օր ունենանք մեր սեփական շենքը, արվեստը զարգացնելու համար անհրաժեշտ բոլոր պայմանները և Արթուրի նման շատ հայրենասեր մարդիկ, որոնք ոչ թե գյուղից կփախչեն, ասելով, որ գյուղում պայմաններ չկան, այլ կգան գյուղ, մտածելով` եթե ոչ իրենք, ապա էլ ով պետք է շենացնի գյուղը, մտածի գյուղի երեխաների մասին:
Սոնա Սարիբեկյան
***
Ես Սերինեն եմ, սահմանապահ Կոթի գյուղից: Ցավալի է, երբ հասկանում ես, որ ծնվել ես գյուղում, ուրեմն պետք է տարբերվես ուրիշներից, տարբերվես նրանով, որ չես մասնակցում տարբեր միջոցառումների, չես ունենում հետաքրքիր առօրյա, ուղղակի նրա համար, որ ծնվել ես գյուղում: Այդքան բան: Գիտե՞ք ինչն է ինձ հուզում, այն, որ սահմանամերձ շատ գյուղերի երեխաներ… Չէ’, ավելի ճիշտ, օրինակս բերեմ հենց Կոթիի երեխանների վրա: Մեր առօրյան միապաղաղ է: Գնում ենք դպրոց, գալիս տուն, ու ամեն օր նույնը: Չնայած ես հիմա շատ հետաքրքիր առօրյա եմ ունենում, և կարելի է ասել, ազատ ժամանակ չունեմ, քանի որ գնում եմ դպրոց, հետո` պարապմունքի: Ես նույնիսկ կիրակի չունեմ հանգստանալու համար` գնում եմ Դիլիջանի Թումո կենտրոն: Եթե ես գյուղում չլինեի, գուցե օրս այլ կերպ անցներ, գուցե ավելի հետաքրքիր, բայց, ինչևէ, չեմ բողոքում:
Շատ կուզենայի նկարչության խմբակ լիներ գյուղում, քանի որ շատ եմ սիրում նկարել, ու ասում են, որ այդքան էլ վատ չի ստացվում: Երբ ասում են, որ ավելի լավ կլինի նկարչության գծով շարունակեմ ուսումս, ասում եմ` ավելի լավ կլիներ, որ մինչև հիմա նկարչական խմբակ գնայի:
Աշնանը` սեպտեմբերի երկուսին, գյուղում խուճապային վիճակ էր, կրակոցներ, գյուղից դուրս եկող մեքենաների ձայներ… Ծնողներս բնականաբար անհանգստանում էին ոչ թե իրենց, այլ առաջին հեթին իմ, քրոջս և եղբորս համար: Մեզ ուղարկեցին Ոսկևան` պապիկիս տուն: Ոսկևանն էլ է սահմանամերձ, բայց այնտեղ ավելի ապահով էր: Մի խոսքով, հակառակ իմ կամքի, ուղարկեցին: Մի քանի օր մնացի այնտեղ: Կոթիի դպրոցը կրակոցների պատճառով փակ էր, 200-ից ավելի աշակերտ ունեցող դպրոց հաճախում էր ընդամենը չորս-հինգ հոգի: Այդ օրերին ես դպրոց էի գնում Ոսկևանում: Մի օր էլ որոշեցի ընկերներիցս մեկի` Սոնայի հետ գնալ Ոսկևանի նկարչական խմբակ: Գնացի, չնայած որ մայրս դեմ էր իմ գնալուն` Ոսկևանի մշակութի տան վտանգավոր տեղ լինելու պատճառով:
Տեսնում էի իմ տարիքի երեխաների, ովքեր արդեն երկար ժամանակ գնում էին նկարչական խմբակ, որը ի դեպ, ստեղծել և ղեկավարում է գյուղի երիտասարդներից մեկը` Արթուր Մելքոնյանը: Ու երանի նրա նմանները շատ լինեին: Այսօր շատ տաղանդավոր երեխաներ տարբեր գյուղերում անտեսվում են, ու դրա պատճառով է, որ տարիներ անց նրանք գուցե ավելիին չհասնեն, քան թե անասնապահությամբ ու հողագործությամբ զբաղվելը: Այդ պատճառով է, որ Արթուրի նման շատ երիտասարդներ հեռանում են գյուղից ու չեն կարողանում ստեղծել այն, ինչ որոշ գյուղերում ստեղծում են Արթուրն ու նրա նմանները:
Բայց կարծում եմ, պետք է հույսներս դնենք ինքներս մեզ վրա, համախմբվենք ու հասնենք այն ամենին, ինչ ուզում ենք հասնել: